Λέει λοιπόν ο Κρισναμούρτι

Απόσπασα ομιλίας του μεγάλου Ινδού στοχαστή και πνευματικού δασκάλου Τζιντού Κρισναμούρτι (1895 – 1986).
Στην ομιλία αυτή ο Κρισναμούρτι αναφέρεται στη φύση του φόβου, στη σχέση του με τον χρόνο και στις πιθανότητες που υπάρχουν να απελευθερωθεί ο άνθρωπος από αυτόν


Ο φόβος υπάρχει όχι μόνο σε συνειδητό επίπεδο, αλλά και βαθιά στο υποσυνείδητο. Υπάρχει ο φόβος που μας είναι οικείος και τον οποίο έχουμε συνηθίσει. Υπάρχει επίσης ο βαθύτερος φόβος, ο κρυμμένος, ο καλυμμένος. Είναι δυνατόν να απελευθερωθούμε από όλους μας τους φόβους;

Για να το καταλάβουμε αυτό, πρέπει να κατανοήσουμε ολόκληρο το περιεχόμενο της συνειδητότητας. Πρέπει να κατανοήσουμε τη συνειδητότητα όχι σε σχέση με κάποιον – είτε αυτός είναι άγιος, δάσκαλος ή οτιδήποτε άλλο.

Πρέπει να κατανοήσουμε, ο καθένας για τον εαυτό του, τη συνειδητότητα που «είμαι εγώ» - όχι σε σχέση με ό,τι έχω μάθει από κάποιο βιβλίο ή από αυτά που μου έχουν πει. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει να παρατηρήσω τον εαυτό μου.


Εχουμε χωρίσει την συνειδητότητα σε επιφανειακή και κρυμμένη. Η επιφανειακή είναι ο εκπαιδευμένος νους – κάποιος πηγαίνει στη δουλειά όσο κι αν βαριέται, διαβάζει εφημερίδες και αντιδρά στα ερεθίσματα που δέχεται. Αυτός είναι ο επιφανειακός νους.

Από την άλλη υπάρχει ο κρυμμένος νους. Ο νους αυτός είναι όλα τα λανθάνοντα στοιχεία του παρελθόντος. Ορισμένα από αυτά τα κομμάτια είναι ξύπνια, άλλα όχι.


Τώρα, πως αντιμετωπίζουμε τους επιφανειακούς φόβους; Συνήθως με διάφορους τρόπους : είτε το ρίχνουμε στο αλκοόλ, είτε πηγαίνουμε στην εκκλησία, είτε επαναλαμβάνουμε ένα μάντρα ή διαβάζουμε ένα βιβλίο.

Αυτό που δεν καταλαβαίνουμε είναι πως όλα αυτά – το διάβασμα ενός βιβλίου, η επίσκεψη σε μια εκκλησία ή το αλκοόλ – είναι το ίδιο, διότι όλοι αυτοί οι τρόπου είναι τρόποι διαφυγής από τους φόβους τους οποίους γνωρίζουμε ότι υπάρχουν.

Το επόμενο βήμα είναι να εξοικειωθούμε με το υποσυνείδητο, με το οποίο δεν είμαστε καθόλου εξοικειωμένοι κι αυτό είναι δύσκολο.

Για να το καταφέρουμε αυτό, για να γνωρίσουμε το περιεχόμενο του υποσυνειδήτου μας χρειάζεται ένα είδος προσοχής, ένα είδος εντατικής παρατήρησης που δεν αναλύει, δεν επικρίνει, δεν απολογείται, δεν εξηγεί – απλώς παρατηρεί με προσοχή.


Στην προσοχή υπάρχει μια παντελής κενότητα, ειδάλλως δεν μπορεί κανείς να προσέξει.


Ο συνειδητός νους δεν πρέπει να αναζητά κάποιο αποτέλεσμα, δεν πρέπει να επιθυμεί την αλλαγή αυτού που παρατηρεί, δεν πρέπει να προσπαθεί να το ερμηνεύσει σύμφωνα με όσα του αρέσουν ή όσα τον δυσαρεστούν.

Πρέπει να είναι «ξύπνιος, χωρίς προκατάληψη», να είναι σε μια μη ερμηνευτική, μη επικριτική κατάσταση… Ο συνειδητός νους απλά παρατηρεί.

Τότε, τι ακριβώς είναι το υποσυνείδητο;


Είναι το παρελθόν με όλες του τις παραδόσεις και τις αξίες – όχι μόνο τις εμπειρίες του παρόντος, αλλά τις εμπειρίες, τη γνώση, τις αξίες αιώνων και αιώνων ανθρώπινης ιστορίας – διότι ο καθένας μας είναι το αποτέλεσμα όλων των ανθρώπων κι όχι απλά μόνο ένας άνθρωπος.


Το υποσυνείδητο είναι ολόκληρη η προσπάθεια της ύπαρξης του ανθρώπου, οι συγκρούσεις του, οι ελπίδες του , οι φόβοι του, οι απογοητεύσεις του. Όλα αυτά απηχούν το συλλογικό ασυνείδητο μέσω των κινήτρων, των παρορμήσεων, των κρυμμένων μυστικών του νου του ατόμου. Των μυστικών που ο συνειδητός νους αγνοεί παντελώς και τα οποία περιστασιακά, μέσω ονείρων, έρχονται στο φως.