'1. Γιατί έχουμε θάλασσα να την πιεις στο ποτήρι
2. Γιατί μπροστά στο ρεβανί τι να μας πει το μιλφέιγ
3. Γιατί το καρπούζι το αγοράζουμε ολόκληρο και όχι σε φέτες
4. Γιατί "καμάκι" και "σουβλάκι" είναι το πρώτο ποίημα που μαθαίνουμε
5. Γιατί τους μεζέδες που συνοδεύουν το τσιπουράκι δεν τους φτάνει κανένα "ορντέβρ"
6. Γιατί στην Ελλάδα κάθε νύχτα τελειώνει το επόμενο πρωί
7. Γιατί "λουλουδοπόλεμος" δεν υπάρχει σε καμιά άλλη χώρα
8. Γιατί πίνουμε κι ένα ποτηράκι παραπάνω χωρίς να μας πίνει
9. Γιατί μπορούμε να απολαύσουμε τον καφέ μας με τσιγάρο. Όχι να τον πιούμε σφηνάκι και να πάμε να καπνίσουμε κρυφά στο σπίτι μας
10. Γιατί το φλερτ είναι το εθνικό μας χόμπι
11. Γιατί στην Ελλάδα όλοι βρίζουμε το Δημόσιο και ταυτόχρονα σκοτωνόμαστε για μια θέση εκεί
12. Γιατί έχουμε δεν έχουμε λεφτά, ένα μπουζουκάκι θα το πάμε
13. Γιατί έχουμε νοοτροπία "και αύριο μέρα είναι"
14. Γιατί όταν μπαίνουμε σε λεωφορείο κάνουμε τα πάντα για να βρούμε θέση να καθίσουμε
15. Γιατί δεν το παίζουμε ψευτοπουριτανοί. Τις "λαδιές" μας τις κάνουμε με θράσος
16. Γιατί είμαστε πρώτοι στο φανάρι και κορνάρουμε τον εαυτό μας από συνήθεια
17. Γιατί ξέρουμε καλύτερα να ξοδεύουμε παρά να αποταμιεύουμε
18. Γιατί δε μοιραζόμαστε τη βενζίνη στο αυτοκίνητό μας με αυτούς που βάζουμε μέσα
19. Γιατί δεν κάνουμε ποτέ επίσκεψη "με άδεια χέρια"
20. Γιατί η λέξη "κερνάω" υπάρχει στο λεξιλόγιό μας
21. Γιατί άντε να εξηγήσεις στον ξένο τι σημαίνει "καψούρα"
22. Γιατί βράζει το αίμα μας
23. Γιατί στην Ελλάδα η οικογένεια έχει ακόμα αξία
24. Γιατί κατά βάθος...είμαστε καλά παιδιά
25. Γιατί τα καταφέρνουμε πάντα...έστω και την τελευταία στιγμή
26. Γιατί δε "μασάμε" από 400 χρόνια σκλαβιάς
27. Γιατί για τα μάτια μιας γυναίκας κάναμε 10 χρόνια πόλεμο
28. Γιατί όταν οι ξένοι δεν έβρισκαν λέξεις έκλεβαν τις δικές μας
29. Γιατί η λέξη φιλότιμο δεν υπάρχει σε καμία άλλη γλώσσα
30. Γιατί καλή η κιθάρα και το όμποε αλλά το μπουζούκι βγάζει άλλο ήχο
31. Γιατί το "Αι Γενέαι Πάσαι" της Μεγάλης Παρασκευής μας σηκώνει την τρίχα κάγκελο
32. Γιατί όποια πέτρα κι αν σηκώσεις Έλληνες θα βρεις από κάτω
33. Γιατί ερωτευόμαστε και μισούμε με πάθος
34. Γιατί τις δύσκολες στιγμές τις περνάμε με φίλους χωρίς να χρειαζόμαστε ψυχίατρο
35. Γιατί ο Σωκράτης, ο Αριστοτέλης και ο Περικλής ήταν Έλληνες
36. Γιατί η Μερκούρη, ο Χατζιδάκις και ο Ελύτης ήταν Έλληνες
37. Γιατί η συνταγή "αλά ελληνικά" είναι η πιο πετυχημένη
38. Γιατί η τρέλα δεν πάει στα βουνά?πάει στις παραλίες!
39. Γιατί οι καλοκαιρινές διακοπές είναι κοντά και? πού να τρέχουμε τώρα!
40. Γιατί όταν οι άλλοι ανακάλυπταν το κρέας εμείς είχαμε ήδη χοληστερίνη
41. Γιατί όταν εμείς φτιάχναμε τον Παρθενώνα οι άλλοι κοιμόντουσαν πάνω στα δέντρα
42. Γιατί εμείς δώσαμε τα φώτα σε όλους αυτούς που το παίζουνε ηγέτες και οδηγούν στην ειρήνη κάνοντας πολέμους
43. Γιατί η φέτα και το ελαιόλαδο μεταφράστηκαν σε ελληνικό ταμπεραμέντο
44. Γιατί "Ένα γλυκό χωρίς"! Και όλοι καταλαβαίνουν πως πρόκειται για φραπέ
45. Γιατί μπορούμε να παρατήσουμε τα πάντα για έναν μεγάλο έρωτα!
46. Γιατί στη γλώσσα μας διακρίνουμε μεταξύ έρωτα και αγάπης...ξέρουμε όμως να ζούμε με πάθος και τα δυο!
47. Γιατί αλλάζουμε κινητό κάθε χρόνο, αυτοκίνητο κάθε τρία χρόνια και ερωτικό σύντροφο κάθε τρεις και λίγο
48. Γιατί όταν οι άλλοι φορούσαν προβιές λύκων εμείς υφαίναμε αραχνοΰφαντους χιτώνες
49. Γιατί οι Έλληνες δεν πολεμούν σαν ήρωες αλλά οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες (Winston Churchill- 1941)
50. Γιατί δε βάζουμε κέτσαπ στο φαγητό μας. Έχει από μόνο του υπέροχη γεύση
51. Γιατί όταν πονάμε ξέρουμε να κλαίμε και να χορεύουμε τη ζεμπεκιά με περηφάνια
52. Γιατί ο Έρωτας ήταν Έλληνας Θεός. Γι αυτό ξέρουμε και να αγαπάμε
53. Γιατί μπορεί να είμαστε οξύθυμοι αλλά ποτέ δεν κρατάμε κακία
54. Γιατί κανένας άλλος δεν χαίρεται για την καταγωγή του όσο εμείς
55. Γιατί παρόλο που γνωρίζουμε τον κίνδυνο τολμάμε
56. Γιατί η τρέλα στην Ελλάδα πάει με χίλια...
57. Γιατί το 95% των αστεριών και των πλανητών έχουν ελληνική ονομασία
58. Γιατί δουλεύουμε για να ζούμε και δε ζούμε για να δουλεύουμε
59. Γιατί έχουμε του κόσμου τα ελαττώματα και παρόλα αυτά είμαστε ακαταμάχητοι
60. Γιατί η ζωή μας είναι στο "δυνατό" ενώ των ξένων στο "αθόρυβο"
61. Γιατί αν η χώρα μας δεν ήταν η ομορφότερη του κόσμου, θα τη διάλεγαν για σπίτι τους οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου;
62. Γιατί όταν φωνάζουμε "αδελφέ" στο δρόμο, όλοι γυρνάνε
63. Γιατί κάνουμε τις περισσότερες καταχρήσεις κι όμως ζούμε περισσότερο
64. Γιατί ακόμα κι ο
Αϊνστάιν παραδέχτηκε ότι οφείλει πολλά σε έναν Έλληνα ( Καραθεοδωρή )
65. Γιατί όταν συζητάμε για δίαιτα είμαστε πάντα στο τραπέζι και τρώμε
66. Γιατί κάποτε "φωτίσαμε" ολόκληρο τον κόσμο
67. Γιατί μιλάμε δυνατά και γελάμε με την καρδιά μας
68. Γιατί είμαστε οι μόνοι που ξεκινάμε το μεσημέρι για καφεδάκι και καταλήγουμε να πίνουμε ούζο μέχρι πρωίας
69. Γιατί μπροστά στο Μετσοβόνε τύφλα να χει το Έμενταλ
70. Γιατί με μια φλόγα καταφέραμε να ενώσουμε ολόκληρο τον κόσμο
71. Γιατί ξέρουμε να εκφράζουμε το σ' αγαπώ με κάθε πιθανό τρόπο
72. Γιατί τα πιο απίστευτα είναι κι ελληνικά
73. Γιατί κυκλοφορούμε στο δρόμο στις δύο το βράδυ και δε νιώθουμε ότι είμαστε σε στοιχειωμένη πόλη 74. Γιατί σουβλάκι, σουτζουκάκι και λοιπές ελαφριές γεύσεις είναι η αδυναμία μας
75. Γιατί είμαστε περήφανοι για το παρελθόν μας
76. Γιατί δεν πάμε για ύπνο με τις κότες αλλά το ξημερώνουμε διασκεδάζοντας
77. Γιατί ακόμη και το πιο μικρό ξωκλήσι μας λούζεται από φως. Δεν πιάνεται η ψυχή μας απ? τη σκοτίδα του βιτρώ
78. Γιατί τα λέμε έξω απ΄ τα δόντια
79. Γιατί ξέρουμε να "κλέβουμε" αλλά και να μην "καρφώνουμε" αυτόν που "κλέβει" στις εξετάσεις
80. Γιατί έχουμε πάντα μια λύση- έστω και πλάγια- σε όλα
81. Γιατί οι γονείς μας δεν ξεχνάνε ότι υπάρχουμε μόλις κλείσουμε τα δεκαοκτώ
82. Γιατί είμαστε των άκρων
83. Γιατί την κάθε δυσκολία την αντιμετωπίζουμε για χιούμορ
84. Γιατί το αντιπροσωπευτικότερο ελληνικό σύνθημα είναι: "Για την Ελλάδα, ρε γαμώτο!"
85. Γιατί οι Ολυμπιακοί Αγώνες γεννήθηκαν εδώ
86. Γιατί όταν θέλουμε να λιαστούμε, έχουμε αμμουδιά και θάλασσα. Δεν ξεχυνόμαστε στα γρασίδια ούτε βουτάμε στα σιντριβάνια
87. Γιατί βλέπουμε τον ουρανό γαλάζιο κι όχι μολυβί
88. Γιατί εδώ που ζούμε όλο το χρόνο, ο ξένος το έχει σκοπό ζωής να έρθει μία εβδομάδα
89. Γιατί η Ελλάδα είναι η πιο φτωχή χώρα με τους πιο πλούσιους κατοίκους
90. Γιατί είχαμε μάγκες προγόνους
91. Γιατί ξέρουμε τι θα πει κέφι
92. Γιατί μιλάμε καλά τις ξένες γλώσσες...αλλά ποιοι μιλούν καλά τα ελληνικά;
93. Γιατί πίνουμε και καπνίζουμε περισσότερο από όλους και ζούμε περισσότερο από όλους.
94. Γιατί εμείς γράφουμε την Ιλιάδα, και οι ξένοι την κάνουν έργο χιλιάδες χρόνια μετά.
95. Γιατί το τζατζίκι, το σουβλάκι, η μαγκιά και το φιλότιμο είναι ελληνικά.
96. Γιατί μας αρέσει τα λεφτά και τα ψάρια να τα τρώμε πάντα φρέσκα.
97. Γιατί ενώ έχουμε μικρή χώρα, έχουμε μεγάλη καρδιά.
98. Γιατί το δικό μας μοντέλο ζωής έχει πολλέεεεεεες καμπύλες.
99. Γιατί η μάνα μου κάθε Αύγουστο απλώνει τραχανά. Οι άλλοι τι απλώνουν?
100. Γιατί όταν φοράμε πέδιλα, δεν τα φοράμε με κάλτσες.
Παρασκευή 27 Ιουνίου 2008
Θλιβερά ελληνικά ρεκόρ στην υγεία
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Το Βήμα»
«Πρωτοπορία» της Ελλάδας στις ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία καταγράφει έκθεση του ΟΟΣΑ με τίτλο «η υγεία με μια ματιά -2007» .
Στο 57% οι ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία στην Ελλάδα (με μέσο όρο ΟΟΣΑ 25%)
Πιο συγκεκριμένα, το 57% των δαπανών για υγεία στην Ελλάδα καταβάλλεται από τους ίδιους τους πολίτες, ενώ μόνο το 43% έχει δημόσια χρηματοδότηση.
Το ρεκόρ αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό γιατί ξεπερνά ακόμη και τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν βασίσει το σύστημα υγείας τους στην ιδιωτική ασφάλιση, ενώ στην Ελλάδα η ιδιωτική ασφάλιση υγείας είναι, όταν υπάρχει, απλώς επιπρόσθετη.
Μαζί με το Μεξικό, άλλωστε, είναι οι μόνες χώρες της περιοχής του «οργανισμού οικονομικής συνεργασίας και ανάπτυξης», της περιοχής δηλαδή των πλουσίων χωρών του κόσμου.
Σε όλες τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) η ιδιωτική πληρωμή της περίθαλψης δεν ξεπερνά το 28%, ενώ ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 25%.
Οι υπολογισμοί του οργανισμού είναι σημαντικοί, διότι επιχειρούν να ομογενοποιήσουν τα μεγέθη ανάμεσα σε χώρες που έχουν αρκετά διαφορετικά συστήματα χρηματοδότησης.
Στη δημόσια χρηματοδότηση συμπεριλαμβάνεται τόσο η ίδια η δημόσια χρηματοδότηση, όσο και τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, ενώ στους ιδιωτικούς πόρους συμπεριλαμβάνονται «οι άμεσες πληρωμές των νοικοκυριών, οι ιδιωτικές ασφάλειες υγείας και άλλοι πόροι μη δημόσιων οργανισμών, καθώς και η εργασιακή ιατρική μέσα στις ιδιωτικές επιχειρήσεις», ενώ στις άμεσες πληρωμές των νοικοκυριών συμπεριλαμβάνεται η «συμμετοχή στις δαπάνες», καθώς και «εκτιμήσεις για ανεπίσημες πληρωμές στους παροχείς περίθαλψης» (φακελάκι).
Το 6% των εισοδημάτων των ελληνικών νοικοκυριών δαπανάται για την υγεία (με Μ.Ο. ΟΟΣΑ 3%)
Η ιδιωτική χρηματοδότηση της υγείας (περίθαλψη, φάρμακα κ.τ.λ) έχει ως επίπτωση επίσης οι Έλληνες να αναγκάζονται να δαπανήσουν ένα μεγάλο τμήμα του εισοδήματός τους σε υγεία.
Σύμφωνα με τον οργανισμό, ενώ στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ οι δαπάνες των νοικοκυριών για υγεία αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 2% της συνολικής κατανάλωσης των νοικοκυριών και ενώ, ακόμη και στις ΗΠΑ, η δαπάνη αυτή είναι περίπου το 3% της συνολικής κατανάλωσης, που είναι και ο μέσος όρος του οργανισμού, στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 6%.
Ανθυγιεινός τρόπος ζωής
Η χρηματοδότηση δεν είναι ο μόνος τομέας όπου η Ελλάδα καταγράφει ρεκόρ στους δείκτες υγείας.
Έτσι, η Ελλάδα έρχεται πρώτη σε ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού που καπνίζει καθημερινά (38.6%), με επόμενη την Τουρκία (32.1 %) και μέσον όρο του ΟΟΣΑ 24.3%.
Επίσης η Ελλάδα πλησιάζει επικίνδυνα την κορυφή των ΗΠΑ, τον Μεξικού και της Βρετανίας σε ποσοστό παχύσαρκου ενήλικου πληθυσμού (21.9%) με μέσον όρο του ΟΟΣΑ το 14.6%.
Πληθώρα ιατρών- απουσία νοσηλευτών!
Ακόμη, πρωτοπορία μοιάζει να καταγράφει η Ελλάδα στο ιατρικό προσωπικό και στη διάρθρωσή του, τόσο ώστε μπορεί κανείς να αναρωτηθεί για την αποτελεσματικότητα του συστήματος.
Ιατροί: Ελλάδα 0.5% του πληθυσμού, ΟΟΣΑ 0.3%
Έτσι, με μεγάλη διαφορά, η Ελλάδα διαθέτει τους περισσότερους γιατρούς (0.49% του πληθυσμού), με όλες τις άλλες χώρες να έχουν μια «πυκνότητα γιατρών» κάτω του 0.4 και με μέσον όρο του ΟΟΣΑ το 0.3.
Ταυτόχρονα, η καταγραφή δείχνει ότι στη διάρθρωση των γιατρών επίσης πρωτιά καταγράφει η χώρα μας, γιατί συντριπτικά οι περισσότεροι γιατροί είναι «ειδικευμένοι»: 0.33% του πληθυσμού, ενώ μόνο 0.03% είναι οι «γενικοί γιατροί». Μόνο η Πολωνία έχει τόσο λίγους γενικούς γιατρούς, ενώ ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 0.08%.
Απουσία νοσηλευτών/τριών
Αντίστροφα -και ακόμη χειρότερα- μοιάζουν τα πράγματα στο νοσηλευτικό προσωπικό: η Ελλάδα βρίσκεται σχεδόν στον... πάτο της κατάταξης (μόνο η Τουρκία, η Κορέα και το Μεξικό την περνούν) με 0.38% νοσηλευτές/τριες επί του πληθυσμού, τη στιγμή που ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 0.89%.
Όπως παρατηρεί ο οργανισμός, η επάρκεια νοσηλευτών είναι εξαιρετικά σημαντική στο πλαίσιο των παραδοσιακών δομών, όπως τα νοσοκομεία, αλλά και για την περίθαλψη χρόνιων ασθενειών, καθώς και για την αυξανόμενη ανάγκη νοσηλείας κατ' οίκον.
Μάλιστα η έλλειψη αυτού του είδους προσωπικού είναι όλο και πιο ανησυχητική σε όλες τις χώρες, ιδιαίτερα εν όψει της συνταξιοδότησης της γενιάς του «baby boom» (της μεταπολεμικής γενιάς της «έκρηξης» των γεννήσεων).
Στην Ελλάδα, προτού ακόμη φθάσει αυτή η πίεση, το νοσηλευτικό προσωπικό έχει συρρικνωθεί τόσο πολύ ώστε, μαζί με τους πολλούς γιατρούς, της χαρίζει άλλη μια πρωτιά: είναι η χώρα με τη μικρότερη αναλογία νοσηλευτών προς γιατρούς, μόλις 0.8 νοσηλευτές για κάθε γιατρό, ενώ πριν από 15 χρόνια η αναλογία ήταν ένας νοσηλευτής για κάθε γιατρό.
Προσδόκιμο επιβίωσης: η αποτελεσματικότητα δεν είναι μόνο οικονομικό ζήτημα
Ένας από τους βασικότερους σκοπούς των δαπανών υγείας, και όχι μόνο αυτών, είναι η επέκταση του προσδόκιμου επιβίωσης των πληθυσμών.
Οι δαπάνες υγείας αντιπροσώπευαν το 1960, όταν ιδρύθηκε ο ΟΟΣΑ, περίπου το 4% του ΑΕΠ.
Από τότε αυξήθηκαν κατά μέσον όρο περίπου κατά 4% ετησίως.
Την ίδια περίοδο η αύξηση του ΑΕΠ ήταν κατά μέσον όρο περίπου 2.5% ετησίως, με αποτέλεσμα σήμερα το ποσοστό του ΑΕΠ που οι χώρες αφιερώνουν στην υγεία έχει μεγαλώσει πολύ και κατά μέσον όρο να φθάνει στο 9.4% του ΑΕΠ.
Η ανάπτυξη αυτών των δαπανών συνέβαλε προφανώς σε μια σειρά ειδικούς τομείς αντιμετώπισης των προβλημάτων υγείας, που συμπυκνώνεται και στην επέκταση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 10 χρόνια, τόσο στην περιοχή του ΟΟΣΑ συνολικά (από τα 68.5 στα 78.6 χρόνια), όσο και στην Ελλάδα ειδικότερα (από τα 69.9 στα 79.3 χρόνια).
Ωστόσο, όπως παρατηρεί ο οργανισμός, ενώ είναι αλήθεια ότι «οι χώρες με υψηλότερο ΑΕΠ τείνουν να δαπανούν περισσότερα για την υγεία», δεν είναι αλήθεια ότι η αποτελεσματικότητα των δαπανών είναι μόνο ζήτημα οικονομικό.
Έτσι, για παράδειγμα, οι ΗΠΑ έχουν ένα από τα χαμηλότερα προσδόκιμα ζωής, 77.8 έτη, παρότι δαπανούν συντριπτικά περισσότερους πόρους στην υγεία, το 15,.3% του ΑΕΠ, με αμέσως επόμενη την Ελβετία με 11.6% (με την Ελλάδα στο 10.1%).
Μιλώντας με όρους απόλυτων αριθμών, τα 6,401 δολάρια ανά κάτοικο που αφιερώνουν οι ΗΠΑ είναι υπερδιπλάσια του μέσου όρου του ΟΟΣΑ (3,114 δολάρια).
Εκτός όμως από την Τουρκία και το Μεξικό, οι ΗΠΑ είναι η χώρα όπου εξακολουθεί ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού της (το 14% υπολογίζει ο ΟΟΣΑ) να μην έχει κανενός είδους ιατροφαρμακευτική κάλυψη, ούτε δημόσια ούτε ιδιωτική.
Σε αυτό «ξεπερνούν» ακόμη και την Ελλάδα!
«Πρωτοπορία» της Ελλάδας στις ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία καταγράφει έκθεση του ΟΟΣΑ με τίτλο «η υγεία με μια ματιά -2007» .
Στο 57% οι ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία στην Ελλάδα (με μέσο όρο ΟΟΣΑ 25%)
Πιο συγκεκριμένα, το 57% των δαπανών για υγεία στην Ελλάδα καταβάλλεται από τους ίδιους τους πολίτες, ενώ μόνο το 43% έχει δημόσια χρηματοδότηση.
Το ρεκόρ αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό γιατί ξεπερνά ακόμη και τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν βασίσει το σύστημα υγείας τους στην ιδιωτική ασφάλιση, ενώ στην Ελλάδα η ιδιωτική ασφάλιση υγείας είναι, όταν υπάρχει, απλώς επιπρόσθετη.
Μαζί με το Μεξικό, άλλωστε, είναι οι μόνες χώρες της περιοχής του «οργανισμού οικονομικής συνεργασίας και ανάπτυξης», της περιοχής δηλαδή των πλουσίων χωρών του κόσμου.
Σε όλες τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) η ιδιωτική πληρωμή της περίθαλψης δεν ξεπερνά το 28%, ενώ ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 25%.
Οι υπολογισμοί του οργανισμού είναι σημαντικοί, διότι επιχειρούν να ομογενοποιήσουν τα μεγέθη ανάμεσα σε χώρες που έχουν αρκετά διαφορετικά συστήματα χρηματοδότησης.
Στη δημόσια χρηματοδότηση συμπεριλαμβάνεται τόσο η ίδια η δημόσια χρηματοδότηση, όσο και τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, ενώ στους ιδιωτικούς πόρους συμπεριλαμβάνονται «οι άμεσες πληρωμές των νοικοκυριών, οι ιδιωτικές ασφάλειες υγείας και άλλοι πόροι μη δημόσιων οργανισμών, καθώς και η εργασιακή ιατρική μέσα στις ιδιωτικές επιχειρήσεις», ενώ στις άμεσες πληρωμές των νοικοκυριών συμπεριλαμβάνεται η «συμμετοχή στις δαπάνες», καθώς και «εκτιμήσεις για ανεπίσημες πληρωμές στους παροχείς περίθαλψης» (φακελάκι).
Το 6% των εισοδημάτων των ελληνικών νοικοκυριών δαπανάται για την υγεία (με Μ.Ο. ΟΟΣΑ 3%)
Η ιδιωτική χρηματοδότηση της υγείας (περίθαλψη, φάρμακα κ.τ.λ) έχει ως επίπτωση επίσης οι Έλληνες να αναγκάζονται να δαπανήσουν ένα μεγάλο τμήμα του εισοδήματός τους σε υγεία.
Σύμφωνα με τον οργανισμό, ενώ στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ οι δαπάνες των νοικοκυριών για υγεία αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 2% της συνολικής κατανάλωσης των νοικοκυριών και ενώ, ακόμη και στις ΗΠΑ, η δαπάνη αυτή είναι περίπου το 3% της συνολικής κατανάλωσης, που είναι και ο μέσος όρος του οργανισμού, στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 6%.
Ανθυγιεινός τρόπος ζωής
Η χρηματοδότηση δεν είναι ο μόνος τομέας όπου η Ελλάδα καταγράφει ρεκόρ στους δείκτες υγείας.
Έτσι, η Ελλάδα έρχεται πρώτη σε ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού που καπνίζει καθημερινά (38.6%), με επόμενη την Τουρκία (32.1 %) και μέσον όρο του ΟΟΣΑ 24.3%.
Επίσης η Ελλάδα πλησιάζει επικίνδυνα την κορυφή των ΗΠΑ, τον Μεξικού και της Βρετανίας σε ποσοστό παχύσαρκου ενήλικου πληθυσμού (21.9%) με μέσον όρο του ΟΟΣΑ το 14.6%.
Πληθώρα ιατρών- απουσία νοσηλευτών!
Ακόμη, πρωτοπορία μοιάζει να καταγράφει η Ελλάδα στο ιατρικό προσωπικό και στη διάρθρωσή του, τόσο ώστε μπορεί κανείς να αναρωτηθεί για την αποτελεσματικότητα του συστήματος.
Ιατροί: Ελλάδα 0.5% του πληθυσμού, ΟΟΣΑ 0.3%
Έτσι, με μεγάλη διαφορά, η Ελλάδα διαθέτει τους περισσότερους γιατρούς (0.49% του πληθυσμού), με όλες τις άλλες χώρες να έχουν μια «πυκνότητα γιατρών» κάτω του 0.4 και με μέσον όρο του ΟΟΣΑ το 0.3.
Ταυτόχρονα, η καταγραφή δείχνει ότι στη διάρθρωση των γιατρών επίσης πρωτιά καταγράφει η χώρα μας, γιατί συντριπτικά οι περισσότεροι γιατροί είναι «ειδικευμένοι»: 0.33% του πληθυσμού, ενώ μόνο 0.03% είναι οι «γενικοί γιατροί». Μόνο η Πολωνία έχει τόσο λίγους γενικούς γιατρούς, ενώ ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 0.08%.
Απουσία νοσηλευτών/τριών
Αντίστροφα -και ακόμη χειρότερα- μοιάζουν τα πράγματα στο νοσηλευτικό προσωπικό: η Ελλάδα βρίσκεται σχεδόν στον... πάτο της κατάταξης (μόνο η Τουρκία, η Κορέα και το Μεξικό την περνούν) με 0.38% νοσηλευτές/τριες επί του πληθυσμού, τη στιγμή που ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 0.89%.
Όπως παρατηρεί ο οργανισμός, η επάρκεια νοσηλευτών είναι εξαιρετικά σημαντική στο πλαίσιο των παραδοσιακών δομών, όπως τα νοσοκομεία, αλλά και για την περίθαλψη χρόνιων ασθενειών, καθώς και για την αυξανόμενη ανάγκη νοσηλείας κατ' οίκον.
Μάλιστα η έλλειψη αυτού του είδους προσωπικού είναι όλο και πιο ανησυχητική σε όλες τις χώρες, ιδιαίτερα εν όψει της συνταξιοδότησης της γενιάς του «baby boom» (της μεταπολεμικής γενιάς της «έκρηξης» των γεννήσεων).
Στην Ελλάδα, προτού ακόμη φθάσει αυτή η πίεση, το νοσηλευτικό προσωπικό έχει συρρικνωθεί τόσο πολύ ώστε, μαζί με τους πολλούς γιατρούς, της χαρίζει άλλη μια πρωτιά: είναι η χώρα με τη μικρότερη αναλογία νοσηλευτών προς γιατρούς, μόλις 0.8 νοσηλευτές για κάθε γιατρό, ενώ πριν από 15 χρόνια η αναλογία ήταν ένας νοσηλευτής για κάθε γιατρό.
Προσδόκιμο επιβίωσης: η αποτελεσματικότητα δεν είναι μόνο οικονομικό ζήτημα
Ένας από τους βασικότερους σκοπούς των δαπανών υγείας, και όχι μόνο αυτών, είναι η επέκταση του προσδόκιμου επιβίωσης των πληθυσμών.
Οι δαπάνες υγείας αντιπροσώπευαν το 1960, όταν ιδρύθηκε ο ΟΟΣΑ, περίπου το 4% του ΑΕΠ.
Από τότε αυξήθηκαν κατά μέσον όρο περίπου κατά 4% ετησίως.
Την ίδια περίοδο η αύξηση του ΑΕΠ ήταν κατά μέσον όρο περίπου 2.5% ετησίως, με αποτέλεσμα σήμερα το ποσοστό του ΑΕΠ που οι χώρες αφιερώνουν στην υγεία έχει μεγαλώσει πολύ και κατά μέσον όρο να φθάνει στο 9.4% του ΑΕΠ.
Η ανάπτυξη αυτών των δαπανών συνέβαλε προφανώς σε μια σειρά ειδικούς τομείς αντιμετώπισης των προβλημάτων υγείας, που συμπυκνώνεται και στην επέκταση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 10 χρόνια, τόσο στην περιοχή του ΟΟΣΑ συνολικά (από τα 68.5 στα 78.6 χρόνια), όσο και στην Ελλάδα ειδικότερα (από τα 69.9 στα 79.3 χρόνια).
Ωστόσο, όπως παρατηρεί ο οργανισμός, ενώ είναι αλήθεια ότι «οι χώρες με υψηλότερο ΑΕΠ τείνουν να δαπανούν περισσότερα για την υγεία», δεν είναι αλήθεια ότι η αποτελεσματικότητα των δαπανών είναι μόνο ζήτημα οικονομικό.
Έτσι, για παράδειγμα, οι ΗΠΑ έχουν ένα από τα χαμηλότερα προσδόκιμα ζωής, 77.8 έτη, παρότι δαπανούν συντριπτικά περισσότερους πόρους στην υγεία, το 15,.3% του ΑΕΠ, με αμέσως επόμενη την Ελβετία με 11.6% (με την Ελλάδα στο 10.1%).
Μιλώντας με όρους απόλυτων αριθμών, τα 6,401 δολάρια ανά κάτοικο που αφιερώνουν οι ΗΠΑ είναι υπερδιπλάσια του μέσου όρου του ΟΟΣΑ (3,114 δολάρια).
Εκτός όμως από την Τουρκία και το Μεξικό, οι ΗΠΑ είναι η χώρα όπου εξακολουθεί ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού της (το 14% υπολογίζει ο ΟΟΣΑ) να μην έχει κανενός είδους ιατροφαρμακευτική κάλυψη, ούτε δημόσια ούτε ιδιωτική.
Σε αυτό «ξεπερνούν» ακόμη και την Ελλάδα!
Τετάρτη 18 Ιουνίου 2008
ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΕΣ ΡΗΣΕΙΣ
'' Ού τα πάντα τοις πάσι ρητά ''
Δέν τα λένε όλα σε όλους.
'' Τας λεωφόρους μη βαδίζειν ''
Να μη βαδίζεις στους εύκολους δρόμους.
'' Βίον αιρείσθαι τον άριστον ''
Να διαλέγεις τον άριστο βίο.
'' Χαλεπόν πολλάς οδούς άμα του βίου βαδίζειν ''
Δύσκολο να βαδίζεις πολλούς συγχρόνως δρόμους του βίου.
'' Αδιανέμητα πάντα πάντες κατέχετε ''
Αμοίραστα όλα να τα έχετε όλοι.
'' Σιγάν την αλήθειαν χρυσόν εστι θάπτειν ''
Να κρύβεις την αλήθεια είναι σαν να θάβεις χρυσάφι.
'' Μη εν πολλοίς ολίγα λέγε, αλλ εν ολίγοις πολλά ''
Να μη λες με πολλά λόγια λίγα πράγματα, αλλά με λίγα λόγια πολλά.
'' Χρη σιγάν ή κρείσσονα σιγής λέγειν ''
Πρέπει να σιωπάς ή να λες λόγια ανώτερα απ τη σιωπή.
'' Εν οργή μήτε λέγειν μήτε πράττειν ''
Όταν είσαι οργισμένος ούτε να λες ούτε να ενεργείς.
'' Λάλει α δει και ό, τι δει και ούκ ακούσει α μη δει ''
Λέγε εκείνα που πρέπει και όπως πρέπει και μην ακούς εκείνα που δεν πρέπει.
'' Απαιδευσία πάντων παθών μήτηρ ''
Η αγραμματοσύνη είναι μητέρα όλων των παθών.
'' Δουλεύειν πάθεσι χαλεπώτερον ή τυράννοις ''
Περισσότερο οδυνηρό να είσαι δούλος σε πάθη παρά σε τυράννους.
'' Πη παρέβην; τι δ έρεξα; τι μοι δέον ουκ ετελέσθη; ''
Τι έκανα που δεν έπρεπε; Τι έκανα που έπρεπε; Τι έπρεπε να κάνω και δεν το έκανα;
'' Έν αρχά πάντων ''
Ένα είναι η αρχή των πάντων.
'' Πάντα κατ αριθμόν γίγνονται ''
Τα πάντα γίνονται κατά τους αριθμούς.
'' Θεός αεί γεωμετρεί ''
Ο Θεός πάντοτε γεωμετρεί.
'' Έστιν ηγεμών και άρχων απάντων θεός, εις αει εών, μόνιμος, ακίνητος, αυτός εαυτώ όμοιος, έτερος των άλλων ''
Επάνω σ όλα βασιλεύει θεός, μοναδικός πάντοτε και σταθερός, που τίποτα δεν του μοιάζει.
Δέν τα λένε όλα σε όλους.
'' Τας λεωφόρους μη βαδίζειν ''
Να μη βαδίζεις στους εύκολους δρόμους.
'' Βίον αιρείσθαι τον άριστον ''
Να διαλέγεις τον άριστο βίο.
'' Χαλεπόν πολλάς οδούς άμα του βίου βαδίζειν ''
Δύσκολο να βαδίζεις πολλούς συγχρόνως δρόμους του βίου.
'' Αδιανέμητα πάντα πάντες κατέχετε ''
Αμοίραστα όλα να τα έχετε όλοι.
'' Σιγάν την αλήθειαν χρυσόν εστι θάπτειν ''
Να κρύβεις την αλήθεια είναι σαν να θάβεις χρυσάφι.
'' Μη εν πολλοίς ολίγα λέγε, αλλ εν ολίγοις πολλά ''
Να μη λες με πολλά λόγια λίγα πράγματα, αλλά με λίγα λόγια πολλά.
'' Χρη σιγάν ή κρείσσονα σιγής λέγειν ''
Πρέπει να σιωπάς ή να λες λόγια ανώτερα απ τη σιωπή.
'' Εν οργή μήτε λέγειν μήτε πράττειν ''
Όταν είσαι οργισμένος ούτε να λες ούτε να ενεργείς.
'' Λάλει α δει και ό, τι δει και ούκ ακούσει α μη δει ''
Λέγε εκείνα που πρέπει και όπως πρέπει και μην ακούς εκείνα που δεν πρέπει.
'' Απαιδευσία πάντων παθών μήτηρ ''
Η αγραμματοσύνη είναι μητέρα όλων των παθών.
'' Δουλεύειν πάθεσι χαλεπώτερον ή τυράννοις ''
Περισσότερο οδυνηρό να είσαι δούλος σε πάθη παρά σε τυράννους.
'' Πη παρέβην; τι δ έρεξα; τι μοι δέον ουκ ετελέσθη; ''
Τι έκανα που δεν έπρεπε; Τι έκανα που έπρεπε; Τι έπρεπε να κάνω και δεν το έκανα;
'' Έν αρχά πάντων ''
Ένα είναι η αρχή των πάντων.
'' Πάντα κατ αριθμόν γίγνονται ''
Τα πάντα γίνονται κατά τους αριθμούς.
'' Θεός αεί γεωμετρεί ''
Ο Θεός πάντοτε γεωμετρεί.
'' Έστιν ηγεμών και άρχων απάντων θεός, εις αει εών, μόνιμος, ακίνητος, αυτός εαυτώ όμοιος, έτερος των άλλων ''
Επάνω σ όλα βασιλεύει θεός, μοναδικός πάντοτε και σταθερός, που τίποτα δεν του μοιάζει.
Οι γερανοί του Ίβυκου
Ο Ίβυκος, ο ποιητής από το Ρήγιο της Κάτω Ιταλίας (530 π.Χ.), ήταν στο τέλος του ταξιδιού του. Ερχόταν από την Σάμο και επισκεπτόταν τώρα την Κόρινθο, όπου θα λάμβανε μέρος σε μουσικό διαγωνισμό. Από μακριά οι πύργοι της Ακροκορίνθου διακρίνονταν, καθώς έμπαινε στο ιερό δάσος του Ποσειδώνος. Ήταν πολύ ευτυχής αυτές τις στιγμές και όταν είδε ένα σμήνος γερανών να πετούν πάνω από το δάσος, για το ταξίδι τους προς στο νότο, είπε: "Καλή τύχη φίλοι. Βλέπω την παρουσία σας ως καλό οιωνό, είμαστε και οι δύο συνταξιδιώτες που αναζητάμε φιλοξενία". Βρισκόταν τώρα στην καρδιά του δάσους και περπατούσε σε ένα στενό μονοπάτι, όταν δύο άνδρες, ληστές κατά τα φαινόμενα, εμφανίστηκαν μπροστά του. Ο Ίβυκος δεν μπορούσε να κάνει τίποτα παρά να φωνάξει για βοήθεια, αλλά ματαίως. Καθώς έπεφτε αιμόφυρτος στο χώμα θανάσιμα πληγωμένος, κατάφερε να πει: "μαρτυρήστε τον φόνο μου γερανοί". Αυτά ήταν τα τελευταία του λόγια. Όχι πολύ αργότερα, το παραμορφωμένο του σώμα βρέθηκε και αναγνωρίσθηκε από τον φίλο του, που θα τον φιλοξενούσε. Όταν το γεγονός έγινε γνωστό στον συγκεντρωμένο από όλη την Ελλάδα κόσμο, προξένησε μεγάλη θλίψη. Ήταν μεγάλη βλασφημία στους Θεούς και στην φιλοξενία. Αργότερα στο θέατρο οι αναστατωμένοι από το γεγονός θεατές άκουγαν με νεκρική σιγή και μεγάλο δέος, τα λόγια των Ερινυών. "Ευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος που έχει την ψυχή του καθαρή από έγκλημα ... αυτούς τους ανθρώπους δεν τους ενοχλούμε ... αλλά αλίμονο σε εκείνον που κρυφά έχει διαπράξει εγκλήματα. Εμείς, οι τρομεροί εκδικητές της νύχτας, τον κατατρέχουμε ως το τέλος της δυστυχισμένης και άθλιας ζωής του". Ξαφνικά, μία αδύνατη φωνή γεμάτη φόβο, αλλά που ακούστηκε στην σιγή του θεάτρου, είπε: "Κοίτα, κοίτα σύντροφε.. οι γερανοί του Ίβυκου". Πραγματικά, ο ουρανός είχε γεμίσει από γερανούς που κατευθύνονταν προς το θέατρο. Δεν πήρε πολύ στους ακόμη θρηνούντες για τον Ίβυκο θεατές, να καταλάβουν την σημαντική έννοια που είχαν τα λόγια που ειπώθηκαν, και μπορούσες να ακούσεις ανάμεσα στις φωνές του πλήθους "παρατηρήστε την δύναμη των Ευμενίδων, ο Ίβυκος θα πάρει εκδίκηση". Αμέσως συνέλαβαν τον άνδρα που μίλησε και τον σύντροφο του. Ουδέποτε η δικαιοσύνη είχε αποδοθεί με καλύτερο τρόπο.
Η έννοια της ύβρεως κατα την ελληνική κοσμοθέαση
Η έννοια της ύβρεως έχει να κάνει με τον σεβασμό των συμπαντικών νόμων και όπως έλεγε ένας δάσκαλός, στο σύμπαν δεν υπάρχει ηθική αλλά δικαιοσύνη.Σύμφωνα με την πλατωνική φιλοσοφία κάθε σχέση, κατάσταση ή λειτουργία που διέπει την καθημερινότητά μας έχει την αρχή της στον κόσμο των Ιδεών. Προϋπάρχει ως ιδέα και η κάθε ιδέα διέπεται απο κάποιους νόμους τους οποίους ο κάθε άνθρωπος οφείλει να σέβεται και να λειτουργεί βάσει αυτών.Η γνωσιακή πορεία κάθε ανθρώπου είναι να γνωρίσει και να λειτουργεί σύμφωνα με αυτούς τους νόμους. Οφείλει δηλαδή να σέβεται την όποια Ιδέα και να λειτουργεί σύμφωνα με τους νόμους της. Κάθε παρέκκλιση απο την ορθή λειτουργία αποτελεί ύβρη και όταν αυτό συμβαίνει η Νέμεση σε επαναφέρει στην τάξη. Θα υποστείς τις συνέπειες των πράξεών σου για να επιβληθεί δικαιοσύνη και ισορροπία.
ΕΡΙΝΥΕΣ
Από τις υποχθόνιες θεότητες, οι Ερινύες, που παρουσιάζουν πολλές αναλογίες με τις Κήρες και τις Άρπυες, παίζουν σημαντικό ρόλο. Κατά τον Ησίοδο γεννήθηκαν, όπως και οι γίγαντες, από το αίμα που έσταξε από την πληγή του Ουρανού, όταν τον ακρωτηρίασε ο γιος του Κρόνος. Ο Αισχύλος τις θεωρεί κόρες της Νύχτας, ο Σοφοκλής της Γης και του Σκοταδιού. Ένας άλλο συγγραφέας τους δίνει για πατέρα το Φόρκυ, και άλλοι, αργότερα, θεωρούν γονείς τους τον Άδη και την Περσεφόνη. Κι ο αριθμός τους παραλλάζει με τις εποχές. Ο Ευριπίδης πρώτος ορίζει τον αριθμό τους σε τρεις και μόνο από την Αλεξανδρινή εποχή έχουν χωριστά ονόματα: Αληκτώ (αυτή που τίποτα δεν την καταπραΰνει), Τισιφόνη (που εκδικείται τους φόνους) και Μέγαιρα (το πνεύμα του μίσους).
Οι Ερινύες όπως και οι Άρπυες είναι φτερωτοί δαίμονες που καταδιώκουν τη λεία
τους πετώντας, και αργότερα θα τους αποδώσουν μάλιστα την ικανότητα να μεταμορφώνονται γρήγορα και συχνά. Το δέρμα τους είναι μαύρο και φορούν μαύρα φορέματα. Τα μαλλιά τους είναι ανάκατα με φίδια. Στο χέρι τους κρατούν είτε έναν πυρσό είτε μαστίγιο. Σύμφωνα μ’ ένα μύθο, η Μέγαιρα, μαστίγωσε τις γυναίκες της πόλης Νύσας κι αυτές μουγκανίζανε σαν ταύροι, ώσπου τρελάθηκαν και σκότωσαν τα παιδιά τους. Η ανάσα τους ήταν φαρμακερή, όπως κι ο αφρός που έβγαινε από το στόμα τους. Έτσι, σκορπούσαν στο πέρασμά τους κάθε λογής αρρώστιες κι εμπόδιζαν τα φυτά ν’ αναπτυχθούν. Η πνοή τους και η ματιά τους πετούσαν φλόγες.
Ποιο έργο είχαν οι Ερινύες; Έργο τους ήταν να καταδιώκουν τους ενόχους, ιδιαίτερα όσους δεν είχαν τηρήσει τις υποχρεώσεις που υπαγορεύει η υιική στοργή. Στην Ιλιάδα βλέπουμε τον Άρη να τον καταδιώκουν οι Ερινύες, επειδή βοήθησε τους Τρώες, αντίθετα με την επιθυμία της μητέρας του. Η ίδια απειλή κρέμεται πάνω απ’ τον Τηλέμαχο σε περίπτωση που θα έδιωχνε τη μητέρα του από το πατρικό σπίτι. Η μητέρα του Μελέαγρου επικαλείται τις Ερινύες κατά του γιου της, που είχε σκοτώσει τα αδέλφια της. Τέλος, οι συμφορές του Οιδίποδα προέρχονται από το ότι άθελά του, είχε καταστεί ένοχος απέναντι στους γονείς του. Οι Ερινύες εκδικήτριες του φριχτότερου απ’ όλα τα εγκλήματα, της πατροκτονίας, χρησίμεψαν για θέμα στους Έλληνες τραγικούς, ιδιαίτερα στους μύθους του Ορέστη και του Οιδίποδα, που τους ανέβασαν στη σκηνή οι μεγαλύτεροι δραματουργοί της αρχαιότητας.
Φύλακες του όρκου, οι Ερινύες, καταδίωκαν με λύσσα τους επίορκους και τους δόλιους. Προστάτευαν τους ξένους και τους ζητιάνους. Φτάνουν στο σημείο να τιμωρούν όσους αρπάζουν τους νεοσσούς απ’ τις φωλιές των πουλιών. Με λίγα λόγια, τιμωρούν όλες τις πράξεις τις αντίθετες προς τη φυσική τάξη. Κανένας ένοχος δε γλιτώνει από την εκδίκησή τους, όσο κι αν πιστεύει ότι είναι ασφαλής. Τη στιγμή που δεν το περιμένει, οι Ερινύες, χιμούν πάνω του, δεν τον αφήνουν σε ησυχία, ρημάζουν το σπίτι του, τον διώχνουν από εκεί και τον καταδιώκουν, ώσπου να πέσει αποκαμωμένος, τρελός απ’ τα τραγούδια τους που πιλατεύουν τα αυτιά του.
Όμως τελικά οι Ερινύες κάπου χάνουν το χαρακτήρα της αμείλικτης θεότητας. Προσαρμόζονται στην ιδέα της συγνώμης και δεν ασχολούνται αποκλειστικά με την καταδίωξη των ενόχων. Γίνονται ευμενίδες, ευεργετικές θεότητες που ξέρουν αν τύχει η περίσταση ν’ απομακρύνουν τον κίνδυνο, ν’ αποτρέψουν από μια χώρα τους βλαβερούς ανέμους, την ξηρασία και τις αρρώστιες και να φέρουν ευφορία και ευημερία.
Στις θεές (ευμενίδες) προσέφεραν νυχτερινές θυσίες, αλλά κυρίως σπονδές με υδρομέλι και γάλα, ύστερα προσεύχονταν με σιγανή φωνή και έπειτα έφευγαν σιωπηλοί χωρίς να κοιτάξουν πίσω τους.
Αιμοβόρες Ερινύες
Για τις Πράξεις μας
Κάποιες πράξεις σ'αυτή την Ζωή
ελλοχεύουν σαν δαμόκλειος σπάθη
κι αν τις διάπραξης ,τότε για κάθε ύβρι
αναπόφευκτα εξαπολύεται αλύπητα η Νέμεσις...
Μην φοβηθείς γιατί ο φόβος οδηγεί στο έγκλημα
κι' αυτό είναι και η ποινή του...
και τότε η φυγή είναι ανύπαρκτη...
Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι η συμβίωση
με τις αδυσώπητες και αιμοβόρες Ερινύες...
Δευτέρα 16 Ιουνίου 2008
Με αεροπλάνα και βαπόρια
Με αεροπλάνα και βαπόριακαι
με τους φίλους τους παλιούς
τριγυρνάμε στα σκοτάδια και όμως εσύ δεν μας ακούς
Δεν μας ακούς που τραγουδάμε
με φωνές ηλεκτρικές,μες στις υπόγειες στοές
ώσπου οι τροχιές μας συναντάνε
τις βασικές του τις αρχές
Ο πατέρας μου ο Μπάτης
ήρθε από την Σμύρνη το εικοσιδυό
και έζησε, πενήντα χρόνια
σαν πρόσφυγας σε ένα κατώι μυστικό
Σε αυτόν τον κόσμο όσοι αγαπούνε τρώνε βρώμικο ψωμί
έλεγε ο Μπάτης μια Κυριακή
κι οι πόθοι τους ακολουθούνε υπόγεια διαδρομή
Χτες το βράδυ είδα έναν φίλο
σαν ξωτικό να τριγυρνάπάνω στην μοτοσυκλέττα
και πίσω τρέχανε σκυλιά
Σήκω ψυχή μου δώσε ρεύμα
βάλε στα ρούχα σου φωτιά
βάλε στα όργανα φωτιά-χρυσή λαβωματιά-
να τιναχτεί σαν μαύρο πνεύμα
η τρομερή μας η λαλιά...
To παιδί της μαμάς
Είναι ένας τύπος, εντελώς μαμάκιας. Και κάποια στιγμή αποφασίζει να παντρευτεί. Η γυναίκα του, του μαγειρεύει, και όταν αυτός γυρίζει από το γραφείο και δοκιμάζει το φαγητό λέει:
- Καλό το φαγητό που μαγείρεψες, γυναίκα, αλλά της μαμάς είναι καλύτερο!
Η γυναίκα του σιδερώνει αλλά όταν αυτός γυρίζει από το γραφείο λέει:
- Καλά σιδερώνεις, γυναίκα, αλλά η μαμά μου τα ρούχα τα κολλάριζε!
Η γυναίκα του συγυρίζει το σπίτι αλλά όταν αυτός γυρίζει από το γραφείο λέει:
- Ωραία έχεις τακτοποιήσει το σπίτι, αλλά η μαμά μου όταν συγύριζε το διακοσμούσε κιόλας...!
Τα παίρνει κι η γυναίκα του μια μέρα, και πάει σε ένα μαγαζί και αγοράζει κάτι σέξι μαύρα εσώρουχα, ζαρτιέρες, στριγκ κ.λ.π. Σκέφτεται, θα τα φορέσω, θα ανάψω κεριά, θα βάλω απαλή μουσική και θα τον περιμένω. Τι στο καλό, θα την ξεχάσει τουλάχιστον για απόψε τη μάνα του...Με το που γυρίζει ο τύπος από το γραφείο βλέπει τα φώτα στο σπίτι κλειστά, και τη γυναίκα του με τα μαύρα εσώρουχα και τρελαίνεται....
- Γιατί φοράς μαύρα?! Έπαθε τίποτα η μάνα μου;!
- Καλό το φαγητό που μαγείρεψες, γυναίκα, αλλά της μαμάς είναι καλύτερο!
Η γυναίκα του σιδερώνει αλλά όταν αυτός γυρίζει από το γραφείο λέει:
- Καλά σιδερώνεις, γυναίκα, αλλά η μαμά μου τα ρούχα τα κολλάριζε!
Η γυναίκα του συγυρίζει το σπίτι αλλά όταν αυτός γυρίζει από το γραφείο λέει:
- Ωραία έχεις τακτοποιήσει το σπίτι, αλλά η μαμά μου όταν συγύριζε το διακοσμούσε κιόλας...!
Τα παίρνει κι η γυναίκα του μια μέρα, και πάει σε ένα μαγαζί και αγοράζει κάτι σέξι μαύρα εσώρουχα, ζαρτιέρες, στριγκ κ.λ.π. Σκέφτεται, θα τα φορέσω, θα ανάψω κεριά, θα βάλω απαλή μουσική και θα τον περιμένω. Τι στο καλό, θα την ξεχάσει τουλάχιστον για απόψε τη μάνα του...Με το που γυρίζει ο τύπος από το γραφείο βλέπει τα φώτα στο σπίτι κλειστά, και τη γυναίκα του με τα μαύρα εσώρουχα και τρελαίνεται....
- Γιατί φοράς μαύρα?! Έπαθε τίποτα η μάνα μου;!
Πέμπτη 12 Ιουνίου 2008
Το μέτρο της βλακείας
Τι είναι η βλακεία; Τα αίτιά της είναι βιολογικά ή μήπως έχει να κάνει μόνο με το επίπεδο μόρφωσης; Υπάρχει άνθρωπος παντελώς ηλίθιος ή «βλάκας είναι όποιος παριστάνει το βλάκα», όπως έλεγε η μητέρα του Φόρεστ Γκάμπ στο ομώνυμο έργο; Από άποψη ανατομίας, δεν είναι όλοι οι εγκέφαλοι ίδιοι. Ο γυναικείος εγκέφαλος είναι πιο ελαφρύς από τον αντρικό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι γυναίκες είναι λιγότερο έξυπνες από τους άντρες. Οι νευρολόγοι συμφωνούν ότι η εξυπνάδα (ή η βλακεία) εξαρτάται από βιολογικούς παράγοντες. Επηρεάζεται όμως κι από χιλιάδες άλλες μεταβλητές, όπως τα ερεθίσματα που δεχόμαστε στα πρώτα χρόνια της ζωής μας, τη στοργή των γονιών μας, τη διατροφή, το χιούμορ. Είναι δύσκολο να προσδιοριστούν αυτές οι μεταβλητές, κι ακόμα περισσότερο να οριστεί το ποσοστό με το οποίο καθεμιά τους συνδράμει στην ευφυΐα. Κι όμως, υπάρχουν άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι μπορούν αμέσως να διακρίνουν τη βλακεία στο πρόσωπο κάποιου, να αναγνωρίσουν τη λεγόμενη «βλακόφατσα». Στην πραγματικότητα, βλακόφατσα είναι το αποτέλεσμα ενός άτυχου συνδυασμού εξωτερικών σωματικών χαρακτηριστικών, τα οποία υποσυνείδητα ερμηνεύουμε ως μειωμένη νοημοσύνη.
Αν οι ηλίθιοι ήταν λιγότεροι από τους κακούς, οι κακοί δε θα επιβίωναν
(Σάμιουελ Μπάτλερ, συγγραφέας)
Τα εξωτερικά γνωρίσματα, λοιπόν, σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να αποτελέσουν ασφαλές κριτήριο βλακείας. Υπάρχει άραγε πιο αξιόπιστο κριτήριο; Ο οικονομολόγος Κάρολο Μ. Τσιπόλα πιστεύει ότι υπάρχει. Στο βιβλίο του Οι θεμελιώδεις νόμοι της ανθρώπινης βλακείας γράφει: «Από κάθε πράξη ή παράλειψη είτε ωφελούμαστε είτε ζημιωνόμαστε, ενώ την ίδια στιγμή ζημιώνουμε ή ωφελούμε τρίτους». Όχι μόνο οικονομικά ή με την έννοια της ηθικής ικανοποίησης, αλλά και ψυχολογικά, με την έννοια της συναισθηματικής πίεσης. Με βάση αυτή ακριβώς τη ζυγαριά κέρδους-απώλειας και χρησιμοποιώντας ένα σύστημα καρτεσιανών αξόνων μπορούμε να χωρίσουμε το ανθρώπινο είδος σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες. Σ´ αυτούς που υστερούν σε πνευματικά εφόδια, στους έξυπνους, στους κακούς και προφανώς στους βλάκες. Οι πρώτοι είναι εκείνοι που ωφελούν τους άλλους, ζημιώνοντας τον εαυτό τους. Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν εκείνοι που πάντα αποκομίζουν κάποιο όφελος είτε για τον εαυτό τους είτε για τους άλλους. Κακοί είναι όσοι, προκειμένου να κερδίσουν κάτι οι ίδιοι, βλάπτουν τους άλλους. Και ηλίθιοι είναι όσοι, χωρίς να αποκομίζουν κάποιο όφελος, βλάπτουν τους άλλους ή ακόμα και τον ίδιο τους τον εαυτό. Μερικοί θα χρησιμοποιήσουν ως αντεπιχείρημα ότι είναι πολύ δύσκολο να κρίνει κανείς αντικειμενικά κάποια γενικής φύσεως προτερήματα ή ελαττώματα. Και κυρίως ότι πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας τις αξίες του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά για να μπορέσουμε να ζυγίσουμε τα υπέρ και τα κατά.
Πράγματι, οι παραπάνω κατηγορίες δεν είναι απόλυτες, γιατί η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν ενεργεί πάντα με τον ίδιο τρόπο. Ένας κατά βάση έξυπνος άνθρωπος δεν αποκλείεται να συμπεριφερθεί σαν ηλίθιος ή να υιοθετήσει συμπεριφορά κακού.
Την κίνηση των σωμάτων μπορώ να τη μετρήσω, την ανθρώπινη τρέλα όχι
(Ισαάκ Νεύτωνας, επιστήμονας)
Περισσότερο από το σύνολο των εκδηλώσεων του ατόμου αξιολογούνται διάφορες μεμονωμένες αντιδράσεις και πράξεις του. Ένας άνθρωπος με καλές επιδόσεις στο σχολείο ή στη δουλειά μπορεί να φανεί ανεπαρκής, ανίκανος ή ακόμα και ηλίθιος στα μάτια άλλων για τυχόν ανικανότητές του σε άλλους τομείς. Γι´ αυτό σήμερα ξεχωρίζουμε διάφορους τύπους ευφυϊας, άρα και ηλιθιότητας. Πέραν της μαθησιακής εξυπνάδας, υπάρχει η συναισθηματική νοημοσύνη (ικανότητα βέλτιστου χειρισμού των συναισθημάτων) και η κοινωνική ευφυϊα (ικανότητα καλύτερου δυνατού χειρισμού των διαπροσωπικών σχέσεων). Συμπεριφορά εξ ολοκλήρου ηλίθια δεν υπάρχει. Εκδηλώνεται πάντα μέσα σε ορισμένα πλαίσια ή κρίνεται και κατακρίνεται από τη σκοπιά ενός συγκεκριμένου τρόπου σκέψης. Μάλιστα, η σύγχρονη κοινωνιοβιολογία είναι κατηγορηματική: «Ο ηλίθιος δεν υπάρχει παρά μόνο στο λεξιλόγιο όσων βρίζουν»
Αφού ο Θεός δεν έθεσε όρια στην ανθρώπινη εξυπνάδα, γιατί να θέσει στην ηλιθιότητα;
(Κόνραντ Αντενάουερ, επιφανής πολιτικός)
Όλοι μας έχουμε τελικά μια δόση ηλιθιότητας. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να είναι πραγματικά απόλυτα ηλίθιος. Μπορεί κάτι που εμάς μας φαίνεται βλακεία να μη θεωρείται βλακεία για κάποιον άλλο και αντίστροφα. Έτσι, σε γενικές γραμμές, γυναίκες και άντρες, μαύροι και λευκοί, φτωχοί και πλούσιοι, ισχυροί και μη, όλοι έχουν ίδια δόση βλακείας. Ωστόσο, όσο πιο ισχυρό είναι ένα άτομο, όσο μεγαλύτερη εξουσία έχει κοινωνικά τόσο πιο επικίνδυνο μπορεί να αποδειχθεί. «Ηλίθιους συναντά κάποιος και μεταξύ γραφειοκρατών, πολιτικών, στρατηγών ή ιερωμένων», υποστηρίζει ο συγγραφέας Τσιπόλα. Πάλι καλά, γιατί διαφορετικά θα πιστεύαμε ότι ένα δημοκρατικό σύστημα τείνει να επιλέγει ηγέτες με χαμηλό βαθμό ηλιθιότητας. «Αντίθετα, οι εκλογές είναι ένας πολύ αποτελεσματικός θεσμός, ο οποίος εξασφαλίζει τη διατήρηση σταθερού ποσοστού ηλιθίων ανάμεσα στους ισχυρούς», λέει ειρωνικά ο συγγραφέας. Δεν είναι δυνατό, φυσικά, να ξεχνάει και το ποσοστό βλακείας των ψηφοφόρων. «Οι εκλογές τούς δίνουν τη μοναδική ευκαιρία να βλάψουν όλους τους άλλους», γράφει. Υπάρχει, τέλος πάντων, τρόπος να εξαφανιστεί από προσώπου γης η μάστιγα της βλακείας; «Όχι, δεν υπάρχει. Γιατί δεν έχει αναπτυχθεί καμιά λογική μέθοδος που να προβλέπει με ακρίβεια το πώς, το πότε και το γιατί θα «χτυπήσει» ένα ηλίθιο πλάσμα», απαντά ο συγγραφέας. «Ενώ οι πράξεις του κακού είναι κατά κάποιον τρόπο προβλέψιμες και αποτρέψιμες, οι πράξεις του ηλίθιου είναι απολύτως απρόβλεπτες. Ο ηλίθιος, με το χαμόγελο στα χείλη, με πλήρη φυσικότητα, χωρίς καμιά πρόθεση, τύψεις, και αιτία, θα εμφανιστεί ξαφνικά και θα καταστρέψει όλα σου τα σχέδια - και θα το κάνει από καθαρή βλακεία».
Η βλακεία σκοτώνει
(Λαϊκή παροιμία)
Ο ηλίθιος έχει την ικανότητα να πέφτει θύμα του ίδιου του εαυτού του. Μήπως η φύση έχει επιλέξει το είδος των βλακών; Ο Δαρβίνος βάσισε τη θεωρία του περί βιολογικής εξέλιξης στη φυσική απομάκρυνση όσων είχαν δυσκολίες επιβίωσης. «Πίσω από κάθε μας αντίδραση κρύβεται πάντα μια γενετική παράμετρος η οποία δύσκολα διαχωρίζεται από τα υπόλοιπα κίνητρα δράσης», λέει ο Τζόρτζιο Σάλτσα. Και συνεχίζει: «Καθώς η επιλογή της φύσης λειτουργεί σύμφωνα μ´ αυτή την παράμετρο, μπορούμε να υποθέσουμε ότι το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας γενικός περιορισμός των εκδηλώσεων ηλιθιότητας». Το πρόβλημα είναι ότι συνεχώς γεννιούνται νέες ηλίθιες αντιδράσεις. Το γεγονός ότι πολλοί φοβόμαστε να πετάξουμε, είναι κατά πάσα πιθανότητα επακόλουθο της φυσικής επιλογής. Μέχρι τον περασμένο αιώνα το να αφεθεί κάποιος στο κενό ισοδυναμούσε με θάνατο. Συνεπώς, σ´ αυτή την περίπτωση ο φόβος ήταν σαφώς ένα θετικό στοιχείο. Σήμερα με τα αεροπλάνα τα πράγματα έχουν αλλάξει, ωστόσο ο φόβος, αν και «βλακώδης» πια, έχει παραμείνει
Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό ζωικό είδος με την ικανότητα να καταντά ηλίθιο
(Αντρέ Γκλούκσμαν,φιλόσοφος)
Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι η ηλιθιότητα δεν μπορεί να κριθεί αντικειμενικά. «Εμφανίζεται μόνο στο λεξιλόγιο του ζώου που ονομάζεται homo Sapiens σχολιάζει ο Σάλτσα, και ούτε καν σε όλους τους λαούς. Στους Πολυνήσιους, για παράδειγμα, ο όρος «ηλίθιος» δεν υπάρχει. Αυτοί, σε αντίθεση με άλλους λαούς, δεν αξιολογούν με κριτήριο την εξυπνάδα. Όταν ο Αδάμ για ένα μήλο έχασε τον παράδεισο, ο όρος «ηλίθιος» σίγουρα δεν υπήρχε. Για την ανθρωπότητα όμως, το γεγονός αυτό σίγουρα δεν αποτέλεσε το καλύτερο δυνατό ξεκίνημα.
Αν οι ηλίθιοι ήταν λιγότεροι από τους κακούς, οι κακοί δε θα επιβίωναν
(Σάμιουελ Μπάτλερ, συγγραφέας)
Τα εξωτερικά γνωρίσματα, λοιπόν, σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να αποτελέσουν ασφαλές κριτήριο βλακείας. Υπάρχει άραγε πιο αξιόπιστο κριτήριο; Ο οικονομολόγος Κάρολο Μ. Τσιπόλα πιστεύει ότι υπάρχει. Στο βιβλίο του Οι θεμελιώδεις νόμοι της ανθρώπινης βλακείας γράφει: «Από κάθε πράξη ή παράλειψη είτε ωφελούμαστε είτε ζημιωνόμαστε, ενώ την ίδια στιγμή ζημιώνουμε ή ωφελούμε τρίτους». Όχι μόνο οικονομικά ή με την έννοια της ηθικής ικανοποίησης, αλλά και ψυχολογικά, με την έννοια της συναισθηματικής πίεσης. Με βάση αυτή ακριβώς τη ζυγαριά κέρδους-απώλειας και χρησιμοποιώντας ένα σύστημα καρτεσιανών αξόνων μπορούμε να χωρίσουμε το ανθρώπινο είδος σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες. Σ´ αυτούς που υστερούν σε πνευματικά εφόδια, στους έξυπνους, στους κακούς και προφανώς στους βλάκες. Οι πρώτοι είναι εκείνοι που ωφελούν τους άλλους, ζημιώνοντας τον εαυτό τους. Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν εκείνοι που πάντα αποκομίζουν κάποιο όφελος είτε για τον εαυτό τους είτε για τους άλλους. Κακοί είναι όσοι, προκειμένου να κερδίσουν κάτι οι ίδιοι, βλάπτουν τους άλλους. Και ηλίθιοι είναι όσοι, χωρίς να αποκομίζουν κάποιο όφελος, βλάπτουν τους άλλους ή ακόμα και τον ίδιο τους τον εαυτό. Μερικοί θα χρησιμοποιήσουν ως αντεπιχείρημα ότι είναι πολύ δύσκολο να κρίνει κανείς αντικειμενικά κάποια γενικής φύσεως προτερήματα ή ελαττώματα. Και κυρίως ότι πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας τις αξίες του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά για να μπορέσουμε να ζυγίσουμε τα υπέρ και τα κατά.
Πράγματι, οι παραπάνω κατηγορίες δεν είναι απόλυτες, γιατί η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν ενεργεί πάντα με τον ίδιο τρόπο. Ένας κατά βάση έξυπνος άνθρωπος δεν αποκλείεται να συμπεριφερθεί σαν ηλίθιος ή να υιοθετήσει συμπεριφορά κακού.
Την κίνηση των σωμάτων μπορώ να τη μετρήσω, την ανθρώπινη τρέλα όχι
(Ισαάκ Νεύτωνας, επιστήμονας)
Περισσότερο από το σύνολο των εκδηλώσεων του ατόμου αξιολογούνται διάφορες μεμονωμένες αντιδράσεις και πράξεις του. Ένας άνθρωπος με καλές επιδόσεις στο σχολείο ή στη δουλειά μπορεί να φανεί ανεπαρκής, ανίκανος ή ακόμα και ηλίθιος στα μάτια άλλων για τυχόν ανικανότητές του σε άλλους τομείς. Γι´ αυτό σήμερα ξεχωρίζουμε διάφορους τύπους ευφυϊας, άρα και ηλιθιότητας. Πέραν της μαθησιακής εξυπνάδας, υπάρχει η συναισθηματική νοημοσύνη (ικανότητα βέλτιστου χειρισμού των συναισθημάτων) και η κοινωνική ευφυϊα (ικανότητα καλύτερου δυνατού χειρισμού των διαπροσωπικών σχέσεων). Συμπεριφορά εξ ολοκλήρου ηλίθια δεν υπάρχει. Εκδηλώνεται πάντα μέσα σε ορισμένα πλαίσια ή κρίνεται και κατακρίνεται από τη σκοπιά ενός συγκεκριμένου τρόπου σκέψης. Μάλιστα, η σύγχρονη κοινωνιοβιολογία είναι κατηγορηματική: «Ο ηλίθιος δεν υπάρχει παρά μόνο στο λεξιλόγιο όσων βρίζουν»
Αφού ο Θεός δεν έθεσε όρια στην ανθρώπινη εξυπνάδα, γιατί να θέσει στην ηλιθιότητα;
(Κόνραντ Αντενάουερ, επιφανής πολιτικός)
Όλοι μας έχουμε τελικά μια δόση ηλιθιότητας. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να είναι πραγματικά απόλυτα ηλίθιος. Μπορεί κάτι που εμάς μας φαίνεται βλακεία να μη θεωρείται βλακεία για κάποιον άλλο και αντίστροφα. Έτσι, σε γενικές γραμμές, γυναίκες και άντρες, μαύροι και λευκοί, φτωχοί και πλούσιοι, ισχυροί και μη, όλοι έχουν ίδια δόση βλακείας. Ωστόσο, όσο πιο ισχυρό είναι ένα άτομο, όσο μεγαλύτερη εξουσία έχει κοινωνικά τόσο πιο επικίνδυνο μπορεί να αποδειχθεί. «Ηλίθιους συναντά κάποιος και μεταξύ γραφειοκρατών, πολιτικών, στρατηγών ή ιερωμένων», υποστηρίζει ο συγγραφέας Τσιπόλα. Πάλι καλά, γιατί διαφορετικά θα πιστεύαμε ότι ένα δημοκρατικό σύστημα τείνει να επιλέγει ηγέτες με χαμηλό βαθμό ηλιθιότητας. «Αντίθετα, οι εκλογές είναι ένας πολύ αποτελεσματικός θεσμός, ο οποίος εξασφαλίζει τη διατήρηση σταθερού ποσοστού ηλιθίων ανάμεσα στους ισχυρούς», λέει ειρωνικά ο συγγραφέας. Δεν είναι δυνατό, φυσικά, να ξεχνάει και το ποσοστό βλακείας των ψηφοφόρων. «Οι εκλογές τούς δίνουν τη μοναδική ευκαιρία να βλάψουν όλους τους άλλους», γράφει. Υπάρχει, τέλος πάντων, τρόπος να εξαφανιστεί από προσώπου γης η μάστιγα της βλακείας; «Όχι, δεν υπάρχει. Γιατί δεν έχει αναπτυχθεί καμιά λογική μέθοδος που να προβλέπει με ακρίβεια το πώς, το πότε και το γιατί θα «χτυπήσει» ένα ηλίθιο πλάσμα», απαντά ο συγγραφέας. «Ενώ οι πράξεις του κακού είναι κατά κάποιον τρόπο προβλέψιμες και αποτρέψιμες, οι πράξεις του ηλίθιου είναι απολύτως απρόβλεπτες. Ο ηλίθιος, με το χαμόγελο στα χείλη, με πλήρη φυσικότητα, χωρίς καμιά πρόθεση, τύψεις, και αιτία, θα εμφανιστεί ξαφνικά και θα καταστρέψει όλα σου τα σχέδια - και θα το κάνει από καθαρή βλακεία».
Η βλακεία σκοτώνει
(Λαϊκή παροιμία)
Ο ηλίθιος έχει την ικανότητα να πέφτει θύμα του ίδιου του εαυτού του. Μήπως η φύση έχει επιλέξει το είδος των βλακών; Ο Δαρβίνος βάσισε τη θεωρία του περί βιολογικής εξέλιξης στη φυσική απομάκρυνση όσων είχαν δυσκολίες επιβίωσης. «Πίσω από κάθε μας αντίδραση κρύβεται πάντα μια γενετική παράμετρος η οποία δύσκολα διαχωρίζεται από τα υπόλοιπα κίνητρα δράσης», λέει ο Τζόρτζιο Σάλτσα. Και συνεχίζει: «Καθώς η επιλογή της φύσης λειτουργεί σύμφωνα μ´ αυτή την παράμετρο, μπορούμε να υποθέσουμε ότι το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας γενικός περιορισμός των εκδηλώσεων ηλιθιότητας». Το πρόβλημα είναι ότι συνεχώς γεννιούνται νέες ηλίθιες αντιδράσεις. Το γεγονός ότι πολλοί φοβόμαστε να πετάξουμε, είναι κατά πάσα πιθανότητα επακόλουθο της φυσικής επιλογής. Μέχρι τον περασμένο αιώνα το να αφεθεί κάποιος στο κενό ισοδυναμούσε με θάνατο. Συνεπώς, σ´ αυτή την περίπτωση ο φόβος ήταν σαφώς ένα θετικό στοιχείο. Σήμερα με τα αεροπλάνα τα πράγματα έχουν αλλάξει, ωστόσο ο φόβος, αν και «βλακώδης» πια, έχει παραμείνει
Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό ζωικό είδος με την ικανότητα να καταντά ηλίθιο
(Αντρέ Γκλούκσμαν,φιλόσοφος)
Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι η ηλιθιότητα δεν μπορεί να κριθεί αντικειμενικά. «Εμφανίζεται μόνο στο λεξιλόγιο του ζώου που ονομάζεται homo Sapiens σχολιάζει ο Σάλτσα, και ούτε καν σε όλους τους λαούς. Στους Πολυνήσιους, για παράδειγμα, ο όρος «ηλίθιος» δεν υπάρχει. Αυτοί, σε αντίθεση με άλλους λαούς, δεν αξιολογούν με κριτήριο την εξυπνάδα. Όταν ο Αδάμ για ένα μήλο έχασε τον παράδεισο, ο όρος «ηλίθιος» σίγουρα δεν υπήρχε. Για την ανθρωπότητα όμως, το γεγονός αυτό σίγουρα δεν αποτέλεσε το καλύτερο δυνατό ξεκίνημα.
Ιωάννης Καποδίστριας: Ο Ιδρυτής Της Ελλάδας
Ιωάννης Καποδίστριας (1776-1831)
Η οικογένειά του είναι μια παλαιότατη Βυζαντινή οικογένεια που έφυγε κάποτε από το Βυζάντιο κι εγκαταστάθηκε στο Αρχαίο Δάλμαιο, στις Δαλματικές ακτές κι αργότερα στο Capo d' Istria, απ' όπου πήρε και το όνομά της διότι παλαιότερα λεγότανε Vittori. O πατέρας του ονομαζότανε Αντόνιο Μαρία Βιτόρι Καποδίστρια κι η μητέρα του ήταν από την Κύπρο, ονομαζότανε Διαμαντίνα (Αδαμαντία) Γονέμη. Έτσι ο Καποδίστριας ήταν μίγμα Κέρκυρας και Κύπρου κι αυτό έδωσε σφραγίδα στην εν συνεχεία συμπεριφορά του. Η οικογένεια Καποδίστρια είναι γνωστή κι από άλλους προγόνους του που αναφέρονται σε γεγονότα πριν και μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Ο Νικόλαος Καποδίστριας, είχε διαθέσει τεράστια ποσά στη Κωνσταντινούπολη για ν' απελευθερωθούν πολλοί Κρήτες που είχαν αιχμαλωτισθεί από τους Τούρκους μετά την επανάσταση του 1669 κι είχαν οδηγηθεί στη Βασιλεύουσα. Ο Αλεβίζος Καποδίστριας που ξεσήκωσεν επανάσταση στη Βόρειο Ήπειρο επικεφαλής των κατοίκων της Χιμάρας με τη βοήθεια Ενετών, αλλά κι άλλοι επίσης αγωνιστές που προσέφεραν μεγάλες υπηρεσίες.
Ο πατέρας του Καποδίστρια σπούδασε στην Ιταλία στο Πατάβιον (σήμερα Πάντοβα) Νομικά. Εδώ πρέπει να τονίσω πως όσα πανεπιστήμια ιδρύθηκαν στην Ρουμανία, Αυστρία κι Ιταλία την εποχή 1300-1500 κι ανέτηξαν τις επιστήμες (Πανδιδακτήρια ονομάζονταν τότε κι αργότερα Πανεπιστήμια) ιδρύθηκαν όχι από Ρουμάνους, Αυστριακούς ή Ιταλούς, αλλά από Έλληνες, ιδίως από τη Μικρά Ασία. Αφού λοιπόν σπούδασε στην Ιταλία επέστρεψε στη Κέρκυρα κι άρχισε να ασχολείται μ' επαναστατικά κινήματα. Αυτός συνέταξε το 1800, μετά την υποτυπώδη απελευθέρωση της Κέρκυρας και τη θέση της υπό την υψηλή ηγεμονία του Σουλτάνου το πρώτο Σύνταγμα. Πήγε μάλιστα στην Κωνσταντινούπολη, το υπέβαλε στο σουλτάνο κι αυτός το αποδέχτηκε.
Ο Ιωάννης γεννήθηκε στη Κέρκυρα στις 10 Φλεβάρη 1776 κι είχε τον τίτλο του Κόμη. Ήτανε δευτερότοκος γιος αλλά το 6ο παιδί των γονιών του. Υπήρχε ο μεγαλύτερος, ο Βιάρος κι ο μικρότερος, ο Αυγουστίνος. Σπούδασε τα πρώτα γράμματα στο μοναστήρι της Αγίας Ιουστίνης στο προάστειο της Γαρίτσας -σχολείο των αριστοκρατών της εποχής-, από το 1781, όπου έμαθε πολύ καλά Λατινικά, Ιταλικά και Γαλλικά. Το 1788 αναπτύσσεται πολύ έντονα το θρησκευτικό του συναίσθημα και συχνάζει στη Μονή Πλατυτέρας, όπου ο μοναχός Συμεών τονε κατηχεί με πάθος στην ορθόδοξη πίστη. Το 1792 σώζεται από θαύμα, σε ατύχημα με άλογο που το αποδίδει στη Παναγιά τη Πλατυτέρα κι η πίστη του στον Θεό δυναμώνει. 2 χρόνια μετά πηγαίνει στη Βενετία και την επόμενη χρονιά πηγαίνει στη Πάντοβα κι εγγράφεται στο εκεί πανεπιστήμιο, όπου σπούδασε Ιατρική. Αποφοιτά το 1797 στις 10 Ιουνίου κι επιστρέφει αμέσως στη Κέρκυρα όπου εξασκούσε την ιατρική αφιλοκερδώς γιατί ήταν πολύ πλούσιος. Είχε κτήματα στη Κέρκυρα αλλά κι αλλού, τόσο μέσα, όσο και έξω από τα Βαλκάνια. Από τα τέλη του 1798 αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στη πολιτική, ειδικότερα μετα τον πόλεμο των Ρωσωτούρκων εναντίον των Γάλλων. Τότε η οικογένεια Καποδίστρια καταφεύγει στη Κερκυραϊκήν ύπαιθρο και πολεμά με το μέρος των πρώτων. Την επόμενη χρονιά η γαλλική φρουρά παραδίδει την πόλη στους Ρωσώτουρκους και για ένα διάστημα, ο ίδιος διατέλεσε αρχίατρος του τουρκικού στρατιωτικού νοσοκομείου, που ιδρύθηκε τότε στην Κέρκυρα.
Το 1797 τα Ιόνια νησιά, που ήταν έδαφος της Δημοκρατίας της Βενετίας, πέρασαν στον έλεγχο των Γάλλων του Ναπολέοντα, όταν αυτοί κατέλαβαν τη Βενετία. Το 1799, Ρωσία και Τουρκία μαζί, πήραν τα νησιά από τους Γάλλους. Υπό την προστασία της Ρωσίας το 1800, δημιουργήθηκε το πρώτο ανεξάρτητο Ελληνικό Κράτος μετά την 'Αλωση της Κωνσταντινούπολης, η Δημοκρατία της Επτανήσου Πολιτείας. Πρώτος Πρόεδρος της Γερουσίας της Δημοκρατίας, που πήρε διασχίζοντας έφιππος την Κωνσταντινούπολη το 1801 το φιρμάνι της αυτονομίας, ήταν ο Αντώνιος Καποδίστριας, πατέρας του Ιωάννη. Η Μεγάλη Ιδέα της ανασύνταξης της Μεγάλης Ελλάδας γεννήθηκε εκείνη την εποχή στα Επτάνησα.
Το Μάρτη του 1800 τα Ιόνια νησιά ανακηρύσσονται σε υποτελή πολιτεία στον Τούρκο Σουλτάνο, η οποία όφειλε να κυβερνιέται από την αριστοκρατία του τόπου. Ο Καποδίστριας καταρχάς, γίνεται Έκτακτος επίτροπος της τοπικής κυβέρνησης, αργότερα γίνεται Υπαρχηγός και τέλος Γραμματέας της Επικράτειας για τις υποθέσεις εξωτερικών, εσωτερικών κι εμπορίου. Το 1802 ιδρύει την Ιατρικήν Εταιρεία της Κέρκυρας, που τελικά υπήρξε κι ο πρώτος ελληνικός ιατρικός σύλλογος Από τότε αποκτά στενούς δεσμούς με τη Ρωσική Αυλή. Το 1803, με την ψήφιση του Δημοκρατικού Συντάγματος που συνέταξε ο Ιωάννης Καποδίστριας, Πρόεδρος της Γερουσίας εξελέγη ο κόμης Θεοτόκης και Γενικός Γραμματέας της Επικράτειας (Καγκελάριος) ανέλαβε ο Ιωάννης Καποδίστριας σε ηλικία 27 ετών. Λίγους μήνες μετά, ο Θεοτόκης πέθανε και πρακτικά, μόνος Κυβερνήτης της Ιονίου Πολιτείας ήταν ο κόμης Ιωάννης, ενώ ο πατέρας του αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική σκηνή.
Oι Ναπολεόντειοι πόλεμοι δεν άλλαξαν μόνο το ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό, αλλά προκάλεσαν έντονες ανακατατάξεις και στα κατεχόμενα από τους Οθωμανούς Βαλκάνια. Η ρωσο-τουρκική συνεργασία στα Επτάνησα κράτησε πολύ λίγο. Ο Ναπολέων κατευθυνόμενος στην Αίγυπτο, εξασφάλισε τη φιλία της Τουρκίας, την οποία σκόπευε να χρησιμοποιήσει κι ως δύναμη αντιπερισπασμού των δυνάμεων της Ρωσίας. Η ρωσική διπλωματία απαντώντας, προκάλεσε τη Σερβική Επανάσταση του 1803, ενώ ακολουθώντας γαλλικές συμβουλές, η Τουρκία επετέθη στους πιθανούς Έλληνες επαναστάτες (επιχειρήσεις του Αλή Πασά κατά των Σουλιωτών, 1803-1804, και σφαγή των Καπεταναίων της Πελοποννήσου κατά τη διάρκεια της οποίας εξοντώθηκαν οι περισσότεροι Κολοκοτρωναίοι, ενώ ο Θεόδωρος σώθηκε στη Ζάκυνθο με τη βοήθεια των Μούρτζινων της Μάνης).
Tο 1806, άρχισε ο αναμενόμενος -μετά την ήττα των Ρώσων στο Αούστερλιτς- ρωσο-τουρκικός πόλεμος. Στα πλαίσιά του, οι Τούρκοι (ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων) με τη βοήθεια του Ναπολέοντα (διάθεση πυροβολικού) επιτέθηκαν στη Λευκάδα (Αγία Μαύρα). Όταν ο Αλή Πασάς με στρατό επιχείρησε να καταλάβει τη Λευκάδα, ο Καποδίστριας δέχτηκε να οργανώσει την άμυνα του νησιού και με τις άμεσες ενέργειές του κατάφερε να ματαιώσει τα σχέδια του Αλή Πασά. Εκεί γνωρίστηκε με τον Μητροπολίτη 'Αρτας -αργότερα Ουγγροβλαχίας- Ιγνάτιο, πνευματικό πατέρα των Σουλιωτών (ο οποίος θα παραμείνει φίλος και συνεργάτης του ως το θάνατό του) και τον Κολοκοτρώνη, στον οποίο ανέθεσε πειρατικές επιδρομές με πλοία στο Αιγαίο. Οργάνωσε μαζί με τον Έλληνα Στρατηγό του ρωσικού στρατού Παπαδόπουλο, τον πρώτο πραγματικό ελληνικό στρατό, προσλαμβάνοντας όχι μόνο τους Σουλιώτες, αλλά και τους Πελοποννήσιους και τους Ρουμελιώτες Καπεταναίους. Στα νώτα του Αλή δημιούργησε αντιπερισπασμούς συντονίζοντας τις επιθέσεις του Κατσαντώνη, του Ίσκου κι άλλων. Για ενίσχυση της Α' Επανάστασης των Σέρβων (1803-1808), ο Νίκος Τσάρας πραγματοποίησε τη μυθική προέλασή του από τον Όλυμπο προς τη Σερβία, σε συνεννόηση με τον Ρώσο Ναύαρχο στο Αιγαίο, Σινιάβιν. O Καποδίστριας, που ασφαλώς ήταν μέτοχος της Μεγάλης Ιδέας για την αναγέννηση της Ελλάδας, στη συγκέντρωση των Καπεταναίων στην παραλία του Μαγεμένου της Λευκάδας, μετά την απόκρουση της επίθεσης του Αλή-Πασά, τους είπε:
«Συντόμως, η Πατρίς θα σας ξανακαλέσει για σκοπό πολύ υψηλότερο». Το «συντόμως» άργησε, γιατί ο Τσάρος, στη συμφωνία του Τιλσίτ, παρέδωσε να νησιά στο Ναπολέοντα. Tο 1807 λοιπόν, στα Νησιά ξανάρχονται οι Γάλλοι. Ο Καποδίστριας αποσύρεται. Ο Δ. Ρώμας όμως, μαζί με τον Κολοκοτρώνη, προτείνουν στο Γάλλο διοικητή των Νησιών τη συγκρότηση στρατιωτικής δύναμης, που θα εξοπλιζόταν από τους Γάλλους για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Η Επανάσταση θα ήταν ελληνο-τουρκική. Σύμμαχος του Κολοκοτρώνη ήταν ο Λαλαίος Τούρκος Αλη-Φαρμάκης. Το σχέδιο σταματάει το 1809, όταν καταλαμβάνουν τα νησιά οι 'Αγγλοι κι ο Καποδίστριας φεύγει για τη Ρωσία. Είχεν ήδη προσκληθεί, μετά την παράδοση της Επτανήσου από τον Τσάρο στον Ναπολέοντα το 1807 με τη συνθήκη του Τελσίτ, στην Αγία Πετρούπολη από τον τότε Υπουργό Εξωτερικών του Τσάρου Ρουμιάντσεφ, με την μεσολάβηση του Ζακυνθινού κόμη Γεωργίου Μοτσενίγου, για να ενταχθεί στη ρωσική Διπλωματική Υπηρεσία. Η φλόγα της «Μεγάλης Ιδέας» αναθερμάνθηκε μετά τη νίκη της Ρωσίας κατά του Ναπολέοντα.
Έφθασε στην Αγία Πετρούπολη στις 16 Ιανουαρίου 1809. Εκεί, στην Αγία Πετρούπολη, χάρη στις ικανοτητές του, κερδίζει την εμπιστοσύνη του Τσάρου και γίνεται Υπουργός των Εξωτερικών και σύμβουλος της κυβέρνησής του. Γίνεται οπαδός της "Πεφωτισμένης Δεσποτείας" δηλαδή του εκσυγχρονισμού της κοινωνίας και των μεταρρυθμίσεων χωρίς όμως την επαναστατική παρεμβολή του λαού.
Τοποθετήθηκε ως υπεράριθμος Ακόλουθος και το 1811 για λόγους υγείας ζήτησε και διορίστηκε κανονικά στη Ρωσική Πρεσβεία στη Βιέννη, ως Ακόλουθος με αρμοδιότητα τις εμπορικές σχέσεις. Στη διάρκεια του Συνεδρίου της Βιέννης, ο Καποδίστριας συναντιέται με όλους τους επιφανείς Έλληνες που συρρέουν εκεί (Μητροπολίτης Ιγνάτιος, 'Ανθιμος Γαζής, Γεώργιος Σταύρου, Ανδρέας Μουστοξύδης, Φίλιππος Χατζής, αδελφοί Μπαλάκη, ο στρατηγός Δούκας που υπηρετούσε στον αυστριακό στρατό, ο Ιωάννης Μαυρογένης, πρόξενος της Τουρκίας στη Βιέννη και άλλοι, μεταξύ των ο Αθ. Τσακάλωφ). 'Αλλωστε, ο Καποδίστριας φρόντισε να γνωριστεί και με όλη την ελληνική κοινότητα. Η μοίρα τα 'φερεν έτσι, ώστε στη Βιέννη, εκεί που γεννήθηκε το κίνημα του Ρήγα, να πάρει σάρκα κι οστά το όραμα της ελευθερίας των Ελλήνων.
Πρώτη κίνησή του στη Βιέννη ήταν η συγκρότηση της Φιλομούσου Εταιρείας, στην οποία πέτυχε να εντάξει ως μέλος και τον ίδιο τον Τσάρο. Δημιούργησεν έτσι, ένα φορέα νόμιμο, μέσα από τον οποίο μπορούσαν να δραστηριοποιούνται οι Έλληνες για τον Σκοπό, αλλά και να συλλέγουν χρήματα για τις τεράστιες μελλοντικές ανάγκες του αγώνα σ' ένα «νόμιμο ταμείο». Δεύτερο βήμα ήταν η δημιουργία του "παράνομου" μηχανισμού της Φιλικής Εταιρείας, που θα διοργάνωνε τον στρατό της Επανάστασης. Η αποστολή ανατέθηκε στους Τσακάλωφ και Σκουφά, που απευθύνθηκαν στις λαϊκές τάξεις. Η Φιλική Εταιρεία, όπως είπαμε, είχεν αόρατη Αρχή, αλλά όχι αρχηγό. Όλων όμως, τα βλέμματα ήταν στραμμένα στον Καποδίστρια. Αν πρέπει η Αρχή να αποκτήσει πρόσωπα, αυτά ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Δ. Ρώμας, ο Ιγνάτιος και κάτω απ' αυτούς ο Ανδρέας Μουστοξύδης, ο Αντώνιος Κομιζόπουλος εκ Φιλιππουπόλεως, έμπορος στη Μόσχα, ο 'Ανθιμος Γαζής, ο Παναγιώτης Σέκερης, ο Νικόλαος Παξιμάδης Ιωαννίτης, μεγαλέμπορος στη Μόσχα κι ίσως κι ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Οι Κομιζόπουλος και Παξιμάδης ανέλαβαν το έργο της συγκρότησης του επαναστατικού μηχανισμού μακράν του Καποδίστρια κι αυτοί στρατολόγησαν τους Σκουφά και Τσακάλωφ. Ο ρόλος του Σέκερη είναι επίσης σημαντικός, αφού οι Σπηλιάδης κι Αναγνωσταράς δούλευαν στην επιχείρηση του.
Ο Γάλλος ευγενής Αύγουστος Ντε Λαγκάρντ, που μετά τη Γαλλικήν Επανάσταση, έγινε «διάσημος» κοσμικός εμιγκρέ των ευρωπαϊκών αυλών, στ' απομνημονεύματα του για το συνέδριο της Βιέννης (Παρίσι 1843), γράφει εκτενώς για τους δυο διασήμους Έλληνες του συνεδρίου, τον Καποδίστρια και τον Υψηλάντη κι αναφερόμενος στις προσπάθειες προς απελευθέρωσιν της Ελλάδος, αναφέρεται στην «Εταιρεία του Ρήγα», σε μια δεύτερη μυστική εταιρεία πού σχηματίστηκε στην Ιταλία με στόχο να αξιοποιήσει τη γαλλική επαναστατική πολιτική κι επισημαίνει:
"...Όταν ολόκληρος η Ευρώπη ησχολείτο εις την Βιέννην, με τη διαμόρφωσιν της νέας ευρωπαϊκής τάξεως, εσχηματίσθη μια Τρίτη Ελληνική Εταιρεία. Η νέα Εταιρεία ωργανώθει υπό την σημαίαν της θρησκείας κι επιζητούσε την υποστήριξιν του Τσάρου. Ωνομάσθη «Εταιρεία των Φιλομούσων». Το έμβλημά της ήτο ένας δακτύλιος επί του οποίου είχαν χαράξει μία γλαύκα και τον Κένταυρο Χείρωνα... Η στολή των μελών ήταν ολόμαυρη και συνοδεύετο από σκούφο, επί του οποίου απεικονίζονταν μια νεκροκεφαλή κι υπ' αυτήν δύο οστά σταυροειδώς τοποθετημένα. Τα χρώματα της εταιρείας ήταν άσπρο-μαύρο-κόκκινο. Η εταιρεία αυτή έφθασε να αριθμεί 60.000 μέλη. Είχε τέσσαρας μυστικές τάξεις. Ένας πέπλος βαθύτατου μυστηρίου εκάλυπτε την φύσιν της...
...Εις των φλογερωτέρων υποστηρικτών της ήταν ο μητροπολίτης Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιος. Ο Υψηλάντης ήταν εις εκ των πρώτων μυστών της".
Το 1812, λόγω του συνεχιζόμενου ρωσο-τουρκικού πολέμου, αποσπάστηκε στο Διπλωματικό γραφείο του Αρχιστράτηγου της Στρατιάς του Δούναβη. Εκεί, γνωρίστηκε με τον Έλληνα Στρατηγό Κομνηνό και τον Έλληνα διπλωμάτη Ροδοφοινίκη, που κατηύθυνε τη σερβική Επανάσταση. Μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου, ο Καποδίστριας, αφού φρόντισε να χορηγηθεί άφθονη βοήθεια στους Σέρβους (που εγκαταλείφθηκαν πια μόνοι τους έναντι των Τούρκων), ακολούθησε το νέο αρχηγό του Στρατού του Δούναβη, Ναύαρχο Τσιτσαγκόφ, όταν ανέλαβε αρχιστράτηγος του ρωσικού στρατού που αντιμετώπιζε τον Ναπολέοντα. Έμεινε στο διπλωματικό Γραφείο του Αρχιστράτηγου μέχρις ότου τον κάλεσε κοντά του ο Τσάρος, ο οποίος εκτίμησε την προσφορά του στο μέτωπο (οργάνωσε το δίκτυο συλλογής κι ανταλλαγής πληροφοριών της ρωσικής στρατιάς) και μετά τη μάχη της Λειψίας (1813), του ανέθεσε την αποστολή για την απόσπαση της Ελβετίας από τη γαλλική κηδεμονία και την αποκατάσταση της Ενότητας της χώρας με τη θέσπιση νέου Συντάγματος.
Αφού συνέταξε το Σύνταγμα της Ελβετίας που προέβλεπε την ουδετερότητά της (ήταν ο δημιουργός της Ελβετίας), προσκλήθηκε στο Συνέδριο της Βιέννης ως το πιο χαμηλόβαθμο μέλος της ρωσικής αντιπροσωπείας, διότι ο Τσάρος τον θεωρούσε ικανό να αντιμετωπίσει κι εκεί, τον Μέτερνιχ, όπως τα κατάφερε στην Ελβετία. Στη διάρκεια του Συνεδρίου, ο Καποδίστριας εξελίχθη σε Α' Διπλωματικό Σύμβουλο του Τσάρου και τέλος, σε Υπουργό επί των Εξωτερικών. Οι επιτυχίες και στη νέα του θέση προκάλεσαν το ενδιαφέρον και την εύνοια του τσάρου, κι εστάλη στην επόμενη δύσκολή του αποστολή. Το 1814 στο Παρίσι, πήρε μέρος στην υπογραφή της ειρήνης με τη Γαλλία. Για τις υπηρεσίες αυτές του δόθηκε το παράσημο του Αγίου Βλαδίμηρου. Ο τυπικός διορισμός του σε υπουργό επί των εξωτερικών εκδόθηκε το 1815.
Από τον Ιούνιο του 1814 όμως, η Αγγλία είχε καταλάβει την Κέρκυρα. Από τότε δεν χάνει ευκαιρία, σε κάθε συνάντησή του με τον τσάρο, να του μιλάει για την οικτρή κατάσταση στην οποία βρισκόταν οι ορθόδοξοι της Ανατολής, για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους, και για ό,τι είχε σχέση με το ελληνικό πρόβλημα. Με ενέργειές του έγινε έρανος, στον οποίο συνεισέφεραν ο ίδιος ο τσάρος κι άλλα σημαίνοντα πρόσωπα που ήταν συγκεντρωμένα στη Βιέννη. Τα χρήματα επρόκειτο να διατεθούν κατά φράση του Καποδίστρια «...υπέρ των πτωχών Ελλήνων, των διψώντων παιδείαν», με φαινομενικό σκοπό να χρησιμεύσουν για τη συλλογή και τη διατήρηση των λειψάνων των αρχαίων μνημείων. Έτσι πάντως ξεκίνησε η ονομαστή για τη δράση της «Εταιρία των Φιλομούσων».
Μετά την ήττα του Ναπολέοντα αρχίζουν οι συζητήσεις για τη συνθήκη ειρήνης. Ο Τσάρος διορίζει τον Καποδίστρια, σύμβουλο του με δικαιώματα, χωρίς ακόμα να τον κάνει υπουργό εξωτερικών και του ζητάει να διαπραγματευθεί τη συνθήκη. Ο Καποδίστριας αντιμετωπίζει προσωπικότητες όπως τον Ταλεϋράνδο, τον Μέτερνιχ κι απ' όλους τους ιστορικούς αναφέρεται πως ήτανε καλύτερος απ' όλους τους άλλους. Στη συνθήκη που έγινε δε θέλησε, να καταστραφεί τελείως η Γαλλία αν και θα μπορούσε να το είχε κάνει γιατί εκπροσωπούσε μια πολύ μεγάλη δύναμη τη Ρωσία. Ο Ναπολέων είναι εξόριστος στη νήσο Έλβα. Επιστρέφει, γίνεται η μάχη του Βατερλό και φτάνουμε στο 1815 (Από τον Σεπτέμβριο του 1814 και το 1815 για την ακρίβεια) όπου γίνονται φοβερά διπλωματικά γεγονότα. Πρίγκιπες, βασιλιάδες, αυτοκράτορες, ηγεμόνες, διπλωμάτες. Όλη η Ευρώπη αγωνίζεται ώστε να πετύχει κάθε λαός την καλύτερη συνθήκη γι' αυτόν. Εκεί στέλνεται κι ο Καποδίστριας. Τότε είχε προσπαθήσει να πείσει τον τσάρο να μην συναινέσει στη δημιουργία της Ιεράς Συμμαχίας. Το έγγραφο που ο τσάρος έθεσε υπ' όψιν του ο Καποδίστριας το απέρριψε, αλλά ο τσάρος εκείνη την εποχή βρισκότανε κάτω από την επίδραση της βαρώνης Γκρούδενερ, μιας μυστικοπαθούς γυναίκας που τότε κατά σύμπτωση πολέμησε την Ελλάδα, ενώ αργότερα την ωφέλησε. Αυτή έπεισε τον τσάρο να υπογράψει την συνθήκη των Παρισίων και να δημιουργηθεί η Ιερά Συμμαχία. Μέσα σε τέτοιο ανθελληνικό πνεύμα, γιατί δεν δεχόντουσαν να γίνονται επαναστάσεις κατάφερε ο Καποδίστριας να δεχτούν όλοι: Αγγλία, Γαλλία, Πρωσία, Αυστρία, την απελευθέρωση της Ιονίου πολιτείας. (Τουλάχιστον με την «υψηλή» εποπτεία της Αγγλίας). Ελευθερώθηκε η Ελλάδα σ' αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα. Η συνθήκη υπογράφτηκε τον Νοέμβριο του 1815 κι ήταν μια από τις μεγαλύτερες επιτυχημένες προσπάθειες του Καποδίστρια. Προσπάθησε να πείσει τον Τσάρο ν' απελευθερώσει και την υπόλοιπη Ελλάδα. Η επιθυμία του αυτή ήταν γνωστή στους Ευρωπαϊκούς κύκλους γιατί κατά τη διάρκεια γεύματος, (όπως αναφέρει κι ο Βαλαωρίτης) είχε κάνει πρόποση: «Στην απελευθέρωση όλου του γένους». Όλο το γένος δεν σήμαινε μόνο ο Ελλαδικός χώρος, αλλά η απελευθέρωση από τον Ίστρο ποταμό μέχρι τη Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία. Ο Tσάρος τον άκουσε με προσοχή. Ο Καποδίστριας του έδωσε υπομνήματα (όπως αναφέρει και στην αυτοβιογραφία του) που του περιγράφει τη δύσκολη θέση των Ελλήνων, τη δυστυχία που έχουνε περιέλθει οι ομόδοξοι και ζήτησε τη βοήθεια του Τσάρου. Ο τσάρος τον χτύπησε φιλικά στη πλάτη και του απάντησε: «Το κάθε πράγμα στον καιρό του». Έτσι, τότε, το 1815, το μόνο που πέτυχε ήταν η απελευθέρωση των Ιονίων νησιών. Την επόμενη χρονιά, στις 31 Γενάρη, προβιβάζεται σε μυστικό σύμβουλο, βαθμός που βρισκότανε στη 3η θέση στην ρωσική ιεραρχία.
Το 1817 η Φιλική Εταιρία του πρότεινε ν' αναλάβει την αρχηγία της επανάστασης στην Ελλάδα. Τον επισκέφτηκε στην Πετρούπολη εκ μέρους της Φιλικής Εταιρίας ένας ύποπτος τυχοδιώκτης, ο Ν. Γαλάτης (μακρινός ανηψιός του Καποδίστρια κι ένας από τους πρώτους που στρατολογήθηκαν από τον Σκουφά) και του ζήτησε ν' αναλάβει την αρχηγία της. Εκείνος όχι μόνον αρνήθηκε, αλλά και με αυστηρό τρόπο μίλησε στο Γαλάτη, τονίζοντάς του ότι τα σχέδιά τους μπορούν να παρασύρουν το έθνος στην καταστροφή. Αρνήθηκε, όχι γιατί ήταν φίλος της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Ελλάδα, αλλά γιατί από τη φύση του αντιπαθούσε τις επαναστατικές μεθόδους πάλης όπως επίσης και γιατί πίστευε πως η επιλογή δεν ήταν κατάλληλη για την έκρηξη της Εθνικής Επανάστασης. Επιπλέον είχε τη γνώμη ότι μια επανάσταση που θα στηριζόταν σε νέες δυνάμεις δεν θα έφερνε κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ο Γαλάτης εκτελέστηκε από τον Δημητρόπουλο, κατ' εντολή του Τσακάλωφ, κοντά στις Σπέτσες.
Το 1818 πήρε άδεια από τον τσάρο και πήγε στην Κέρκυρα για να φροντίσει για την υγεία του. Εκεί τον επισκέφτηκαν ο Θ. Κολοκοτρώνης, ο Μ. Μπότσαρης κι άλλοι καπετάνιοι, τους οποίους ενίσχυσε οικονομικά όσο μπορούσε, αλλά και τους δήλωσε πως ο τσάρος δεν έχει καμμιά διάθεση να έρθει σε ρήξη με την Τουρκία και δεν πρέπει να περιμένουν τίποτε αξιόλογο από την πλευρά της Ρωσίας.
Στο τέλος του 1819 ή τις αρχές του 1820, ο Καποδίστριας δέχθηκε στην Πετρούπολη τον Ξάνθο που του πρότεινε ν' αναλάβει την ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας, μα και πάλι αρνήθηκε (η ακριβής ημερομηνία δεν είναι απόλυτα διασταυρωμένη) και του υπέδειξε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη ως ένα πιθανό καλό ηγέτη. Ο ίδιος ο Υψηλάντης, στην επιστολή του λίγο πριν τον θάνατό τους προς τον Τσάρο Νικόλαο Α' το 1827, γράφει ότι ο Καποδίστριας τον συμβούλευσε και τον παρακίνησε να ξεκινήσει (Δεσποτόπουλος, "Ο Κυβερνήτης Καποδίστριας & Η Απελευθέρωση Της Ελλάδας", 1996). Όπως γράφει η Ανίτα Πρασά, "Ο Καποδίστριας θέλησε να χρησιμοποιήσει τον Υψηλάντη, επειδή ήταν στρατηγός του ρωσικού στρατού και οικείος του Αυτοκράτορα και με την έναρξη των εχθροπραξιών θα επιδεινώνονταν οι σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας, ώστε να μπορέσει ο Καποδίστριας να παρασύρει τον Τσάρο σε πόλεμο με την Τουρκία".
Το 1820 στην Πολωνία, ο Καποδίστριας δέχτηκε τον Παναγιώτη Κρεββατά. Αυτός μετέφερε στον Υψηλάντη -που στο μεταξύ είχε αναλάβει επίτροπος της Φιλικής Εταιρείας- το μήνυμα για έναρξη της Επανάστασης από τη Μολδοβλαχία. Ο Υψηλάντης, στις αφηγήσεις του προς την κόμισσα Λούλου Τιρχάιμ και τη μεγαλύτερη αδερφή της Κωνσταντία, σύζυγο του πρεσβευτού της Ρωσίας στη Βιέννη, Αντρέι Ραζουμόφσκι, έλεγε ότι συναντήθηκε με τον Καποδίστρια πριν κηρύξει την Επανάσταση κι ότι του εξέθεσε την πρόθεσή του ν' αρχίσει την εξέγερση από τη Μολδοβλαχία (κυρίως διότι περίμενε βοήθεια από τη Ρωσία) κι ότι ο Καποδίστριας, όπως γράφει ο Υψηλάντης, «συμφώνησε μαζί του και τον ενθάρρυνε». (Στα δικά του υπομνήματα στον Τσάρο Νικόλαο και στους πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων, ο Καποδίστριας αναφέρεται στη συνάντηση αυτή και λέει ότι τον απέτρεψε. Και τα δύο κείμενα είναι διπλωματικά κείμενα, που υπηρετούν έναν εν εξελίξει σκοπό και δεν είναι αυτοβιογραφικά -όπως ορισμένοι πιστεύουν- και γι' αυτό ο Καποδίστριας γράφει αυτό που συμφέρει κι όχι την αλήθεια).
Για τη σχέση Καποδίστρια - Υψηλάντη γράφει η Βαρώνη Λουλού Τιρχάιμ (μετάφραση από τα γερμανικά του Καθηγητή Π. Κ. Ενεπεκίδη). Λουλού Τυρχάιμ «Η ΖΩΗ ΜΟΥ - Αναμνήσεις 1788-1819», Μόναχο 1913-1914.
"...Κάθε ημέρα -μετά τον Νοέμβριο του 1827- μας διηγόταν ο Υψηλάντης ένα μέρος της πικρής του μοίρας... Ε, λοιπόν, ο Καποδίστριας δυστυχώς δεν είναι εντελώς ανεύθυνος για την μοίρα του Υψηλάντου.
...Κατά τα άλλα, οι συμβουλές του Καποδίστρια, στον οποίο είχε τυφλή εμπιστοσύνη ο Υψηλάντης, είχαν βέβαια, έναν σκοπό: πώς να εξυπηρετήση την πατρίδα του. Το 1821 ο Καποδίστριας θυσίασε απλούστατα έναν φίλο του...
...Τον χειμώνα του 1819-20, όταν εμείς (σ.σ η Λουλού κι η Κατερίνα) βρισκόμαστε στη Ρωσία, ήρθε ο Υψηλάντης στην Πετρούπολη με μόνο σκοπό να μας δει. Όταν τότε, αρρώστησε για πολλές εβδομάδες, τον επισκέφθηκαν μερικά επίσημα πρόσωπα της «Εταιρείας», ...κι αυτοί του ανέθεσαν χωρίς πολλές διατυπώσεις κι εν ονόματι των συμπατριωτών των την αρχηγία... Ο Υψηλάντης τους παρακάλεσε να του δώσουν τρεις μέρες καιρό για να σκεφθεί την υπόθεση και να μιλήσει με τον Καποδίστρια... Ο Καποδίστριας, που ήταν πληροφορημένος για όλα, επεδοκίμασε μ' ενθουσιώδη λόγια την πατριωτική επιθυμία του φίλου το και του είπε, ότι κι αν η ευρωπαϊκή πολιτική δε θα επέτρεπε στον Τσάρο να κηρυχθεί ανοικτά υπέρ της ελληνικής υποθέσεως, η καρδιά του θα είναι πέρα για πέρα με τους Έλληνες.
...Παρ' όλες τις διαβεβαιώσεις, ο Υψηλάντης ζήτησε να μιλήσει με τον Τσάρο, αλλά ο Καποδίστριας τον εμπόδισε... τον απέτρεψε μάλιστα, από το ν' αποχωρήσει από το ρωσικό στρατό, με τη δικαιολογία ότι το διάβημα αυτό θ' αποθάρρυνε τους Έλληνες της Πελοποννήσου, που βλέπανε στο αξίωμά του, ως Ρώσου αξιωματικού, μίαν απόδειξη της προστασίας του Τσάρου...
...Ο Υψηλάντης, αφού τελείωσε το σχέδιο των επιχειρήσεων, το 'δειξε στον Καποδίστρια, που έμεινε τόσον ικανοποιημένος, ώστε πήδηξε από τη χαρά του, τον αγκάλιασε και τον εγέμισε με εγκώμια".
Όταν ξέσπασε η επανάσταση του 1821, προσπάθησε να πείσει το Ρώσο Αλέξανδρο Α' να επέμβει στρατιωτικά εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, πράγμα που δεν κατάφερε και νικημένος αναγκάστηκε να φύγει από τη Ρωσία το καλοκαίρι του 1822. Αισθάνεται την ανάγκη να βρει τρόπο να δείξει τη συμπαράστασή του στους αγωνιζόμενους συμπατριώτες του. Έτσι έρχεται σε αντίθεση προς τον τσάρο, πράγμα που γίνεται αιτία να του δοθεί, τον Αύγουστο του 1822, απεριόριστη άδεια. Μεταβαίνει στην Ελβετία κι από εκεί, δουλεύοντας εντατικά, προσπάθησε να ξεσηκώσει τη συμπάθεια της Ευρώπης για τους αγωνιζόμενους ηρωικά Έλληνες.
Αποφασίζει λοιπόν πια οριστικά ν' αφήσει τη Ρωσία και να κατέβει για πάντα στην Ελλάδα. Πρώτη του δουλειά ήταν να πουλήσει τα έπιπλά του. Ήτανε καλοκαμωμένα κι ακριβά κι αν τα 'φερνε μαζί του στην Ελλάδα θα ήταν πρόκληση για τους φτωχούς Έλληνες. Τα πούλησεν όλα και κατάφερε να εισπράξει απ' αυτά πενήντα χιλιάδες ρούβλια. Με μια, όλα αυτά τα ρούβλια τα έστειλε σ' Έλληνες σιτέμπορους στην Οδησσό και τους παρακινούσε να προσθέσουν κι αυτοί ό,τι θέλανε. Με όλο το ποσόν θ' αγοράζανε σιτάρι και θα το στέλνανε στους Έλληνες που πεινασμένοι αγωνίζονταν για τη λευτεριά τους. Οι Έλληνες σιτέμποροι της Οδησσού σεβάστηκαν την επιθυμία του και διπλασίασαν τις πενήντα χιλιάδες ρούβλια που τους έστειλε. Φόρτωσαν πέντε καράβια σιτάρι και στείλανε από ένα στα Ψαρά, στην Ύδρα και στις Σπέτσες. Τα άλλα δυο τα στείλανε στ' Ανάπλι για να εφοδιάσουν το στρατό.
Το 1826 πήγε στο Παρίσι, φαινομενικά για λόγους υγείας, αλλά στην πραγματικότητα για να συνεννοηθεί με τους εγκατεστημένους ομογενείς κι άλλους ξένους για την ενίσχυση της ελληνικής υπόθεσης. Για τον ίδιο σκοπό επισκέφτηκε και τις Κάτω Χώρες, πριν επιστρέψει στην Ελβετία.- - - - - -
Πάντα προσπαθούσε να εξασφαλίσει την συμπαράσταση κυβερνήσεων και προσωπικοτήτων υπέρ του αγώνα των Ελλήνων. Πράγματι τελικά δημιουργήθηκε ένας συνασπισμός 'Αγγλων, Ρώσων και Γάλλων εναντίον του Σουλτάνου. Η επιτυχία της Μεγάλης Επανάστασης του 1821 οφείλεται στ' ότι σχεδιάστηκε με πλήρη γνώση της διεθνούς πολιτικής, με βάση τα στρατηγικά δεδομένα στην περιοχή και στηρίχθηκε αποκλειστικά σε ελληνικές δυνάμεις. Η επιτυχής Ελληνική Επανάσταση -γιατί προϋπήρξαν δεκάδες αποτυχημένες εξεγέρσεις, όπως το κίνημα των αδελφών Ορλώφ το 1769- χαρακτηριζόταν από ιδιοφυή σχεδιασμό και προσεκτική επιλογή του χρόνου εκδήλωσής της.
Η κύρια επαναστατική προσπάθεια έγινε στην Πελοπόννησο. Πριν, εκδηλώθηκαν δυο αντιπερισπασμοί. Ο πρώτος στην Ήπειρο, με την επανάσταση του Αλή-Πασά των Ιωαννίνων, που θέλησε να γίνει ανεξάρτητος ηγεμόνας από τον Σουλτάνο κι ο δεύτερος στη Μολδοβλαχία, με το κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη το Φεβρουάριο του 1821 (Που σύμφωνα με την επίσημη ιστορία κήρυξε τότε την ελληνική επανάσταση στο Ιάσιο).
Πώς λειτούργησαν οι αντιπερισπασμοί; Για να καταβληθεί η επανάσταση του Αλή-Πασά, στάλθηκε ο στρατός της Πελοποννήσου και της Ρούμελης, ενώ οι Αλβανοί είτε πολεμούσαν με τον Αλή, είτε με τους Τούρκους. Το κίνημα του Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία προκάλεσε φόβους στην Υψηλή Πύλη για πιθανή ρωσική στρατιωτική επίθεση, που για τον λόγο αυτό μετέφερε από τη Μακεδονία και την Θράκη στρατιωτικές δυνάμεις προς τον Δούναβη. Η κύρια επαναστατική προσπάθεια επομένως, έγινε κει που δεν υπήρχαν αξιόλογες τουρκικές δυνάμεις.
Το πόσο συνδυάζεται μ' αυτή τη στρατηγική λογική, η επίσημη εκδοχή για την οργάνωση της επανάστασης από τρεις απλούς λαϊκούς Έλληνες μετανάστες, είναι ένα αξιοπρόσεκτο ερώτημα. Ο μόνος Έλληνας που 'τανε σε θέση να σχεδιάσει αυτές τις κινήσεις, γιατί γνώριζε τα γεωπολιτικά δεδομένα, τις εξελίξεις στις ρωσο-τουρκικές σχέσεις και που μπορούσε να επηρεάσει τη διεθνή πολιτική, ήταν ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας, Υπουργός επί των Εξωτερικών του Τσάρου Αλεξάνδρου Α' από το 1815 ως το 1822.
Το επαναστατικό κέντρο εγκαταστάθηκε γύρω από τον Καποδίστρια στη Ρωσία, αφού αυτός ανέλαβε την υλοποίηση του οράματος. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε' -σύμφωνα με τον Μακρυγιάννη- απέστειλε στον Καποδίστρια τον Έλληνα αξιωματικό του ρωσικού στρατού Λεονταρίδη, κομιστή όσων μυστικών του Ρήγα διεφύλαττε το Πατριαρχείο. Ο Λεονταρίδης στη συνέχεια έγινε μοναχός και δημιούργησε μοναστήρι στη Μολδαβία που εξελίχθηκε σε κέντρο της επαναστατικής κίνησης. Στη Ρωσία, η Στοά «Οβίδιος» στο Κισινέφ ήταν το κέντρο της Ελληνικής Επανάστασης. Είναι ενδιαφέρον, πως ο Καποδίστριας μεσολάβησε να εξοριστεί ο Πούσκιν στο Κισινέφ κι όχι στον Καύκασο. Εκεί συντάχθηκε -εκ της γαλλικής- το Σύνταγμα της μελλοντικής Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ο Καποδίστριας είχε ήδη την εμπειρία του Πρωθυπουργού της Ιονίου Πολιτείας, του Αρχιστράτηγου της Λευκάδας, του επικεφαλής της Αντικατασκοπείας της ρωσικής Στρατιάς, που αντιμετώπισε τον Ναπολέοντα, και τη μεγάλη πείρα του Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας.
Ξέρουμε ήδη, ποιος σκέφθηκε τους δύο αντιπερισπασμούς και ποιος και γιατί επέλεξε την Πελοπόννησο ως κύρια εστία της Επανάστασης. Ξέρουμε και με ποιους μηχανισμούς (Ιγνάτιος, πνευματικός ηγέτης Σουλιωτών) πείστηκαν οι Τζαβελαίοι κι οι Μποτσαραίοι να συμπολεμήσουν με τον σφαγέα των Σουλιωτών Αλή-Πασά. Ξέρουμε ακόμα, από τα αρχεία της αυστριακής μυστικής αστυνομίας, ότι ο Γεώργιος Σταύρου, συνεργάτης του Καποδίστρια, ήταν ο μυστικός εκπρόσωπος του Αλή στη Βιέννη. Αυτό είναι ένα από τα κλειδιά για να καταλάβουμε την Επανάσταση του Αλή-Πασά. Ένα δεύτερο κλειδί είναι οι συμβουλές των Ελλήνων του περιβάλλοντός του, τους οποίους καθοδηγούσε ο Δ. Ρώμας.
Όταν το επαναστατικό κλίμα ανέβηκε πολύ στην Πελοπόννησο, άρχισαν να φθάνουν απεσταλμένοι προς τον Καποδίστρια. Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης έστειλε τον Κυριάκο Καμαρινό. Προς αυτόν ο Καποδίστριας είπε -σύμφωνα με τον Σπηλιάδη- ότι «πρέπει να εξωθηθεί σε Επανάσταση κάποιος Τούρκος κι οι Έλληνες να συμμαχήσουν μαζί του, ενώ στη Μάνη να συγκεντρώνονται δυνάμεις σε αναμονή των εξελίξεων». Ο Καμαρινός δεν κατάλαβε το μήνυμα και κατερχόμενος από την Αγία Πετρούπολη προς Οδησσό διέδιδε μόνο αυτά που του είπε ο Καποδίστριας για την αρνητική στάση του Τσάρου Αλεξάνδρου προς τις επαναστάσεις. Ο Καμαρινός εκτελέστηκε πριν πάει στην Πελοπόννησο. Η μεγάλη Ελληνική Επανάσταση συνδέεται άμεσα με το κίνημα του Ρήγα, το οποίο συνεχίστηκε από τη Φιλόγενο Στοά της Κέρκυρας.
Το σχέδιο του Καποδίστρια που έχει εκφραστεί στο υπόμνημά τους προς τις Μεγάλες Δυνάμεις ήταν η ελευθερία της Μεγάλης Ελλάδας. (Πελοπόννησος, Ήπειρος, Μακεδονία, Κρήτη, Σμύρνη). Πίστευε ότι θα μπορούσε αξιοποιώντας τη θέση του να πετύχει στα συνέδρια του Τροπάου ή αργότερα της Βερόνας να επιβληθεί η αυτονομία της Ελλάδας με τη βοήθεια του Τσάρου. Όταν κατάλαβε πως αυτό ήταν αδύνατο, πήγε στη Γενεύη (που του χρώσταγε πολλά) και διηύθυνε από κει, σαν πραγματικά μεγάλος ηγέτης της «εξόριστης Κυβέρνησης», τον Αγώνα της Ελλάδας οργανώνοντας και τη διεθνή βοήθεια και το κίνημα του Φιλελληνισμού.
Είναι εκπληκτικό το κείμενό του προς τον Τσάρο Νικόλαο, όπου γράφει ότι πήγε στην Ελβετία «για να τον ξεχάσει ο κόσμος», αλλά «ήρχοντο προς αυτόν ζητούντες βοηθήματα οι Έλληνες, οι εκδιωχθέντες από τους τόπους τους» και μνημονεύει επί τη ευκαιρία, τις καταστροφές της Χίου, της Κύπρου, των Κυδωνιών και των Ψαρών.
Όταν η Επανάσταση πέτυχε με διπλωματικά μέσα (Πρωτόκολο του Λονδίνου της 6ης Ιουλίου του 1827, που υπέγραψαν Ρωσία, Αγγλία και Γαλλία), ο Καποδίστριας ανέλαβε Κυβερνήτης του μικρού Κράτους που δημιουργήθηκε. Σ' όλες τις επαναστάσεις του κόσμου, σ' όλη τη γραπτή ιστορία, οι ηγέτες των επαναστατικών κινημάτων, όταν επικρατούν, αναλαμβάνουν τη διοίκηση του κράτους. Μόνο στην επίσημη ελληνική ιστορία γράφεται (από τους συνεργάτες των ξένων), ότι ο κυβερνήτης δεν ήταν και ο αρχηγός της Επανάστασης.
Είναι αξιοπερίεργο, ότι ενώ στο πρωτόκολλο του Λονδίνου υπάρχουν τρεις συμβαλλόμενοι, υπέρ ενός τέταρτου μέρους (της επαναστατημένης Ελλάδας) και κατά ενός πέμπτου (της Τουρκίας), η επίσημη ιστορία δεν υπογραμμίζει τον ρόλο του Καποδίστρια σ' αυτήν τη διπλωματική συμφωνία. Πρέπει να σημειωθεί κι ο ειδικός ρόλος του Δ. Ρώμα για την αλλαγή της Αγγλικής πολιτικής. Αυτό όμως, το πέτυχε αποδεχόμενος την Αγγλική κυριαρχία επί της Ελλάδας, κάτι που ποτέ δε δέχθηκε ο Καποδίστριας.
Επίσης μνεία πρέπει να γίνει και στο ρόλο που έπαιξε κι ο μεγάλος φίλος του Καποδίστρια, ο Μητροπολίτης Ιγνάτιος. Μόλις ο Καποδίστριας πήγε στην Αγία Πετρούπολη, έφτασε δίπλα του κι αυτός. Ακολουθώντας τους συνωμοτικούς κανόνες -και κατά το πρότυπο των Ναϊτών- ίδρυσε στη Βιέννη τη Φιλόμουσο Εταιρεία, που ήταν «μετωπική οργάνωση». Στη Βιέννη φαίνεται πως ανέλαβε και τυπικά το υψηλό του καθήκον, που τον υπέβαλε στο μοναχικό σχήμα. Λίγο μετά, συναποφασίζει την ίδρυση του «στρατιωτικού βραχίονα». Της Φιλικής Εταιρείας. Το ότι περιεβλήθη το μοναχικό σχήμα φαίνεται -όχι μόνο φυσικά από τα μαύρα ρούχα που φόραγε μονίμως- αλλά από την αιφνίδια ανακοίνωσή του στη Ρωξάνη Στρούτζα, ότι δεν μπορεί να την παντρευτεί, ενώ όλη η ρωσική αυλή περίμενε αυτόν το γάμο. Όπως γράφει η καθηγήτρια Ελένη Κούκου, της είπε: «Πρέπει να προσφέρω τον εαυτό μου θυσία στους Αγώνες για την πατρίδα μας, για την Ελλάδα κι αυτόν τον δρόμο της θυσίας πρέπει να τον βαδίσω μόνος μου».
- - - - - -
Στις 14 Απρίλη του 1827 η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας τον ονόμασε Κυβερνήτη της Ελλάδας για 7 χρόνια. Προτού έρθει στην Ελλάδα ν' αναλάβει τα νέα του καθήκοντα, έστειλε υπόμνημα στις ευρωπαϊκές δυνάμεις, με το οποίο ζητούσε οικονομική ενίσχυση για την Ελλάδα. Πέρασε μάλιστα από το Παρίσι, όπου τον δέχτηκαν με μεγάλον ενθουσιασμό και πήρε διάφορα ποσά από φιλέλληνες για τον Αγώνα. Η διακυβέρνησή του ήτανε σύντομη. Οι προσπαθειές του να εκσυγχρονίσει την Ελλάδα τον έφεραν σε σύγκρουση με τους Συντηρητικούς Προεστούς και τους Γαιοκτήμονες. Έτσι χωρίς λαϊκήν υποστήριξη έμεινε απροστάτευτος στις επιθέσεις των αντιπάλων του.
18 Γενάρη του 1828 φτάνει στην Αίγινα, γίνεται δεκτός μ' ενθουσιασμό απ' όλες τις μεριές και μετά μεταβαίνει στο Ναύπλιο όπου οι γραμματείς της επικράτειας (οι υπουργοί) τον ενημερώνουν για την αξιοθρήνητη κατάσταση και το χάος που βασίλευε. Στρατός και ναυτικό δεν υπήρχαν, η εκπαίδευση κι η δικαιοσύνη ήταν ανύπαρκτες. Κοντά στ' άλλα επικρατούσε μεγάλη αναρχία σ' όλο τον τόπο. Όλα λοιπόν έπρεπε ν' αντιμετωπιστούν από την αρχή. Επηρεασμένος ίσως από την πολύχρονη θητεία του στην απολυταρχική Ρωσία, εφάρμοσε για τη διακυβέρνηση του τόπου δικτατορικές αντιλήψεις, πιστεύοντας ότι έτσι μόνο θα μπορούσε να επιβάλει την τάξη. Η κυβέρνησή του, που αποτελούνταν από 28 μέλη, ονομάστηκε Πανελλήνιο. Δημιουργήθηκε απογοητευτική ατμόσφαιρα, όταν από τις πρώτες του ενέργειες είδαν να διορίζει σημαντικές κρατικές υπηρεσίες πρόσωπα από το συγγενικό και φιλικό του περιβάλλον.
Οπωσδήποτε όμως η οργάνωση του νέου κράτους προχωρούσε σταθερά. Καταδίωξε τους πειρατές του Αιγαίου, ενίσχυσε την εμπορική ναυτιλία, δημιούργησε τακτικό στρατό, ίδρυσε τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων για την εκπαίδευση αξιωματικών κι υπαξιωματικών, έκανε απογραφή του πληθυσμού κι έδωσε δικαίωμα ψήφου στους άντρες πάνω από 25 χρονών. Παράλληλα εργάστηκε και για τη ρύθμιση θεμάτων της δικαιοσύνης, θεσπίζοντας νόμους, ίδρυσε ταχυδρομική υπηρεσία, ορφανοτροφείο στην Αίγινα, μουσείο και βιβλιοθήκη. Προστάτεψε με ειδικούς νόμους τη γεωργία, έφερε μάλιστα για πρώτη φορά την καλλιέργεια της πατάτας στην Ελλάδα κι ίδρυσε αγροτική σχολή στην Τίρυνθα.
Στην Αίγινα ίδρυσε ακόμα ελληνικό και γαλλικό τυπογραφείο, ναυπηγεία στο Ναύπλιο και τον Πόρο, πήρε μέτρα για τη υγεία του λαού, για το εμπόριο γενικά, έκοψε νομίσματα, φρόντισε για την κατασκευή δρόμων κι ίδρυσε Χρηματική Τράπεζα. Μπορεί να πει κανείς ότι ο Καποδίστριας άπλωσε τη δημιουργική του δραστηριότητα σ' όλους τους τομείς. Όλα αυτά όμως προσπάθησε να τα επιβάλλει στον ανήσυχο πολιτικά ελληνικό λαό, που μόλις είχε κερδίσει με πολλές θυσίες την ελευθερία του, με τρόπο αυταρχικό, γι' αυτό και γρήγορα άρχισε να εκδηλώνεται δυσαρέσκεια εναντίον του. Κυρίως εξεγέρθηκαν εναντίον του πολλοί παλιοί αγωνιστές και προύχοντες, ανάμεσα στους οποίους ο Μαυροκορδάτος, οι Μαυρομιχαλαίοι, οι Κουντουριώτες, ο ναύαρχος Μιαούλης, ο Γρίβας, ο Καρατάσος κ.ά. Στις 23 Ιουλίου 1829 αρχίζει τις εργασίες της η Δ' Εθνοσυνέλευση κι υιοθετεί όλα τα μέτρα που 'χε λάβει ο Καποδίστριας κι αμέσως τον εξουσιοδοτεί να συνεχίσει το έργο του σύμφωνα με τα ψηφίσματα της. Από την επόμενη χρονιά όμως αρχίζουν οι έντονες αντιδράσεις της πολιτικής του κι εκείνος τις αντιμετωπίζει με απόλυτη ψυχραιμία κι ανωτερότητα. Εκείνο που πρωταρχικά τον ενδιαφέρει είναι η επιβίωση του Ελληνισμού και σ' αυτό το έργο συνεχίζει ν' αφιερώνεται ολόψυχα. Το 1831 η αντίδραση εντείνεται, η Μάνη επαναστατεί κι εκδηλώνεται ανταρσία του Μιαούλη, που φθάνει μέχρι πυρπόλησης του καλύτερου ελληνικού πολεμικού, της φρεγάτας "Ελλάς".
Στις 11 Οκτώβρη*, ο δημιουργός της σύγχρονης Ελλάδας, ο πρώτος Κυβερνήτης της, ενώ πήγαινε στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο, τη πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας, δολοφονήθηκε από τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη και το γιο του Γεώργιο. Ο ένας από του δολοφόνους, ο Κωνσταντίνος, σκοτώθηκε αμέσως από τους ακόλουθους του Καποδίστρια κι ο άλλος καταδικάστηκε από δικαστήριο σε θάνατο. Το πτώμα του Καποδίστρια το θάψανε στην Κέρκυρα, όπου σώζεται ακόμα ο τάφος του. Το σχεδιό του για την "Πεφωτισμένη Δεσποτεία" στην Ελλάδα σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα, χρεωκοπούσε κι ο ίδιος έβρισκε σκληρό κι άδοξο τέλος.
Πάντως, επίσης αξιοσημείωτον είναι πως πέρασαν 176 χρόνια απ' αυτή τη πολιτική δολοφονία, που έγινε για ν' ανακοπεί η πορεία που είχε χαράξει ο Καποδίστριας για το ελληνικό Έθνος κι ο φάκελος στα Βρετανικά αρχεία που περιέχει τα σχετικά με τη δολοφονία του έγγραφα, παραμένει άκρως απόρρητος, ενώ η ελληνική επίσημη ιστορία επαναλαμβάνει άκριτα τις παραβλέψεις της «επίσημης ανάκρισης» του 1831. Υπάρχουνε βάσιμα στοιχεία που θέτουνε σ' αμφισβήτηση ότι δολοφόνοι του ήταν οι Μαυρομιχαλαίοι κι ακόμα και σήμερα παραμένει μυστήριο, η σιγή που κράτησαν οι ανήκοντες στον στενό του κύκλο.* Όλες η ημερομηνίες του βιογραφικού είναι με το νέο ημερολόγιο. Π.Χ.
------------------------------------------------------------------------------------------- αποσπάσματα μερικών επιστολών του
**α) Προς Ανδρέα
Μουστοξύδη ...Παρακαλώ να καταβάλετε όλην σας την δραστηριότητα δια να συλλέξετε εν Ενετία παν ό,τι δύνασθε πληροφόρημα περί της Ελλάδος, όχι της αρχαίας, αλλά της του μεσαίωνος και της ενετιζούσης και να μοι προμηθεύσετε: -Όλας τας ειδήσεις τας εκ συγγραμμάτων, εντύπων ή χειρογράφων περί γεωγραφίας, ιστορίας και καταστατικής. Ερευνήσατε δε και περί αρχαίων συμβόλων των πόλεων και περί όλων των καταλοίπων της αρχαιότητος των καλών εις ανανέωσιν. -Εκ των αρχείων της πρώην Ενετικής πολιτείας, εις την βιβλιοθήκην του Αγίου Μάρκου και εκ των βιβλιοθηκών των παλαιών πατρικίων της Ενετίας, όπου πάντως περιέχονται θησαυροί ιστορικών και καταστατικών ειδήσεων περί τόπων κάμετε όσον ένεστι πλούσιον θερισμόν και να μου τον στείλετει όσον προχωρεί η εργασία σας. -Να κάμετε καλήν τινα συλλογήν υποδειγμάτων δημοσίων πράξεων εκ των ευδοκιμωτέρων συγγραφέων Ιταλών και Γάλλων, περιλαμβάνουσαν ολόκληρον την ζωήν του πολίτου από της βαπτιστηρίου πράξεως μέχρι της επιθανατίου. Και μικραί δε σημειώσεις, προστιθέμεναι εις ερμηνείαν των υποδειγμάτων τούτων θέλουσιν έχει πολύ το ωφέλιμον. -Ακόμη παρακαλώ να αθροίσετε και μου πέμψετε όλους τους εντύπους κανονισμούς περί διοικήσεως σχολείων και άλλων κοινοφελών ιδρυμάτων της Ιταλίας υπό την ενεστώσαν εξουσίαν και υπό τας προλαβούσας. Αναγκαίον να έχω και τα διατάγματα περί νομισματοποιΐας και παν ό,τι διδακτικόν περί της δυσκόλου και αξιοφροντίστου ταύτης της ύλης. Και αυτά λέγω και περί όλων των κωδίκων των περί εθνικών και εμπορικών τραπεζών. Τούτων δε όλων αθροισθέντων, όταν έλθωμεν εις την επιτόπιον μεταχείρισίν των, θέλωμεν χρειασθή και ξένους τινάς αξίους, αλλά προ πάντων πνέοντας τον υπέρ Ελλάδος ζήλον. Τέλος, ίδετε και περί μαστόρων αν ήθελον να έλθωσιν εις την Ελλάδα και να εισάξωσι τα εργόχειρά των, όπως ξυλουργοί, πετροκόποι, χαλκείς, κλειδοποιοί και πληροφορήσατέ με εν καιρώ και με πόσα κατασκευάζεται εν Ενετία έν μέγα ωρολόγιον πόλεως.
Νοέμβριος 1827
β) Προς Μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιο ...Δεν φρονώ ότι η νέα ελληνική κυβέρνησις πρέπει να έλθη εις την Ελλάδα επί κεφαλής λόχων και πυροβόλων. Τούτο είναι έξω των δυνάμεών μου, αλλά και αν ηδυνάμην, δεν θα ηρχόμην τοιουτοτρόπως.
27 Νοεμβρίου 1827
γ) Προς τον Εϋνάρδο ...Επικαλούμαι και πάλιν την ακάματον σου σπουδήν και παρακαλώ να με προμηθεύσης λεπτομερέστατην απογραφήν όλων των εν Μονάχω και Δρέσδη και Λειψία νέων Ελλήνων κατά τον επισυναπτόμενον τύπον, διότι σκοπεύω να έμβω εις άμεσον επικοινωνίαν και μετ' αυτών ως εμβήκα και μετά των εν Αγγλία, Γαλλία, Ελβετία και Ιταλία. Να επαισθανθώσι πρέπει οι νέοι ούτοι, ότι η πατρίς αγρυπνεί επ΄αυτούς και ότι μόνον ούτω γινόμενοι άξιοι αυτής θέλουσι δυνηθή ποτέ μεγάλα να τη κηπουργήσωσι...
27 Νοεμβρίου 1827
δ) Λόγος κατά την άφιξή του στο Ναύπλιο Κάθε πομπή συνεπαγομένη δαπάνας είναι ασυμβίβαστος προς την δυσχερή κατάστασιν της Πατρίδος. Αν δυνάμεθα να διαθέσωμεν μερικά χρήματα, έχομεν πληγάς να επουλώσωμεν.ε) Προς τον Ανδρέα Μουστοξύδη ...Νομίζω ότι οφείλω από τώρα να φροντίσω να φέρω εις χρήσιν όλων των Ελλήνων το βιβλίον των προσευχών το επιγραφόμενον "Σύνοψις", αλλά επιμελημένον κατά τρόπον ώστε έκαστος παρακαλών τον Θεόν να καταλαμβάνη και τι λέγει, συγχρόωνς δε να γυμνάζεται, να διαβάζει και να λαλή ορθώς τη γλώσσαν του...
Δεκέμβριος 1827
στ) Προς: Σταμάτιο Βούλγαρη & Νικόλαο Μαυρομάτη Η πόλις του Ναυπλίου και οι προμαχώνες των φρουρίων αυτής γέμουσι πολυαρίθμων καλυβίων, όπου ως εκ των μακρών συμφορών της πατρίδος συνεσωρεύθησαν ανέστιοι γέροντες, γυναίκες τε και παιδία, αθλίως διακείμενοι και υπό νόσον επαπειλούμενοι, εσομένων, δια την ενεστώσαν ώραν του έτους, φοβερών εις τε την πόλιν και εις πάσαν την επικράτειαν. Τούτο οφείλουσα να προλάβη το δεινόν η κυβέρνησις εκ των ενόντων πόρων, σας επιβάλλω, Κύριοι την εξής επιστασίαν: -Να επισκεφθήτε πρώτον εντός της πόλεως και έπειτα εις τας επάλξεις των φρουρίων έν προς έν τα ρηθέντα καλύβια. -Να καταστρώσετε κατάλογον ακριβή και ονομαστικόν των ενοικούντων ανδρών, γυναικών και παιδίων, κατά μέρος σημειούντες τα ηλικίαν έχοντα εννέα έως δώδεκα ετών. -Θέλετε συνεκλέξη μετ' εμού έξω της πόλεως, πλησίον του χωρίου 'Αρεια, τόπον υγιεινόν και προσφυή, ίνα εκεί κατασκευασθώσιν ανυπερθέτως καλύβαι αι αναγκαίαι εις υποδοχήν των δυστυχών τούτων, αξιωτάτων της παρά της Πατρίδος επιμελείας. -Να μοι παραστήσετε προϋπολογισμόν της εις κατασκευήν των νέων καλυβών χρειώδους δαπάνης, προσλογιζόμενοι και την ύλην των καθαιρεθησομένων σκηνώσεων. -Αι οικογένειαι αι περιληφθησόμεναι εις την νέαν συνοικίαν θέλουσιν εργάζεσθαι υπό την διεύθυνσίν σας και δότε αυταίς ελπίδαν ότι αντί τούτου θέλουσι λαμβάνειν καθ' ημέραν μίαν μερίδαν άρτου.
10 Απριλίου 1828
ζ) Προς τον Εϋνάρδο ...Ο κ. Φαζύς μου είχε γράψει πως επεθύμει να μου στείλη εκατόν τσαπιά, των οποίων στερούμεθα και τα οποία μας είναι απαραίτητα δια την καλλιέργειαν των γεωμήλων. Το λοιπόν ο κ. Φαζύς και όλοι όσοι μετ' αυτού φρονούσιν ότι δια των σκαπανών και όχι δια των μπαγιονετών πολιτίζονται οι λαοί, θέλουσι συμπράξει δια να μας στείλωσι το ταχύτερον και όσον το δυνατόν περισσότερα από αυτά τα πολιτιστήρια όργανα, των οποίων θα γίνη χρήσις συμφερώτατη, το εγγυώμαι. ...Καίτοι καταπονούμενος υπό πολλών και δεινών ασχολημάτων, κατώρθωσα να φροντίσω ιδιαιτέρως και περί δενδροφυτείας, πράγματος παντάπασι λείποντος κατά τε την Πελοπόννησον και τας νήσους, διότι οι Τούρκοι κατελίμπανον τα δένδρα εις διαφθοράν και οι Έλληνες χειρότερα έπραξαν, εκριζώνοντες και τα περιλειπόμενα. Έφερα λοιπόν εκ Κρήτης εκατομμύρια καστανεών και άλλα δένδρα και μένει να ίδομεν αν η προμήθεια καλώς εγένετο προς ευόδωσιν της φυτείας, ήτος επιχειρηθήσεται το φθινόπωρον...
Ναύπλιο 14 Απριλίου 1828
η) Προς τον Εϋνάρδο ...Βλέπεις εκ της εγκλείστου σημειώσεως ότι ο ναύλος των δύο φορτίων ανέρχεται εις 1.289 δίστηλα, ποσόν υπέρογκον δια την πενίαν μας. Κατόπιν αυτού απεφάσισα να προτιμήσω τα ελληνικά πλοία δια την μεταφοράν των τροφίμων. Ο πλοίαρχος Γιαννίτσης πρέπει τώρα να έχη παραλάβει το φορτίον που παρήγγειλα εις Αγκώνα. Και την παρούσαν επιστολήν μου λαμβάνεις δια του πλοιάρχου Μοναρχίδου, ο οποίς αποστέλλεται και αυτός εις Αγκώνα δια δεύτερον φορτίον σίτου και αραβοσίτου. Και τρίτον πλοίον θα αποστείλω προς το τέλος του μηνός. Και ο μεν Γιαννίτσης φορτώνει με ναύλον 25.000 φράγκων, τα οποία εμβάσθηκαν εις Αγκώνα προς τον κ. Μαρίνογλου παρά του ταμείου της Ελλάδος, δια το φορτίον του Μοναρχίδου, το οποίον είναι διπλάσιον του πρώτου, στέλλω συναλλαγματικάς 50.000 φράγκων, επί τους κ.κ. Βλαν, Κολέν κ.σ. και παρακαλώ τον κ. Εντς να τας πληρώση, πωλών και με χαμόν τα ολίγα κεφάλαια όσα επικατέθεσα εις χείρας του εκ των τελευταίων λειψάνων της όλης μου περιουσίας. Ταύτα δε γράφω λεπτομερώς δια να σε ικετεύσω και πάλιν να μας βοηθήσης και άλλους παροτρύνεις, πάντοτε όμως φροντίζω περί της οικονομικωτάτης διαχειρίσεως του εις ημάς δανειζομένου αργυρίου...
2 Μαΐου 1828
θ) Προς τους ομογενείς Αγκώνος, Τεργέστης, Ενετίας και Λιβόρνου ...'Αρτου και χρημάτων ανάγκην έχομεν. Εγώ εκ των λειψάνων της μικράς μου περιουσίας έδωκα ήδη. Κάμετε και εσείς, Κύριοι παν ό,τι δύνασθε προς βοήθειάν μας, στέλλοντες σίτον αραβόσιτον, όρυζαν και άλευρα και ό,τι εξοδεύσετε θα σας πληρωθεί εν καιρώ και παρά της Εθνικής Τραπέζης. Θαρσείτε Κύριοι ότι η Θεία Πρόνοια δεν θέλει μας εγκαταλείψει. Αλλά θυμηθείτε συγχρόνως ότι αυτή τους κόπους σας ευλογήσασα και βίους καλλίστους εξασφαλίσασα εις υμάς, σας προετοίμασε να αισθάνεσθε χαράν και ικανοποίησιν εις την εκπλήρωσιν των οφειλομένων προς την Ελλάδα.
Μάιος 1828
ι) Προς τον Δημήτριον Υψηλάντη ...Δεν ανήκει εις τον στρατόν να επιβάλη όρους εις την κυβέρνησιν... Πληροφορήσατε λοιπόν τους αρχηγούς και τους στρατιώτας ότι η κυβέρνησις την μεν αξίωσιν δεν απορρίπτει αλλά τότε θα μεριμνήση περί αυτής όταν μάθη ότι οι στρατιώται επέδειξαν πάσαν την οφειλομένην πειθαρχίαν...
6 Μαΐου 1828
κ) Προς τον Ανδρέα Μουστοξύδη ...Οποία ζωή, αγαπητέ μου, η εμή! Και οποίαι δυσκολίαι αι πανταχόθεν περιβάλλουσαι και πιέζουσαί με! Μακράν όμως, πολύ μακράν είμαι του αθυμήσαι. Ο Θεός είναι μετά της Ελλάδος και υπέρ της Ελλάδος και αύτη σωθήσεται. Εκ ταύτης της πεποιθήσεως αντλώ πάσας μου τας δυνάμεις και πάντας τους πόρους.
8 Μαΐου 1828
κα) Προς τον Αναγνώστη Δεληγιάννη Καθώς είχα την τιμήν να είπω και προς υμάς και προς όλους τους συνέδρους και συμπολίτας σας και εγώ κάμνω δοκιμήν, Κύριοι και υμείς. Και είμεθα καθ' ολοκληρίαν ελεύθεροι. Εάν με βαρεθήτε, ειπέτε το και λάβετε την θέσιν μου μετά της ευθύνης. Σας την δίδω μετά χαράς και επιθυμώ ειλικρινώς να κάμνετε καλλίτερα πράγματα από εμέ...
Μάιος 1828
κβ) Προς τον Εϋνάρδο ...Καίτοι η παρούσα κατάστασις μας δεν προσφέρεται δια καλλιτεχνικάς ενασχολήσεις, σε παρακαλώ να διαβιβάσης εις τον καλλιτέχνην Βορτολίνην όλην μου την ευγνωμοσύνην δια την προσφοράν εις την Ελλάδα της προτομής του λόρδου Βύρωνος. ... Εν όσω όμως τόσον η κυβέρνησις όσον και οι κυβερνώμενοι κατοικούν σε καλύβες και ως νομάδες εις ερείπια διαμένουν, κρίνω όπως η προτομή του κ. Βορτολίνη παραμείνη προς το παρόν εις το ατελιέ του. Συ δε βεβαίωσέ τον ότι με την πρώτην ευκαιρίαν θα του την ζητήσω και πάλιν αναγράφων την της Ελλάδος ευγνωμοσύνην προς την καλοκαγαθίαν του δωρουμένου δώρον κάλλιστον και σεμνότατον...
Μάιος 1828
κγ) Προς τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη Αν ο καθένας από εσάς (και ομιλώ δι' εκείνους που κατέχουν τας πρώτας θέσεις εις την πολιτικήν ζωήν της χώρας) με εβοήθει ολίγον και καλοπίστως, λησμονών δια μίαν στιγμήν τα προσωπικά του συμφέροντα, το έργον μου θα εγίνετο περισσότερον εύκολον δι' εμέ και περισσότερον καρποφόρον δια την Πατρίδα...
Μάιος 1828
κδ) Προς τον Μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιο ...Οι γενναίοι μας Έλληνες χαίρονται. Μόνον ολίγοι τινές απατώνται και μεγάλως νομίζοντες ότι τα χρήματα ταύτα είναι δι' αυτούς και μέλλουσι να πάθωσιν, ό,τι έπαθον και αι λίραι του δανείου. Ότι μεν κλέπτουσιν όπου υπάρχει διοίκησις, είναι αναμφίβολον. αλλά δεν υπάρχει χώρα, όπου πλησίον των κλεπτών να υπάρχουν χιλιάδες και χιλιάδες οικογενειών αστέγων και αποθνησκουσών εκ πείνης καθώς εν Ελλάδι. Στοχασθήτε δέσποτά μου, ότι αι δύστυχείς αυταί οικογένειαι πάσχουν εξ αιτίας των κλεπτών και παρακαλώ αν δύνασθε, ενθαρρύνατέ με να είμαι συγκαταβατικός προς μιαν δράκαν ανθρωπαρίων μεταλλοθέων εναντίον των οποίων δεν εκίνησα την βαρείαν χείρα της δικαιοσύνης, αρκούμενος να τους γνωρίσω καλώς και να τους παραδώσω εάν παραστεί ανάγκη εις τας αράς του λαού...
10 Ιουνίου 1828
κε) Προς τον Ανδρεά Μουστοξύδη
Τελευταίως περιώδευσα επ' αρκετόν χρόνον εις την Δυτικήν Ελλάδα και την Πελοπόννησον και εις μέρος της Ανατολικής Ελλάδος. Θα περιοδεύσω και πάλιν διότι μόνον εφ' όσον βλέπω τα πράγματα και τους ανθρώπους με τους δικούς μου οφθαλμούς, δύναμαι να αποκτήσω εν συνειδήσει ευκρινή έννοιαν της ποιότητος των υποχρεώσεών μου και του λογικωτάτου τρόπου της εκπληρώσεώς των... ...Ακόμα δεν τολμώ να σου προτείνω να έλθης να εγκατασταθής εδώ οικογενειακώς, επειδή οι πάντες συνοικούμεν και το παν ακόμη είναι ερημία, ερείπια και αταξία. Εάν όμως θέλης μόνος να έλθης ή μετά του ωρολογίου ή μετά των σανίδων ή άλλως, καλώς να ορίσης. Και έχω να σε κάμω να τρέξης καθώς όλους όσοι κατά κακήν αυτών τύχην μ' εγγίζουσι.
1 Αυγούστου 1828
κστ) Προς τον Αδαμάντιο Κοραή ...Συμμερίζομαι την γνώμην σας ως προς την ανάγκην της περισυνάξεως εις την Ελλάδα των νέων οι οποίοι εκφυλίζονται μένοντες εις την Ευρώπην με την πρόφασιν ότι εκπαιδεύονται. Αλλά δια να τους περισυνάξωμεν εδώ πρέπει να έχωμεν καταστήματα όπου να τους τοποθετήσωμεν, καθώς δε σας είπα, δεν εφθάσαμεν ακόμη εις αυτήν την ευάρεστον θέσιν...
Από το βιβλίο της Πανδώρας
Η οικογένειά του είναι μια παλαιότατη Βυζαντινή οικογένεια που έφυγε κάποτε από το Βυζάντιο κι εγκαταστάθηκε στο Αρχαίο Δάλμαιο, στις Δαλματικές ακτές κι αργότερα στο Capo d' Istria, απ' όπου πήρε και το όνομά της διότι παλαιότερα λεγότανε Vittori. O πατέρας του ονομαζότανε Αντόνιο Μαρία Βιτόρι Καποδίστρια κι η μητέρα του ήταν από την Κύπρο, ονομαζότανε Διαμαντίνα (Αδαμαντία) Γονέμη. Έτσι ο Καποδίστριας ήταν μίγμα Κέρκυρας και Κύπρου κι αυτό έδωσε σφραγίδα στην εν συνεχεία συμπεριφορά του. Η οικογένεια Καποδίστρια είναι γνωστή κι από άλλους προγόνους του που αναφέρονται σε γεγονότα πριν και μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Ο Νικόλαος Καποδίστριας, είχε διαθέσει τεράστια ποσά στη Κωνσταντινούπολη για ν' απελευθερωθούν πολλοί Κρήτες που είχαν αιχμαλωτισθεί από τους Τούρκους μετά την επανάσταση του 1669 κι είχαν οδηγηθεί στη Βασιλεύουσα. Ο Αλεβίζος Καποδίστριας που ξεσήκωσεν επανάσταση στη Βόρειο Ήπειρο επικεφαλής των κατοίκων της Χιμάρας με τη βοήθεια Ενετών, αλλά κι άλλοι επίσης αγωνιστές που προσέφεραν μεγάλες υπηρεσίες.
Ο πατέρας του Καποδίστρια σπούδασε στην Ιταλία στο Πατάβιον (σήμερα Πάντοβα) Νομικά. Εδώ πρέπει να τονίσω πως όσα πανεπιστήμια ιδρύθηκαν στην Ρουμανία, Αυστρία κι Ιταλία την εποχή 1300-1500 κι ανέτηξαν τις επιστήμες (Πανδιδακτήρια ονομάζονταν τότε κι αργότερα Πανεπιστήμια) ιδρύθηκαν όχι από Ρουμάνους, Αυστριακούς ή Ιταλούς, αλλά από Έλληνες, ιδίως από τη Μικρά Ασία. Αφού λοιπόν σπούδασε στην Ιταλία επέστρεψε στη Κέρκυρα κι άρχισε να ασχολείται μ' επαναστατικά κινήματα. Αυτός συνέταξε το 1800, μετά την υποτυπώδη απελευθέρωση της Κέρκυρας και τη θέση της υπό την υψηλή ηγεμονία του Σουλτάνου το πρώτο Σύνταγμα. Πήγε μάλιστα στην Κωνσταντινούπολη, το υπέβαλε στο σουλτάνο κι αυτός το αποδέχτηκε.
Ο Ιωάννης γεννήθηκε στη Κέρκυρα στις 10 Φλεβάρη 1776 κι είχε τον τίτλο του Κόμη. Ήτανε δευτερότοκος γιος αλλά το 6ο παιδί των γονιών του. Υπήρχε ο μεγαλύτερος, ο Βιάρος κι ο μικρότερος, ο Αυγουστίνος. Σπούδασε τα πρώτα γράμματα στο μοναστήρι της Αγίας Ιουστίνης στο προάστειο της Γαρίτσας -σχολείο των αριστοκρατών της εποχής-, από το 1781, όπου έμαθε πολύ καλά Λατινικά, Ιταλικά και Γαλλικά. Το 1788 αναπτύσσεται πολύ έντονα το θρησκευτικό του συναίσθημα και συχνάζει στη Μονή Πλατυτέρας, όπου ο μοναχός Συμεών τονε κατηχεί με πάθος στην ορθόδοξη πίστη. Το 1792 σώζεται από θαύμα, σε ατύχημα με άλογο που το αποδίδει στη Παναγιά τη Πλατυτέρα κι η πίστη του στον Θεό δυναμώνει. 2 χρόνια μετά πηγαίνει στη Βενετία και την επόμενη χρονιά πηγαίνει στη Πάντοβα κι εγγράφεται στο εκεί πανεπιστήμιο, όπου σπούδασε Ιατρική. Αποφοιτά το 1797 στις 10 Ιουνίου κι επιστρέφει αμέσως στη Κέρκυρα όπου εξασκούσε την ιατρική αφιλοκερδώς γιατί ήταν πολύ πλούσιος. Είχε κτήματα στη Κέρκυρα αλλά κι αλλού, τόσο μέσα, όσο και έξω από τα Βαλκάνια. Από τα τέλη του 1798 αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στη πολιτική, ειδικότερα μετα τον πόλεμο των Ρωσωτούρκων εναντίον των Γάλλων. Τότε η οικογένεια Καποδίστρια καταφεύγει στη Κερκυραϊκήν ύπαιθρο και πολεμά με το μέρος των πρώτων. Την επόμενη χρονιά η γαλλική φρουρά παραδίδει την πόλη στους Ρωσώτουρκους και για ένα διάστημα, ο ίδιος διατέλεσε αρχίατρος του τουρκικού στρατιωτικού νοσοκομείου, που ιδρύθηκε τότε στην Κέρκυρα.
Το 1797 τα Ιόνια νησιά, που ήταν έδαφος της Δημοκρατίας της Βενετίας, πέρασαν στον έλεγχο των Γάλλων του Ναπολέοντα, όταν αυτοί κατέλαβαν τη Βενετία. Το 1799, Ρωσία και Τουρκία μαζί, πήραν τα νησιά από τους Γάλλους. Υπό την προστασία της Ρωσίας το 1800, δημιουργήθηκε το πρώτο ανεξάρτητο Ελληνικό Κράτος μετά την 'Αλωση της Κωνσταντινούπολης, η Δημοκρατία της Επτανήσου Πολιτείας. Πρώτος Πρόεδρος της Γερουσίας της Δημοκρατίας, που πήρε διασχίζοντας έφιππος την Κωνσταντινούπολη το 1801 το φιρμάνι της αυτονομίας, ήταν ο Αντώνιος Καποδίστριας, πατέρας του Ιωάννη. Η Μεγάλη Ιδέα της ανασύνταξης της Μεγάλης Ελλάδας γεννήθηκε εκείνη την εποχή στα Επτάνησα.
Το Μάρτη του 1800 τα Ιόνια νησιά ανακηρύσσονται σε υποτελή πολιτεία στον Τούρκο Σουλτάνο, η οποία όφειλε να κυβερνιέται από την αριστοκρατία του τόπου. Ο Καποδίστριας καταρχάς, γίνεται Έκτακτος επίτροπος της τοπικής κυβέρνησης, αργότερα γίνεται Υπαρχηγός και τέλος Γραμματέας της Επικράτειας για τις υποθέσεις εξωτερικών, εσωτερικών κι εμπορίου. Το 1802 ιδρύει την Ιατρικήν Εταιρεία της Κέρκυρας, που τελικά υπήρξε κι ο πρώτος ελληνικός ιατρικός σύλλογος Από τότε αποκτά στενούς δεσμούς με τη Ρωσική Αυλή. Το 1803, με την ψήφιση του Δημοκρατικού Συντάγματος που συνέταξε ο Ιωάννης Καποδίστριας, Πρόεδρος της Γερουσίας εξελέγη ο κόμης Θεοτόκης και Γενικός Γραμματέας της Επικράτειας (Καγκελάριος) ανέλαβε ο Ιωάννης Καποδίστριας σε ηλικία 27 ετών. Λίγους μήνες μετά, ο Θεοτόκης πέθανε και πρακτικά, μόνος Κυβερνήτης της Ιονίου Πολιτείας ήταν ο κόμης Ιωάννης, ενώ ο πατέρας του αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική σκηνή.
Oι Ναπολεόντειοι πόλεμοι δεν άλλαξαν μόνο το ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό, αλλά προκάλεσαν έντονες ανακατατάξεις και στα κατεχόμενα από τους Οθωμανούς Βαλκάνια. Η ρωσο-τουρκική συνεργασία στα Επτάνησα κράτησε πολύ λίγο. Ο Ναπολέων κατευθυνόμενος στην Αίγυπτο, εξασφάλισε τη φιλία της Τουρκίας, την οποία σκόπευε να χρησιμοποιήσει κι ως δύναμη αντιπερισπασμού των δυνάμεων της Ρωσίας. Η ρωσική διπλωματία απαντώντας, προκάλεσε τη Σερβική Επανάσταση του 1803, ενώ ακολουθώντας γαλλικές συμβουλές, η Τουρκία επετέθη στους πιθανούς Έλληνες επαναστάτες (επιχειρήσεις του Αλή Πασά κατά των Σουλιωτών, 1803-1804, και σφαγή των Καπεταναίων της Πελοποννήσου κατά τη διάρκεια της οποίας εξοντώθηκαν οι περισσότεροι Κολοκοτρωναίοι, ενώ ο Θεόδωρος σώθηκε στη Ζάκυνθο με τη βοήθεια των Μούρτζινων της Μάνης).
Tο 1806, άρχισε ο αναμενόμενος -μετά την ήττα των Ρώσων στο Αούστερλιτς- ρωσο-τουρκικός πόλεμος. Στα πλαίσιά του, οι Τούρκοι (ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων) με τη βοήθεια του Ναπολέοντα (διάθεση πυροβολικού) επιτέθηκαν στη Λευκάδα (Αγία Μαύρα). Όταν ο Αλή Πασάς με στρατό επιχείρησε να καταλάβει τη Λευκάδα, ο Καποδίστριας δέχτηκε να οργανώσει την άμυνα του νησιού και με τις άμεσες ενέργειές του κατάφερε να ματαιώσει τα σχέδια του Αλή Πασά. Εκεί γνωρίστηκε με τον Μητροπολίτη 'Αρτας -αργότερα Ουγγροβλαχίας- Ιγνάτιο, πνευματικό πατέρα των Σουλιωτών (ο οποίος θα παραμείνει φίλος και συνεργάτης του ως το θάνατό του) και τον Κολοκοτρώνη, στον οποίο ανέθεσε πειρατικές επιδρομές με πλοία στο Αιγαίο. Οργάνωσε μαζί με τον Έλληνα Στρατηγό του ρωσικού στρατού Παπαδόπουλο, τον πρώτο πραγματικό ελληνικό στρατό, προσλαμβάνοντας όχι μόνο τους Σουλιώτες, αλλά και τους Πελοποννήσιους και τους Ρουμελιώτες Καπεταναίους. Στα νώτα του Αλή δημιούργησε αντιπερισπασμούς συντονίζοντας τις επιθέσεις του Κατσαντώνη, του Ίσκου κι άλλων. Για ενίσχυση της Α' Επανάστασης των Σέρβων (1803-1808), ο Νίκος Τσάρας πραγματοποίησε τη μυθική προέλασή του από τον Όλυμπο προς τη Σερβία, σε συνεννόηση με τον Ρώσο Ναύαρχο στο Αιγαίο, Σινιάβιν. O Καποδίστριας, που ασφαλώς ήταν μέτοχος της Μεγάλης Ιδέας για την αναγέννηση της Ελλάδας, στη συγκέντρωση των Καπεταναίων στην παραλία του Μαγεμένου της Λευκάδας, μετά την απόκρουση της επίθεσης του Αλή-Πασά, τους είπε:
«Συντόμως, η Πατρίς θα σας ξανακαλέσει για σκοπό πολύ υψηλότερο». Το «συντόμως» άργησε, γιατί ο Τσάρος, στη συμφωνία του Τιλσίτ, παρέδωσε να νησιά στο Ναπολέοντα. Tο 1807 λοιπόν, στα Νησιά ξανάρχονται οι Γάλλοι. Ο Καποδίστριας αποσύρεται. Ο Δ. Ρώμας όμως, μαζί με τον Κολοκοτρώνη, προτείνουν στο Γάλλο διοικητή των Νησιών τη συγκρότηση στρατιωτικής δύναμης, που θα εξοπλιζόταν από τους Γάλλους για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Η Επανάσταση θα ήταν ελληνο-τουρκική. Σύμμαχος του Κολοκοτρώνη ήταν ο Λαλαίος Τούρκος Αλη-Φαρμάκης. Το σχέδιο σταματάει το 1809, όταν καταλαμβάνουν τα νησιά οι 'Αγγλοι κι ο Καποδίστριας φεύγει για τη Ρωσία. Είχεν ήδη προσκληθεί, μετά την παράδοση της Επτανήσου από τον Τσάρο στον Ναπολέοντα το 1807 με τη συνθήκη του Τελσίτ, στην Αγία Πετρούπολη από τον τότε Υπουργό Εξωτερικών του Τσάρου Ρουμιάντσεφ, με την μεσολάβηση του Ζακυνθινού κόμη Γεωργίου Μοτσενίγου, για να ενταχθεί στη ρωσική Διπλωματική Υπηρεσία. Η φλόγα της «Μεγάλης Ιδέας» αναθερμάνθηκε μετά τη νίκη της Ρωσίας κατά του Ναπολέοντα.
Έφθασε στην Αγία Πετρούπολη στις 16 Ιανουαρίου 1809. Εκεί, στην Αγία Πετρούπολη, χάρη στις ικανοτητές του, κερδίζει την εμπιστοσύνη του Τσάρου και γίνεται Υπουργός των Εξωτερικών και σύμβουλος της κυβέρνησής του. Γίνεται οπαδός της "Πεφωτισμένης Δεσποτείας" δηλαδή του εκσυγχρονισμού της κοινωνίας και των μεταρρυθμίσεων χωρίς όμως την επαναστατική παρεμβολή του λαού.
Τοποθετήθηκε ως υπεράριθμος Ακόλουθος και το 1811 για λόγους υγείας ζήτησε και διορίστηκε κανονικά στη Ρωσική Πρεσβεία στη Βιέννη, ως Ακόλουθος με αρμοδιότητα τις εμπορικές σχέσεις. Στη διάρκεια του Συνεδρίου της Βιέννης, ο Καποδίστριας συναντιέται με όλους τους επιφανείς Έλληνες που συρρέουν εκεί (Μητροπολίτης Ιγνάτιος, 'Ανθιμος Γαζής, Γεώργιος Σταύρου, Ανδρέας Μουστοξύδης, Φίλιππος Χατζής, αδελφοί Μπαλάκη, ο στρατηγός Δούκας που υπηρετούσε στον αυστριακό στρατό, ο Ιωάννης Μαυρογένης, πρόξενος της Τουρκίας στη Βιέννη και άλλοι, μεταξύ των ο Αθ. Τσακάλωφ). 'Αλλωστε, ο Καποδίστριας φρόντισε να γνωριστεί και με όλη την ελληνική κοινότητα. Η μοίρα τα 'φερεν έτσι, ώστε στη Βιέννη, εκεί που γεννήθηκε το κίνημα του Ρήγα, να πάρει σάρκα κι οστά το όραμα της ελευθερίας των Ελλήνων.
Πρώτη κίνησή του στη Βιέννη ήταν η συγκρότηση της Φιλομούσου Εταιρείας, στην οποία πέτυχε να εντάξει ως μέλος και τον ίδιο τον Τσάρο. Δημιούργησεν έτσι, ένα φορέα νόμιμο, μέσα από τον οποίο μπορούσαν να δραστηριοποιούνται οι Έλληνες για τον Σκοπό, αλλά και να συλλέγουν χρήματα για τις τεράστιες μελλοντικές ανάγκες του αγώνα σ' ένα «νόμιμο ταμείο». Δεύτερο βήμα ήταν η δημιουργία του "παράνομου" μηχανισμού της Φιλικής Εταιρείας, που θα διοργάνωνε τον στρατό της Επανάστασης. Η αποστολή ανατέθηκε στους Τσακάλωφ και Σκουφά, που απευθύνθηκαν στις λαϊκές τάξεις. Η Φιλική Εταιρεία, όπως είπαμε, είχεν αόρατη Αρχή, αλλά όχι αρχηγό. Όλων όμως, τα βλέμματα ήταν στραμμένα στον Καποδίστρια. Αν πρέπει η Αρχή να αποκτήσει πρόσωπα, αυτά ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Δ. Ρώμας, ο Ιγνάτιος και κάτω απ' αυτούς ο Ανδρέας Μουστοξύδης, ο Αντώνιος Κομιζόπουλος εκ Φιλιππουπόλεως, έμπορος στη Μόσχα, ο 'Ανθιμος Γαζής, ο Παναγιώτης Σέκερης, ο Νικόλαος Παξιμάδης Ιωαννίτης, μεγαλέμπορος στη Μόσχα κι ίσως κι ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Οι Κομιζόπουλος και Παξιμάδης ανέλαβαν το έργο της συγκρότησης του επαναστατικού μηχανισμού μακράν του Καποδίστρια κι αυτοί στρατολόγησαν τους Σκουφά και Τσακάλωφ. Ο ρόλος του Σέκερη είναι επίσης σημαντικός, αφού οι Σπηλιάδης κι Αναγνωσταράς δούλευαν στην επιχείρηση του.
Ο Γάλλος ευγενής Αύγουστος Ντε Λαγκάρντ, που μετά τη Γαλλικήν Επανάσταση, έγινε «διάσημος» κοσμικός εμιγκρέ των ευρωπαϊκών αυλών, στ' απομνημονεύματα του για το συνέδριο της Βιέννης (Παρίσι 1843), γράφει εκτενώς για τους δυο διασήμους Έλληνες του συνεδρίου, τον Καποδίστρια και τον Υψηλάντη κι αναφερόμενος στις προσπάθειες προς απελευθέρωσιν της Ελλάδος, αναφέρεται στην «Εταιρεία του Ρήγα», σε μια δεύτερη μυστική εταιρεία πού σχηματίστηκε στην Ιταλία με στόχο να αξιοποιήσει τη γαλλική επαναστατική πολιτική κι επισημαίνει:
"...Όταν ολόκληρος η Ευρώπη ησχολείτο εις την Βιέννην, με τη διαμόρφωσιν της νέας ευρωπαϊκής τάξεως, εσχηματίσθη μια Τρίτη Ελληνική Εταιρεία. Η νέα Εταιρεία ωργανώθει υπό την σημαίαν της θρησκείας κι επιζητούσε την υποστήριξιν του Τσάρου. Ωνομάσθη «Εταιρεία των Φιλομούσων». Το έμβλημά της ήτο ένας δακτύλιος επί του οποίου είχαν χαράξει μία γλαύκα και τον Κένταυρο Χείρωνα... Η στολή των μελών ήταν ολόμαυρη και συνοδεύετο από σκούφο, επί του οποίου απεικονίζονταν μια νεκροκεφαλή κι υπ' αυτήν δύο οστά σταυροειδώς τοποθετημένα. Τα χρώματα της εταιρείας ήταν άσπρο-μαύρο-κόκκινο. Η εταιρεία αυτή έφθασε να αριθμεί 60.000 μέλη. Είχε τέσσαρας μυστικές τάξεις. Ένας πέπλος βαθύτατου μυστηρίου εκάλυπτε την φύσιν της...
...Εις των φλογερωτέρων υποστηρικτών της ήταν ο μητροπολίτης Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιος. Ο Υψηλάντης ήταν εις εκ των πρώτων μυστών της".
Το 1812, λόγω του συνεχιζόμενου ρωσο-τουρκικού πολέμου, αποσπάστηκε στο Διπλωματικό γραφείο του Αρχιστράτηγου της Στρατιάς του Δούναβη. Εκεί, γνωρίστηκε με τον Έλληνα Στρατηγό Κομνηνό και τον Έλληνα διπλωμάτη Ροδοφοινίκη, που κατηύθυνε τη σερβική Επανάσταση. Μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου, ο Καποδίστριας, αφού φρόντισε να χορηγηθεί άφθονη βοήθεια στους Σέρβους (που εγκαταλείφθηκαν πια μόνοι τους έναντι των Τούρκων), ακολούθησε το νέο αρχηγό του Στρατού του Δούναβη, Ναύαρχο Τσιτσαγκόφ, όταν ανέλαβε αρχιστράτηγος του ρωσικού στρατού που αντιμετώπιζε τον Ναπολέοντα. Έμεινε στο διπλωματικό Γραφείο του Αρχιστράτηγου μέχρις ότου τον κάλεσε κοντά του ο Τσάρος, ο οποίος εκτίμησε την προσφορά του στο μέτωπο (οργάνωσε το δίκτυο συλλογής κι ανταλλαγής πληροφοριών της ρωσικής στρατιάς) και μετά τη μάχη της Λειψίας (1813), του ανέθεσε την αποστολή για την απόσπαση της Ελβετίας από τη γαλλική κηδεμονία και την αποκατάσταση της Ενότητας της χώρας με τη θέσπιση νέου Συντάγματος.
Αφού συνέταξε το Σύνταγμα της Ελβετίας που προέβλεπε την ουδετερότητά της (ήταν ο δημιουργός της Ελβετίας), προσκλήθηκε στο Συνέδριο της Βιέννης ως το πιο χαμηλόβαθμο μέλος της ρωσικής αντιπροσωπείας, διότι ο Τσάρος τον θεωρούσε ικανό να αντιμετωπίσει κι εκεί, τον Μέτερνιχ, όπως τα κατάφερε στην Ελβετία. Στη διάρκεια του Συνεδρίου, ο Καποδίστριας εξελίχθη σε Α' Διπλωματικό Σύμβουλο του Τσάρου και τέλος, σε Υπουργό επί των Εξωτερικών. Οι επιτυχίες και στη νέα του θέση προκάλεσαν το ενδιαφέρον και την εύνοια του τσάρου, κι εστάλη στην επόμενη δύσκολή του αποστολή. Το 1814 στο Παρίσι, πήρε μέρος στην υπογραφή της ειρήνης με τη Γαλλία. Για τις υπηρεσίες αυτές του δόθηκε το παράσημο του Αγίου Βλαδίμηρου. Ο τυπικός διορισμός του σε υπουργό επί των εξωτερικών εκδόθηκε το 1815.
Από τον Ιούνιο του 1814 όμως, η Αγγλία είχε καταλάβει την Κέρκυρα. Από τότε δεν χάνει ευκαιρία, σε κάθε συνάντησή του με τον τσάρο, να του μιλάει για την οικτρή κατάσταση στην οποία βρισκόταν οι ορθόδοξοι της Ανατολής, για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους, και για ό,τι είχε σχέση με το ελληνικό πρόβλημα. Με ενέργειές του έγινε έρανος, στον οποίο συνεισέφεραν ο ίδιος ο τσάρος κι άλλα σημαίνοντα πρόσωπα που ήταν συγκεντρωμένα στη Βιέννη. Τα χρήματα επρόκειτο να διατεθούν κατά φράση του Καποδίστρια «...υπέρ των πτωχών Ελλήνων, των διψώντων παιδείαν», με φαινομενικό σκοπό να χρησιμεύσουν για τη συλλογή και τη διατήρηση των λειψάνων των αρχαίων μνημείων. Έτσι πάντως ξεκίνησε η ονομαστή για τη δράση της «Εταιρία των Φιλομούσων».
Μετά την ήττα του Ναπολέοντα αρχίζουν οι συζητήσεις για τη συνθήκη ειρήνης. Ο Τσάρος διορίζει τον Καποδίστρια, σύμβουλο του με δικαιώματα, χωρίς ακόμα να τον κάνει υπουργό εξωτερικών και του ζητάει να διαπραγματευθεί τη συνθήκη. Ο Καποδίστριας αντιμετωπίζει προσωπικότητες όπως τον Ταλεϋράνδο, τον Μέτερνιχ κι απ' όλους τους ιστορικούς αναφέρεται πως ήτανε καλύτερος απ' όλους τους άλλους. Στη συνθήκη που έγινε δε θέλησε, να καταστραφεί τελείως η Γαλλία αν και θα μπορούσε να το είχε κάνει γιατί εκπροσωπούσε μια πολύ μεγάλη δύναμη τη Ρωσία. Ο Ναπολέων είναι εξόριστος στη νήσο Έλβα. Επιστρέφει, γίνεται η μάχη του Βατερλό και φτάνουμε στο 1815 (Από τον Σεπτέμβριο του 1814 και το 1815 για την ακρίβεια) όπου γίνονται φοβερά διπλωματικά γεγονότα. Πρίγκιπες, βασιλιάδες, αυτοκράτορες, ηγεμόνες, διπλωμάτες. Όλη η Ευρώπη αγωνίζεται ώστε να πετύχει κάθε λαός την καλύτερη συνθήκη γι' αυτόν. Εκεί στέλνεται κι ο Καποδίστριας. Τότε είχε προσπαθήσει να πείσει τον τσάρο να μην συναινέσει στη δημιουργία της Ιεράς Συμμαχίας. Το έγγραφο που ο τσάρος έθεσε υπ' όψιν του ο Καποδίστριας το απέρριψε, αλλά ο τσάρος εκείνη την εποχή βρισκότανε κάτω από την επίδραση της βαρώνης Γκρούδενερ, μιας μυστικοπαθούς γυναίκας που τότε κατά σύμπτωση πολέμησε την Ελλάδα, ενώ αργότερα την ωφέλησε. Αυτή έπεισε τον τσάρο να υπογράψει την συνθήκη των Παρισίων και να δημιουργηθεί η Ιερά Συμμαχία. Μέσα σε τέτοιο ανθελληνικό πνεύμα, γιατί δεν δεχόντουσαν να γίνονται επαναστάσεις κατάφερε ο Καποδίστριας να δεχτούν όλοι: Αγγλία, Γαλλία, Πρωσία, Αυστρία, την απελευθέρωση της Ιονίου πολιτείας. (Τουλάχιστον με την «υψηλή» εποπτεία της Αγγλίας). Ελευθερώθηκε η Ελλάδα σ' αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα. Η συνθήκη υπογράφτηκε τον Νοέμβριο του 1815 κι ήταν μια από τις μεγαλύτερες επιτυχημένες προσπάθειες του Καποδίστρια. Προσπάθησε να πείσει τον Τσάρο ν' απελευθερώσει και την υπόλοιπη Ελλάδα. Η επιθυμία του αυτή ήταν γνωστή στους Ευρωπαϊκούς κύκλους γιατί κατά τη διάρκεια γεύματος, (όπως αναφέρει κι ο Βαλαωρίτης) είχε κάνει πρόποση: «Στην απελευθέρωση όλου του γένους». Όλο το γένος δεν σήμαινε μόνο ο Ελλαδικός χώρος, αλλά η απελευθέρωση από τον Ίστρο ποταμό μέχρι τη Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία. Ο Tσάρος τον άκουσε με προσοχή. Ο Καποδίστριας του έδωσε υπομνήματα (όπως αναφέρει και στην αυτοβιογραφία του) που του περιγράφει τη δύσκολη θέση των Ελλήνων, τη δυστυχία που έχουνε περιέλθει οι ομόδοξοι και ζήτησε τη βοήθεια του Τσάρου. Ο τσάρος τον χτύπησε φιλικά στη πλάτη και του απάντησε: «Το κάθε πράγμα στον καιρό του». Έτσι, τότε, το 1815, το μόνο που πέτυχε ήταν η απελευθέρωση των Ιονίων νησιών. Την επόμενη χρονιά, στις 31 Γενάρη, προβιβάζεται σε μυστικό σύμβουλο, βαθμός που βρισκότανε στη 3η θέση στην ρωσική ιεραρχία.
Το 1817 η Φιλική Εταιρία του πρότεινε ν' αναλάβει την αρχηγία της επανάστασης στην Ελλάδα. Τον επισκέφτηκε στην Πετρούπολη εκ μέρους της Φιλικής Εταιρίας ένας ύποπτος τυχοδιώκτης, ο Ν. Γαλάτης (μακρινός ανηψιός του Καποδίστρια κι ένας από τους πρώτους που στρατολογήθηκαν από τον Σκουφά) και του ζήτησε ν' αναλάβει την αρχηγία της. Εκείνος όχι μόνον αρνήθηκε, αλλά και με αυστηρό τρόπο μίλησε στο Γαλάτη, τονίζοντάς του ότι τα σχέδιά τους μπορούν να παρασύρουν το έθνος στην καταστροφή. Αρνήθηκε, όχι γιατί ήταν φίλος της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Ελλάδα, αλλά γιατί από τη φύση του αντιπαθούσε τις επαναστατικές μεθόδους πάλης όπως επίσης και γιατί πίστευε πως η επιλογή δεν ήταν κατάλληλη για την έκρηξη της Εθνικής Επανάστασης. Επιπλέον είχε τη γνώμη ότι μια επανάσταση που θα στηριζόταν σε νέες δυνάμεις δεν θα έφερνε κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ο Γαλάτης εκτελέστηκε από τον Δημητρόπουλο, κατ' εντολή του Τσακάλωφ, κοντά στις Σπέτσες.
Το 1818 πήρε άδεια από τον τσάρο και πήγε στην Κέρκυρα για να φροντίσει για την υγεία του. Εκεί τον επισκέφτηκαν ο Θ. Κολοκοτρώνης, ο Μ. Μπότσαρης κι άλλοι καπετάνιοι, τους οποίους ενίσχυσε οικονομικά όσο μπορούσε, αλλά και τους δήλωσε πως ο τσάρος δεν έχει καμμιά διάθεση να έρθει σε ρήξη με την Τουρκία και δεν πρέπει να περιμένουν τίποτε αξιόλογο από την πλευρά της Ρωσίας.
Στο τέλος του 1819 ή τις αρχές του 1820, ο Καποδίστριας δέχθηκε στην Πετρούπολη τον Ξάνθο που του πρότεινε ν' αναλάβει την ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας, μα και πάλι αρνήθηκε (η ακριβής ημερομηνία δεν είναι απόλυτα διασταυρωμένη) και του υπέδειξε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη ως ένα πιθανό καλό ηγέτη. Ο ίδιος ο Υψηλάντης, στην επιστολή του λίγο πριν τον θάνατό τους προς τον Τσάρο Νικόλαο Α' το 1827, γράφει ότι ο Καποδίστριας τον συμβούλευσε και τον παρακίνησε να ξεκινήσει (Δεσποτόπουλος, "Ο Κυβερνήτης Καποδίστριας & Η Απελευθέρωση Της Ελλάδας", 1996). Όπως γράφει η Ανίτα Πρασά, "Ο Καποδίστριας θέλησε να χρησιμοποιήσει τον Υψηλάντη, επειδή ήταν στρατηγός του ρωσικού στρατού και οικείος του Αυτοκράτορα και με την έναρξη των εχθροπραξιών θα επιδεινώνονταν οι σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας, ώστε να μπορέσει ο Καποδίστριας να παρασύρει τον Τσάρο σε πόλεμο με την Τουρκία".
Το 1820 στην Πολωνία, ο Καποδίστριας δέχτηκε τον Παναγιώτη Κρεββατά. Αυτός μετέφερε στον Υψηλάντη -που στο μεταξύ είχε αναλάβει επίτροπος της Φιλικής Εταιρείας- το μήνυμα για έναρξη της Επανάστασης από τη Μολδοβλαχία. Ο Υψηλάντης, στις αφηγήσεις του προς την κόμισσα Λούλου Τιρχάιμ και τη μεγαλύτερη αδερφή της Κωνσταντία, σύζυγο του πρεσβευτού της Ρωσίας στη Βιέννη, Αντρέι Ραζουμόφσκι, έλεγε ότι συναντήθηκε με τον Καποδίστρια πριν κηρύξει την Επανάσταση κι ότι του εξέθεσε την πρόθεσή του ν' αρχίσει την εξέγερση από τη Μολδοβλαχία (κυρίως διότι περίμενε βοήθεια από τη Ρωσία) κι ότι ο Καποδίστριας, όπως γράφει ο Υψηλάντης, «συμφώνησε μαζί του και τον ενθάρρυνε». (Στα δικά του υπομνήματα στον Τσάρο Νικόλαο και στους πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων, ο Καποδίστριας αναφέρεται στη συνάντηση αυτή και λέει ότι τον απέτρεψε. Και τα δύο κείμενα είναι διπλωματικά κείμενα, που υπηρετούν έναν εν εξελίξει σκοπό και δεν είναι αυτοβιογραφικά -όπως ορισμένοι πιστεύουν- και γι' αυτό ο Καποδίστριας γράφει αυτό που συμφέρει κι όχι την αλήθεια).
Για τη σχέση Καποδίστρια - Υψηλάντη γράφει η Βαρώνη Λουλού Τιρχάιμ (μετάφραση από τα γερμανικά του Καθηγητή Π. Κ. Ενεπεκίδη). Λουλού Τυρχάιμ «Η ΖΩΗ ΜΟΥ - Αναμνήσεις 1788-1819», Μόναχο 1913-1914.
"...Κάθε ημέρα -μετά τον Νοέμβριο του 1827- μας διηγόταν ο Υψηλάντης ένα μέρος της πικρής του μοίρας... Ε, λοιπόν, ο Καποδίστριας δυστυχώς δεν είναι εντελώς ανεύθυνος για την μοίρα του Υψηλάντου.
...Κατά τα άλλα, οι συμβουλές του Καποδίστρια, στον οποίο είχε τυφλή εμπιστοσύνη ο Υψηλάντης, είχαν βέβαια, έναν σκοπό: πώς να εξυπηρετήση την πατρίδα του. Το 1821 ο Καποδίστριας θυσίασε απλούστατα έναν φίλο του...
...Τον χειμώνα του 1819-20, όταν εμείς (σ.σ η Λουλού κι η Κατερίνα) βρισκόμαστε στη Ρωσία, ήρθε ο Υψηλάντης στην Πετρούπολη με μόνο σκοπό να μας δει. Όταν τότε, αρρώστησε για πολλές εβδομάδες, τον επισκέφθηκαν μερικά επίσημα πρόσωπα της «Εταιρείας», ...κι αυτοί του ανέθεσαν χωρίς πολλές διατυπώσεις κι εν ονόματι των συμπατριωτών των την αρχηγία... Ο Υψηλάντης τους παρακάλεσε να του δώσουν τρεις μέρες καιρό για να σκεφθεί την υπόθεση και να μιλήσει με τον Καποδίστρια... Ο Καποδίστριας, που ήταν πληροφορημένος για όλα, επεδοκίμασε μ' ενθουσιώδη λόγια την πατριωτική επιθυμία του φίλου το και του είπε, ότι κι αν η ευρωπαϊκή πολιτική δε θα επέτρεπε στον Τσάρο να κηρυχθεί ανοικτά υπέρ της ελληνικής υποθέσεως, η καρδιά του θα είναι πέρα για πέρα με τους Έλληνες.
...Παρ' όλες τις διαβεβαιώσεις, ο Υψηλάντης ζήτησε να μιλήσει με τον Τσάρο, αλλά ο Καποδίστριας τον εμπόδισε... τον απέτρεψε μάλιστα, από το ν' αποχωρήσει από το ρωσικό στρατό, με τη δικαιολογία ότι το διάβημα αυτό θ' αποθάρρυνε τους Έλληνες της Πελοποννήσου, που βλέπανε στο αξίωμά του, ως Ρώσου αξιωματικού, μίαν απόδειξη της προστασίας του Τσάρου...
...Ο Υψηλάντης, αφού τελείωσε το σχέδιο των επιχειρήσεων, το 'δειξε στον Καποδίστρια, που έμεινε τόσον ικανοποιημένος, ώστε πήδηξε από τη χαρά του, τον αγκάλιασε και τον εγέμισε με εγκώμια".
Όταν ξέσπασε η επανάσταση του 1821, προσπάθησε να πείσει το Ρώσο Αλέξανδρο Α' να επέμβει στρατιωτικά εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, πράγμα που δεν κατάφερε και νικημένος αναγκάστηκε να φύγει από τη Ρωσία το καλοκαίρι του 1822. Αισθάνεται την ανάγκη να βρει τρόπο να δείξει τη συμπαράστασή του στους αγωνιζόμενους συμπατριώτες του. Έτσι έρχεται σε αντίθεση προς τον τσάρο, πράγμα που γίνεται αιτία να του δοθεί, τον Αύγουστο του 1822, απεριόριστη άδεια. Μεταβαίνει στην Ελβετία κι από εκεί, δουλεύοντας εντατικά, προσπάθησε να ξεσηκώσει τη συμπάθεια της Ευρώπης για τους αγωνιζόμενους ηρωικά Έλληνες.
Αποφασίζει λοιπόν πια οριστικά ν' αφήσει τη Ρωσία και να κατέβει για πάντα στην Ελλάδα. Πρώτη του δουλειά ήταν να πουλήσει τα έπιπλά του. Ήτανε καλοκαμωμένα κι ακριβά κι αν τα 'φερνε μαζί του στην Ελλάδα θα ήταν πρόκληση για τους φτωχούς Έλληνες. Τα πούλησεν όλα και κατάφερε να εισπράξει απ' αυτά πενήντα χιλιάδες ρούβλια. Με μια, όλα αυτά τα ρούβλια τα έστειλε σ' Έλληνες σιτέμπορους στην Οδησσό και τους παρακινούσε να προσθέσουν κι αυτοί ό,τι θέλανε. Με όλο το ποσόν θ' αγοράζανε σιτάρι και θα το στέλνανε στους Έλληνες που πεινασμένοι αγωνίζονταν για τη λευτεριά τους. Οι Έλληνες σιτέμποροι της Οδησσού σεβάστηκαν την επιθυμία του και διπλασίασαν τις πενήντα χιλιάδες ρούβλια που τους έστειλε. Φόρτωσαν πέντε καράβια σιτάρι και στείλανε από ένα στα Ψαρά, στην Ύδρα και στις Σπέτσες. Τα άλλα δυο τα στείλανε στ' Ανάπλι για να εφοδιάσουν το στρατό.
Το 1826 πήγε στο Παρίσι, φαινομενικά για λόγους υγείας, αλλά στην πραγματικότητα για να συνεννοηθεί με τους εγκατεστημένους ομογενείς κι άλλους ξένους για την ενίσχυση της ελληνικής υπόθεσης. Για τον ίδιο σκοπό επισκέφτηκε και τις Κάτω Χώρες, πριν επιστρέψει στην Ελβετία.- - - - - -
Πάντα προσπαθούσε να εξασφαλίσει την συμπαράσταση κυβερνήσεων και προσωπικοτήτων υπέρ του αγώνα των Ελλήνων. Πράγματι τελικά δημιουργήθηκε ένας συνασπισμός 'Αγγλων, Ρώσων και Γάλλων εναντίον του Σουλτάνου. Η επιτυχία της Μεγάλης Επανάστασης του 1821 οφείλεται στ' ότι σχεδιάστηκε με πλήρη γνώση της διεθνούς πολιτικής, με βάση τα στρατηγικά δεδομένα στην περιοχή και στηρίχθηκε αποκλειστικά σε ελληνικές δυνάμεις. Η επιτυχής Ελληνική Επανάσταση -γιατί προϋπήρξαν δεκάδες αποτυχημένες εξεγέρσεις, όπως το κίνημα των αδελφών Ορλώφ το 1769- χαρακτηριζόταν από ιδιοφυή σχεδιασμό και προσεκτική επιλογή του χρόνου εκδήλωσής της.
Η κύρια επαναστατική προσπάθεια έγινε στην Πελοπόννησο. Πριν, εκδηλώθηκαν δυο αντιπερισπασμοί. Ο πρώτος στην Ήπειρο, με την επανάσταση του Αλή-Πασά των Ιωαννίνων, που θέλησε να γίνει ανεξάρτητος ηγεμόνας από τον Σουλτάνο κι ο δεύτερος στη Μολδοβλαχία, με το κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη το Φεβρουάριο του 1821 (Που σύμφωνα με την επίσημη ιστορία κήρυξε τότε την ελληνική επανάσταση στο Ιάσιο).
Πώς λειτούργησαν οι αντιπερισπασμοί; Για να καταβληθεί η επανάσταση του Αλή-Πασά, στάλθηκε ο στρατός της Πελοποννήσου και της Ρούμελης, ενώ οι Αλβανοί είτε πολεμούσαν με τον Αλή, είτε με τους Τούρκους. Το κίνημα του Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία προκάλεσε φόβους στην Υψηλή Πύλη για πιθανή ρωσική στρατιωτική επίθεση, που για τον λόγο αυτό μετέφερε από τη Μακεδονία και την Θράκη στρατιωτικές δυνάμεις προς τον Δούναβη. Η κύρια επαναστατική προσπάθεια επομένως, έγινε κει που δεν υπήρχαν αξιόλογες τουρκικές δυνάμεις.
Το πόσο συνδυάζεται μ' αυτή τη στρατηγική λογική, η επίσημη εκδοχή για την οργάνωση της επανάστασης από τρεις απλούς λαϊκούς Έλληνες μετανάστες, είναι ένα αξιοπρόσεκτο ερώτημα. Ο μόνος Έλληνας που 'τανε σε θέση να σχεδιάσει αυτές τις κινήσεις, γιατί γνώριζε τα γεωπολιτικά δεδομένα, τις εξελίξεις στις ρωσο-τουρκικές σχέσεις και που μπορούσε να επηρεάσει τη διεθνή πολιτική, ήταν ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας, Υπουργός επί των Εξωτερικών του Τσάρου Αλεξάνδρου Α' από το 1815 ως το 1822.
Το επαναστατικό κέντρο εγκαταστάθηκε γύρω από τον Καποδίστρια στη Ρωσία, αφού αυτός ανέλαβε την υλοποίηση του οράματος. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε' -σύμφωνα με τον Μακρυγιάννη- απέστειλε στον Καποδίστρια τον Έλληνα αξιωματικό του ρωσικού στρατού Λεονταρίδη, κομιστή όσων μυστικών του Ρήγα διεφύλαττε το Πατριαρχείο. Ο Λεονταρίδης στη συνέχεια έγινε μοναχός και δημιούργησε μοναστήρι στη Μολδαβία που εξελίχθηκε σε κέντρο της επαναστατικής κίνησης. Στη Ρωσία, η Στοά «Οβίδιος» στο Κισινέφ ήταν το κέντρο της Ελληνικής Επανάστασης. Είναι ενδιαφέρον, πως ο Καποδίστριας μεσολάβησε να εξοριστεί ο Πούσκιν στο Κισινέφ κι όχι στον Καύκασο. Εκεί συντάχθηκε -εκ της γαλλικής- το Σύνταγμα της μελλοντικής Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ο Καποδίστριας είχε ήδη την εμπειρία του Πρωθυπουργού της Ιονίου Πολιτείας, του Αρχιστράτηγου της Λευκάδας, του επικεφαλής της Αντικατασκοπείας της ρωσικής Στρατιάς, που αντιμετώπισε τον Ναπολέοντα, και τη μεγάλη πείρα του Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας.
Ξέρουμε ήδη, ποιος σκέφθηκε τους δύο αντιπερισπασμούς και ποιος και γιατί επέλεξε την Πελοπόννησο ως κύρια εστία της Επανάστασης. Ξέρουμε και με ποιους μηχανισμούς (Ιγνάτιος, πνευματικός ηγέτης Σουλιωτών) πείστηκαν οι Τζαβελαίοι κι οι Μποτσαραίοι να συμπολεμήσουν με τον σφαγέα των Σουλιωτών Αλή-Πασά. Ξέρουμε ακόμα, από τα αρχεία της αυστριακής μυστικής αστυνομίας, ότι ο Γεώργιος Σταύρου, συνεργάτης του Καποδίστρια, ήταν ο μυστικός εκπρόσωπος του Αλή στη Βιέννη. Αυτό είναι ένα από τα κλειδιά για να καταλάβουμε την Επανάσταση του Αλή-Πασά. Ένα δεύτερο κλειδί είναι οι συμβουλές των Ελλήνων του περιβάλλοντός του, τους οποίους καθοδηγούσε ο Δ. Ρώμας.
Όταν το επαναστατικό κλίμα ανέβηκε πολύ στην Πελοπόννησο, άρχισαν να φθάνουν απεσταλμένοι προς τον Καποδίστρια. Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης έστειλε τον Κυριάκο Καμαρινό. Προς αυτόν ο Καποδίστριας είπε -σύμφωνα με τον Σπηλιάδη- ότι «πρέπει να εξωθηθεί σε Επανάσταση κάποιος Τούρκος κι οι Έλληνες να συμμαχήσουν μαζί του, ενώ στη Μάνη να συγκεντρώνονται δυνάμεις σε αναμονή των εξελίξεων». Ο Καμαρινός δεν κατάλαβε το μήνυμα και κατερχόμενος από την Αγία Πετρούπολη προς Οδησσό διέδιδε μόνο αυτά που του είπε ο Καποδίστριας για την αρνητική στάση του Τσάρου Αλεξάνδρου προς τις επαναστάσεις. Ο Καμαρινός εκτελέστηκε πριν πάει στην Πελοπόννησο. Η μεγάλη Ελληνική Επανάσταση συνδέεται άμεσα με το κίνημα του Ρήγα, το οποίο συνεχίστηκε από τη Φιλόγενο Στοά της Κέρκυρας.
Το σχέδιο του Καποδίστρια που έχει εκφραστεί στο υπόμνημά τους προς τις Μεγάλες Δυνάμεις ήταν η ελευθερία της Μεγάλης Ελλάδας. (Πελοπόννησος, Ήπειρος, Μακεδονία, Κρήτη, Σμύρνη). Πίστευε ότι θα μπορούσε αξιοποιώντας τη θέση του να πετύχει στα συνέδρια του Τροπάου ή αργότερα της Βερόνας να επιβληθεί η αυτονομία της Ελλάδας με τη βοήθεια του Τσάρου. Όταν κατάλαβε πως αυτό ήταν αδύνατο, πήγε στη Γενεύη (που του χρώσταγε πολλά) και διηύθυνε από κει, σαν πραγματικά μεγάλος ηγέτης της «εξόριστης Κυβέρνησης», τον Αγώνα της Ελλάδας οργανώνοντας και τη διεθνή βοήθεια και το κίνημα του Φιλελληνισμού.
Είναι εκπληκτικό το κείμενό του προς τον Τσάρο Νικόλαο, όπου γράφει ότι πήγε στην Ελβετία «για να τον ξεχάσει ο κόσμος», αλλά «ήρχοντο προς αυτόν ζητούντες βοηθήματα οι Έλληνες, οι εκδιωχθέντες από τους τόπους τους» και μνημονεύει επί τη ευκαιρία, τις καταστροφές της Χίου, της Κύπρου, των Κυδωνιών και των Ψαρών.
Όταν η Επανάσταση πέτυχε με διπλωματικά μέσα (Πρωτόκολο του Λονδίνου της 6ης Ιουλίου του 1827, που υπέγραψαν Ρωσία, Αγγλία και Γαλλία), ο Καποδίστριας ανέλαβε Κυβερνήτης του μικρού Κράτους που δημιουργήθηκε. Σ' όλες τις επαναστάσεις του κόσμου, σ' όλη τη γραπτή ιστορία, οι ηγέτες των επαναστατικών κινημάτων, όταν επικρατούν, αναλαμβάνουν τη διοίκηση του κράτους. Μόνο στην επίσημη ελληνική ιστορία γράφεται (από τους συνεργάτες των ξένων), ότι ο κυβερνήτης δεν ήταν και ο αρχηγός της Επανάστασης.
Είναι αξιοπερίεργο, ότι ενώ στο πρωτόκολλο του Λονδίνου υπάρχουν τρεις συμβαλλόμενοι, υπέρ ενός τέταρτου μέρους (της επαναστατημένης Ελλάδας) και κατά ενός πέμπτου (της Τουρκίας), η επίσημη ιστορία δεν υπογραμμίζει τον ρόλο του Καποδίστρια σ' αυτήν τη διπλωματική συμφωνία. Πρέπει να σημειωθεί κι ο ειδικός ρόλος του Δ. Ρώμα για την αλλαγή της Αγγλικής πολιτικής. Αυτό όμως, το πέτυχε αποδεχόμενος την Αγγλική κυριαρχία επί της Ελλάδας, κάτι που ποτέ δε δέχθηκε ο Καποδίστριας.
Επίσης μνεία πρέπει να γίνει και στο ρόλο που έπαιξε κι ο μεγάλος φίλος του Καποδίστρια, ο Μητροπολίτης Ιγνάτιος. Μόλις ο Καποδίστριας πήγε στην Αγία Πετρούπολη, έφτασε δίπλα του κι αυτός. Ακολουθώντας τους συνωμοτικούς κανόνες -και κατά το πρότυπο των Ναϊτών- ίδρυσε στη Βιέννη τη Φιλόμουσο Εταιρεία, που ήταν «μετωπική οργάνωση». Στη Βιέννη φαίνεται πως ανέλαβε και τυπικά το υψηλό του καθήκον, που τον υπέβαλε στο μοναχικό σχήμα. Λίγο μετά, συναποφασίζει την ίδρυση του «στρατιωτικού βραχίονα». Της Φιλικής Εταιρείας. Το ότι περιεβλήθη το μοναχικό σχήμα φαίνεται -όχι μόνο φυσικά από τα μαύρα ρούχα που φόραγε μονίμως- αλλά από την αιφνίδια ανακοίνωσή του στη Ρωξάνη Στρούτζα, ότι δεν μπορεί να την παντρευτεί, ενώ όλη η ρωσική αυλή περίμενε αυτόν το γάμο. Όπως γράφει η καθηγήτρια Ελένη Κούκου, της είπε: «Πρέπει να προσφέρω τον εαυτό μου θυσία στους Αγώνες για την πατρίδα μας, για την Ελλάδα κι αυτόν τον δρόμο της θυσίας πρέπει να τον βαδίσω μόνος μου».
- - - - - -
Στις 14 Απρίλη του 1827 η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας τον ονόμασε Κυβερνήτη της Ελλάδας για 7 χρόνια. Προτού έρθει στην Ελλάδα ν' αναλάβει τα νέα του καθήκοντα, έστειλε υπόμνημα στις ευρωπαϊκές δυνάμεις, με το οποίο ζητούσε οικονομική ενίσχυση για την Ελλάδα. Πέρασε μάλιστα από το Παρίσι, όπου τον δέχτηκαν με μεγάλον ενθουσιασμό και πήρε διάφορα ποσά από φιλέλληνες για τον Αγώνα. Η διακυβέρνησή του ήτανε σύντομη. Οι προσπαθειές του να εκσυγχρονίσει την Ελλάδα τον έφεραν σε σύγκρουση με τους Συντηρητικούς Προεστούς και τους Γαιοκτήμονες. Έτσι χωρίς λαϊκήν υποστήριξη έμεινε απροστάτευτος στις επιθέσεις των αντιπάλων του.
18 Γενάρη του 1828 φτάνει στην Αίγινα, γίνεται δεκτός μ' ενθουσιασμό απ' όλες τις μεριές και μετά μεταβαίνει στο Ναύπλιο όπου οι γραμματείς της επικράτειας (οι υπουργοί) τον ενημερώνουν για την αξιοθρήνητη κατάσταση και το χάος που βασίλευε. Στρατός και ναυτικό δεν υπήρχαν, η εκπαίδευση κι η δικαιοσύνη ήταν ανύπαρκτες. Κοντά στ' άλλα επικρατούσε μεγάλη αναρχία σ' όλο τον τόπο. Όλα λοιπόν έπρεπε ν' αντιμετωπιστούν από την αρχή. Επηρεασμένος ίσως από την πολύχρονη θητεία του στην απολυταρχική Ρωσία, εφάρμοσε για τη διακυβέρνηση του τόπου δικτατορικές αντιλήψεις, πιστεύοντας ότι έτσι μόνο θα μπορούσε να επιβάλει την τάξη. Η κυβέρνησή του, που αποτελούνταν από 28 μέλη, ονομάστηκε Πανελλήνιο. Δημιουργήθηκε απογοητευτική ατμόσφαιρα, όταν από τις πρώτες του ενέργειες είδαν να διορίζει σημαντικές κρατικές υπηρεσίες πρόσωπα από το συγγενικό και φιλικό του περιβάλλον.
Οπωσδήποτε όμως η οργάνωση του νέου κράτους προχωρούσε σταθερά. Καταδίωξε τους πειρατές του Αιγαίου, ενίσχυσε την εμπορική ναυτιλία, δημιούργησε τακτικό στρατό, ίδρυσε τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων για την εκπαίδευση αξιωματικών κι υπαξιωματικών, έκανε απογραφή του πληθυσμού κι έδωσε δικαίωμα ψήφου στους άντρες πάνω από 25 χρονών. Παράλληλα εργάστηκε και για τη ρύθμιση θεμάτων της δικαιοσύνης, θεσπίζοντας νόμους, ίδρυσε ταχυδρομική υπηρεσία, ορφανοτροφείο στην Αίγινα, μουσείο και βιβλιοθήκη. Προστάτεψε με ειδικούς νόμους τη γεωργία, έφερε μάλιστα για πρώτη φορά την καλλιέργεια της πατάτας στην Ελλάδα κι ίδρυσε αγροτική σχολή στην Τίρυνθα.
Στην Αίγινα ίδρυσε ακόμα ελληνικό και γαλλικό τυπογραφείο, ναυπηγεία στο Ναύπλιο και τον Πόρο, πήρε μέτρα για τη υγεία του λαού, για το εμπόριο γενικά, έκοψε νομίσματα, φρόντισε για την κατασκευή δρόμων κι ίδρυσε Χρηματική Τράπεζα. Μπορεί να πει κανείς ότι ο Καποδίστριας άπλωσε τη δημιουργική του δραστηριότητα σ' όλους τους τομείς. Όλα αυτά όμως προσπάθησε να τα επιβάλλει στον ανήσυχο πολιτικά ελληνικό λαό, που μόλις είχε κερδίσει με πολλές θυσίες την ελευθερία του, με τρόπο αυταρχικό, γι' αυτό και γρήγορα άρχισε να εκδηλώνεται δυσαρέσκεια εναντίον του. Κυρίως εξεγέρθηκαν εναντίον του πολλοί παλιοί αγωνιστές και προύχοντες, ανάμεσα στους οποίους ο Μαυροκορδάτος, οι Μαυρομιχαλαίοι, οι Κουντουριώτες, ο ναύαρχος Μιαούλης, ο Γρίβας, ο Καρατάσος κ.ά. Στις 23 Ιουλίου 1829 αρχίζει τις εργασίες της η Δ' Εθνοσυνέλευση κι υιοθετεί όλα τα μέτρα που 'χε λάβει ο Καποδίστριας κι αμέσως τον εξουσιοδοτεί να συνεχίσει το έργο του σύμφωνα με τα ψηφίσματα της. Από την επόμενη χρονιά όμως αρχίζουν οι έντονες αντιδράσεις της πολιτικής του κι εκείνος τις αντιμετωπίζει με απόλυτη ψυχραιμία κι ανωτερότητα. Εκείνο που πρωταρχικά τον ενδιαφέρει είναι η επιβίωση του Ελληνισμού και σ' αυτό το έργο συνεχίζει ν' αφιερώνεται ολόψυχα. Το 1831 η αντίδραση εντείνεται, η Μάνη επαναστατεί κι εκδηλώνεται ανταρσία του Μιαούλη, που φθάνει μέχρι πυρπόλησης του καλύτερου ελληνικού πολεμικού, της φρεγάτας "Ελλάς".
Στις 11 Οκτώβρη*, ο δημιουργός της σύγχρονης Ελλάδας, ο πρώτος Κυβερνήτης της, ενώ πήγαινε στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο, τη πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας, δολοφονήθηκε από τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη και το γιο του Γεώργιο. Ο ένας από του δολοφόνους, ο Κωνσταντίνος, σκοτώθηκε αμέσως από τους ακόλουθους του Καποδίστρια κι ο άλλος καταδικάστηκε από δικαστήριο σε θάνατο. Το πτώμα του Καποδίστρια το θάψανε στην Κέρκυρα, όπου σώζεται ακόμα ο τάφος του. Το σχεδιό του για την "Πεφωτισμένη Δεσποτεία" στην Ελλάδα σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα, χρεωκοπούσε κι ο ίδιος έβρισκε σκληρό κι άδοξο τέλος.
Πάντως, επίσης αξιοσημείωτον είναι πως πέρασαν 176 χρόνια απ' αυτή τη πολιτική δολοφονία, που έγινε για ν' ανακοπεί η πορεία που είχε χαράξει ο Καποδίστριας για το ελληνικό Έθνος κι ο φάκελος στα Βρετανικά αρχεία που περιέχει τα σχετικά με τη δολοφονία του έγγραφα, παραμένει άκρως απόρρητος, ενώ η ελληνική επίσημη ιστορία επαναλαμβάνει άκριτα τις παραβλέψεις της «επίσημης ανάκρισης» του 1831. Υπάρχουνε βάσιμα στοιχεία που θέτουνε σ' αμφισβήτηση ότι δολοφόνοι του ήταν οι Μαυρομιχαλαίοι κι ακόμα και σήμερα παραμένει μυστήριο, η σιγή που κράτησαν οι ανήκοντες στον στενό του κύκλο.* Όλες η ημερομηνίες του βιογραφικού είναι με το νέο ημερολόγιο. Π.Χ.
------------------------------------------------------------------------------------------- αποσπάσματα μερικών επιστολών του
**α) Προς Ανδρέα
Μουστοξύδη ...Παρακαλώ να καταβάλετε όλην σας την δραστηριότητα δια να συλλέξετε εν Ενετία παν ό,τι δύνασθε πληροφόρημα περί της Ελλάδος, όχι της αρχαίας, αλλά της του μεσαίωνος και της ενετιζούσης και να μοι προμηθεύσετε: -Όλας τας ειδήσεις τας εκ συγγραμμάτων, εντύπων ή χειρογράφων περί γεωγραφίας, ιστορίας και καταστατικής. Ερευνήσατε δε και περί αρχαίων συμβόλων των πόλεων και περί όλων των καταλοίπων της αρχαιότητος των καλών εις ανανέωσιν. -Εκ των αρχείων της πρώην Ενετικής πολιτείας, εις την βιβλιοθήκην του Αγίου Μάρκου και εκ των βιβλιοθηκών των παλαιών πατρικίων της Ενετίας, όπου πάντως περιέχονται θησαυροί ιστορικών και καταστατικών ειδήσεων περί τόπων κάμετε όσον ένεστι πλούσιον θερισμόν και να μου τον στείλετει όσον προχωρεί η εργασία σας. -Να κάμετε καλήν τινα συλλογήν υποδειγμάτων δημοσίων πράξεων εκ των ευδοκιμωτέρων συγγραφέων Ιταλών και Γάλλων, περιλαμβάνουσαν ολόκληρον την ζωήν του πολίτου από της βαπτιστηρίου πράξεως μέχρι της επιθανατίου. Και μικραί δε σημειώσεις, προστιθέμεναι εις ερμηνείαν των υποδειγμάτων τούτων θέλουσιν έχει πολύ το ωφέλιμον. -Ακόμη παρακαλώ να αθροίσετε και μου πέμψετε όλους τους εντύπους κανονισμούς περί διοικήσεως σχολείων και άλλων κοινοφελών ιδρυμάτων της Ιταλίας υπό την ενεστώσαν εξουσίαν και υπό τας προλαβούσας. Αναγκαίον να έχω και τα διατάγματα περί νομισματοποιΐας και παν ό,τι διδακτικόν περί της δυσκόλου και αξιοφροντίστου ταύτης της ύλης. Και αυτά λέγω και περί όλων των κωδίκων των περί εθνικών και εμπορικών τραπεζών. Τούτων δε όλων αθροισθέντων, όταν έλθωμεν εις την επιτόπιον μεταχείρισίν των, θέλωμεν χρειασθή και ξένους τινάς αξίους, αλλά προ πάντων πνέοντας τον υπέρ Ελλάδος ζήλον. Τέλος, ίδετε και περί μαστόρων αν ήθελον να έλθωσιν εις την Ελλάδα και να εισάξωσι τα εργόχειρά των, όπως ξυλουργοί, πετροκόποι, χαλκείς, κλειδοποιοί και πληροφορήσατέ με εν καιρώ και με πόσα κατασκευάζεται εν Ενετία έν μέγα ωρολόγιον πόλεως.
Νοέμβριος 1827
β) Προς Μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιο ...Δεν φρονώ ότι η νέα ελληνική κυβέρνησις πρέπει να έλθη εις την Ελλάδα επί κεφαλής λόχων και πυροβόλων. Τούτο είναι έξω των δυνάμεών μου, αλλά και αν ηδυνάμην, δεν θα ηρχόμην τοιουτοτρόπως.
27 Νοεμβρίου 1827
γ) Προς τον Εϋνάρδο ...Επικαλούμαι και πάλιν την ακάματον σου σπουδήν και παρακαλώ να με προμηθεύσης λεπτομερέστατην απογραφήν όλων των εν Μονάχω και Δρέσδη και Λειψία νέων Ελλήνων κατά τον επισυναπτόμενον τύπον, διότι σκοπεύω να έμβω εις άμεσον επικοινωνίαν και μετ' αυτών ως εμβήκα και μετά των εν Αγγλία, Γαλλία, Ελβετία και Ιταλία. Να επαισθανθώσι πρέπει οι νέοι ούτοι, ότι η πατρίς αγρυπνεί επ΄αυτούς και ότι μόνον ούτω γινόμενοι άξιοι αυτής θέλουσι δυνηθή ποτέ μεγάλα να τη κηπουργήσωσι...
27 Νοεμβρίου 1827
δ) Λόγος κατά την άφιξή του στο Ναύπλιο Κάθε πομπή συνεπαγομένη δαπάνας είναι ασυμβίβαστος προς την δυσχερή κατάστασιν της Πατρίδος. Αν δυνάμεθα να διαθέσωμεν μερικά χρήματα, έχομεν πληγάς να επουλώσωμεν.ε) Προς τον Ανδρέα Μουστοξύδη ...Νομίζω ότι οφείλω από τώρα να φροντίσω να φέρω εις χρήσιν όλων των Ελλήνων το βιβλίον των προσευχών το επιγραφόμενον "Σύνοψις", αλλά επιμελημένον κατά τρόπον ώστε έκαστος παρακαλών τον Θεόν να καταλαμβάνη και τι λέγει, συγχρόωνς δε να γυμνάζεται, να διαβάζει και να λαλή ορθώς τη γλώσσαν του...
Δεκέμβριος 1827
στ) Προς: Σταμάτιο Βούλγαρη & Νικόλαο Μαυρομάτη Η πόλις του Ναυπλίου και οι προμαχώνες των φρουρίων αυτής γέμουσι πολυαρίθμων καλυβίων, όπου ως εκ των μακρών συμφορών της πατρίδος συνεσωρεύθησαν ανέστιοι γέροντες, γυναίκες τε και παιδία, αθλίως διακείμενοι και υπό νόσον επαπειλούμενοι, εσομένων, δια την ενεστώσαν ώραν του έτους, φοβερών εις τε την πόλιν και εις πάσαν την επικράτειαν. Τούτο οφείλουσα να προλάβη το δεινόν η κυβέρνησις εκ των ενόντων πόρων, σας επιβάλλω, Κύριοι την εξής επιστασίαν: -Να επισκεφθήτε πρώτον εντός της πόλεως και έπειτα εις τας επάλξεις των φρουρίων έν προς έν τα ρηθέντα καλύβια. -Να καταστρώσετε κατάλογον ακριβή και ονομαστικόν των ενοικούντων ανδρών, γυναικών και παιδίων, κατά μέρος σημειούντες τα ηλικίαν έχοντα εννέα έως δώδεκα ετών. -Θέλετε συνεκλέξη μετ' εμού έξω της πόλεως, πλησίον του χωρίου 'Αρεια, τόπον υγιεινόν και προσφυή, ίνα εκεί κατασκευασθώσιν ανυπερθέτως καλύβαι αι αναγκαίαι εις υποδοχήν των δυστυχών τούτων, αξιωτάτων της παρά της Πατρίδος επιμελείας. -Να μοι παραστήσετε προϋπολογισμόν της εις κατασκευήν των νέων καλυβών χρειώδους δαπάνης, προσλογιζόμενοι και την ύλην των καθαιρεθησομένων σκηνώσεων. -Αι οικογένειαι αι περιληφθησόμεναι εις την νέαν συνοικίαν θέλουσιν εργάζεσθαι υπό την διεύθυνσίν σας και δότε αυταίς ελπίδαν ότι αντί τούτου θέλουσι λαμβάνειν καθ' ημέραν μίαν μερίδαν άρτου.
10 Απριλίου 1828
ζ) Προς τον Εϋνάρδο ...Ο κ. Φαζύς μου είχε γράψει πως επεθύμει να μου στείλη εκατόν τσαπιά, των οποίων στερούμεθα και τα οποία μας είναι απαραίτητα δια την καλλιέργειαν των γεωμήλων. Το λοιπόν ο κ. Φαζύς και όλοι όσοι μετ' αυτού φρονούσιν ότι δια των σκαπανών και όχι δια των μπαγιονετών πολιτίζονται οι λαοί, θέλουσι συμπράξει δια να μας στείλωσι το ταχύτερον και όσον το δυνατόν περισσότερα από αυτά τα πολιτιστήρια όργανα, των οποίων θα γίνη χρήσις συμφερώτατη, το εγγυώμαι. ...Καίτοι καταπονούμενος υπό πολλών και δεινών ασχολημάτων, κατώρθωσα να φροντίσω ιδιαιτέρως και περί δενδροφυτείας, πράγματος παντάπασι λείποντος κατά τε την Πελοπόννησον και τας νήσους, διότι οι Τούρκοι κατελίμπανον τα δένδρα εις διαφθοράν και οι Έλληνες χειρότερα έπραξαν, εκριζώνοντες και τα περιλειπόμενα. Έφερα λοιπόν εκ Κρήτης εκατομμύρια καστανεών και άλλα δένδρα και μένει να ίδομεν αν η προμήθεια καλώς εγένετο προς ευόδωσιν της φυτείας, ήτος επιχειρηθήσεται το φθινόπωρον...
Ναύπλιο 14 Απριλίου 1828
η) Προς τον Εϋνάρδο ...Βλέπεις εκ της εγκλείστου σημειώσεως ότι ο ναύλος των δύο φορτίων ανέρχεται εις 1.289 δίστηλα, ποσόν υπέρογκον δια την πενίαν μας. Κατόπιν αυτού απεφάσισα να προτιμήσω τα ελληνικά πλοία δια την μεταφοράν των τροφίμων. Ο πλοίαρχος Γιαννίτσης πρέπει τώρα να έχη παραλάβει το φορτίον που παρήγγειλα εις Αγκώνα. Και την παρούσαν επιστολήν μου λαμβάνεις δια του πλοιάρχου Μοναρχίδου, ο οποίς αποστέλλεται και αυτός εις Αγκώνα δια δεύτερον φορτίον σίτου και αραβοσίτου. Και τρίτον πλοίον θα αποστείλω προς το τέλος του μηνός. Και ο μεν Γιαννίτσης φορτώνει με ναύλον 25.000 φράγκων, τα οποία εμβάσθηκαν εις Αγκώνα προς τον κ. Μαρίνογλου παρά του ταμείου της Ελλάδος, δια το φορτίον του Μοναρχίδου, το οποίον είναι διπλάσιον του πρώτου, στέλλω συναλλαγματικάς 50.000 φράγκων, επί τους κ.κ. Βλαν, Κολέν κ.σ. και παρακαλώ τον κ. Εντς να τας πληρώση, πωλών και με χαμόν τα ολίγα κεφάλαια όσα επικατέθεσα εις χείρας του εκ των τελευταίων λειψάνων της όλης μου περιουσίας. Ταύτα δε γράφω λεπτομερώς δια να σε ικετεύσω και πάλιν να μας βοηθήσης και άλλους παροτρύνεις, πάντοτε όμως φροντίζω περί της οικονομικωτάτης διαχειρίσεως του εις ημάς δανειζομένου αργυρίου...
2 Μαΐου 1828
θ) Προς τους ομογενείς Αγκώνος, Τεργέστης, Ενετίας και Λιβόρνου ...'Αρτου και χρημάτων ανάγκην έχομεν. Εγώ εκ των λειψάνων της μικράς μου περιουσίας έδωκα ήδη. Κάμετε και εσείς, Κύριοι παν ό,τι δύνασθε προς βοήθειάν μας, στέλλοντες σίτον αραβόσιτον, όρυζαν και άλευρα και ό,τι εξοδεύσετε θα σας πληρωθεί εν καιρώ και παρά της Εθνικής Τραπέζης. Θαρσείτε Κύριοι ότι η Θεία Πρόνοια δεν θέλει μας εγκαταλείψει. Αλλά θυμηθείτε συγχρόνως ότι αυτή τους κόπους σας ευλογήσασα και βίους καλλίστους εξασφαλίσασα εις υμάς, σας προετοίμασε να αισθάνεσθε χαράν και ικανοποίησιν εις την εκπλήρωσιν των οφειλομένων προς την Ελλάδα.
Μάιος 1828
ι) Προς τον Δημήτριον Υψηλάντη ...Δεν ανήκει εις τον στρατόν να επιβάλη όρους εις την κυβέρνησιν... Πληροφορήσατε λοιπόν τους αρχηγούς και τους στρατιώτας ότι η κυβέρνησις την μεν αξίωσιν δεν απορρίπτει αλλά τότε θα μεριμνήση περί αυτής όταν μάθη ότι οι στρατιώται επέδειξαν πάσαν την οφειλομένην πειθαρχίαν...
6 Μαΐου 1828
κ) Προς τον Ανδρέα Μουστοξύδη ...Οποία ζωή, αγαπητέ μου, η εμή! Και οποίαι δυσκολίαι αι πανταχόθεν περιβάλλουσαι και πιέζουσαί με! Μακράν όμως, πολύ μακράν είμαι του αθυμήσαι. Ο Θεός είναι μετά της Ελλάδος και υπέρ της Ελλάδος και αύτη σωθήσεται. Εκ ταύτης της πεποιθήσεως αντλώ πάσας μου τας δυνάμεις και πάντας τους πόρους.
8 Μαΐου 1828
κα) Προς τον Αναγνώστη Δεληγιάννη Καθώς είχα την τιμήν να είπω και προς υμάς και προς όλους τους συνέδρους και συμπολίτας σας και εγώ κάμνω δοκιμήν, Κύριοι και υμείς. Και είμεθα καθ' ολοκληρίαν ελεύθεροι. Εάν με βαρεθήτε, ειπέτε το και λάβετε την θέσιν μου μετά της ευθύνης. Σας την δίδω μετά χαράς και επιθυμώ ειλικρινώς να κάμνετε καλλίτερα πράγματα από εμέ...
Μάιος 1828
κβ) Προς τον Εϋνάρδο ...Καίτοι η παρούσα κατάστασις μας δεν προσφέρεται δια καλλιτεχνικάς ενασχολήσεις, σε παρακαλώ να διαβιβάσης εις τον καλλιτέχνην Βορτολίνην όλην μου την ευγνωμοσύνην δια την προσφοράν εις την Ελλάδα της προτομής του λόρδου Βύρωνος. ... Εν όσω όμως τόσον η κυβέρνησις όσον και οι κυβερνώμενοι κατοικούν σε καλύβες και ως νομάδες εις ερείπια διαμένουν, κρίνω όπως η προτομή του κ. Βορτολίνη παραμείνη προς το παρόν εις το ατελιέ του. Συ δε βεβαίωσέ τον ότι με την πρώτην ευκαιρίαν θα του την ζητήσω και πάλιν αναγράφων την της Ελλάδος ευγνωμοσύνην προς την καλοκαγαθίαν του δωρουμένου δώρον κάλλιστον και σεμνότατον...
Μάιος 1828
κγ) Προς τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη Αν ο καθένας από εσάς (και ομιλώ δι' εκείνους που κατέχουν τας πρώτας θέσεις εις την πολιτικήν ζωήν της χώρας) με εβοήθει ολίγον και καλοπίστως, λησμονών δια μίαν στιγμήν τα προσωπικά του συμφέροντα, το έργον μου θα εγίνετο περισσότερον εύκολον δι' εμέ και περισσότερον καρποφόρον δια την Πατρίδα...
Μάιος 1828
κδ) Προς τον Μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιο ...Οι γενναίοι μας Έλληνες χαίρονται. Μόνον ολίγοι τινές απατώνται και μεγάλως νομίζοντες ότι τα χρήματα ταύτα είναι δι' αυτούς και μέλλουσι να πάθωσιν, ό,τι έπαθον και αι λίραι του δανείου. Ότι μεν κλέπτουσιν όπου υπάρχει διοίκησις, είναι αναμφίβολον. αλλά δεν υπάρχει χώρα, όπου πλησίον των κλεπτών να υπάρχουν χιλιάδες και χιλιάδες οικογενειών αστέγων και αποθνησκουσών εκ πείνης καθώς εν Ελλάδι. Στοχασθήτε δέσποτά μου, ότι αι δύστυχείς αυταί οικογένειαι πάσχουν εξ αιτίας των κλεπτών και παρακαλώ αν δύνασθε, ενθαρρύνατέ με να είμαι συγκαταβατικός προς μιαν δράκαν ανθρωπαρίων μεταλλοθέων εναντίον των οποίων δεν εκίνησα την βαρείαν χείρα της δικαιοσύνης, αρκούμενος να τους γνωρίσω καλώς και να τους παραδώσω εάν παραστεί ανάγκη εις τας αράς του λαού...
10 Ιουνίου 1828
κε) Προς τον Ανδρεά Μουστοξύδη
Τελευταίως περιώδευσα επ' αρκετόν χρόνον εις την Δυτικήν Ελλάδα και την Πελοπόννησον και εις μέρος της Ανατολικής Ελλάδος. Θα περιοδεύσω και πάλιν διότι μόνον εφ' όσον βλέπω τα πράγματα και τους ανθρώπους με τους δικούς μου οφθαλμούς, δύναμαι να αποκτήσω εν συνειδήσει ευκρινή έννοιαν της ποιότητος των υποχρεώσεών μου και του λογικωτάτου τρόπου της εκπληρώσεώς των... ...Ακόμα δεν τολμώ να σου προτείνω να έλθης να εγκατασταθής εδώ οικογενειακώς, επειδή οι πάντες συνοικούμεν και το παν ακόμη είναι ερημία, ερείπια και αταξία. Εάν όμως θέλης μόνος να έλθης ή μετά του ωρολογίου ή μετά των σανίδων ή άλλως, καλώς να ορίσης. Και έχω να σε κάμω να τρέξης καθώς όλους όσοι κατά κακήν αυτών τύχην μ' εγγίζουσι.
1 Αυγούστου 1828
κστ) Προς τον Αδαμάντιο Κοραή ...Συμμερίζομαι την γνώμην σας ως προς την ανάγκην της περισυνάξεως εις την Ελλάδα των νέων οι οποίοι εκφυλίζονται μένοντες εις την Ευρώπην με την πρόφασιν ότι εκπαιδεύονται. Αλλά δια να τους περισυνάξωμεν εδώ πρέπει να έχωμεν καταστήματα όπου να τους τοποθετήσωμεν, καθώς δε σας είπα, δεν εφθάσαμεν ακόμη εις αυτήν την ευάρεστον θέσιν...
Από το βιβλίο της Πανδώρας
Ελλάς το μεγαλείο σου !
Πυθαγόρας: 80 χρονών, στην εξορία από πείνα. Μιλτιάδης: 65 χρονών, στη φυλακή.
Αριστείδης: 72 χρονών, στην εξορία από πείνα. Θεμιστοκλής: 66 χρονών, στην εξορία.
Αισχύλος: 69 χρονών, στην εξορία. Περικλής: 66 χρονών, κατηγορήθηκε.
Φειδίας: 66 χρονών, στη φυλακή.
Αναξαγόρας: 72 χρονών, στην εξορία.
Ηρόδοτος: 59 χρονών, στην εξορία.
Ικτίνος: 58 χρονών, στην εξορία.
Σοφοκλής: 90 χρονών, στην εξορία από πείνα.
Ευριπίδης: 74 χρονών, στην εξορία.
Αλκιβιάδης: 48 χρονών, στην εξορία.
Σωκράτης: 71 χρονών, ήπιε το κώνειο.
Θουκυδίδης: 64 χρονών, στην εξορία.
Αριστοφάνης: 61 χρονών, στην εξορία από πείνα.
Πλάτων: 80 χρονών, στην εξορία.
Ισοκράτης: 99 χρονών, στην εξορία.
Δημοσθένης: 62 χρονών, πήρε δηλητήριο.
Κολοκοτρώνης, φυλακίστηκε γιά εσχάτη προδοσία, 1833
Πηγή : kalami.net .
Συμπέρασμα: Εξοντώνουμε ότι καλύτερο έχουμε και το δοξάζουμε μετά... Νομίζω η ιδιότητα αυτή των Ελλήνων είναι διαχρονική.
Αριστείδης: 72 χρονών, στην εξορία από πείνα. Θεμιστοκλής: 66 χρονών, στην εξορία.
Αισχύλος: 69 χρονών, στην εξορία. Περικλής: 66 χρονών, κατηγορήθηκε.
Φειδίας: 66 χρονών, στη φυλακή.
Αναξαγόρας: 72 χρονών, στην εξορία.
Ηρόδοτος: 59 χρονών, στην εξορία.
Ικτίνος: 58 χρονών, στην εξορία.
Σοφοκλής: 90 χρονών, στην εξορία από πείνα.
Ευριπίδης: 74 χρονών, στην εξορία.
Αλκιβιάδης: 48 χρονών, στην εξορία.
Σωκράτης: 71 χρονών, ήπιε το κώνειο.
Θουκυδίδης: 64 χρονών, στην εξορία.
Αριστοφάνης: 61 χρονών, στην εξορία από πείνα.
Πλάτων: 80 χρονών, στην εξορία.
Ισοκράτης: 99 χρονών, στην εξορία.
Δημοσθένης: 62 χρονών, πήρε δηλητήριο.
Κολοκοτρώνης, φυλακίστηκε γιά εσχάτη προδοσία, 1833
Πηγή : kalami.net .
Συμπέρασμα: Εξοντώνουμε ότι καλύτερο έχουμε και το δοξάζουμε μετά... Νομίζω η ιδιότητα αυτή των Ελλήνων είναι διαχρονική.
Η ιστορία της φράσης " ΚΑΝΕ ΤΟΥΜΠΕΚΙ "
Τουμπεκί λέγεται τουρκικά ο καπνός για τον αργιλέ, που τον κάπνιζαν στα διάφορα καφενεία της παλιάς εποχής. Τον αργιλέ τον ετοίμαζαν οι «ταμπήδες» των καφενείων και επειδή αυτοί έπιαναν την κουβέντα κι αργούσαμε τον πάνε στον πελάτη, εκείνος με τη σειρά του φώναζε: «κάνε τουμπεκί ». Όσοι κάπνισαν ναργιλέ ήταν και από φυσικού τους λιγομίλητοι και δεν τους άρεσε η «πάρλα», οι φλυαρίες. Με τις ώρες κρατούσαν στα χείλη τους το «μαρκούτσι» του ναργιλέ, απολαμβάνοντας μακάρια και σιωπηλά το τουμπεκί, που σιγόκαιγε στο λούλα. Και αν κάνεις, που κι αυτός κάπνιζε ναργιλέ δίπλα του, άνοιγε πλατιά κουβέντα, οι μερακλήδες της παρέας του έλεγαν: « Κάνε τουμπεκί», δηλαδή, κάπνιζε και μη μιλάς. Τώρα για το « ψιλοκομμένο » τουμπεκί, ήταν η τέχνη του «ταμπή» να του το προσφέρει ψιλοκομμένο, που ήταν και καλύτερο.
Η ιστορία της φράσης "ΜΟΥ ΕΦΥΓΕ ΤΟ ΚΑΦΑΣΙ"
Στα Τούρκικα καφάς θα πει κεφάλι, κρανίο. Όταν, λοιπόν, η καρπαζιά, που έριξαν σε κάποιον είναι δυνατή λέμε :" του έφυγε το καφάσι", δηλαδή, του έφυγε το κεφάλι από τη δύναμη του κτυπήματος. Το ίδιο και όταν αντιληφθούμε κάτι σπουδαίο, λέμε :"μου έφυγε το καφάσι" , δηλαδή, μου έφυγε το κεφάλι από τη σπουδαιότητα
Τετάρτη 11 Ιουνίου 2008
Η ιστορία της φράσης "ΜΥΡΙΖΩ ΤΑ ΝΥΧΙΑ ΜΟΥ"
Η φράση προέρχεται από την αρχαία τελετουργική συνήθεια, κατά την οποία οι ιέρειες των μαντείων βουτούσαν τα δάχτυλά τους σ' ένα υγρό με βάση το δαφνέλαιο, τις αναθυμιάσεις του οποίου εισέπνεαν καθώς τα έφερναν κατόπιν κοντά στη μύτη τους και μ' αυτό τον τρόπο έπεφταν σ' ένα είδος καταληψίας κατά την οποία προμάντευαν τα μελλούμενα.
Μήπως είσαι ηλίθιος ή ηλίθια;
\Ηλίθιος είναι ο ιδιωτεύων (idiot στα αγγλικά), ο «ιδιώτης» στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία, που είναι το αντίθετο του «πολίτη», αυτός που δεν ενδιαφέρεται για τα κοινά και σήμερα, χαρακτηρολογικά, αυτός που δεν νοιάζεται παρά μόνο για την πάρτη του και επομένως δεν ξοδεύει ποτέ φαιά ουσία για οτιδήποτε δεν τον αφορά άμεσα και ωφελιμιστικά, οπότε φυραίνει το μυαλό του.
Ηλίθιος δεν είναι αυτός που υπακούει στο δόγμα που ακούγεται στην ταινία «Οι ηλίθιοι» του Λαρς Φον Τρίερ: «Αγάπησε τον ηλίθιο που έχεις μέσα σου και δείξτον και στους άλλους για να τον αγαπήσουν κι αυτοί».
Ηλίθιος είναι αυτός που οχυρώνεται με πείσμα σε μια προκατάληψη (όχι άποψη, προκατάληψη, αλλά ο ηλίθιος δεν καταλαβαίνει τη διαφορά) ακόμη κι αν του αποκαλυφθεί ότι έχει άδικο είτε από τα γεγονότα είτε από μια συζήτηση με ανταλλαγή επιχειρημάτων.
Ηλίθιος δεν ήταν ο ιθαγενής που αντάλλασε τα πολύτιμα μέταλλα που υπήρχαν εν αφθονία στην περιοχή του με καθρεφτάκια που του επέτρεπαν να δει σε αυτά, ίσως για πρώτη φορά καθαρά, το πρόσωπό του.
Ηλίθιος είναι αυτός που τον εκφράζουν απόλυτα τα στερεότυπα και εκφράζεται με αυτά και ο οποίος ακόμα κι αν του έρθει (ως επιφώτιση) μια νέα σκέψη, την «στερεοτυποποιεί» για να μπορέσει να την κατανοήσει και να τη χρησιμοποιεί.
Ηλίθιος δεν είναι όποιος εκτιμά ότι ο χρόνος, ο δικός του ελεύθερος χρόνος είναι ό, τι πολυτιμότερο θα έχει στη σύντομη ζωή του και δεν δέχεται να τον ανταλλάξει με όλο το χρυσάφι του κόσμου.
Ηλίθιος είναι αυτός που έχει πλήρη ανικανότητα να σκεφτεί με τον τρόπο που σκέφτεται κάποιος άλλος (χωρίς να τον υιοθετεί).
Ηλίθιος δεν είναι ο πρίγκιπας Μίσκιν στον «Ηλίθιο» του Ντοστογιέφσκι που προσφέρει στην Ναστάζια Φιλίποβνα 100. 000 ρούβλια και εξακολουθεί να τη λατρεύει ακόμα κι όταν εκείνη τα πετάει στη φωτιά.
Ηλίθιος είναι αυτός που έχει τις ίδιες πολιτικές πεποιθήσεις, ή μη πεποιθήσεις, που έχει και η οικογένειά του ή το άμεσο περιβάλλον του, όχι γιατί συμφωνεί με αυτές κατόπιν αξιολόγησης αλλά επειδή βαριέται να αξιολογήσει.
Ηλίθιος δεν είναι όποιος προτιμά να παριστάνει τον ηλίθιο για να μην πληγώσει ή να μην προδώσει κάποιον.
Ηλίθιος είναι όποιος πιστεύει ότι ο μόνος σκοπός της ζωής, σήμερα, είναι «να περνάμε καλά» (ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε κι ό, τι αρπάξει ο κώλος μας, που λέγανε παλιά) και δεν αλλάζει σκοπό ακόμα κι όταν φτάσει στο σημείο να πεθαίνει από πλήξη.
Ηλίθιος δεν είναι όποιος κάνει απλώς χαζομάρες που δεν βλάπτουν κανένα, ούτε τον ίδιο τον εαυτό του παρά μόνο τον εκθέτουν ως αφελή ή χαζό.
Ηλίθιος είναι αυτός που πιστεύει ό,τι του λέει η τηλεόραση, που καταπίνει την είδηση μασημένη μαζί με την ερμηνεία της από τους τηλεοπτικούς σχολιαστές ή, που πιστεύει ότι κρυώνει επειδή είπε η τηλεόραση ότι επικρατεί κακοκαιρία κι ας είναι έξω χαρά θεού.
Ηλίθιος δεν είναι ο τρελός ή ο χαζός του χωριού, ούτε κάποιο άτομο με διανοητική καθυστέρηση αλλά αυτός που είναι ηλίθιος με δική του υπαιτιότητα και από δική του ανευθυνότητα.
Ηλίθιος είναι όποιος ποτέ του δεν απορεί και θαυμάζει, ούτε αναρωτιέται και αμφιβάλει για τίποτα, παρά μόνο εντυπωσιάζεται κάποιες φορές από λαμπερά μπιχλιμπίδια, ήχους και χρώματα.
Ηλίθιος δεν είναι αυτός που αναγνωρίζει ότι κάποιες φορές φέρθηκε σαν ηλίθιος και προσπαθεί να μην το επαναλάβει.Ηλίθιος είναι όποιος αγοράζει ό,τι του πουλάνε χωρίς να το χρειάζεται.
Ηλίθιος είναι αυτός που όσες φορές κι αν παθαίνει, δεν μαθαίνει.
Ηλίθιος είναι αυτός που πιστεύει ότι «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι».
Ηλίθιος δεν είναι όποιος οδηγεί μηχανή χωρίς κράνος, κρατώντας με το ένα χέρι το τιμόνι και με το άλλο το κινητό στο αυτί του και συνομιλεί, ενώ έχει ανάμεσα στα χείλη ένα αναμμένο τσιγάρο… Αυτός είναι απλά μαλάκας, μα πολύ μεγάλος μαλάκας!
Ηλίθιος δεν είναι αυτός που υπακούει στο δόγμα που ακούγεται στην ταινία «Οι ηλίθιοι» του Λαρς Φον Τρίερ: «Αγάπησε τον ηλίθιο που έχεις μέσα σου και δείξτον και στους άλλους για να τον αγαπήσουν κι αυτοί».
Ηλίθιος είναι αυτός που οχυρώνεται με πείσμα σε μια προκατάληψη (όχι άποψη, προκατάληψη, αλλά ο ηλίθιος δεν καταλαβαίνει τη διαφορά) ακόμη κι αν του αποκαλυφθεί ότι έχει άδικο είτε από τα γεγονότα είτε από μια συζήτηση με ανταλλαγή επιχειρημάτων.
Ηλίθιος δεν ήταν ο ιθαγενής που αντάλλασε τα πολύτιμα μέταλλα που υπήρχαν εν αφθονία στην περιοχή του με καθρεφτάκια που του επέτρεπαν να δει σε αυτά, ίσως για πρώτη φορά καθαρά, το πρόσωπό του.
Ηλίθιος είναι αυτός που τον εκφράζουν απόλυτα τα στερεότυπα και εκφράζεται με αυτά και ο οποίος ακόμα κι αν του έρθει (ως επιφώτιση) μια νέα σκέψη, την «στερεοτυποποιεί» για να μπορέσει να την κατανοήσει και να τη χρησιμοποιεί.
Ηλίθιος δεν είναι όποιος εκτιμά ότι ο χρόνος, ο δικός του ελεύθερος χρόνος είναι ό, τι πολυτιμότερο θα έχει στη σύντομη ζωή του και δεν δέχεται να τον ανταλλάξει με όλο το χρυσάφι του κόσμου.
Ηλίθιος είναι αυτός που έχει πλήρη ανικανότητα να σκεφτεί με τον τρόπο που σκέφτεται κάποιος άλλος (χωρίς να τον υιοθετεί).
Ηλίθιος δεν είναι ο πρίγκιπας Μίσκιν στον «Ηλίθιο» του Ντοστογιέφσκι που προσφέρει στην Ναστάζια Φιλίποβνα 100. 000 ρούβλια και εξακολουθεί να τη λατρεύει ακόμα κι όταν εκείνη τα πετάει στη φωτιά.
Ηλίθιος είναι αυτός που έχει τις ίδιες πολιτικές πεποιθήσεις, ή μη πεποιθήσεις, που έχει και η οικογένειά του ή το άμεσο περιβάλλον του, όχι γιατί συμφωνεί με αυτές κατόπιν αξιολόγησης αλλά επειδή βαριέται να αξιολογήσει.
Ηλίθιος δεν είναι όποιος προτιμά να παριστάνει τον ηλίθιο για να μην πληγώσει ή να μην προδώσει κάποιον.
Ηλίθιος είναι όποιος πιστεύει ότι ο μόνος σκοπός της ζωής, σήμερα, είναι «να περνάμε καλά» (ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε κι ό, τι αρπάξει ο κώλος μας, που λέγανε παλιά) και δεν αλλάζει σκοπό ακόμα κι όταν φτάσει στο σημείο να πεθαίνει από πλήξη.
Ηλίθιος δεν είναι όποιος κάνει απλώς χαζομάρες που δεν βλάπτουν κανένα, ούτε τον ίδιο τον εαυτό του παρά μόνο τον εκθέτουν ως αφελή ή χαζό.
Ηλίθιος είναι αυτός που πιστεύει ό,τι του λέει η τηλεόραση, που καταπίνει την είδηση μασημένη μαζί με την ερμηνεία της από τους τηλεοπτικούς σχολιαστές ή, που πιστεύει ότι κρυώνει επειδή είπε η τηλεόραση ότι επικρατεί κακοκαιρία κι ας είναι έξω χαρά θεού.
Ηλίθιος δεν είναι ο τρελός ή ο χαζός του χωριού, ούτε κάποιο άτομο με διανοητική καθυστέρηση αλλά αυτός που είναι ηλίθιος με δική του υπαιτιότητα και από δική του ανευθυνότητα.
Ηλίθιος είναι όποιος ποτέ του δεν απορεί και θαυμάζει, ούτε αναρωτιέται και αμφιβάλει για τίποτα, παρά μόνο εντυπωσιάζεται κάποιες φορές από λαμπερά μπιχλιμπίδια, ήχους και χρώματα.
Ηλίθιος δεν είναι αυτός που αναγνωρίζει ότι κάποιες φορές φέρθηκε σαν ηλίθιος και προσπαθεί να μην το επαναλάβει.Ηλίθιος είναι όποιος αγοράζει ό,τι του πουλάνε χωρίς να το χρειάζεται.
Ηλίθιος είναι αυτός που όσες φορές κι αν παθαίνει, δεν μαθαίνει.
Ηλίθιος είναι αυτός που πιστεύει ότι «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι».
Ηλίθιος δεν είναι όποιος οδηγεί μηχανή χωρίς κράνος, κρατώντας με το ένα χέρι το τιμόνι και με το άλλο το κινητό στο αυτί του και συνομιλεί, ενώ έχει ανάμεσα στα χείλη ένα αναμμένο τσιγάρο… Αυτός είναι απλά μαλάκας, μα πολύ μεγάλος μαλάκας!
Δελφικά παραγγέλματα
Στον πρόναο του Ναού του Απόλλωνος στους Δελφούς, ανεγράφοντο τα δύο περίφημα Δελφικά παραγγέλματα, "ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ" και "ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ", εκατέρωθεν του ιερού γράμματος "Ε".Τα Δελφικά αυτά παραγγέλματα, μαζί με άλλα 145 ακόμη, 147 συνολικά ήταν οι υποθήκες που παρέδωσαν οι Επτά Σοφοί στις επερχόμενες γενιές.
ΕΠΟΥ ΘΕΩ
ΝΟΜΩ ΠΕΙΘΟΥ
ΘΕΟΥΣ ΣΕΒΟΥ
ΓΟΝΕΙΣ ΑΙΔΟΥ
ΓΝΩΘΙ ΜΑΘΩΝ
ΗΤΤΩ ΥΠΟ ΔΙΚΑΙΟΥ
ΑΚΟΥΣΑΣ ΝΟΕΙ
ΣΑΥΤΟΝ ΙΣΘΙ
ΓΑΜΕΙΝ ΜΕΛΛΕ
ΚΑΙΡΟΝ ΓΝΩΘΙ
ΦΡΟΝΕΙ ΘΝΗΤΑ
ΞΕΝΟΣ ΩΝ ΙΣΘΙ
ΕΣΤΙΑΝ ΤΙΜΑ
ΑΡΧΕ ΣΕΑΥΤΟΥ
ΦΙΛΟΙΣ ΒΟΗΘΕΙ
ΘΥΜΟΥ ΚΡΑΤΕΙ
ΠΡΟΝΟΙΑΝ ΤΙΜΑ
ΦΡΟΝΗΣΙΝ ΑΣΚΕΙ
ΟΡΚΩ ΜΗ ΧΡΩ
ΦΙΛΙΑΝ ΑΓΑΠΑ
ΔΟΞΑΝ ΔΙΩΚΕ
ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΝΤΕΧΟΥ
ΨΕΓΕ ΜΗΔΕΝΑ
ΕΠΑΙΝΕΙ ΑΡΕΤΗΝ
ΣΟΦΙΑΝ ΖΗΛΟΥ
ΚΑΛΟΝ ΕΥ ΛΕΓΕ
ΠΡΑΤΤΕ ΔΙΚΑΙΑ
ΕΥΓΕΝΕΙΑΝ ΑΣΚΕΙ
ΦΙΛΟΙΣ ΕΥΝΟΕΙ
ΕΧΘΡΟΥΣ ΑΜΥΝΟΥ
ΚΑΚΙΑΣ ΑΠΕΧΟΥ
ΚΟΙΝΟΣ ΓΙΝΟΥ
ΕΛΠΙΔΑ ΑΙΝΕΙ
ΦΥΛΑΚΗ ΠΡΟΣΕΧΕ
ΦΘΟΝΕΙ ΜΗΔΕΝΙ
ΕΥΕΡΓΕΣΙΑΣ ΤΙΜΑ
Ο ΜΕΛΛΕΙΣ, ΔΟΣ
ΤΕΧΝΗ ΧΡΩ
ΥΦΟΡΩ ΜΗΔΕΝΑ
ΛΑΒΩΝ ΑΠΟΔΟΣ
ΗΘΟΣ ΔΟΚΙΜΑΖΕ
ΣΟΦΟΙΣ ΧΡΩ
ΕΥΧΟΥ ΔΥΝΑΤΑ
ΦΟΝΟΥ ΑΠΕΧΟΥ
ΓΝΟΥΣ ΠΡΑΤΤΕ
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΓΙΝΟΥ
ΟΣΙΑ ΚΡΙΝΕ
ΕΥΛΟΓΕΙ ΠΑΝΤΑΣ
ΔΙΑΒΟΛΗΝ ΜΙΣEI
ΔΟΛΟΝ ΦΟΒΟΥ
ΕΧΩΝ ΧΑΡΙΖΟΥ
ΥΙΟΥΣ ΠΑΙΔΕΥΕ
ΠΑΣΙΝ ΑΡΜΟΖΟΥ
ΙΚΕΤΑΣ ΑΙΔΟΥ
ΥΒΡΙΝ ΜΙΣΕΙ
ΟΡΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ΧΡΟΝΟΥ ΦΕΙΔΟΥ
ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ
ΦΙΛΩ ΧΑΡΙΖΟΥ
ΙΔΙΑ ΦΥΛΑΤΤΕ
ΑΚΟΥΕ ΠΑΝΤΑ
ΑΛΛΟΤΡΙΩΝ ΑΠΕΧΟΥ
ΕΥΦΗΜΟΣ ΙΣΘΙ
ΔΙΚΑΙΩΣ ΚΤΩ
ΑΓΑΘΟΥΣ ΤΙΜΑ
ΚΡΙΤΗΝ ΓΝΩΘΙ
ΓΑΜΟΥΣ ΚΡΑΤΕΙ
ΤΥΧΗΝ ΝΟΜΙΖΕ
ΕΓΓΥΗΝ ΦΕΥΓΕ
ΑΠΛΩΣ ΔΙΑΛΕΓΟΥ
ΟΜΟΙΟΙΣ ΧΡΩ
ΔΑΠΑΝΩΝ ΑΡΧΟΥ
ΚΤΩΜΕΝΟΣ ΗΔΟΥ
ΑΙΣΧΥΝΗΝ ΣΕΒΟΥ
ΧΑΡΙΝ ΕΚΤΕΛΕΙ
ΕΥΤΥΧΙΑΝ ΕΥΧΟΥ
ΤΥΧΗΝ ΣΤΕΡΓΕ
ΕΡΓΑΖΟΥ ΚΤΗΤΑ
ΑΚΟΥΩΝ ΟΡΑ
ΠΑΙΣ ΩΝ ΚΟΣΜΙΟΣ ΙΣΘΙ
ΓΛΩΤΤΑΝ ΙΣΧΕ
ΟΝΕΙΔΟΣ ΕΧΘΑΙΡΕ
ΚΡΙΝΕ ΔΙΚΑΙΑ
ΥΒΡΙΝ ΑΜΥΝΟΥ
ΑΙΤΙΩ ΠΑΡΟΝΤΑ
ΧΡΩ ΧΡΗΜΑΣΙΝ
ΛΕΓΕ ΕΙΔΩΣ
ΦΘΙΜΕΝΟΥΣ ΜΗ ΑΔΙΚΕΙ
ΑΛΥΠΩΣ ΒΙΟΥ
ΟΜΙΛΕΙ ΠΡΑΩΣ
ΦΙΛΟΦΡΟΝΕΙ ΠΑΣΙΝ
ΕΥΓΝΩΜΩΝ ΓΙΝΟΥ
ΓΥΝΑΙΚΟΣ ΑΡΧΕ
ΥΙΟΙΣ ΜΗ ΚΑΤΑΡΩ
ΣΕΑΥΤΟΝ ΕΥ ΠΟΙΕΙ
ΕΥΠΡΟΣΗΓΟΡΟΣ ΓΙΝΟΥ
ΒΟΥΛΕΥΟΥ ΧΡΟΝΩ
ΠΟΝΕΙ ΜΕΤ' ΕΥΚΛΕΙΑΣ
ΠΡΑΤΤΕ ΣΥΝΤΟΜΩΣ
ΑΠΟΚΡΙΝΟΥ ΕΝ ΚΑΙΡΩ
ΕΡΙΝ ΜΙΣΕΙ
ΠΡΕΣΒΥΤΗΣ ΕΥΛΟΓΟΣ
ΗΒΩΝ ΕΓΚΡΑΤΗΣ
ΑΤΥΧΟΥΝΤΙ ΣΥΝΑΧΘΟΥ
ΟΦΘΑΛΜΟΥ ΚΡΑΤΕΙ
ΟΜΟΝΟΙΑΝ ΔΙΩΚΕ
ΑΡΡΗΤΟΝ ΚΡΥΠΤΕ
ΤΟ ΚΡΑΤΟΥΝ ΦΟΒΟΥ
ΦΙΛΙΑΝ ΦΥΛΑΤΤΕ
ΚΑΙΡΟΝ ΠΡΟΣΔΕΧΟΥ
ΕΧΘΡΑΣ ΔΙΑΛΥΕ
ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΘΗΡΩ
ΕΥΦΗΜΙΑΝ ΑΣΚΕΙ
ΓΗΡΑΣ ΠΡΟΣΔΕΧΟΥ
ΑΠΕΧΘΕΙΑΝ ΦΕΥΓΕ
ΕΠΙ ΡΩΜΗ ΜΗ ΚΑΥΧΩ
ΠΛΟΥΤΕΙ ΔΙΚΑΙΩΣ
ΔΟΞΑΝ ΜΗ ΛΕΙΠΕ
ΚΑΚΙΑΝ ΜΙΣΕΙ
ΚΙΝΔΥΝΕΥΕ ΦΡΟΝΙΜΩΣ
ΠΛΟΥΤΩ ΑΠΙΣΤΕΙ
ΧΡΗΣΜΟΥΣ ΘΑΥΜΑΖΕ
ΑΠΟΝΤΙ ΜΗ ΜΑΧΟΥ
ΜΑΝΘΑΝΩΝ ΜΗ ΚΑΜΝΕ
ΣΕΑΥΤΟΝ ΑΙΔΟΥ
ΟΥΣ ΤΡΕΦΕΙΣ, ΑΓΑΠΑ
ΜΗ ΑΡΧΕ ΥΒΡΙΖΕΙΝ
ΕΠΑΓΓΕΛΟΥ ΜΗΔΕΝΙ
ΤΕΛΕΥΤΩΝ ΑΛΥΠΟΣ
ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΝ ΑΙΔΟΥ
ΧΑΡΙΖΟΥ ΑΒΛΑΒΩΣ
ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΔΙΔΑΣΚΕ
ΤΥΧΗ ΜΗ ΠΙΣΤΕΥΕ
ΜΗ ΕΠΙ ΠΑΝΤΙ ΛΥΠΟΥ
ΕΠΙ ΝΕΚΡΩ ΜΗ ΓΕΛΑ
ΕΥ ΠΑΣΧΕ ΩΣ ΘΝΗΤΟΣ
ΒΙΑΣ ΜΗ ΕΧΟΥ
ΕΞ ΕΥΓΕΝΩΝ ΓΕΝΝΑ
ΜΕΣΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ
ΤΩ ΒΙΩ ΜΗ ΑΧΘΟΥ
ΠΕΡΑΣ ΕΠΙΤΕΛΕΙ ΜΗ ΑΠΟΔΕΙΛΙΩΝ
ΦΕΙΔΟΜΕΝΟΣ ΜΗ ΛΕΙΠΕ
ΑΔΩΡΟΔΟΚΗΤΟΣ ΔΙΚΑΖΕ
ΠΡΟΓΟΝΟΥΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ
ΑΜΑΡΤΑΝΩΝ ΜΕΤΑΝΟΕΙ
ΠΡΑΤΤΕ ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΩΣ
ΘΝΗΣΚΕ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ
ΕΠΟΥ ΘΕΩ
ΝΟΜΩ ΠΕΙΘΟΥ
ΘΕΟΥΣ ΣΕΒΟΥ
ΓΟΝΕΙΣ ΑΙΔΟΥ
ΓΝΩΘΙ ΜΑΘΩΝ
ΗΤΤΩ ΥΠΟ ΔΙΚΑΙΟΥ
ΑΚΟΥΣΑΣ ΝΟΕΙ
ΣΑΥΤΟΝ ΙΣΘΙ
ΓΑΜΕΙΝ ΜΕΛΛΕ
ΚΑΙΡΟΝ ΓΝΩΘΙ
ΦΡΟΝΕΙ ΘΝΗΤΑ
ΞΕΝΟΣ ΩΝ ΙΣΘΙ
ΕΣΤΙΑΝ ΤΙΜΑ
ΑΡΧΕ ΣΕΑΥΤΟΥ
ΦΙΛΟΙΣ ΒΟΗΘΕΙ
ΘΥΜΟΥ ΚΡΑΤΕΙ
ΠΡΟΝΟΙΑΝ ΤΙΜΑ
ΦΡΟΝΗΣΙΝ ΑΣΚΕΙ
ΟΡΚΩ ΜΗ ΧΡΩ
ΦΙΛΙΑΝ ΑΓΑΠΑ
ΔΟΞΑΝ ΔΙΩΚΕ
ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΝΤΕΧΟΥ
ΨΕΓΕ ΜΗΔΕΝΑ
ΕΠΑΙΝΕΙ ΑΡΕΤΗΝ
ΣΟΦΙΑΝ ΖΗΛΟΥ
ΚΑΛΟΝ ΕΥ ΛΕΓΕ
ΠΡΑΤΤΕ ΔΙΚΑΙΑ
ΕΥΓΕΝΕΙΑΝ ΑΣΚΕΙ
ΦΙΛΟΙΣ ΕΥΝΟΕΙ
ΕΧΘΡΟΥΣ ΑΜΥΝΟΥ
ΚΑΚΙΑΣ ΑΠΕΧΟΥ
ΚΟΙΝΟΣ ΓΙΝΟΥ
ΕΛΠΙΔΑ ΑΙΝΕΙ
ΦΥΛΑΚΗ ΠΡΟΣΕΧΕ
ΦΘΟΝΕΙ ΜΗΔΕΝΙ
ΕΥΕΡΓΕΣΙΑΣ ΤΙΜΑ
Ο ΜΕΛΛΕΙΣ, ΔΟΣ
ΤΕΧΝΗ ΧΡΩ
ΥΦΟΡΩ ΜΗΔΕΝΑ
ΛΑΒΩΝ ΑΠΟΔΟΣ
ΗΘΟΣ ΔΟΚΙΜΑΖΕ
ΣΟΦΟΙΣ ΧΡΩ
ΕΥΧΟΥ ΔΥΝΑΤΑ
ΦΟΝΟΥ ΑΠΕΧΟΥ
ΓΝΟΥΣ ΠΡΑΤΤΕ
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΓΙΝΟΥ
ΟΣΙΑ ΚΡΙΝΕ
ΕΥΛΟΓΕΙ ΠΑΝΤΑΣ
ΔΙΑΒΟΛΗΝ ΜΙΣEI
ΔΟΛΟΝ ΦΟΒΟΥ
ΕΧΩΝ ΧΑΡΙΖΟΥ
ΥΙΟΥΣ ΠΑΙΔΕΥΕ
ΠΑΣΙΝ ΑΡΜΟΖΟΥ
ΙΚΕΤΑΣ ΑΙΔΟΥ
ΥΒΡΙΝ ΜΙΣΕΙ
ΟΡΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
ΧΡΟΝΟΥ ΦΕΙΔΟΥ
ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ
ΦΙΛΩ ΧΑΡΙΖΟΥ
ΙΔΙΑ ΦΥΛΑΤΤΕ
ΑΚΟΥΕ ΠΑΝΤΑ
ΑΛΛΟΤΡΙΩΝ ΑΠΕΧΟΥ
ΕΥΦΗΜΟΣ ΙΣΘΙ
ΔΙΚΑΙΩΣ ΚΤΩ
ΑΓΑΘΟΥΣ ΤΙΜΑ
ΚΡΙΤΗΝ ΓΝΩΘΙ
ΓΑΜΟΥΣ ΚΡΑΤΕΙ
ΤΥΧΗΝ ΝΟΜΙΖΕ
ΕΓΓΥΗΝ ΦΕΥΓΕ
ΑΠΛΩΣ ΔΙΑΛΕΓΟΥ
ΟΜΟΙΟΙΣ ΧΡΩ
ΔΑΠΑΝΩΝ ΑΡΧΟΥ
ΚΤΩΜΕΝΟΣ ΗΔΟΥ
ΑΙΣΧΥΝΗΝ ΣΕΒΟΥ
ΧΑΡΙΝ ΕΚΤΕΛΕΙ
ΕΥΤΥΧΙΑΝ ΕΥΧΟΥ
ΤΥΧΗΝ ΣΤΕΡΓΕ
ΕΡΓΑΖΟΥ ΚΤΗΤΑ
ΑΚΟΥΩΝ ΟΡΑ
ΠΑΙΣ ΩΝ ΚΟΣΜΙΟΣ ΙΣΘΙ
ΓΛΩΤΤΑΝ ΙΣΧΕ
ΟΝΕΙΔΟΣ ΕΧΘΑΙΡΕ
ΚΡΙΝΕ ΔΙΚΑΙΑ
ΥΒΡΙΝ ΑΜΥΝΟΥ
ΑΙΤΙΩ ΠΑΡΟΝΤΑ
ΧΡΩ ΧΡΗΜΑΣΙΝ
ΛΕΓΕ ΕΙΔΩΣ
ΦΘΙΜΕΝΟΥΣ ΜΗ ΑΔΙΚΕΙ
ΑΛΥΠΩΣ ΒΙΟΥ
ΟΜΙΛΕΙ ΠΡΑΩΣ
ΦΙΛΟΦΡΟΝΕΙ ΠΑΣΙΝ
ΕΥΓΝΩΜΩΝ ΓΙΝΟΥ
ΓΥΝΑΙΚΟΣ ΑΡΧΕ
ΥΙΟΙΣ ΜΗ ΚΑΤΑΡΩ
ΣΕΑΥΤΟΝ ΕΥ ΠΟΙΕΙ
ΕΥΠΡΟΣΗΓΟΡΟΣ ΓΙΝΟΥ
ΒΟΥΛΕΥΟΥ ΧΡΟΝΩ
ΠΟΝΕΙ ΜΕΤ' ΕΥΚΛΕΙΑΣ
ΠΡΑΤΤΕ ΣΥΝΤΟΜΩΣ
ΑΠΟΚΡΙΝΟΥ ΕΝ ΚΑΙΡΩ
ΕΡΙΝ ΜΙΣΕΙ
ΠΡΕΣΒΥΤΗΣ ΕΥΛΟΓΟΣ
ΗΒΩΝ ΕΓΚΡΑΤΗΣ
ΑΤΥΧΟΥΝΤΙ ΣΥΝΑΧΘΟΥ
ΟΦΘΑΛΜΟΥ ΚΡΑΤΕΙ
ΟΜΟΝΟΙΑΝ ΔΙΩΚΕ
ΑΡΡΗΤΟΝ ΚΡΥΠΤΕ
ΤΟ ΚΡΑΤΟΥΝ ΦΟΒΟΥ
ΦΙΛΙΑΝ ΦΥΛΑΤΤΕ
ΚΑΙΡΟΝ ΠΡΟΣΔΕΧΟΥ
ΕΧΘΡΑΣ ΔΙΑΛΥΕ
ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΘΗΡΩ
ΕΥΦΗΜΙΑΝ ΑΣΚΕΙ
ΓΗΡΑΣ ΠΡΟΣΔΕΧΟΥ
ΑΠΕΧΘΕΙΑΝ ΦΕΥΓΕ
ΕΠΙ ΡΩΜΗ ΜΗ ΚΑΥΧΩ
ΠΛΟΥΤΕΙ ΔΙΚΑΙΩΣ
ΔΟΞΑΝ ΜΗ ΛΕΙΠΕ
ΚΑΚΙΑΝ ΜΙΣΕΙ
ΚΙΝΔΥΝΕΥΕ ΦΡΟΝΙΜΩΣ
ΠΛΟΥΤΩ ΑΠΙΣΤΕΙ
ΧΡΗΣΜΟΥΣ ΘΑΥΜΑΖΕ
ΑΠΟΝΤΙ ΜΗ ΜΑΧΟΥ
ΜΑΝΘΑΝΩΝ ΜΗ ΚΑΜΝΕ
ΣΕΑΥΤΟΝ ΑΙΔΟΥ
ΟΥΣ ΤΡΕΦΕΙΣ, ΑΓΑΠΑ
ΜΗ ΑΡΧΕ ΥΒΡΙΖΕΙΝ
ΕΠΑΓΓΕΛΟΥ ΜΗΔΕΝΙ
ΤΕΛΕΥΤΩΝ ΑΛΥΠΟΣ
ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΝ ΑΙΔΟΥ
ΧΑΡΙΖΟΥ ΑΒΛΑΒΩΣ
ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΔΙΔΑΣΚΕ
ΤΥΧΗ ΜΗ ΠΙΣΤΕΥΕ
ΜΗ ΕΠΙ ΠΑΝΤΙ ΛΥΠΟΥ
ΕΠΙ ΝΕΚΡΩ ΜΗ ΓΕΛΑ
ΕΥ ΠΑΣΧΕ ΩΣ ΘΝΗΤΟΣ
ΒΙΑΣ ΜΗ ΕΧΟΥ
ΕΞ ΕΥΓΕΝΩΝ ΓΕΝΝΑ
ΜΕΣΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ
ΤΩ ΒΙΩ ΜΗ ΑΧΘΟΥ
ΠΕΡΑΣ ΕΠΙΤΕΛΕΙ ΜΗ ΑΠΟΔΕΙΛΙΩΝ
ΦΕΙΔΟΜΕΝΟΣ ΜΗ ΛΕΙΠΕ
ΑΔΩΡΟΔΟΚΗΤΟΣ ΔΙΚΑΖΕ
ΠΡΟΓΟΝΟΥΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ
ΑΜΑΡΤΑΝΩΝ ΜΕΤΑΝΟΕΙ
ΠΡΑΤΤΕ ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΩΣ
ΘΝΗΣΚΕ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ
Τρίτη 10 Ιουνίου 2008
Πως να στρατολογήσετε το σωστό άτομο για τη σωστή δουλειά
Τοποθετείστε περίπου 100 τούβλα με κάποια συγκεκριμένη σειρά σ'ένα κλειστό δωμάτιο με παράθυρο που να είναι ανοιχτό. Μετά στείλτε 2 με 3 υποψήφιους στο δωμάτιο και κλείστε τη πόρτα. Αφήστε τους μόνους, γυρίστε μετά από 6 ώρες και αναλύστε την κατάσταση:
Εάν μετράνε τα τούβλα, βάλτε τους στο λογιστήριο.
Εάν τα ξαναμετράνε, βάλτε τους στον εσωτερικό έλεγχο.
Εάν τα έχουν κάνει όλα τελείως χάλια, βάλτε τους στο μηχανολογικό.
Εάν κανονίζουν να βάλουν τα τούβλα με κάποια περίεργη σειρά, βάλτε τους στον σχεδιασμό Εάν πετάνε τα τούβλα ο ένας στον άλλον, βάλτε τους στο επιχειρησιακό κομμάτι.
Εάν κοιμούνται, βάλτε τους στην ασφάλεια.
Εάν έσπασαν τα τούβλα σε κομμάτια, βάλτε τους στη μηχανογράφηση.
Εάν κάθονται και δεν κάνουν τίποτα, βάλτε τους στη διαχείριση ανθρωπίνων πόρων - προσωπικό.
Εάν λένε ότι έχουν δοκιμάσει διάφορους συνδυασμούς, αλλά δεν έχει μετακινηθεί ούτε ένα τούβλο, βάλτε τους στις πωλήσεις.
Εάν έχουν ήδη φύγει, βάλτε τους στο μάρκετινκ.
Εάν κοιτάνε έξω από το παράθυρο, βάλτε τους στο στρατηγικό-μακρόπνοο σχεδιασμό. Και τέλος,
εάν μιλάνε μεταξύ τους και δεν έχουν κουνήσει ούτε ένα τούβλο, δώστε τους συγχαρητήρια και βάλτε τους στα υψηλότερα διευθυντικά κλιμάκια.
Εάν μετράνε τα τούβλα, βάλτε τους στο λογιστήριο.
Εάν τα ξαναμετράνε, βάλτε τους στον εσωτερικό έλεγχο.
Εάν τα έχουν κάνει όλα τελείως χάλια, βάλτε τους στο μηχανολογικό.
Εάν κανονίζουν να βάλουν τα τούβλα με κάποια περίεργη σειρά, βάλτε τους στον σχεδιασμό Εάν πετάνε τα τούβλα ο ένας στον άλλον, βάλτε τους στο επιχειρησιακό κομμάτι.
Εάν κοιμούνται, βάλτε τους στην ασφάλεια.
Εάν έσπασαν τα τούβλα σε κομμάτια, βάλτε τους στη μηχανογράφηση.
Εάν κάθονται και δεν κάνουν τίποτα, βάλτε τους στη διαχείριση ανθρωπίνων πόρων - προσωπικό.
Εάν λένε ότι έχουν δοκιμάσει διάφορους συνδυασμούς, αλλά δεν έχει μετακινηθεί ούτε ένα τούβλο, βάλτε τους στις πωλήσεις.
Εάν έχουν ήδη φύγει, βάλτε τους στο μάρκετινκ.
Εάν κοιτάνε έξω από το παράθυρο, βάλτε τους στο στρατηγικό-μακρόπνοο σχεδιασμό. Και τέλος,
εάν μιλάνε μεταξύ τους και δεν έχουν κουνήσει ούτε ένα τούβλο, δώστε τους συγχαρητήρια και βάλτε τους στα υψηλότερα διευθυντικά κλιμάκια.
H ιστορία της φράσης "ΤΡΩΕΙ ΤΑ ΝΥΧΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΚΑΒΓΑ."
Ένα από τα αγαπημένα θεάματα των Ρωμαίων και αργότερα των Βυζαντινών, ήταν η ελεύθερη πάλη.Οι περισσότεροι από τους παλαιστές, ήταν σκλάβοι, που έβγαιναν από το στίβο με την ελπίδα να νικήσουν και να απελευθερωθούν. Στην ελεύθερη αυτή πάλη επιτρέπονταν τα πάντα γροθιές, κλωτσιές, κουτουλιές, ακόμη και το πνίξιμο.Το μόνο που απαγορευόταν αυστηρά ήταν οι γρατζουνιές. Ο παλαιστής έπρεπε να νικήσει τον αντίπαλό του, χωρίς να του προξενήσει την παραμικρή αμυχή με τα νύχια, πράγμα , βέβαια, δυσκολότατο. Γιατί τα νύχια των δυστυχισμένων σκλάβων, που έμεναν συνέχεια μέσα στα κάτεργα, ήταν τεράστια και σκληρά από τις βαριές δουλειές που έκαναν.Γι' αυτό λίγο προτού βγουν στο στίβο, άρχιζαν να τα κόβουν, όπως μπορούσαν, με τα δόντια τους. Από το γεγονός αυτό βγήκε κι η φράση «τρώει τα νύχια του για καβγά».
Τα χειρόγραφα του Ερκολάνο ( Black μπεεε )
Ο σκηνοθέτης Θόδωρος Μαραγκός μιλάει στο «Δ» για το μεγαλείο μας και το χάλι μας
«Πρὶν ἀ πὸ 250 χρόνια ἀνακαλύφθηκαν στὸ Ἑρκολάνο τῆς Ἰταλίας 2.000
ἀρχαῖοι ἑλληνικοὶ πάπυροι καλυμμένοι κάτω ἀπὸ τὴν ίδια λάβα τοῦ Βεζουβίου, ποὺ εἶχε καλύψει καὶ τὴν Πομπηία. Οἱ πάπυροι αὐτοὶ αναγνώσθηκαν πρόσφατα μέ υπερ-
σύγχρονες τεχνικὲς μεθόδους κι ἀποκάλυψαν ἄγνωστα μέχρι τώρα ἀρχαῖα ἑλληνικὰ κείμενα κυρίως Ἐπικούρειας Φιλοσοφίας. Γιὰ τὴ σημαντικώτατη αὐτὴ ἀνακάλυψη ἐνδιαφέρθηκαν πολλοὶ ξένοι ἐπιστήμονες καὶ πολλὰ ξένα πανεπιστήμια, στὴν Ἑλλάδα ὅμως ἔχουμε πλήρη ἄγνοια.» Αὐτὰ μᾶς ἀποκάλυψε σὲ ἀποκλειστικὴ συνέντευξή του ὁ σκηνοθέτης κ. Θόδωρος Μαραγκός. Ἡ ἀνακάλυψη τῶν παπύρων τοῦ Ἑρκολάνο ἀποτελεῖ τὸ θέμα τῆς τελευταίας του ταινίας μὲ τίτλο «Black Μπέ ε ε».
ΕΡ.: Κύριε Μαραγκέ, εἶσθε ἕνας ἤδη καταξιωμένος καλλιτέχνης μὲ ἀξιόλογο ἕως
τώρα ἔργο στὸ ἐνεργητικό σας. Πρόσφατα ὅμως μᾶς ἐπιφυλάξατε μιὰ ἐπὶπλέον πο-
λὺ εὐχάριστη ἔκπληξη. Ἀναφέρομαι στὸ «Βlack Μπέ ε ε». Μιλήστε μας γι’ αὐτό.
– Εἶναι μία ταινία, ἡ ὁποία πιστεύω, ὅ τι ἐκφράζει τὴν ἐποχή της, κι ἀ πὸ τὶς προβολὲς
ποὺ εἶδα, πιστεύω, ὅ τι ἐκφράζει ἐπίσης τὸν κόσμο ποὺ ἔχει ἀνάγκη νὰ δῇ κάτι τέτοιο,
καὶ τὴ «ρούφηξε». Ἐντυπωσιάστηκε μὲ ὅλα αὐτὰ τὰ πράγματα, για τὶ κατάλαβε, ὅτι
τοῦ ἔχουν κρύψει κάποια γνώση. Πέρα ἀπὸ τὴν ἐπιτυχία τῆς ται νίας ὅσον ἀφορᾷ στὴν
καλλιτεχνική της πλευρά, ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο ἄρεσε πιὸ πολὺ εἶναι τὸ περιεχόμενό της,
γιὰ τὸ ὁποῖο οἱ ἄνθρωποι ἔμειναν κατάπληκτοι, γιατὶ δὲν τὸ ἤξεραν. Δὲν μποροῦσαν
νὰ διανοηθοῦν, ὅτι στὴν Ἰταλία ὑπάρχει ἕνας Ἑλληνισμός, ποὺ δὲν ὑπάρχει οὔτε στὴν
Ἑλλάδα. Αὐτὸ ἐντυπωσίασε κι ἐμένα.
ΕΡ.: Ποιό ἦταν τὸ κίνητρο, ποὺ σᾶς ὤθησε νὰ ἀσχοληθῆτε μὲ αὐτὴν τὴν ταινία,
τῆς ὁποίας ἡ θεματολογία εἶναι διαφορετικὴ ἀπὸ αὐτήν, ποὺ ἔχουμε μέχρι τώρα
συνηθίσει νὰ βλέπουμε στὸν κινηματογράφο;
– Τὸ ἐρέθισμα δόθηκε κάποιο βράδυ, ὅταν εἶδα ἕνα ἄθλιο «ντοκιμανταίρ» τῶν
Ἀμερικάνων γιὰ τοὺς πάπυρους τοῦ Ἑρκολάνο (σ.σ. ἐκ τοῦ Ἡρακλῆς). Τὸ θέμα αὐτὸ
τῆς ἀνακάλυψης κι ἀνάγνωσης τῶν 2.000 παπύρων ἀγνώστων ἀρχαίων ἑλληνικῶν
κειμένων μὲ ἐντυπωσίασε πάρα πολὺ κι ἀποφάσισα νὰ τὸ κάνω ἑλληνικὴ ταινία πλέ-
ον, γιατὶ ἀπὸ τοὺς Ἀμερικάνους εἶχε ἤδη γίνει· τὸ ἔχουν κάνει ὅμως «σὰν τὰ μοῦτρα
τους». Ἔτυχε νὰ γνωρίσω ἕναν Ἰταλό, ὁ ὁποῖος ἤξερε Ἑλληνικὰ κι εἶχε ἑλληνικὴ παι-
δεία· τὸν ἔλεγαν μάλιστα κι Αἴγισθο, καὶ μαζὶ μὲ τὸν γυιό μου τὸ Στάθη πήγαμε στὴν
Ἰταλία. Ἐκεῖ μᾶς ἄνοιξαν οἱ πόρτες, γιατὶ οἱ ἄνθρωποι περίμεναν νὰ ἔρθῃ κάποιος
Ἕλληνας, γιατὶ δὲν εἶχε πατήσει κανένας μέχρι τότε καὶ μᾶς διευκόλυναν ἀφάνταστα,
ὅπου κι ἂν πήγαμε. Σημαντικὴ ἦταν ἐπίσης καὶ ἡ βοήθεια τοῦ λυκειάρχη Α΄ Λυκείου
Κερατσινίου κ. Παναγιώτη Μητροπέτρου, ὁ ὁποῖος εἶχε πάει στὴν Ἰταλία καὶ μᾶς
ἔδωσε πολύτιμες πληροφορίες.
ΕΡ.: Ἀναφέρατε, ὅτι ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες οὐδεὶς ἐπισκέφθηκε τὴν περιοχή. Θὰ
περιμένατε νὰ ἐνδιαφερθῇ κάποιος ἀπὸ τὸ κράτος ἢ νὰ ὑπάρξῃ κάποια ἰδιωτικὴ
πρωτοβουλία;
– Κατ’ ἀρχὴν ἡ ὑπόθεση εἶναι ἄγνωστη στὴ χώρα μας. Εἶναι 250 χρόνια, ποὺ
ἔχουν ἀνακαλυφθῆ αὐτοὶ οἱ πάπυροι, καὶ στὴν Ἑλλάδα δὲν τὸ ξέρουν. Στὴν τηλεό-
ραση παρουσιάστηκε μία φορά, καὶ ἡ ἐφημερίδα «Ἐλευθεροτυπία» κυκλοφόρησε
ἕνα ἔνθετο DVD μὲ αὐτὸ τὸ θέμα, ἀλλὰ πέρασε ἀπαρατήρητο. Δὲν τὸ πῆρε κανεὶς
εἴδηση. Τώρα ἐγὼ προσωπικὰ δὲν περιμένω τίποτε οὔτε ἀπὸ τὸ κράτος οὔτε ἀπὸ τὸ
Ὑπουργεῖο Παιδείας οὔτε ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ. Λές, τὸ Ἑλληνικὸ Κρά-
τος, οἱ ἐπιστήμονες, οἱ ἀρχαιολόγοι, κάποιος νὰ ἐνδιαφερθῇ· καὶ αὐτὸ τὸ ἐρώτημα
καὶ ἡ ἀνάγκη βγαίνει, ὅταν πᾷς ἐκεῖ πέρα, ὅπου οἱ ἄνθρωποι σοῦ λένε: «Καλά, δὲν
ἐνδιαφέρουν οἱ πάπυροι τοὺς Ἕλληνες;» Καὶ μπαίνει τὸ ἐρώτημα: Ἐνδιαφέρουν
ὅλο τὸν κόσμο καὶ τοὺς Ἕλληνες δὲν τοὺς ἐνδιαφέρουν;
Ἡ «προβατοποίηση» τῶν Ἑλλήνων στὸ Βυζάντιο
ΕΡ.: Ἐνῷ ἀπὸ τὴ μιὰ μεριὰ γιὰ ἕνα σημαντικώτατο ἀρχαιολογικὸ εὕρημα, ὅπως
εἶναι οἱ πάπυροι τοῦ Ἑρκολάνο, δὲν ἐνδιαφέρεται κανένας Ἕλληνας, ἀπὸ τὴν ἄλλη
παρατηροῦμε τὸ φαινόμενο νὰ ἔχῃ πέσει ὅλη ἡ Ἑλλάδα ἐπάνω ἀπὸ τὸ πτῶμα ἑνὸς
μοναχοῦ στὴν Φθιώτιδα, τὸ ὁποῖο μονοπώλησε γιὰ πολλὲς ἡμέρες τὴ θεματολογία
τῶν Μ.Μ.Ε.. Πῶς ἐξηγεῖτε αὐτὸ τὸ φαινόμενο;
– Εἶναι ἕνα θέμα, τὸ ὁποῖο μέσα στὴν ταινία θίγεται μὲ τὸν Δημητράκη, τὸν Νεοέλ-
ληνα, ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας ἀφυπνισμένος Ἕλληνας, ποὺ διαπιστώνει, ὅτι ἔχει γίνει ἤδη
πρόβατο κι ἀναρωτιέται, πῶς ἔγινε πρόβατο, πῶς ἀλλοτριώθηκε μέσα στὴν πορεία τοῦ
χρόνου. Ἦρθε καὶ μαζί μας -σεναριακὴ ὑπέρβαση- καὶ ψάχνει νὰ βρῇ, ποιός τὸν ἔκανε
πρόβατο, κι ἀνακαλύπτει, πὼς τὸν ἔκαναν πρόβατο στὸ Βυζάντιο. Τὸν ὑποχρέωναν νὰ
σκύβῃ, νὰ σκύβῃ, νὰ λέῃ ὅλο συγγνώμη, ὅλο ἔλεος καὶ τελικὰ νὰ γίνῃ πρόβατο, νὰ μπῇ
στὸ ποίμνιο τῆς Ἐκκλησίας καὶ τελικὰ νὰ ἀποκτήσῃ τὴ γλῶσσα τοῦ προβάτου. Ἀπὸ
ἐκεῖ προέρχεται καὶ τὸ «Black Μπέεε», ἡ φωνή του, ἡ φωνὴ τοῦ μαύρου προβάτου.
ΕΡ.: Μιλήσατε προηγουμένως γιὰ κρυμμένη γνώση. Ποιός πιστεύετε, ὅτι ἔκρυψε
τὴ γνώση ἀπὸ τὸν Δημητράκη, ἀπὸ τὸν Νεοέλληνα δηλαδή;
– Ἀπὸ ἐμᾶς!
ΕΡ.: Βεβαίως, γιατὶ ὁ κάθε ἕνας ἀπὸ ἐμᾶς ἕνας Δημητράκης εἶναι τελικά.
(Ὁ Νεοέλληνας Δημητράκης εἶναι ἕνα πρόβατο ἀνάμεσα σὲ ὅλα τὰ ἄλλα. Ἀναρωτιέται ὅμως τί ἦταν αὐτό ποὺ τὸν ἔκανε πρόβατο καὶ τί ἦταν πρὶν νὰ γίνῃ πρόβατο. Τέτοιες σκέψεις εἶναι ὅμως ἀπαγορευμένες γιὰ τὰ πρόβατα κι ἔτσι ὁ Δημητράκης γίνεται τὸ μαῦ
ρο πρόβατο τοῦ ποιμνίου. )
– Εἶναι ἱστορία ὁλόκληρη. Πιστεύω, ὅτι ξεκίνησε ἀπὸ τὸ Βυζάντιο αὐτὴ ἡ ἱστο-
ρία, ἀπὸ τὸ Χριστιανισμό, ποὺ ἔκατσε στὸ σβέρκο τοῦ Ἕλληνα καὶ προσπάθησε νὰ
καταστρέψῃ ὅλο τὸ παρελθόν του, ὅλη τὴν Ἱστορία του καὶ νὰ μᾶς ξεκόψῃ τελείως
ἀπὸ τὴν ἐξέλιξή μας. Τόσο μὲ τὴν Τουρκοκρατία ὅσο καὶ μὲ τὰ χρόνια ποὺ πέρασα
ἀπομακρυνθήκαμε πάρα πολὺ ἀπὸ τὶς ρίζες μας. Στὰ σχολεῖα, ὅπως ξέρουμε, δὲν δι-
δασκόμαστε τοὺς ἀρχαίους προγόνους μας ἀλλὰ τὸν Μωυσῆ, τὸν Ἀβραὰμ καὶ ὅλους
αὐτούς. Δυσκολευόμαστε νὰ βροῦμε ἐπαφή, ἐνῷ στὴν Ἰταλία, ποὺ πῆγα, μοῦ ἔκανε
ἐντύπωση, πόσο εὔκολα μπορεῖ κανεὶς νὰ μάθῃ τὴν ἀρχαία Ἑλληνικὴ Ἱστορία, τοὺς
φιλοσόφους, ὅλο τὸν Ἑλληνισμὸ δηλαδή. Ἐδῶ πέρα δὲν διδάσκονται στὰ σχολεῖα,
δὲν διδάσκονται πουθενά. Ἔτσι οἱ σημερινοὶ Ἕλληνες ἔχουν χαθῆ, καὶ δυσκολευό-
μαστε νὰ βροῦμε ἐπαφὴ μὲ τὶς ρίζες.
ΕΡ.: Ἐπισημαίνετε, ὅτι αὐτὴ ἡ ἀποκοπὴ τοῦ Ἕλληνα ἀπὸ τὶς ρίζες του ἔγινε στὸ
θεοκρατούμενο Βυζάντιο. Πιστεύετε, ὅτι ἡ σημερινὴ ἑλληνικὴ κοινωνία ἐξακολου-
θεῖ νὰ θεοκρατῆται, καὶ ἡ Ἐκκλησία συνεχίζει νὰ παίζῃ τὸ ρόλο ποὺ ἔπαιζε ἐπὶ
Βυζαντίου;
– Ἐγὼ πιστεύω, ὅτι αὐτοὶ τὸ ἔχουν χάσει τὸ παιχνίδι, παρ’ ὅλο ποὺ ἀκόμα ἔχουν
μεγάλη ἰσχύ, ἀλλὰ σὲ μία ἐποχὴ ὅπως εἶναι ἡ σημερινή, ἡ ἐποχὴ τῆς πληροφόρησης,
τῆς ἐπανάστασης τῆς πληροφορίας καὶ τῆς γνώσης, δυσκολεύονται νὰ κρύβουν καὶ νὰ
ἐλέγχουν ὅλη αὐτὴ τὴν κίνηση τῶν ἰδεῶν καὶ τῶν πληροφοριῶν. Ἀλλὰ παρ’ ὅλα αὐτὰ
ἔχουν μεγάλη ἐξουσία. Εἶναι τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων, τὸ ὁποῖο
ἐλέγχει, τί εἴδους γνώση θὰ περάσῃ στὰ σχολεῖα, στὰ παιδιὰ κ.τ.λ. Ἔχουν ἀκόμα δύ-
ναμη. Καὶ λίγο πολὺ ὁ Ἕλληνας ἔχει συνηθίσει τὸ ἑλληνοχριστιανικὸ καὶ κάπως ἔχει
ταυτίσει μέσα στὸ πέρασμα τοῦ χρόνου τὸν ἑαυτό του μὲ τοὺς χριστιανοὺς .
ΕΡ.: Πιστεύετε, ὅτι δὲν πρέπει νὰ ταυτίζεται ὁ Ἑλληνισμὸς μὲ τὸ Χριστιανι-
σμό; Ἀποτελοῦν δύο μεγέθη διάφορα κι ἀσυμβίβαστα μεταξύ τους;
– Ναὶ βέβαια. Εἶναι δύο κοσμοθεωρίες, ποὺ προσπαθοῦν νὰ μᾶς τὶς παρουσιά-
σουν σὰν μία, ἐνῷ δὲν εἶναι, γιατὶ ἡ μία εἶναι δόγμα, δὲν σοῦ ἀφήνει τὴ σκέψη ἐλεύ-
θερη καὶ ἡ ἄλλη μιὰ φιλοσοφικὴ κοσμοθεωρία, ποὺ σὲ γοητεύει νὰ ψάχνῃς καὶ νὰ
βρίσκῃς τὴν ἀλήθεια, τοὺς νόμους τοῦ Σύμπαντος καὶ τὴν πορεία τοῦ ἀνθρώπου
μέσα στὴν Ἱστορία του.
ΕΡ.: Πῶς βλέπετε τὸ μέλλον τοῦ τόπου μας ἐν μέσῳ τῆς διελκυστίνδας μεταξὺ
θεοκρατίας καὶ πολιτισμοῦ;
- Ἐγὼ ἔχω διαχωρίσει τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ τὸν Ἕλληνα ἀπὸ τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος.
Ὅσο τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος ἔχει αὐτὴ τὴν ἐξουσία καὶ αὐτοὺς τοὺς ἡγέτες (σὲ εἰσαγω-
γικά), πιστεύω, ὅτι συρρικνώνεται, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν Ἑλληνισμὸ ποὺ διογκώνεται
σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Αὐτὸ ποὺ εἶδα στὴν Ἰταλία, μοῦ ἔκανε φοβερὴ ἐντύπωση· ποὺ
μαθαίνουνε σὲ ὅλα τὰ πανεπιστήμια, τὸ ἐνδιαφέρον ὅλου τοῦ κόσμου γιὰ τὸν Ἑλ-
ληνισμό, γιὰ τὸν ὑψηλότερο πολιτισμὸ τῆς ἀνθρωπότητας. Ἐνδιαφέρει ὅλους τοὺς
μορφωμένους ἀνθρώπους, ἐνῷ ἐδῶ, μέσα στὴν Ἑλλάδα, πιστεύω, ὅτι ἑδρεύει τὸ ἀν-
θελληνικὸ κέντρο. Γι’ αὐτὸ τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας εἶναι καὶ Θρησκευμάτων, γι’ αὐτὸ
ἡ Ἐκκλησία παίζει αὐτὸ τὸ ρόλο, γι’ αὐτὸ κατήργησαν τὴν διδασκαλία τῶν ἀρχαίων
Ἑλληνικῶν, ἐμποδίζουν τὶς ἔρευνες, ἀποσιωποῦν τὶς ἀνακαλύψεις. Ἔχουμε ἕνα σωρὸ
παραδείγματα, ὅπως ὁ πόλεμος ποὺ γίνεται στὸν Πουλιανό, τὴ Σουβαλτζῆ, τὸν Σπυ-
ρόπουλο καὶ ἄλλους. Ἀλλὰ πιστεύω, ὅτι δὲν πρέπει νὰ ταυτίζουμε τὸ κράτος μὲ τὸν
Ἑλληνισμό. Ὁ Ἑλληνισμὸς καὶ ὁ Ἕλληνας δὲν ἔχουν σχέση μὲ τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος.
Ὁ Ἑλληνισμὸς εἶναι τεράστιος.
ΕΡ.: Ἀπὸ τὴν ἀπήχηση ποὺ εἶχε τὸ ἔργο σας εἶσθε ἱκανοποιημένος;
– Ναί, ἀπὸ τὴν ποιοτικὴ ἀπήχηση, γιατὶ γιὰ τὴν ποσοτικὴ δὲν μοῦ ἐπιτρέψανε. Δη-
λαδὴ μὲ ρίξανε τώρα στὸ τέλος τῆς κινηματογραφικῆς ἐποχῆς, ἐνῷ εἴχαμε συμφωνήσει
ἄλλα· νὰ παιχτῇ στὴ μέση τῆς κινηματογραφικῆς περιόδου.
ΕΡ.: Ποιός ἦταν ὁ λόγος τῆς δυσμενοῦς αὐτῆς ἀλλαγῆς;
– Πιστεύω ὅτι ἡ ταινία ἄρχισε ἀπὸ ἕνα σημεῖο καὶ πέρα νὰ ἐνοχλῇ, γιατὶ ἄρεσε πά-
ρα πολὺ κι ὅσοι τὴν βλέπουν φεύγουν ἐνθουσιασμένοι κι ἐντυπωσιασμένοι. Ἀλλὰ δὲν
ἀρέσει σὲ αὐτοὺς ποὺ κτυπάει ἡ ταινία. Δὲν ἀρέσει στὸ κράτος, δὲν ἀρέσει στὸ ὑπουρ-
γεῖο, δὲν ἀρέσει σὲ ὅλους τοὺς φορεῖς. Αὐτοὶ λιγάκι ἐνωχληθήκανε κι ἴσως πιέσανε.
Ἀντικειμενικὰ τὴν ἔρριξαν τὴν ταινία, γιὰ νὰ μὴν γίνῃ κεντρικὸ πολιτιστικὸ ζήτημα.
Ἂν παιζόταν τὸ χειμῶνα, μποροῦσε νὰ κάνῃ καὶ 100.000 εἰσιτήρια. Γιατὶ ὁ κόσμος,
ὅταν ἔμαθε ὅτι πῆρε τὸ βραβεῖο στὴ Θεσσαλονίκη κι ἐνδιαφέρθηκε, δὲν τὴν εἶδε. Τὴν
ἔπαιξαν μετὰ ἀπὸ δύο -τρεῖς μῆνες, τώρα ποὺ ἔλειπε ὅλος ὁ κόσμος, τώρα ποὺ μιλᾶμε,
μετὰ τὸ Πάσχα καὶ τὴν Πρωτομαγιά, τότε τὴν ἔβαλαν νὰ παίξῃ μέσα στὶς γιορτές.
ΕΡ.: Πιστεύετε, ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἔχει τὰ παρακλάδια της καὶ μέσα στὰ κινηματο-
γραφικὰ πράγματα;
Ἡ Βυζαντινὴ Ἐποχή, τότε ποὺ ὁ Δημητράκης ἄρχισε ἀπὸ τὶς πολλὲς γονυκλισίες νὰ με-
τατρέπεται σιγά-σιγὰ σὲ πρόβατο.
– Ὄχι ἀκριβῶς ἡ Ἐκκλησία στὴν προκειμένη περίπτωση, γιατὶ φταίει καὶ τὸ κρά-
τος. Πιστεύω, ὅτι ὅλοι μαζὶ εἶναι ἕνα μέτωπο, ποὺ ἐμποδίζουν ὁποιαδήποτε φωνὴ νὰ
ἀκουστῇ καὶ νὰ πάῃ παραπέρα. Τὴν κρατᾶνε δηλαδὴ μέσα σὲ περιωρισμένα πλαίσια,
ἀκριβῶς γιὰ νὰ δείξουν, ὅτι ἔχουμε μία δημοκρατικὴ ἐπίφαση, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἄλλη
μεριὰ ἐμποδίζουν τὴν ἐξάπλωσή της.
ΕΡ.: Νὰ περιμένουμε κι ἄλλες παρόμοιες ἐκπλήξεις ἀπὸ ἐσᾶς στὸ μέλλον;
– Εἶναι ἀλήθεια, ὅτι αὐτὸ τὸ ἔργο μοῦ ἄνοιξε ἕνα δρόμο. Μπῆκα σὲ μιὰ θεματολο-
γία τεράστια, ποὺ μὲ ἐνδιαφέρει πάρα πολύ. Θὰ προσπαθήσω νὰ κυκλοφορήσω τὴ
συγκεκριμένη ταινία καὶ σὲ DVD, γιατὶ μοῦ τὸ ζητοῦν πολλοὶ γιὰ τὴν βιβλιοθήκη
τους. Νὰ τὸ πάρουν, μιὰ καὶ ἐμποδίστηκε ἀπὸ τοὺς κινηματογράφους. Παρέλειψα
νὰ ἀναφερθῶ στὴν ἄλλη πλευρά, ποὺ ἐμπόδισε τὴν ταινία νὰ φθάσῃ στοὺς κινηματο-
γράφους, ἡ ὁποία εἶναι τὸ ἐμπορικὸ κύκλωμα τοῦ κινηματογράφου, ποὺ ἐλέγχεται
ἀπὸ τὸν ἀμερικανικὸ κινηματογράφο. Ἐλάχιστες κινηματογραφικὲς αἴθουσες εἶναι
ἐλεύθερες, ποὺ δὲν ἐλέγχονται. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος, ποὺ δὲν παίχτηκε στὰ πολυσινεμὰ
τῶν μεγάλων ἑταιρειῶν ἀλλὰ σὲ ἐπιλεγμένες αἴθουσες.
ΕΡ.: Θὰ μᾶς περιγράψετε τὶς προσωπικές σας ἐντυπώσεις καὶ τὶς ἐμπειρίες ποὺ
ἀποκομίσατε ἀπὸ τὸ ταξίδι στὴν Ἰταλία γιὰ τὸ γύρισμα τῆς ταινίας;
– Θὰ ἤθελα νὰ ἀναφερθῶ στὸν Ἑλληνισμὸ τῆς Ἰταλίας, γιὰ αὐτὰ ποὺ εἶδα πηγαί-
νοντας σὲ σχολεῖα, σὲ μέρη ὅπως ἡ Ποσειδωνία, ἡ Κούμα (σ.σ. Κύμη), ποὺ πήγαμε
καὶ εἶχαν «φάτσα» ὅτι τὸ Λατινικὸ Ἀλφάβητο προέρχεται ἀπὸ τοὺς Δωριεῖς, τοὺς
Κυμαίους, στὶς Πιθηκοῦσες, ποὺ εἴδαμε μία ἀπὸ τὶς ἀρχαιότερες ἑλληνικὲς ἐπιγραφὲς
στὸ Μουσεῖο τους. Οἱ ἄνθρωποι ὅλοι, οἱ μορφωμένοι Ἰταλοὶ ἐκείνης τῆς περιοχῆς,
μίλαγαν Ἑλληνικά. Γυρίσαμε πολὺ πλούσιοι, ἦταν μία τεράστια ἐμπειρία, ποὺ ἐγὼ
δὲν τὴν περίμενα. Εὐχαριστήθηκα ποὺ πήγαμε μὲ τὸ γυιό μου τὸ Στάθη, ποὺ κι αὐτὸς
ἀνακάλυψε μουσικοὺς ἤχους ποὺ προέρχονταν ἀπὸ τὰ βάθη τῆς Ἱστορίας, ποὺ στὴν
οὐσία εἶναι ἑλληνικοί. Διαπιστώσαμε, ὅτι παίζουν τὸν ἀρχαῖο δίαυλο, ὅπως εἶναι ἐδῶ
στὸ κυκλαδίτικο μουσεῖο. Ἀκόμα καὶ σήμερα στὴν Ἰταλία σὲ πανηγύρια καὶ σὲ γι-
ορτὲς χρησιμοποιεῖται αὐτὸ τὸ πανάρχαιο ἑλληνικὸ ὄργανο, ἐνῷ ἐδῶ, στὴν Ἑλλάδα,
δὲν ὑπάρχει τίποτε. Ἔξω διατηροῦν πολλὰ πράγματα ἀπὸ ἐμᾶς. Ὅπως εἶχα δεῖ σὲ
ἕνα «ντοκυμανταίρ» τῶν Ἐγγλέζων γιὰ τὸν Μ. Ἀλέξανδρο, γιὰ τὴν Τροία, ὅτι στὴν
Τουρκία ὑπῆρχαν ραψῳδοὶ καὶ μουσικοί, ποὺ μὲ τὴν συνοδεία ἑλληνικῆς μουσικῆς
ἀφηγοῦνταν ἱστορίες, ὅπως ὁ Ὅμηρος καὶ ὁ Δημόδοκος. Δηλαδὴ πολλὰ στοιχεῖα ἑλλη-
νικὰ ὑπάρχουν ἔξω ἀπὸ ἐμᾶς κι ἐδῶ δὲν ὑπάρχει τίποτε. Τὰ ἔχουν καταστρέψει ὅλα.
Χάρηκα ποὺ μὲ τὸ γυιό μου ψάξαμε καὶ βρήκαμε τέτοια μουσικὰ ἀκούσματα.
Ὁ μοναδικὸς ἀπὸ τοὺς 2.000 παπύρους, ποὺ βρέθηκε ὁλόκληρος, εἶναι τὸ «Περὶ
Μουσικῆς» τοῦ Φιλόδημου. Τὸ «ντοκυμανταίρ» τῶν Ἀμερικανῶν, ποὺ σᾶς προα-
νέφερα πὼς ἦταν ἄθλιο, εἶχε διαστρεβλώσει τελείως τὴν Ἱστορία κατὰ τὴ συνήθη
πρακτικὴ τῶν Ἀμερικανῶν, ποὺ προσπαθοῦν νὰ μειώσουν τὶς ἀξίες καὶ τὶς μορφὲς
τοῦ παρελθόντος. Ὁ Φιλόδημος ἔγραφε ποιήματα γιὰ μία Δημώ· ἦταν ἐρωτευμένος
καὶ τὰ μισά του ποιήματα τὰ εἶχε ἀφιερώσει σὲ αὐτὴ τὴν κοπέλλα (ἐξ οὗ καὶ τὸ
ὄνομα, ποὺ τοῦ τὸ ἔδωσαν ἐπειδὴ ἀγαποῦσε τὴ Δημώ). Οἱ Ἀμερικάνοι διαστρεβλώ-
νοντας τὸ ποίημα, τὴ Δημὼ τὴν ἔκαναν «ὁ Δαίμων»!
Ἰωάννης Λάζαρης
«Πρὶν ἀ πὸ 250 χρόνια ἀνακαλύφθηκαν στὸ Ἑρκολάνο τῆς Ἰταλίας 2.000
ἀρχαῖοι ἑλληνικοὶ πάπυροι καλυμμένοι κάτω ἀπὸ τὴν ίδια λάβα τοῦ Βεζουβίου, ποὺ εἶχε καλύψει καὶ τὴν Πομπηία. Οἱ πάπυροι αὐτοὶ αναγνώσθηκαν πρόσφατα μέ υπερ-
σύγχρονες τεχνικὲς μεθόδους κι ἀποκάλυψαν ἄγνωστα μέχρι τώρα ἀρχαῖα ἑλληνικὰ κείμενα κυρίως Ἐπικούρειας Φιλοσοφίας. Γιὰ τὴ σημαντικώτατη αὐτὴ ἀνακάλυψη ἐνδιαφέρθηκαν πολλοὶ ξένοι ἐπιστήμονες καὶ πολλὰ ξένα πανεπιστήμια, στὴν Ἑλλάδα ὅμως ἔχουμε πλήρη ἄγνοια.» Αὐτὰ μᾶς ἀποκάλυψε σὲ ἀποκλειστικὴ συνέντευξή του ὁ σκηνοθέτης κ. Θόδωρος Μαραγκός. Ἡ ἀνακάλυψη τῶν παπύρων τοῦ Ἑρκολάνο ἀποτελεῖ τὸ θέμα τῆς τελευταίας του ταινίας μὲ τίτλο «Black Μπέ ε ε».
ΕΡ.: Κύριε Μαραγκέ, εἶσθε ἕνας ἤδη καταξιωμένος καλλιτέχνης μὲ ἀξιόλογο ἕως
τώρα ἔργο στὸ ἐνεργητικό σας. Πρόσφατα ὅμως μᾶς ἐπιφυλάξατε μιὰ ἐπὶπλέον πο-
λὺ εὐχάριστη ἔκπληξη. Ἀναφέρομαι στὸ «Βlack Μπέ ε ε». Μιλήστε μας γι’ αὐτό.
– Εἶναι μία ταινία, ἡ ὁποία πιστεύω, ὅ τι ἐκφράζει τὴν ἐποχή της, κι ἀ πὸ τὶς προβολὲς
ποὺ εἶδα, πιστεύω, ὅ τι ἐκφράζει ἐπίσης τὸν κόσμο ποὺ ἔχει ἀνάγκη νὰ δῇ κάτι τέτοιο,
καὶ τὴ «ρούφηξε». Ἐντυπωσιάστηκε μὲ ὅλα αὐτὰ τὰ πράγματα, για τὶ κατάλαβε, ὅτι
τοῦ ἔχουν κρύψει κάποια γνώση. Πέρα ἀπὸ τὴν ἐπιτυχία τῆς ται νίας ὅσον ἀφορᾷ στὴν
καλλιτεχνική της πλευρά, ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο ἄρεσε πιὸ πολὺ εἶναι τὸ περιεχόμενό της,
γιὰ τὸ ὁποῖο οἱ ἄνθρωποι ἔμειναν κατάπληκτοι, γιατὶ δὲν τὸ ἤξεραν. Δὲν μποροῦσαν
νὰ διανοηθοῦν, ὅτι στὴν Ἰταλία ὑπάρχει ἕνας Ἑλληνισμός, ποὺ δὲν ὑπάρχει οὔτε στὴν
Ἑλλάδα. Αὐτὸ ἐντυπωσίασε κι ἐμένα.
ΕΡ.: Ποιό ἦταν τὸ κίνητρο, ποὺ σᾶς ὤθησε νὰ ἀσχοληθῆτε μὲ αὐτὴν τὴν ταινία,
τῆς ὁποίας ἡ θεματολογία εἶναι διαφορετικὴ ἀπὸ αὐτήν, ποὺ ἔχουμε μέχρι τώρα
συνηθίσει νὰ βλέπουμε στὸν κινηματογράφο;
– Τὸ ἐρέθισμα δόθηκε κάποιο βράδυ, ὅταν εἶδα ἕνα ἄθλιο «ντοκιμανταίρ» τῶν
Ἀμερικάνων γιὰ τοὺς πάπυρους τοῦ Ἑρκολάνο (σ.σ. ἐκ τοῦ Ἡρακλῆς). Τὸ θέμα αὐτὸ
τῆς ἀνακάλυψης κι ἀνάγνωσης τῶν 2.000 παπύρων ἀγνώστων ἀρχαίων ἑλληνικῶν
κειμένων μὲ ἐντυπωσίασε πάρα πολὺ κι ἀποφάσισα νὰ τὸ κάνω ἑλληνικὴ ταινία πλέ-
ον, γιατὶ ἀπὸ τοὺς Ἀμερικάνους εἶχε ἤδη γίνει· τὸ ἔχουν κάνει ὅμως «σὰν τὰ μοῦτρα
τους». Ἔτυχε νὰ γνωρίσω ἕναν Ἰταλό, ὁ ὁποῖος ἤξερε Ἑλληνικὰ κι εἶχε ἑλληνικὴ παι-
δεία· τὸν ἔλεγαν μάλιστα κι Αἴγισθο, καὶ μαζὶ μὲ τὸν γυιό μου τὸ Στάθη πήγαμε στὴν
Ἰταλία. Ἐκεῖ μᾶς ἄνοιξαν οἱ πόρτες, γιατὶ οἱ ἄνθρωποι περίμεναν νὰ ἔρθῃ κάποιος
Ἕλληνας, γιατὶ δὲν εἶχε πατήσει κανένας μέχρι τότε καὶ μᾶς διευκόλυναν ἀφάνταστα,
ὅπου κι ἂν πήγαμε. Σημαντικὴ ἦταν ἐπίσης καὶ ἡ βοήθεια τοῦ λυκειάρχη Α΄ Λυκείου
Κερατσινίου κ. Παναγιώτη Μητροπέτρου, ὁ ὁποῖος εἶχε πάει στὴν Ἰταλία καὶ μᾶς
ἔδωσε πολύτιμες πληροφορίες.
ΕΡ.: Ἀναφέρατε, ὅτι ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες οὐδεὶς ἐπισκέφθηκε τὴν περιοχή. Θὰ
περιμένατε νὰ ἐνδιαφερθῇ κάποιος ἀπὸ τὸ κράτος ἢ νὰ ὑπάρξῃ κάποια ἰδιωτικὴ
πρωτοβουλία;
– Κατ’ ἀρχὴν ἡ ὑπόθεση εἶναι ἄγνωστη στὴ χώρα μας. Εἶναι 250 χρόνια, ποὺ
ἔχουν ἀνακαλυφθῆ αὐτοὶ οἱ πάπυροι, καὶ στὴν Ἑλλάδα δὲν τὸ ξέρουν. Στὴν τηλεό-
ραση παρουσιάστηκε μία φορά, καὶ ἡ ἐφημερίδα «Ἐλευθεροτυπία» κυκλοφόρησε
ἕνα ἔνθετο DVD μὲ αὐτὸ τὸ θέμα, ἀλλὰ πέρασε ἀπαρατήρητο. Δὲν τὸ πῆρε κανεὶς
εἴδηση. Τώρα ἐγὼ προσωπικὰ δὲν περιμένω τίποτε οὔτε ἀπὸ τὸ κράτος οὔτε ἀπὸ τὸ
Ὑπουργεῖο Παιδείας οὔτε ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ. Λές, τὸ Ἑλληνικὸ Κρά-
τος, οἱ ἐπιστήμονες, οἱ ἀρχαιολόγοι, κάποιος νὰ ἐνδιαφερθῇ· καὶ αὐτὸ τὸ ἐρώτημα
καὶ ἡ ἀνάγκη βγαίνει, ὅταν πᾷς ἐκεῖ πέρα, ὅπου οἱ ἄνθρωποι σοῦ λένε: «Καλά, δὲν
ἐνδιαφέρουν οἱ πάπυροι τοὺς Ἕλληνες;» Καὶ μπαίνει τὸ ἐρώτημα: Ἐνδιαφέρουν
ὅλο τὸν κόσμο καὶ τοὺς Ἕλληνες δὲν τοὺς ἐνδιαφέρουν;
Ἡ «προβατοποίηση» τῶν Ἑλλήνων στὸ Βυζάντιο
ΕΡ.: Ἐνῷ ἀπὸ τὴ μιὰ μεριὰ γιὰ ἕνα σημαντικώτατο ἀρχαιολογικὸ εὕρημα, ὅπως
εἶναι οἱ πάπυροι τοῦ Ἑρκολάνο, δὲν ἐνδιαφέρεται κανένας Ἕλληνας, ἀπὸ τὴν ἄλλη
παρατηροῦμε τὸ φαινόμενο νὰ ἔχῃ πέσει ὅλη ἡ Ἑλλάδα ἐπάνω ἀπὸ τὸ πτῶμα ἑνὸς
μοναχοῦ στὴν Φθιώτιδα, τὸ ὁποῖο μονοπώλησε γιὰ πολλὲς ἡμέρες τὴ θεματολογία
τῶν Μ.Μ.Ε.. Πῶς ἐξηγεῖτε αὐτὸ τὸ φαινόμενο;
– Εἶναι ἕνα θέμα, τὸ ὁποῖο μέσα στὴν ταινία θίγεται μὲ τὸν Δημητράκη, τὸν Νεοέλ-
ληνα, ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας ἀφυπνισμένος Ἕλληνας, ποὺ διαπιστώνει, ὅτι ἔχει γίνει ἤδη
πρόβατο κι ἀναρωτιέται, πῶς ἔγινε πρόβατο, πῶς ἀλλοτριώθηκε μέσα στὴν πορεία τοῦ
χρόνου. Ἦρθε καὶ μαζί μας -σεναριακὴ ὑπέρβαση- καὶ ψάχνει νὰ βρῇ, ποιός τὸν ἔκανε
πρόβατο, κι ἀνακαλύπτει, πὼς τὸν ἔκαναν πρόβατο στὸ Βυζάντιο. Τὸν ὑποχρέωναν νὰ
σκύβῃ, νὰ σκύβῃ, νὰ λέῃ ὅλο συγγνώμη, ὅλο ἔλεος καὶ τελικὰ νὰ γίνῃ πρόβατο, νὰ μπῇ
στὸ ποίμνιο τῆς Ἐκκλησίας καὶ τελικὰ νὰ ἀποκτήσῃ τὴ γλῶσσα τοῦ προβάτου. Ἀπὸ
ἐκεῖ προέρχεται καὶ τὸ «Black Μπέεε», ἡ φωνή του, ἡ φωνὴ τοῦ μαύρου προβάτου.
ΕΡ.: Μιλήσατε προηγουμένως γιὰ κρυμμένη γνώση. Ποιός πιστεύετε, ὅτι ἔκρυψε
τὴ γνώση ἀπὸ τὸν Δημητράκη, ἀπὸ τὸν Νεοέλληνα δηλαδή;
– Ἀπὸ ἐμᾶς!
ΕΡ.: Βεβαίως, γιατὶ ὁ κάθε ἕνας ἀπὸ ἐμᾶς ἕνας Δημητράκης εἶναι τελικά.
(Ὁ Νεοέλληνας Δημητράκης εἶναι ἕνα πρόβατο ἀνάμεσα σὲ ὅλα τὰ ἄλλα. Ἀναρωτιέται ὅμως τί ἦταν αὐτό ποὺ τὸν ἔκανε πρόβατο καὶ τί ἦταν πρὶν νὰ γίνῃ πρόβατο. Τέτοιες σκέψεις εἶναι ὅμως ἀπαγορευμένες γιὰ τὰ πρόβατα κι ἔτσι ὁ Δημητράκης γίνεται τὸ μαῦ
ρο πρόβατο τοῦ ποιμνίου. )
– Εἶναι ἱστορία ὁλόκληρη. Πιστεύω, ὅτι ξεκίνησε ἀπὸ τὸ Βυζάντιο αὐτὴ ἡ ἱστο-
ρία, ἀπὸ τὸ Χριστιανισμό, ποὺ ἔκατσε στὸ σβέρκο τοῦ Ἕλληνα καὶ προσπάθησε νὰ
καταστρέψῃ ὅλο τὸ παρελθόν του, ὅλη τὴν Ἱστορία του καὶ νὰ μᾶς ξεκόψῃ τελείως
ἀπὸ τὴν ἐξέλιξή μας. Τόσο μὲ τὴν Τουρκοκρατία ὅσο καὶ μὲ τὰ χρόνια ποὺ πέρασα
ἀπομακρυνθήκαμε πάρα πολὺ ἀπὸ τὶς ρίζες μας. Στὰ σχολεῖα, ὅπως ξέρουμε, δὲν δι-
δασκόμαστε τοὺς ἀρχαίους προγόνους μας ἀλλὰ τὸν Μωυσῆ, τὸν Ἀβραὰμ καὶ ὅλους
αὐτούς. Δυσκολευόμαστε νὰ βροῦμε ἐπαφή, ἐνῷ στὴν Ἰταλία, ποὺ πῆγα, μοῦ ἔκανε
ἐντύπωση, πόσο εὔκολα μπορεῖ κανεὶς νὰ μάθῃ τὴν ἀρχαία Ἑλληνικὴ Ἱστορία, τοὺς
φιλοσόφους, ὅλο τὸν Ἑλληνισμὸ δηλαδή. Ἐδῶ πέρα δὲν διδάσκονται στὰ σχολεῖα,
δὲν διδάσκονται πουθενά. Ἔτσι οἱ σημερινοὶ Ἕλληνες ἔχουν χαθῆ, καὶ δυσκολευό-
μαστε νὰ βροῦμε ἐπαφὴ μὲ τὶς ρίζες.
ΕΡ.: Ἐπισημαίνετε, ὅτι αὐτὴ ἡ ἀποκοπὴ τοῦ Ἕλληνα ἀπὸ τὶς ρίζες του ἔγινε στὸ
θεοκρατούμενο Βυζάντιο. Πιστεύετε, ὅτι ἡ σημερινὴ ἑλληνικὴ κοινωνία ἐξακολου-
θεῖ νὰ θεοκρατῆται, καὶ ἡ Ἐκκλησία συνεχίζει νὰ παίζῃ τὸ ρόλο ποὺ ἔπαιζε ἐπὶ
Βυζαντίου;
– Ἐγὼ πιστεύω, ὅτι αὐτοὶ τὸ ἔχουν χάσει τὸ παιχνίδι, παρ’ ὅλο ποὺ ἀκόμα ἔχουν
μεγάλη ἰσχύ, ἀλλὰ σὲ μία ἐποχὴ ὅπως εἶναι ἡ σημερινή, ἡ ἐποχὴ τῆς πληροφόρησης,
τῆς ἐπανάστασης τῆς πληροφορίας καὶ τῆς γνώσης, δυσκολεύονται νὰ κρύβουν καὶ νὰ
ἐλέγχουν ὅλη αὐτὴ τὴν κίνηση τῶν ἰδεῶν καὶ τῶν πληροφοριῶν. Ἀλλὰ παρ’ ὅλα αὐτὰ
ἔχουν μεγάλη ἐξουσία. Εἶναι τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων, τὸ ὁποῖο
ἐλέγχει, τί εἴδους γνώση θὰ περάσῃ στὰ σχολεῖα, στὰ παιδιὰ κ.τ.λ. Ἔχουν ἀκόμα δύ-
ναμη. Καὶ λίγο πολὺ ὁ Ἕλληνας ἔχει συνηθίσει τὸ ἑλληνοχριστιανικὸ καὶ κάπως ἔχει
ταυτίσει μέσα στὸ πέρασμα τοῦ χρόνου τὸν ἑαυτό του μὲ τοὺς χριστιανοὺς .
ΕΡ.: Πιστεύετε, ὅτι δὲν πρέπει νὰ ταυτίζεται ὁ Ἑλληνισμὸς μὲ τὸ Χριστιανι-
σμό; Ἀποτελοῦν δύο μεγέθη διάφορα κι ἀσυμβίβαστα μεταξύ τους;
– Ναὶ βέβαια. Εἶναι δύο κοσμοθεωρίες, ποὺ προσπαθοῦν νὰ μᾶς τὶς παρουσιά-
σουν σὰν μία, ἐνῷ δὲν εἶναι, γιατὶ ἡ μία εἶναι δόγμα, δὲν σοῦ ἀφήνει τὴ σκέψη ἐλεύ-
θερη καὶ ἡ ἄλλη μιὰ φιλοσοφικὴ κοσμοθεωρία, ποὺ σὲ γοητεύει νὰ ψάχνῃς καὶ νὰ
βρίσκῃς τὴν ἀλήθεια, τοὺς νόμους τοῦ Σύμπαντος καὶ τὴν πορεία τοῦ ἀνθρώπου
μέσα στὴν Ἱστορία του.
ΕΡ.: Πῶς βλέπετε τὸ μέλλον τοῦ τόπου μας ἐν μέσῳ τῆς διελκυστίνδας μεταξὺ
θεοκρατίας καὶ πολιτισμοῦ;
- Ἐγὼ ἔχω διαχωρίσει τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ τὸν Ἕλληνα ἀπὸ τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος.
Ὅσο τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος ἔχει αὐτὴ τὴν ἐξουσία καὶ αὐτοὺς τοὺς ἡγέτες (σὲ εἰσαγω-
γικά), πιστεύω, ὅτι συρρικνώνεται, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν Ἑλληνισμὸ ποὺ διογκώνεται
σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Αὐτὸ ποὺ εἶδα στὴν Ἰταλία, μοῦ ἔκανε φοβερὴ ἐντύπωση· ποὺ
μαθαίνουνε σὲ ὅλα τὰ πανεπιστήμια, τὸ ἐνδιαφέρον ὅλου τοῦ κόσμου γιὰ τὸν Ἑλ-
ληνισμό, γιὰ τὸν ὑψηλότερο πολιτισμὸ τῆς ἀνθρωπότητας. Ἐνδιαφέρει ὅλους τοὺς
μορφωμένους ἀνθρώπους, ἐνῷ ἐδῶ, μέσα στὴν Ἑλλάδα, πιστεύω, ὅτι ἑδρεύει τὸ ἀν-
θελληνικὸ κέντρο. Γι’ αὐτὸ τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας εἶναι καὶ Θρησκευμάτων, γι’ αὐτὸ
ἡ Ἐκκλησία παίζει αὐτὸ τὸ ρόλο, γι’ αὐτὸ κατήργησαν τὴν διδασκαλία τῶν ἀρχαίων
Ἑλληνικῶν, ἐμποδίζουν τὶς ἔρευνες, ἀποσιωποῦν τὶς ἀνακαλύψεις. Ἔχουμε ἕνα σωρὸ
παραδείγματα, ὅπως ὁ πόλεμος ποὺ γίνεται στὸν Πουλιανό, τὴ Σουβαλτζῆ, τὸν Σπυ-
ρόπουλο καὶ ἄλλους. Ἀλλὰ πιστεύω, ὅτι δὲν πρέπει νὰ ταυτίζουμε τὸ κράτος μὲ τὸν
Ἑλληνισμό. Ὁ Ἑλληνισμὸς καὶ ὁ Ἕλληνας δὲν ἔχουν σχέση μὲ τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος.
Ὁ Ἑλληνισμὸς εἶναι τεράστιος.
ΕΡ.: Ἀπὸ τὴν ἀπήχηση ποὺ εἶχε τὸ ἔργο σας εἶσθε ἱκανοποιημένος;
– Ναί, ἀπὸ τὴν ποιοτικὴ ἀπήχηση, γιατὶ γιὰ τὴν ποσοτικὴ δὲν μοῦ ἐπιτρέψανε. Δη-
λαδὴ μὲ ρίξανε τώρα στὸ τέλος τῆς κινηματογραφικῆς ἐποχῆς, ἐνῷ εἴχαμε συμφωνήσει
ἄλλα· νὰ παιχτῇ στὴ μέση τῆς κινηματογραφικῆς περιόδου.
ΕΡ.: Ποιός ἦταν ὁ λόγος τῆς δυσμενοῦς αὐτῆς ἀλλαγῆς;
– Πιστεύω ὅτι ἡ ταινία ἄρχισε ἀπὸ ἕνα σημεῖο καὶ πέρα νὰ ἐνοχλῇ, γιατὶ ἄρεσε πά-
ρα πολὺ κι ὅσοι τὴν βλέπουν φεύγουν ἐνθουσιασμένοι κι ἐντυπωσιασμένοι. Ἀλλὰ δὲν
ἀρέσει σὲ αὐτοὺς ποὺ κτυπάει ἡ ταινία. Δὲν ἀρέσει στὸ κράτος, δὲν ἀρέσει στὸ ὑπουρ-
γεῖο, δὲν ἀρέσει σὲ ὅλους τοὺς φορεῖς. Αὐτοὶ λιγάκι ἐνωχληθήκανε κι ἴσως πιέσανε.
Ἀντικειμενικὰ τὴν ἔρριξαν τὴν ταινία, γιὰ νὰ μὴν γίνῃ κεντρικὸ πολιτιστικὸ ζήτημα.
Ἂν παιζόταν τὸ χειμῶνα, μποροῦσε νὰ κάνῃ καὶ 100.000 εἰσιτήρια. Γιατὶ ὁ κόσμος,
ὅταν ἔμαθε ὅτι πῆρε τὸ βραβεῖο στὴ Θεσσαλονίκη κι ἐνδιαφέρθηκε, δὲν τὴν εἶδε. Τὴν
ἔπαιξαν μετὰ ἀπὸ δύο -τρεῖς μῆνες, τώρα ποὺ ἔλειπε ὅλος ὁ κόσμος, τώρα ποὺ μιλᾶμε,
μετὰ τὸ Πάσχα καὶ τὴν Πρωτομαγιά, τότε τὴν ἔβαλαν νὰ παίξῃ μέσα στὶς γιορτές.
ΕΡ.: Πιστεύετε, ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἔχει τὰ παρακλάδια της καὶ μέσα στὰ κινηματο-
γραφικὰ πράγματα;
Ἡ Βυζαντινὴ Ἐποχή, τότε ποὺ ὁ Δημητράκης ἄρχισε ἀπὸ τὶς πολλὲς γονυκλισίες νὰ με-
τατρέπεται σιγά-σιγὰ σὲ πρόβατο.
– Ὄχι ἀκριβῶς ἡ Ἐκκλησία στὴν προκειμένη περίπτωση, γιατὶ φταίει καὶ τὸ κρά-
τος. Πιστεύω, ὅτι ὅλοι μαζὶ εἶναι ἕνα μέτωπο, ποὺ ἐμποδίζουν ὁποιαδήποτε φωνὴ νὰ
ἀκουστῇ καὶ νὰ πάῃ παραπέρα. Τὴν κρατᾶνε δηλαδὴ μέσα σὲ περιωρισμένα πλαίσια,
ἀκριβῶς γιὰ νὰ δείξουν, ὅτι ἔχουμε μία δημοκρατικὴ ἐπίφαση, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἄλλη
μεριὰ ἐμποδίζουν τὴν ἐξάπλωσή της.
ΕΡ.: Νὰ περιμένουμε κι ἄλλες παρόμοιες ἐκπλήξεις ἀπὸ ἐσᾶς στὸ μέλλον;
– Εἶναι ἀλήθεια, ὅτι αὐτὸ τὸ ἔργο μοῦ ἄνοιξε ἕνα δρόμο. Μπῆκα σὲ μιὰ θεματολο-
γία τεράστια, ποὺ μὲ ἐνδιαφέρει πάρα πολύ. Θὰ προσπαθήσω νὰ κυκλοφορήσω τὴ
συγκεκριμένη ταινία καὶ σὲ DVD, γιατὶ μοῦ τὸ ζητοῦν πολλοὶ γιὰ τὴν βιβλιοθήκη
τους. Νὰ τὸ πάρουν, μιὰ καὶ ἐμποδίστηκε ἀπὸ τοὺς κινηματογράφους. Παρέλειψα
νὰ ἀναφερθῶ στὴν ἄλλη πλευρά, ποὺ ἐμπόδισε τὴν ταινία νὰ φθάσῃ στοὺς κινηματο-
γράφους, ἡ ὁποία εἶναι τὸ ἐμπορικὸ κύκλωμα τοῦ κινηματογράφου, ποὺ ἐλέγχεται
ἀπὸ τὸν ἀμερικανικὸ κινηματογράφο. Ἐλάχιστες κινηματογραφικὲς αἴθουσες εἶναι
ἐλεύθερες, ποὺ δὲν ἐλέγχονται. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος, ποὺ δὲν παίχτηκε στὰ πολυσινεμὰ
τῶν μεγάλων ἑταιρειῶν ἀλλὰ σὲ ἐπιλεγμένες αἴθουσες.
ΕΡ.: Θὰ μᾶς περιγράψετε τὶς προσωπικές σας ἐντυπώσεις καὶ τὶς ἐμπειρίες ποὺ
ἀποκομίσατε ἀπὸ τὸ ταξίδι στὴν Ἰταλία γιὰ τὸ γύρισμα τῆς ταινίας;
– Θὰ ἤθελα νὰ ἀναφερθῶ στὸν Ἑλληνισμὸ τῆς Ἰταλίας, γιὰ αὐτὰ ποὺ εἶδα πηγαί-
νοντας σὲ σχολεῖα, σὲ μέρη ὅπως ἡ Ποσειδωνία, ἡ Κούμα (σ.σ. Κύμη), ποὺ πήγαμε
καὶ εἶχαν «φάτσα» ὅτι τὸ Λατινικὸ Ἀλφάβητο προέρχεται ἀπὸ τοὺς Δωριεῖς, τοὺς
Κυμαίους, στὶς Πιθηκοῦσες, ποὺ εἴδαμε μία ἀπὸ τὶς ἀρχαιότερες ἑλληνικὲς ἐπιγραφὲς
στὸ Μουσεῖο τους. Οἱ ἄνθρωποι ὅλοι, οἱ μορφωμένοι Ἰταλοὶ ἐκείνης τῆς περιοχῆς,
μίλαγαν Ἑλληνικά. Γυρίσαμε πολὺ πλούσιοι, ἦταν μία τεράστια ἐμπειρία, ποὺ ἐγὼ
δὲν τὴν περίμενα. Εὐχαριστήθηκα ποὺ πήγαμε μὲ τὸ γυιό μου τὸ Στάθη, ποὺ κι αὐτὸς
ἀνακάλυψε μουσικοὺς ἤχους ποὺ προέρχονταν ἀπὸ τὰ βάθη τῆς Ἱστορίας, ποὺ στὴν
οὐσία εἶναι ἑλληνικοί. Διαπιστώσαμε, ὅτι παίζουν τὸν ἀρχαῖο δίαυλο, ὅπως εἶναι ἐδῶ
στὸ κυκλαδίτικο μουσεῖο. Ἀκόμα καὶ σήμερα στὴν Ἰταλία σὲ πανηγύρια καὶ σὲ γι-
ορτὲς χρησιμοποιεῖται αὐτὸ τὸ πανάρχαιο ἑλληνικὸ ὄργανο, ἐνῷ ἐδῶ, στὴν Ἑλλάδα,
δὲν ὑπάρχει τίποτε. Ἔξω διατηροῦν πολλὰ πράγματα ἀπὸ ἐμᾶς. Ὅπως εἶχα δεῖ σὲ
ἕνα «ντοκυμανταίρ» τῶν Ἐγγλέζων γιὰ τὸν Μ. Ἀλέξανδρο, γιὰ τὴν Τροία, ὅτι στὴν
Τουρκία ὑπῆρχαν ραψῳδοὶ καὶ μουσικοί, ποὺ μὲ τὴν συνοδεία ἑλληνικῆς μουσικῆς
ἀφηγοῦνταν ἱστορίες, ὅπως ὁ Ὅμηρος καὶ ὁ Δημόδοκος. Δηλαδὴ πολλὰ στοιχεῖα ἑλλη-
νικὰ ὑπάρχουν ἔξω ἀπὸ ἐμᾶς κι ἐδῶ δὲν ὑπάρχει τίποτε. Τὰ ἔχουν καταστρέψει ὅλα.
Χάρηκα ποὺ μὲ τὸ γυιό μου ψάξαμε καὶ βρήκαμε τέτοια μουσικὰ ἀκούσματα.
Ὁ μοναδικὸς ἀπὸ τοὺς 2.000 παπύρους, ποὺ βρέθηκε ὁλόκληρος, εἶναι τὸ «Περὶ
Μουσικῆς» τοῦ Φιλόδημου. Τὸ «ντοκυμανταίρ» τῶν Ἀμερικανῶν, ποὺ σᾶς προα-
νέφερα πὼς ἦταν ἄθλιο, εἶχε διαστρεβλώσει τελείως τὴν Ἱστορία κατὰ τὴ συνήθη
πρακτικὴ τῶν Ἀμερικανῶν, ποὺ προσπαθοῦν νὰ μειώσουν τὶς ἀξίες καὶ τὶς μορφὲς
τοῦ παρελθόντος. Ὁ Φιλόδημος ἔγραφε ποιήματα γιὰ μία Δημώ· ἦταν ἐρωτευμένος
καὶ τὰ μισά του ποιήματα τὰ εἶχε ἀφιερώσει σὲ αὐτὴ τὴν κοπέλλα (ἐξ οὗ καὶ τὸ
ὄνομα, ποὺ τοῦ τὸ ἔδωσαν ἐπειδὴ ἀγαποῦσε τὴ Δημώ). Οἱ Ἀμερικάνοι διαστρεβλώ-
νοντας τὸ ποίημα, τὴ Δημὼ τὴν ἔκαναν «ὁ Δαίμων»!
Ἰωάννης Λάζαρης
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις
(
Atom
)