Πέμπτη 28 Ιουνίου 2007

Σε πια χώρα ζούμε ;

· Στην Ελλάδα κυκλοφορούν 4.548.469 Ι.Χ. αυτοκίνητα. 27.808 λεωφορεία, 1.008.912 φορτηγά, 764.455 μοτοσικλέτες ( άνω των 50 ). Δηλαδή συνολικά, κυκλοφορούν 6.352.644 οχήματα. ( Δεν υπολογίζονται τα τρακτέρ ). Επομένως σε κάθε 1,5 Έλληνα αντιστοιχεί 1 όχημα. Αν δε υπολογίσουμε ότι δεν οδηγούν τα άτομα ηλικίας από 1 έως 18 ετών και από 70 έως 80 ετών, τότε σε κάθε Έλληνα αντιστοιχεί ένα όχημα ( πηγή ΣΕΑΑ )
· Έχουν καταγραφή περίπου 832.500 σκάφη στα λιμάνια και στις μαρίνες όλης της Ελλάδας. Ήτοι σε κάθε 4 νοικοκυριά αναλογεί 1 σκάφος.
· Επί ελληνικού εδάφους υπάρχουν περίπου 115.000 πισίνες. Ήτοι σε κάθε 24 νοικοκυριά αναλογεί 1 πισίνα.
· Στα 69 μεγαλύτερα σούπερ μάρκετ της Ελλάδας, τον προηγούμενο χρόνο πραγματοποιήθηκαν εισπράξεις 3 δισ.€
· Τα 5 μεγαλύτερα καταστήματα στην Αττική πραγματοποίησαν τον περασμένο χρόνο εισπράξεις περίπου 600 εκατ. €
· Οι Έλληνες διαθέτον 12 εκατομμύρια κινητά τηλέφωνα, που είναι το μεγαλύτερο παγκοσμίως ποσοστό σε αναλογία με τον πληθυσμό.
· Επίσης είμαστε πρώτοι στην Ευρώπη σε κατανάλωση ουίσκι, καλλυντικών, είδη ενδύσεως και παχύσαρκων παιδιών.
· 65.000 Έλληνες φοιτητές σπουδάζουν σήμερα στο εξωτερικό, που θεωρείται ο μεγαλύτερος αριθμός στον κόσμο σε σύγκριση με τον πληθυσμό.
· 1 με 1,5 εκατομμύρια Έλληνες μετακινούνται τα σαββατοκύριακα και αργίες – διακοπές μόνο από την περιοχή της Αττικής.
· Πάνω από 1.000.000 αλλοδαποί που από το 1989 - 95 ήρθαν σχεδόν πάμπτωχοι και ξυπόλητοι στην Ελλάδα, είναι κάτοχοι σπιτιών , αυτοκινήτων και μεγάλων τραπεζικών καταθέσεων. Υπολογίζεται ότι οι καταθέσεις των Αλβανών στις αλβανικές και ελληνικές τράπεζες ανέρχονται σε 14.000.000 € ( Οικονομικοί Καθημερινή ).
· Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, στη χώρα μας δηλώθηκαν 35.000.000 οικόπεδα και αγροτεμάχια, εκ των οποίων το 20% περιλαμβάνει και οικήματα. Ήτοι στα 11.000.000 κατοίκων αντιστοιχούν 7.000.000 οικήματα. Ενώ σε περίπου κάθε τρεις Έλληνες αντιστοιχεί 1 εξοχικό σπίτι!
· Ακόμη η ιδιοκατοίκηση στην Ελλάδα ανέρχεται στο εντυπωσιακό 85% επι του συνόλου του πληθυσμού. Δηλαδή ποσοστό υψηλότερο το αντίστοιχο της Ιταλίας και της Ελβετίας!
· Τέλος η Ελλάδα κατατάσσεται στην 23η θέση παγκοσμίως επι συνόλου 212 κρατών ως προς το κατά κεφαλήν εισόδημα με 23.979 δολάρια ( «The world in 2007», έκδοση του « έκδοση του « economist» ) χωρίς την παραοικονομία, που κατά έγκυρες εκτιμήσεις υπερβαίνει το 30% του συνόλου του κατά κεφαλήν εισοδήματος.


Πρώτο θέμα

Παρασκευή 22 Ιουνίου 2007

TV - Κρυφά ταλέντα

Η ελληνική τηλεόραση βρίθει από εκπομπές που σκοπό τους έχουν, υποτίθεται, να ανακαλύψουν κρυφά... ταλέντα. Και το σταρ σίστεμ, που έχει τόσο έντεχνα στηθεί από κανάλια, εφημερίδες και περιοδικά, αναδεικνύει τους «αποφοίτους» αυτών των εκπομπών σε αστέρες του σύγχρονου λαϊκοπόπ πενταγράμμου.

Θα έλεγε κανείς ότι η χώρα μας ξεχειλίζει από μουσικοχορευτικά ταλέντα τύπου βαριετέ, που κάνουν ουρά για να πάρουν μέρος στην τηλεοπτική διαλογή. Μακάρι να μπορούσαμε να πούμε το ίδιο και για ταλέντα στην επιστήμη, στην τέχνη ή στην τεχνολογία οι οποίοι, με τις πρωτοπόρες ιδέες τους, θα προσέφεραν στο μέλλον της χώρας μας κάτι ουσιαστικότερο από μερικές πωλήσεις δίσκων. Πού είναι αυτοί οι νέοι; Γιατί η χώρα μας έχει μείνει τόσο πίσω σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη; Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία όπως η σημερινή κερδίζουν αυτοί που τολμούν να καινοτομούν. Μόνο που η καινοτομία δεν διδάσκεται, ούτε επιβάλλεται. Είναι προϊόν προσωπικής έμπνευσης, χαρισματικότητας και δημιουργικότητας.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Γίναμε ξαφνικά ένας ατάλαντος λαός; Ή μήπως φταίει κάτι άλλο; Η παιδεία, για παράδειγμα, ή κάποιες τάσεις στην κοινωνία που αποδυναμώνουν την τόλμη έκφρασης και σκέψης των νέων;
Focus

Στρατηγική ασφαλείας για το πρώτο κόμμα


Σε ανάλυση του εκλογικού νόμου που παραθέτει ο κ. Ηλίας Νικολακόπουλος στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», αναφέρει:
Το ενδεχόμενο να προκύψει μια πεντακομματική Βουλή από τις επόμενες εκλογές έχει προκαλέσει ευρύτερη συζήτηση σχετικά με τις προϋποθέσεις κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας (151 έδρες). Συζήτηση που ορισμένες φορές εμπλέκεται και με προτάσεις αλλαγής του εκλογικού νόμου, ενώ τα παραδείγματα που παρατίθενται δεν είναι πάντα διαφωτιστικά.
Σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο που θα ισχύσει στις επόμενες εκλογές, ο αριθμός των εδρών που αντιστοιχεί σε κάθε κόμμα (εφόσον υπερβεί το όριο του 3%) δεν προκύπτει από διαδοχικές κατανομές όπως συνέβαινε στο παρελθόν, αλλά προσδιορίζεται απευθείας από το εθνικό ποσοστό του και δευτερευόντως επηρεάζεται από το αθροιστικό ποσοστό που συγκεντρώνουν τα κόμματα που δεν ξεπερνούν το 3%. Ειδικότερα, η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξής:

α. Το εθνικό ποσοστό κάθε κόμματος επανυπολογίζεται εξαιρώντας τις ψήφους των κομμάτων που δεν ξεπέρασαν το 3%: έτσι, π.χ., αν το ποσοστό του πρώτου κόμματος είναι 41% και τα κόμματα που δεν θα εκπροσωπηθούν στη Βουλή συγκεντρώσουν αθροιστικά 5%, το τελικό ποσοστό του πρώτου κόμματος θα διαμορφωθεί στο 43,2% (41 x 100: 95).

β. Με τα επανυπολογισμένα αυτά ποσοστά μοιράζονται σε όλα τα κόμματα 260 έδρες (χωρίς να προσδιορίζεται σε ποιες περιφέρειες ανήκουν οι έδρες αυτές).

γ. Στον αριθμό των εδρών που προκύπτει από τον προηγούμενο υπολογισμό για το πρώτο κόμμα προστίθενται 40 ακόμη έδρες ως μπόνους για την αυτοδυναμία.

Έτσι, με βάση το προηγούμενο παράδειγμα, αν το ποσοστό του πρώτου κόμματος είναι 41% και τα κόμματα που θα εκπροσωπηθούν στη Βουλή συγκεντρώσουν αθροιστικά μόνο 95%, τότε οι έδρες του πρώτου κόμματος θα ανέλθουν σε 152 (260 x 43,2% + 40). Αν όμως τα κόμματα που θα ξεπεράσουν το 3% συγκεντρώσουν αθροιστικά 98%, τότε με το ίδιο ποσοστό (41%) για το πρώτο κόμμα οι έδρες του περιορίζονται σε 149 (260 x 41,8% + 40). Στην περίπτωση αυτή (του 98%) το πρώτο κόμμα θα πρέπει να συγκεντρώσει τουλάχιστον το 41,7% για να εξασφαλίσει την οριακή αυτοδυναμία (151 έδρες).
Ο αρθρογράφος προτείνει στα κόμματα να βελτιώσουν την απήχηση τους και το ποσοστό τους για να κερδίσουν την έστω οριακή αυτοδυναμία των 151 εδρών.



-->

Οι Δήμαρχοι μας, τα καμάρια μας!


Οι Δήμαρχοι κρύβουν την ηλικία τους, πάνω από τους μισούς δεν μιλούν ούτε μια ξένη γλώσσα, σε ένα όχι ευκαταφρόνητο ποσοστό (25%) διαθέτουν απολυτήριο πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και αρκετά μεγάλο ποσοστό τους (24%) είναι δημόσιοι υπάλληλοι.
Αυτά είναι τα ευρήματα έρευνας της ΚΕΔΚΕ που δημοσιεύτηκε στην Ημερησία, και στην οποία από τους 1000 περίπου εκλεγμένους Δημάρχους, μόνο οι 116 απάντησαν στο ερώτημα για την ηλικία τους…
Φύλο; ανδρικό στη μαζική πλειοψηφία (98%!!) . Και ηλικία άνω των 40 ετών σε ποσοστό 95%. 94% είναι παντρεμένοι, με δύο παιδιά (57%).
Για θρησκευτικά φρονήματα δεν ρώτησαν, αλλά βάζω στοίχημα: 100% full χριστιανοί ορθόδοξοι!
Από τα ευρήματα αυτά, εκείνο που κυριολεκτικά σε αφήνει άφωνο είναι η παντελής απουσία γυναικών από το αξίωμα αυτό. Την κατάσταση με τις γυναίκες Δημάρχους μπορεί κανείς να τη βρει στην ιστοσελίδα του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας
Είναι σήμερα συνολικά 21 στον αριθμό σε ολόκληρη την χώρα! (αν και πρέπει κανείς να αφαιρέσει την Μπακογιάννη, που εγκατέλειψε την αυτοδιοίκηση, με την οποία ούτως ή άλλως μόνο ευκαιριακά ασχολήθηκε και μόνο σαν πάτημα για την προσωπική της ανέλιξη). Παρόλο που από το 2001 έχει θεσμοθετηθεί η υποχρεωτική συμμετοχή γυναικών κατά το 1/3 σε ψηφοδέλτια Νομαρχιακών και Δημοτικών εκλογών, σήμερα μόνο ένα ποσοστό 12% είναι εκλεγμένο σε Δημοτικά Συμβούλια.

(Θεωρώ την ποσόστωση, το λιγότερο προσβλητική για μια γυναίκα. Τι θα πει υποχρεωτικά θα πρέπει να έχει 1/3 γυναίκες. Με το ζόρι; Όποια να ναι;)

Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι η τοπική αυτοδιοίκηση είναι ένας θεσμός στον οποίο βασιλεύει η οπισθοδρόμηση και η αρσενική κυριαρχία. Πώς μπορεί να περιμένει κανείς με αυτά τα δεδομένα να υπάρξει κάποια νέα αντίληψη για την αυτοδιοίκηση?
Νομίζω ότι, εάν λάβει κανείς υπόψη ότι οι σημερινοί Δήμαρχοι ασκούν κακοδιοίκηση και μάλιστα χωρίς καμιά συνέπεια, τότε θα πρέπει να πάει και να ψηφίσει δαγκωτά νέους !
Αν είναι απλός πολίτης και όχι «ειδικός» πολίτης με «ειδικά» προνόμια, νομίζω ότι δεν έχει να χάσει απολύτως τίποτα. Αντίθετα μπορεί να γίνει καταλύτης στο χτύπημα της διαφθοράς και κοινωνός σημαντικής αλλαγής και ξαραχνιάσματος της αυτοδιοίκησης.



Τρίτη 19 Ιουνίου 2007

Γιατί οι Αλβανοί λατρεύουν τις ΗΠΑ

Αν υπάρχει κάτι που αξίζει να θυμόμαστε από την εκπληκτική υποδοχή που επιφύλαξε ο αλβανικός λαός στον πρόεδρο Τζορτζ Μπους (George W. Bush) την Κυριακή (10/6), είναι πως αυτό το ξέσπασμα αγάπης δεν αφορούσε τόσο τον Μπους -όσο κι αν είναι κι αυτός δημοφιλής στη μικροσκοπική βαλκανική χώρα- όσο τη χώρα που εκπροσωπεί.

Όποιος κι αν ήταν πρόεδρος των ΗΠΑ, την ίδια ενθουσιώδη υποδοχή θα είχε στα Τίρανα.

Σε αντίθεση με τους ψυχρούς Ευρωπαίους της υπόλοιπης γηραιάς ηπείρου, οι Αλβανοί -που μόλις απέκτησαν τη δημοκρατία τους- θεωρούν τις Ηνωμένες Πολιτείες ως μία μεγάλη δημοκρατία, που μάχεται να διαδώσει την ελευθερία και τη δημοκρατία στον υπόλοιπο κόσμο.

Οι Αλβανοί πιστεύουν πως είναι η ζωντανή απόδειξη του γεγονότος αυτού.

Ο έρωτας της Αλβανίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν ξεκίνησε χθες.

Ξεκίνησε λίγο μετά τον Α' παγκόσμιο πόλεμο, όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον (Woodrow Wilson) αντιτάχτηκε στις μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης, επιμένοντας πως η Αλβανία, όπου κατοικεί ένας από τους αρχαιότερους ευρωπαϊκούς λαούς, ήταν ένα πραγματικό έθνος, που δικαιούνταν κρατικής συγκρότησης.

Οι τότε «μεγάλες δυνάμεις» -η Βρετανία, η Γαλλία και η Ιταλία- επιθυμούσαν να διαμελιστεί το αλβανικό έδαφος στους γείτονές του, ως ένα είδος βραβείου για τη συμβολή τους στην νίκη επί της συμμαχίας Γερμανίας-Αυστρίας.

Η Σερβία θα έπαιρνε ένα κομμάτι εδώ, η Ελλάδα μια δαγκωνιά παρακάτω, η Ιταλία μία παράκτια φέτα.

Αν δεν είχε ορθώσει το ανάστημά του ο Ουίλσον, η μικρή, φτωχή κι ανυπεράσπιστη χώρα θα είχε εξαφανιστεί. Δεν πρέπει έτσι να προκαλεί κατάπληξη το γεγονός πως πολλά Αλβανόπουλα που γεννήθηκαν μετά το 1919 ονομάζονταν «Ουίλσον».

Η Αλβανία εξαφανίστηκε πράγματα για λίγο, όταν το 1939 η Ιταλία εισέβαλε και κατέλαβε τη χώρα. Όταν η Ιταλία έχασε τον Β' παγκόσμιο πόλεμο και αποσύρθηκε, το 1943, την αντικατέστησε η Γερμανία.

Έως τη στιγμή που οι υποστηριζόμενοι από την Αγγλία και τις ΗΠΑ κομμουνιστές αντάρτες έδιωξαν τους Γερμανούς από τη χώρα.

Τελικά όμως το γεγονός της κατάληψης της εξουσίας από τους κομμουνιστές και τον Ενβέρ Χότζα (Enver Hoxha) δεν προσφερόταν για πανηγυρισμούς.

Ο Χότζα κυβέρνησε τη χώρα με σιδηρά πυγμή, απαγορεύοντας την ελευθερία, τη θρησκεία και την ελπίδα. Πέθανε το 1985 και ο κομμουνισμός ακολούθησε την ίδια τύχη λίγα χρόνια αργότερα. Για μια ακόμα φορά, οι Αλβανοί έστρεψαν το βλέμμα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Όταν ο υπουργός εξωτερικών Τζέιμς Μπέικερ (James Baker) επισκέφθηκε τη νεογέννητη δημοκρατία το 1991, τον υποδέχτηκαν πλήθη εξίσου πολυάριθμα και ενθουσιώδη με εκείνα που υποδέχτηκαν τον Μπους την Κυριακή. Πανευτυχείς άνδρες σήκωσαν στα χέρια τους τη λιμουζίνα του Μπέικερ και την οδήγησαν στο κέντρο των Τιράνων.

Στη συνέχεια είχαμε το Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς (Slobodan Milošević) και την εθνοκάθαρση στο Κοσσυφοπέδιο το 1999. Ενώ εκατοντάδες χιλιάδες αλβανόφωνοι διέσχιζαν τα σύνορα αναζητώντας ασφάλεια στο αλβανικό έδαφος, ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον (Bill Clinton) έσυρε τους διστακτικούς Ευρωπαίους στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς της Σερβίας -που εξανάγκασαν τον Μιλόσεβιτς σε παραίτηση.

Για μία ακόμα φορά ο αλβανικός λαός διαπίστωνε πως η ασφάλειά του εξαρτιόταν από τις ΗΠΑ και όχι από την Ευρώπη.

Όταν η υπουργός εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ (Madeleine Albright) επισκέφθηκε την Αλβανία το 1999, την υποδέχτηκαν λες κι ήταν αστέρας του ροκ. Το ίδιο συνέβη όταν προσγειώθηκε στα Τίρανα ο υπουργός εξωτερικών Κόλιν Πάουελ (Colin Powell) για να τιμήσει την υπογραφή της «χάρτας της Αδριατικής», ενός ντοκουμέντου που τροχοδρόμησε την ένταξη της Αλβανίας, της Κροατίας και των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ.

Η Αλβανία απέδειξε την ευγνωμοσύνη της συμμετέχοντας στην «συμμαχία των προθύμων» που εισέβαλε στο Ιράκ δίπλα στις ΗΠΑ.

Οι Αλβανοί πρακτικά επέβαλαν την παρουσία τους στην πρώτη γραμμή των επιχειρήσεων. Αν και από στρατιωτική άποψη η συμβολή τους ήταν μικρή (120 άνδρες μόνο), ήταν σημαντική σε συμβολικό επίπεδο.
Peter Lucas

Η Πυθαγορική διδασκαλία

Η διδασκαλία του είναι μια «φόρμουλα» που θα οδηγήσει τον άνθρωπο στο να κατανοήσει τους νόμους της φύσης και να βελτιώσει και να αναπτύξει τις
ικανότητές του.

Η αρχή αυτής της «φόρμουλας» είναι τα Μαθηματικά. Όχι όμως με την σημερινή αντιμετώπιση αλλά με μία θεώρηση που μπορεί να μας οδηγήσει στην πρώτη αιτία των πραγμάτων. Οι αριθμοί είναι Θεοί θα πει αργότερα ο Πλάτωνας, που για πολλούς είναι ο τελευταίος μεγάλος πυθαγόρειος, παρόλο που δεν γνώρισε ποτέ τον Πυθαγόρα.Από τους αριθμούς είναι που αρχίζει το στάδιο της εκδήλωσης του κόσμου.


Ο Πυθαγόρας εκφράζει την δημιουργία του κόσμου ως εξής:


Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ.

Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ.


Τα μαθηματικά είναι το σημείο όπου συναντιούνται και εναρμονίζονται η θρησκεία, η επιστήμη και η τέχνη. Γι’ αυτό η διδασκαλία του μπορεί να είναι ολιστική και να περιλάβει αρμονικά, την θρησκευτική αντίληψη, την επιστημονική έρευνα και το πείραμα. Και όλα αυτά διαποτισμένα από ένα σύνολο ηθικών κανόνων που και αυτοί σχετίζονται με μαθηματικά κλειδιά και αριθμούς.


Τα μαθηματικά σύμβολα έχουν μεγάλη σημασία για την Πυθαγορική διδασκαλία γιατί μέσα από αυτά κατάφερναν να «στερεώσουν» στον εκφρασμένο κόσμο οτιδήποτε είχαν καταφέρει να κατακτήσουν. Δηλαδή μπορούσαν να γράψουν, χρησιμοποιώντας τα μαθηματικά σύμβολα μία ψυχολογική κατάσταση ή μια έκφραση ομορφιάς. Όπως για παράδειγμα το αριθμός Φ (Φ = 1.62…) που είναι η έκφραση του κανόνα της ομορφιάς της φύσης.


Ο Πυθαγόρας είναι ο ιδρυτής της μουσικής επιστήμης, ο εφευρέτης των συμβόλων που σχετίζονται με τις νότες και τα μουσικά σύμβολα. Το μαθηματικά μέρος αυτής της επιστήμης ονομαζόταν «Αρμονική».


Είναι ο πρώτος που μιλάει για την σφαιρικότητα της γης και ότι αυτή αποτελεί μέρος ενός συνόλου ομόκεντρων σφαιρών όπου οι αποστάσεις μεταξύ τους ρυθμίζονται με μουσικά διαστήματα. Είναι η αρμονία των σφαιρών.



Η Πυθαγορική εκπαίδευση.


Παρόλο που το Ομακοείο λειτουργούσε με κοινοβιακό τρόπο υπήρχαν παράλληλα και δραστηριότητες που απευθύνονταν στο πλατύ κοινό. Αυτές ήταν κυρίως, δημόσιες ακροάσεις, πάνω σε ερωτήματα της καθημερινότητας και σε φιλοσοφικές λύσεις τους. Πόλοι ήταν αυτοί που απλά παρακολουθούσαν χωρίς να επιθυμούν την εφαρμογή των λύσεων στην πράξη. Άλλοι πάλι εμβάθυναν προχωρώντας στην είσοδό τους στην κοινότητα και γίνονταν μαθητές.


Για να γίνει δεκτός μαθητής κάποιος, έπρεπε να περάσει δοκιμασίες, κυρίως ψυχολογικού τύπου. Σκοπός των δοκιμασιών ήταν να μπορέσει να ενεργοποιήσει, την Διάνοια και Ηθική ικανότητα.


Την Διάνοια ώστε να μπορέσει να έχει δική του γνώμη. Και την Ηθική ικανότητα για να θέση αυτή την Διάνοια στο κοινό καλό, ελέγχοντας τις εγωιστικές τάσεις.
Ακόμα στόχος ήταν να σφυρηλατηθεί ο χαρακτήρας του ανθρώπου και να αναπτύξει την ανδρεία, την δύναμη, την ηρεμία και τον αυτοέλεγχο. Για παράδειγμα, τον έβαζαν για λίγες ημέρες μόνο του, σ’ ένα δωμάτιο, με λίγο φαγητό και λίγο νερό. Ακόμα του έδιναν μια πινακίδα με κάποιο γεωμετρικό σύμβολο χαραγμένο επάνω της. Αφού διαλογιζόταν τον έφερναν στο αμφιθέατρο, όπου μπροστά σε πολλούς παλιότερους μαθητές, θα έπρεπε να παρουσιάσει τι κατάλαβε. Κατά την διάρκεια της παρουσίασης το ακροατήριο τον αποδοκίμαζε με διάφορους τρόπους. Με αυτή την δοκιμασία ο υποψήφιος μπορούσε να ελέγξει το ελάττωμα της ΥΠΕΡΟΨΊΑΣ.


Στα πλαίσια των μελών υπήρχαν τρεις βαθμοί. Ο Νεόφυτος, ο Ακουσματικός και ο Μαθηματικός.


Στον βαθμό του Νεόφυτου οι δοκιμασίες ήταν λεπτότερες και κυρίως πάνω στην φαντασία του. Αποσκοπούσαν στο να αναπτυχθεί η δημιουργική φαντασία απομονώνοντας και περιορίζοντας την φαντασιοπληξία. Η δημιουργική φαντασία διαφέρει από την φαντασιοπληξία στο ότι είναι ελεγχόμενη, έχει στόχο και δίνει πρακτικά αποτελέσματα. Αντίθετα η δεύτερη μας παρασύρει σε ουτοπικούς συνειρμούς που είναι εντελώς ανεφάρμοστοι.


Το επίπεδο αυτό ολοκληρωνόταν όταν ο μαθητής κατάφερνε να «στερεώσει τις συγκινήσεις και τα συναισθήματα του». Όταν μπορούσε να τα ελέγξει και να τα κατευθύνει.

Αφού είχε μάθει να υπερισχύει στις υπερβολικές και αρνητικές όψεις της προσωπικότητάς του πέρναγε στο επίπεδο του Ακουσματικού. Η διάρκεια αυτής της φάσης ήταν περίπου πέντε χρόνια και ήταν υποχρεωμένος να κρατάει σιωπή. Έτσι μάθαινε πως να βελτιώνει και να χειρίζεται τις δικές του δυνάμεις και αρετές.


Γεωμετρία θα άρχιζε να μαθαίνει από τα 28 χρόνια του και μετά. Μέχρι τότε, η εκπαίδευση στόχευε στην διαπαιδαγώγηση της προσωπικότητάς του. Στα 28 χρόνια (7 Χ 4 = 28) συμπληρώνεται ένας σημαντικός κύκλος ζωής για τον άνθρωπο. Επτά χρόνια για κάθε ένα από τα σώματα της προσωπικότητας. Τα σώματα αυτά είναι α) το φυσικό, β) το ζωτικό, γ) το συναισθηματικό και δ) το συγκεκριμένο νοητικό.


Αφού είχε διαπαιδαγωγήσει την προσωπικότητα ο μαθητής τότε μπορούσε να εμβαθύνει, ελαχιστοποιώντας τις περιπτώσεις παρερμηνείας, σε θέματα της φύσης και του Θείου.


Μετά και από αυτό το στάδιο της εκπαίδευσης μπορούσε πάλι να ενταχθεί στην κοινωνία των ανθρώπων (δηλαδή να είναι πολιτικός ή πολίτης ή πολιτικό άτομο) για να μπορέσει να είναι περισσότερο χρήσιμος. Πολιτικός για τους πυθαγόρειους ήταν ο άνθρωπος που αφού είχε διδαχθεί την φιλοσοφία, επέστρεφε στον κόσμο για να είναι χρήσιμος στους άλλους. Δεν ενδιαφερόταν για αξιώματα και εξουσίες αλλά για την βελτίωση της κοινωνίας.

Αυτός που επέλεγε να γίνει πολιτικός δεν μπορούσε να περάσει στο στάδιο του Μαθηματικού. Δηλαδή αυτού που μπορεί να παραδίδει μαθήματα, να διδάσκει. Αυτοί που μπορούσαν είχαν και το πλεονέκτημα ότι μπορούσαν να ζουν κοντά στον Πυθαγόρα.


Ύψιστη σημασία για τους πυθαγόρειους είχαν η φιλία και η συντροφικότητα. Θεωρούσαν ότι σ’ αυτά τα στοιχεία καθρεπτιζόταν η παγκόσμια αγάπη.
Ήταν «δεμένοι» από τον όρκο του μυστικού πάνω στην ανώτερη διδασκαλία τις τελετές και τα ιερά σύμβολα.


Ο Πυθαγόρας πρόσφερε στην ανθρωπότητα ένα ‘‘επιτυχημένο πείραμα’’ γι’ αυτό που αργότερα ο Πλάτωνας θα ονομάσει: εκπαίδευση με Γυμναστική και Μουσική.


Παρόλο που η σχολή του Κρότωνα έπαυσε να λειτουργεί με βίαιο τρόπο, η φήμη των πυθαγορείων εξακολούθησε να υπάρχει και να επηρεάζει τον τότε κόσμο. Έτσι ενάμιση αιώνα αργότερα ένας άλλος μεγάλος άνθρωπος θα επηρεαστεί από τον πυθαγορισμό και θα συμβάλει και αυτός με την σειρά του στην εξέλιξη του ανθρώπου. Φυσικά δεν είναι άλλος από τον ιδρυτή της ακαδημίας, τον Πλάτωνα.

Παρασκευή 15 Ιουνίου 2007

Οι άγνωστες αρετές του γερμανικού εκλογικού συστήματος

Μία από τις αρετές του γερμανικού συστήματος που φαίνεται πως προσελκύει τους Γάλλους μεταρρυθμιστές είναι πως συμπεριλαμβάνει μια δόση αναλογικής.

Οι εκλογές σε ομοσπονδιακό επίπεδο, οι εκλογές δηλαδή των μελών της «ομοσπονδιακής βουλής» (Μπούντεσταγκ), από την οποία εκλέγεται και ο (ή η) καγκελάριος, γίνονται πράγματι με ένα μεικτό σύστημα, που αναμειγνύει το πλειοψηφικό σύστημα με μονοσταυρία σε μονοεδρικές περιφέρειες με την αναλογική.

Πιο συγκεκριμένα: κάθε εκλογέας διαθέτει δύο ψήφους. Με την καθεμιά τους ψηφίζει για τους μισούς εκπροσώπους της Μπούντεσταγκ.
Με την πρώτη του ψήφο (Erststimme) επιλέγει ένα πρόσωπο, το μοναδικό υποψήφιο ενός κόμματος σε κάθε μία από τις 299 συνολικά μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες.

Οι 299 υποψήφιοι που πλειοψηφούν (ακόμα και με σχετική πλειοψηφία) στις μονοεδρικές τους περιφέρειες εκλέγονται και διαθέτουν αυτό που ονομάζουμε «άμεση εντολή» (Direktmandat).
Με την δεύτερη ψήφο του (Zweitstimme) κάθε εκλογέας επιλέγει ένα από τα κόμματα του κρατιδίου του (Landesliste).
Αυτή η δεύτερη ψήφος είναι που καθορίζει πόσους εκπροσώπους θα έχει το κάθε κόμμα στην Μπούντεσταγκ, στην οποία εκπροσωπούνται τα κόμματα που είτε λαμβάνουν το 5% των ψήφων σε ομοσπονδιακό επίπεδο, είτε εκλέγουν τρεις τουλάχιστο βουλευτές με «άμεση εντολή

Στο «γερμανικό σύστημα» το όριο του 5% είναι εν των ων ουκ άνευ όρος για να υπάρξει δόση αναλογικής. Οι κακές αναμνήσεις από τη δημοκρατία της Βαϊμάρης, με τις ασταθείς κυβερνήσεις και την ύπαρξη υπερβολικά πολλών κομμάτων στο κοινοβούλιο κατέστησαν υποχρεωτικό αυτό το όριο.

Μετά τη λήξη της ψηφοφορίας, ένας πολύπλοκος υπολογισμός επιτρέπει να εξομαλυνθεί το ποσοστό των εκλεγμένων από το κάθε κόμμα βουλευτών χάρη στην «πρώτη ψήφο», σύμφωνα με τα ποσοστά των κομμάτων στη «δεύτερη ψήφο».

Αν π.χ. στο κρατίδιο της Βεστφαλίας-Ρηνανίας , οι σοσιαλδημοκράτες (SPD), δικαιούνται με βάση τα αποτελέσματα της «δεύτερης ψήφου», 60 βουλευτές, έχουν όμως εκλέξει μόνο 40 χάρη στην «άμεση» εκλογή στις μονοεδρικές περιφέρειες, θα εκλέξουν άλλους 20 βουλευτές, τους πρώτους στην κομματική λίστα στο συγκεκριμένο κρατίδιο.

Στην περίπτωση που ένα κόμμα εκλέξει χάρη στην πρώτη ψήφο σε κάποιο κρατίδιο περισσότερους εκπροσώπους από ότι δικαιούται με βάση τα αποτελέσματα της δεύτερης ψήφου, δεν χάνει αυτές τις «πλεονασματικές εντολές» (Überhangmandate): στην περίπτωση αυτή απλά αυξάνει ο συνολικός αριθμός των βουλευτών!

Βλέπουμε έτσι τον αριθμό των μελών της Μπούντεσταγκ να αυξομειώνεται ανάλογα με τις εκλογές: σήμερα διαθέτει 614 βουλευτές, έναντι 601 μετά τις εκλογές του 2002.

Το σύστημα αυτό επιτρέπει να αντιπροσωπεύονται στο κοινοβούλιο ακόμα και κόμματα που είναι ισχυρά σε ορισμένες μόνο περιοχές της χώρας.

Το πλεονέκτημα αυτού του συστήματος των «δύο επιλογών», που ονομάζεται «σύστημα εξατομικευμένης αναλογικής», είναι πως επιτρέπει στους υποψήφιους βουλευτές να εκλεγούν είτε χάρη στην προσωπικότητά τους (χάρη στην πρώτη ψήφο) είτε μέσω του κόμματός τους (χάρη στη δεύτερη).

Και οι εκλογείς όμως μπορούν να κατανείμουν τις επιλογές τους με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.

Επιπλέον τα μικρά κόμματα, που δεν θα μπορούσαν να επικρατήσουν σε μονοεδρικές περιφέρειες, αποκτούν χάρη στην αναλογική ισχυρή εκπροσώπηση στην Μπούντεσταγκ: έτσι π.χ. οι «πράσινοι» εξέλεξαν το 2005 ένα μόνο βουλευτή με «άμεση εντολή», διαθέτουν όμως 51 βουλευτές στο κοινοβούλιο!

Οι ιδιαιτερότητες όμως του γερμανικού εκλογικού συστήματος αναδεικνύονται πλήρως μετά τις εκλογές: πρόκειται για ένα σύστημα που καθιστά πρακτικά αδύνατη την αυτοδυναμία.

Στα 58 χρόνια κοινοβουλευτικής ζωής της ομοσπονδιακής δημοκρατίας δεν είχαμε αυτοδυναμία παρά σε μία μόνο περίπτωση! Μετά τις εκλογές αρχίζουν λοιπόν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των κομμάτων, που οδηγούν σε σημαντικές προγραμματικές αλλαγές (που όχι σπάνια δυσαρεστούν τους εκλογείς).



Angelica Schwall-Düren ( αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του SPD )

Παρασκευή 8 Ιουνίου 2007

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ( EI )

"Είναι μόνο η καρδιά που μπορεί να δει τ' αληθή, η ουσία δεν είναι ορατή στο γυμνό μάτι"
Antoine de Saint-Exupery

Στο τέλος του 20ου αιώνα παρατηρήθηκε μια απαράμιλλη έξαρση μελετών για τα συναισθήματα, το έως τότε ανεξερεύνητο πεδίο, επειδή ο ρόλος των συναισθημάτων στο νοητικό επίπεδο είχε υποτιμηθεί από την αναγωγική προσέγγιση της επιστήμης. Υπήρχε μια εποχή που το IQ θεωρούνταν ως ο βασικός συντελεστής επιτυχίας στη ζωή, αλλά κατά την τελευταία δεκαετία ο ψυχολόγος Daniel Goleman υποστήριζε ότι η συναισθηματική νοημοσύνη, ή EI, είναι πιο σημαντική. Προσπαθεί να εξηγήσει γιατί τόσοι άνθρωποι με υψηλό IQ καταλήγουν να εργάζονται για ανθρώπους με μέτριο IQ και σχολιάζει ότι η απήχηση του βιβλίου του "Συναισθηματική Νοημοσύνη" μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι "επιβεβαιώνει την άποψη ότι οι άνθρωποι μπορούν να είναι έξυπνοι με κατά κάποιον τρόπο ανεξάρτητο από βαθμολογία IQ". Αυτή η δημοφιλής άποψη δεν αποτελεί απλώς μια περίπτωση μέσω της οποίας οι άνθρωποι που έχουν πάρει χαμηλή βαθμολογία στα τεστ μέτρησης IQ προσπαθούν να νιώσουν καλύτερα. Γίνεται αυξανόμενα εμφανές ότι τα τεστ δεν βαθμολογούν τις ικανότητες που μετρούν περισσότερο στη ζωή, αλλά εκτιμούν την ικανότητα να κάνεις το συγκεκριμένο τεστ. Οι κοινωνίες ορίζουν την ευφυΐα υπό το συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο: Για παράδειγμα, οι πρωτόγονες κοινωνίες εξαρτιόνταν από πρακτικά προσόντα και από την εφαρμογή αυτών, ενώ οι τεχνολογικές κοινωνίες απαιτούν ικανότητες αφηρημένης σκέψης μεταδιδόμενες μέσω της επίσημης εκπαίδευσης. Συνεπώς αυτό που ορίζεται ως ευφυΐα σε μια τεχνολογική κοινωνία αντικατοπτρίζει παράγοντες που εγγυώνται την επιτυχία στο σχολείο.
Διάσημοι επιστήμονες έχουν πει ότι οι ανακαλύψεις τους αποτελούν ,απλά, αποκαλύψεις των μυστικιστών του παρελθόντος. Ακόμα και ο αλαζονικά σκεπτόμενος Φρόυντ έγραψε, "όπου κι αν πάω , βρίσκω έναν ποιητή που έχει πάει εκεί πριν από εμένα". Οι ποιητές και οι μυστικιστές γνώριζαν από πάντα ότι η αληθινή ευφυΐα είναι μια ευλογία του μυαλού και της καρδιάς, της σκέψης και του αισθήματος. Και τώρα η ψυχολογία προχωρά προς έναν ορισμό του τι μπορεί να είναι η EI (Emotional Intelligence).
Ο Goleman ορίζει την ΕΙ με τέτοιο τρόπο ώστε να συμπεριλαμβάνει αυτογνωσία, έλεγχο του παρορμητισμού, ζήλο και κινητοποίηση, εμπάθεια και κοινωνικές ικανότητες. Αυτά είναι τα προσόντα τα οποία ταυτοποιεί ως προϋποθέσεις για επιτυχία στην καριέρα και τις σχέσεις. Όμως ο όρος EI διατυπώθηκε επίσημα, για πρώτη φορά, το 1990 από τους ψυχολόγους Mayer και Salovey ως :
1) Να γνωρίζεις πώς νιώθεις, πώς νιώθουν οι άλλοι και τι πρέπει να κάνεις για αυτό.
2) Να γνωρίζεις τι σε κάνει να αισθάνεσαι καλά, τι σε κάνει να αισθάνεσαι άσχημα και πώς να πας από το "καλά" στο "άσχημα".
3) Η συναισθηματική αυτογνωσία, η ευαισθησία και οι διαχειριστικές ικανότητες που μας βοηθούν να μεγιστοποιήσουμε την μακροπρόθεσμη ευτυχία και επιβίωσή μας.
Πιο πρόσφατα ανανέωσαν τον ορισμό τους: "Η συναισθηματική νοημοσύνη περικλείει την ικανότητα να αντιλαμβάνεσαι με ακρίβεια, να εκτιμάς και να εκφράζεις το συναίσθημα, την ικανότητα να αναδύεις και να γεννάς συναισθήματα όταν αυτά βοηθούν τη σκέψη, την ικανότητα να καταλαβαίνεις το συναίσθημα και την συναισθηματική γνώση, και την ικανότητα να ελέγχεις τα συναισθήματα ώστε να προωθείς τη συναισθηματική και διανοητική ανάπτυξη".

Συναισθηματική Μάθηση και η Νοημοσύνη της Αγάπης

Ο Γκαίτε είχε πει "είμαστε σχηματοποιημένοι και διαμορφωμένοι από αυτά που αγαπάμε", και πιθανά η ευφυΐα είναι ένα "καλούπι" δοσμένο από την καρδιά. Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια ουσιαστική κατανόηση των όσων μαθαίνουμε. Όταν η μάθηση έχει ριζωθεί στην καρδιά, καθώς και στο μυαλό, το μάθημα έχει μετατραπεί σε σοφία.
Είναι κοινή γνώση ότι μαθαίνουμε πολύ πιο εύκολα θέματα για τα οποία έχουμε έντονο ενδιαφέρον (με τα οποία παθιαζόμαστε). Στην πνευματική βιογραφία της ανθρωπότητας "Το Πρόσωπο της Δόξας", ο συγγραφέας William Anderson ονομάζει αυτό το φαινόμενο "η νοημοσύνη της αγάπης", το οποίο μάλιστα του έδωσε μια ώθηση στο να μάθει Γαλλικά διαβάζοντας μια συγκεκριμένη φράση σε ένα έργο του Balzac: "Ανταποκρινόμουν στην ατμόσφαιρα και στα συναισθήματα του έργου. Ήταν το ξύπνημα των συναισθημάτων μου που βελτίωσε την ικανότητα μου να διαβάζω και να καταλαβαίνω Γαλλικά. Τέτοιου είδους εμπειρίες, όπως αυτές της ξαφνικής σύλληψης μιας ιδέας ή μιας μαθηματικής τεχνικής, είναι πολύ συνήθεις.Δεν θα υπήρχε αληθινή εκπαίδευση χωρίς αυτό το φαινόμενο, επειδή εντοπίζει το σημείο όπου η γνώση στο βιβλίο ή το μυαλό και τα λόγια του δασκάλου έχουν γίνει κτήμα του μαθητή".
Ο Anderson γράφει ότι αυτή "η στιγμή της γνώσης" είναι ένα "πάντρεμα των καταστάσεων του βαδίσματος και του ονείρου αλλά με την αποδοτικότητα και δύναμη ενός συνδυασμού μη συγκρίσιμου με όποια άλλη σύζευξη των δύο αυτών καταστάσεων", κάτι που προσομοιάζει την άποψη της yoga, που αναφέρθηκε πιο πάνω, ότι η ισορροπία του αριστερού με το δεξί και του λογικού με το συναισθηματικό είναι κάτι περισσότερο από μία μέση οδό , ή από μία απλή αποζημίωση της καρδιάς από το μυαλό.
Αν και δεν χρησιμοποιεί τον όρο ΕΙ, ο Anderson, με τις ποιητικές του εμπειρίες, δανείζει σ'αυτόν τον όρο μία χρηστική/πρακτική οπτική: "Οι Σούφι μίλησαν για τα μάτια της καρδιάς, και ότι το άνοιγμά τους αποτελεί τον αληθινό σκοπό της θρησκείας, της τέχνης και της παιδείας. Ο Ντάντε και οι φίλοι του μίλησαν για την "νοημοσύνη της αγάπης" και για το ξύπνημά της που ανέδειξε την εσωτερική ομορφιά των αγαπημένων και της δημιουργίας".
Ο Anderson συσχετίζει και θεωρεί ότι η φράση "νοημοσύνη της αγάπης" προέρχεται από το αρχικό κομμάτι του πρώτου μεγάλου ποιήματος του Ντάντε το οποίο είχε εμπνευστεί ξαφνικά καθώς σκεφτόταν τη μούσα του, Βεατρίκη, και την ευγενή φύση των γυναικών: "η γλώσσα μου μίλησε σαν να είχε κινηθεί από μόνη της και είπε "οι ντάμες που έχουν τη νοημοσύνη της αγάπης".
Φέρνω αυτές τις λέξεις στο μυαλό μου με μεγάλη χαρά." Οι γυναίκες και οι ποιητές φαίνεται να εκμεταλλεύονται πλήρως τις ΕΙ ικανότητές τους. Ο Anderson χρησιμοποιεί τον σημαντικό Γερμανό ποιητή Schiller σαν ένα παράδειγμα του ύπαρξης του συναισθήματος στον πυρήνα της ποιητικής ευφυΐας. "Με εμένα το συναίσθημα βρίσκεται στην αρχή χωρίς ξεκάθαρες και συγκεκριμένες ιδέες: τέτοιου είδους ιδέες δεν εμφανίζονται παρά αργότερα. Μια κάποια μουσική προδιάθεση του μυαλού έρχεται πρώτα και μετά ακολουθεί η ποιητική ιδέα".
Από τον Graham Brown

Σάββατο 2 Ιουνίου 2007

Γιατί κάποιες φορές συμπεριφερόμαστε ενάρετα και άλλες γινόμαστε απίστευτα κακοί; Είναι θέμα ήθους ή τρέλας;

Μπροστά σε γεγονότα όπως αυτά, αναρωτιέται κάποιος αυθόρμητα: τι είναι το κακό; Γιατί υπάρχει; Από τι καθορίζεται; Ο άνθρωπος είναι στ’ αλήθεια τόσο μοχθηρός; Και γιατί; Οι απαντήσεις είναι πολλές και όχι πάντα πειστικές. Για κάποιους φιλοσόφους, όπως για τον Σωκράτη, το κακό είναι απλώς άγνοια, η ανικανότητα κάποιου να καταλάβει τι είναι το καλό. Για άλλους, όπως για τον Χέγκελ, το κακό είναι το άλλο πρόσωπο του καλού, και, μάλιστα, είναι χρήσιμο. Πολλές θρησκείες, αντίθετα, μιλούν για ένα απόλυτο, υπερφυσικό κακό: τον διάβολο. Οι θεολόγοι όμως δυσκολεύονται να συμφιλιώσουν την ύπαρξη αυτού του κακού με έναν καλό Θεό. Διάσημο έχει μείνει το δίλημμα του έλληνα φιλόσοφου Επίκουρου (342-270 π.Χ.) για τη θεία δίκη: «Ο Θεός, ή θέλει να εξαφανίσει τα κακά και δεν μπορεί ή μπορεί και δεν θέλει ή ούτε θέλει ούτε μπορεί. Αν θέλει και δεν μπορεί, είναι ανίσχυρος: αυτή δεν είναι ιδιότητα του Θεού. Αν μπορεί και δεν θέλει είναι φθονερός, κάτι που ομοίως είναι αντίθετο στον Θεό. Αν ούτε θέλει ούτε μπορεί, είναι φθονερός και ανίσχυρος, άρα δεν είναι Θεός. Η περίπτωση του να θέλει και να μπορεί είναι η μόνη που αρμόζει στον Θεό. Από πού προέρχεται λοιπόν η ύπαρξη των δεινών και γιατί ο Θεός δεν τα εξαφανίζει;».

Ο ορισμός που ικανοποιεί τους πάντες είναι ο εξής: το κακό είναι το αντίθετο του καλού, δηλαδή ό,τι δεν είναι επιθυμητό. «Μην κάνεις στους άλλους αυτό που δεν θα ήθελες να κάνουν σε σένα», λέει ο χρυσός κανόνας, παρών σε όλες τις θρησκείες (βλ. σελ.…). Το κακό είναι ό,τι δεν επιθυμούμε για τον εαυτό μας. Και φαίνεται δύσκολο να τολμήσουμε κάποιον πιο ακριβή ορισμό. Ακόμη και η δολοφονία, το χειρότερο ίσως κακό, σε κάποιες φάσεις της ιστορίας θεωρήθηκε ως καλό. Έγιναν επίσης -και υπάρχει κίνδυνος να γίνουν και σήμερα- αιματηροί πόλεμοι που ονομάστηκαν «ιεροί». Σήμερα, κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι, ηθολόγοι και οπαδοί της θεωρίας της εξέλιξης προσπαθούν να μελετήσουν το κακό με τρόπο επιστημονικό, αλλά δεν αξιώνουν να καταλήξουν σε καθολικούς ορισμούς, επιδιώκουν κυρίως να καταλάβουν γιατί υπάρχει. Η ιατρική έφτασε στο συμπέρασμα ότι πολύ συχνά η βία μπορεί να οφείλεται σε νοητική ασθένεια. Ο Ιρενάους Άιμπλ Άιμπεσφελτ, ηθολόγος του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ στη Γερμανία, θεωρεί το καλό και το κακό, τον αλτρουισμό και τον εγωισμό έμφυτες συμπεριφορές του ανθρώπου, αποτέλεσμα εκατομμυρίων ετών εξέλιξης. Πρόκειται για έναν συνεχή αγώνα ανάμεσα στο ένστικτο για την κατοχή και την υπεράσπιση του εδάφους μας και στο κοινωνικό ένστικτο της συνεργασίας.

Φταίει η ανισότητα;
Αυτές οι δύο τάσεις συνυπάρχουν στον άνθρωπο σε μια λεπτή ισορροπία, όπως έφερε στο φως και η λογοτεχνία, ξεκινώντας από το μυθιστόρημα του Λούις Στίβενσον Ντόκτορ Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ, όπου σε ένα και μόνο σώμα συνυπάρχουν δύο ψυχές που βρίσκονται σε συνεχή διαμάχη. «Για να υπερισχύσει ο αλτρουισμός», εξηγεί ο Στέβαν Χάρναντ, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Κεμπέκ στο Μόντρεαλ, «είναι ανάγκη να ικανοποιούνται οι πρωταρχικές ανάγκες, όπως το νερό, η τροφή, το κατάλυμα και η σεξουαλικότητα». Με λίγα λόγια, υπό άριστες συνθήκες είμαστε όλοι αλτρουιστές. Στις βόρειες κοινωνίες, όπου η ευημερία κατανέμεται ισομερώς και συμβαίνουν λιγότερες αδικίες, υπάρχει και λιγότερο κακό. Αντίθετα, εκεί όπου διατίθενται λιγότεροι πόροι και το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού ζει στην ανισότητα, υπάρχει μεγαλύτερο περιθώριο για κλοπές και εγκληματική συμπεριφορά.

Απόψεις
Το κακό είναι σχετική έννοια. Πολύ συχνά δεν είναι αποτέλεσμα μιας ορισμένης επιλογής, αλλά προϊόν μιας άποψης. Κάποιος διαπράττει το κακό νομίζοντας ότι πράττει άριστα. Σφάλλει, βέβαια. Ένα παράδειγμα αποτελεί η 11η Σεπτεμβρίου 2001. Ο δυτικός κόσμος περιέγραψε ό,τι συνέβη ως μια ξεκάθαρη πράξη κακού. Εντούτοις, εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο γιόρτασαν την ίδια μέρα ως τη νίκη του καλού εναντίον του «αμερικανού σατανά», όπως το είχε διατυπώσει ο θρησκευτικός και πολιτικός ηγέτης Αγιατολάχ Χομεϊνί. Το παράδοξο είναι ότι, πιθανώς, ακόμη και ο Μπιν Λάντεν θα είχε καταδικάσει αυτή την επίθεση με λόγια παρόμοια με του Μπους, αν την είχε υποστεί ο ίδιος.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται
Στην ανθρώπινη ιστορία οι πράξεις μοχθηρίας επαναλαμβάνονται και, όταν η κοινή γνώμη αλλάζει, αναρωτιόμαστε πώς μπόρεσαν να συμβούν. Όπως οι Γερμανοί που, μετά τον πόλεμο, αναρωτιόντουσαν πώς μπόρεσαν να εξολοθρεύσουν τους Εβραίους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αλλά δεν είναι αυτός ο μοναδικός μύθος για το κακό. Οι πρόσφατες ανακαλύψεις δείχνουν ότι για το κακό υπάρχουν πολλές λανθασμένες πεποιθήσεις. Ο Ρόι Μπαουμάιστερ, κοινωνικός ψυχολόγος του Πανεπιστημίου της Φλόριντα, μελετητής της βίας, σεξουαλικής, μεταξύ συζύγων ή στις συμμορίες, τονίζει: «Το πρώτο πράγμα που πρέπει να ξέρουμε είναι ότι όλοι είμαστε δυνητικά ικανοί να συμπεριφερθούμε με τρόπο που οι άλλοι θεωρούν άσχημο, σκληρό, ελεεινό, αποτρόπαιο. Εξαρτάται από τις περιστάσεις και από το πώς ερμηνεύουμε την κατάσταση».

Βλαβερές πεποιθήσεις
Άλλοι μύθοι; Ιδού: 1. Δεν είναι αλήθεια ότι το κακό είναι πάντα ηθελημένο και σκόπιμο. Φαίνεται μεν έτσι από την πλευρά του θύματος, αλλά όποιος το διαπράττει έχει πάντα μια δικαιολογία. 2. Δεν είναι αλήθεια ότι το κακό διαπράττεται για την άντληση ικανοποίησης. Κανείς δεν διαπράττει μοχθηρές πράξεις για την ευχαρίστηση ότι ενήργησε με κακία. 3. Το θύμα του κακού δεν είναι πάντα καλό και αθώο. Όπως στα διαζύγια, έτσι και στο κακό τα εμπλεκόμενα μέρη είναι δύο, το θύμα και ο θύτης. Ακόμη και οι αλήθειες τους είναι δύο. 4. Το κακό διαπράττεται από άτομα όμοια με μας. 5. Το κακό δεν είναι προπατορικό αμάρτημα και δεν είναι έμφυτο στον άνθρωπο. 6. Οι μοχθηροί άνθρωποι δεν διαπράττουν κακές πράξεις για να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους. 7. Ο χειρότερος όμως μύθος είναι εκείνος του άδολου κακού: συχνά το κακό φαίνεται δίκαιο σε αυτόν που το διαπράττει. Έτσι, λοιπόν, η κακοποιημένη γυναίκα το άξιζε, ο γείτονας είναι ταραξίας, η βιασμένη κοπέλα δεν έφερε πολλές αντιρρήσεις. Και οι επενδυτές μιας επιχείρησης που χρεοκόπησε ήταν απλώς ανόητοι.

Όλοι αισθανόμαστε καλοί
Κανείς δεν αισθάνεται κακός. Ίσως επειδή, όπως εξηγεί ο Άλμπερτ Μπαντούρα, καθηγητής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, οι ηθικοί κώδικες των ατόμων είναι πολύ λιγότερο αυστηροί από όσο νομίζαμε. Αυτό συμβαίνει επίσης γιατί ο άνθρωπος στο παρελθόν, για να επιβιώσει, αναγκάστηκε συχνά να παραβλέψει την ηθική. «Μερικές φορές η επιβίωση απαίτησε απάνθρωπες πράξεις», λέει ο Μπαντούρα. Εξάλλου, όπως υποστηρίζει ο Άιμπλ Άιμπεσφελτ, ένα απαραίτητο βήμα είναι, για παράδειγμα, η δαιμονοποίηση του εχθρού. Για να γίνουμε σκληροί μαζί του πρέπει να πειστούμε ότι δεν μοιάζει με εμάς, ότι είναι ένας δαίμονας, μια προσωποποίηση του κακού. Μερικές φορές αρκεί η κατάλληλη προπαγάνδα. Ο Τζορτζ Σιλβέστερ Βίρεκ ήταν ποιητής και συγγραφέας, αλλά πάνω απ’ όλα ήταν προπαγανδιστής φιλοναζιστής, πολιτογραφημένος Αμερικανός. Στο βιβλίο του Spreading germs of hate (Σκορπίζοντας το σπέρμα του μίσους) εξηγεί ότι αν δώσεις σε έναν προπαγανδιστή κάτι να μισήσει, μπορεί μέσα σε 24 ώρες να σου οργανώσει μια εκστρατεία ικανή να προκαλέσει δυνατά συναισθήματα στους περισσότερους ανθρώπους.

Προκαλούν τον φόβο για να πείσουν
Το πιο αποτελεσματικό από αυτά τα συναισθήματα είναι ο φόβος και μοναδικός σκοπός της προπαγάνδας είναι να τον προκαλέσει. Πώς λειτουργεί; Το εξηγεί ο Τζέισεκ Ντέμπεκ του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, ο οποίος μελετά τις συνέπειες του φόβου στον εγκέφαλο. «Ο φιλόσοφος Τόμας Χόμπς ήταν πεπεισμένος ότι όταν κάποιος ελέγχει τους ανθρώπινους φόβους, ελέγχει την κοινωνία, την έχει υπό την εξουσία του. Ο φόβος και τα συναισθήματα με τα οποία συνδέεται επηρεάζουν από τη φύση τους την κοινωνική μας ζωή και την ψυχολογία μας, πριν ακόμη φτάσουμε στο σημείο να τα ελέγχουμε συνειδητά. Το να εμπνέουμε φόβους για πολιτικούς σκοπούς μπορεί να έχει έντονες και διαρκείς συνέπειες. Και πολύ συχνά η πολιτική, εθνική και διεθνής, αντί να μειώνει τον φόβο, τον εκμεταλλεύεται για τους δικούς της σκοπούς», λέει ο Ντέμπεκ. «Ο φόβος συνδέεται με το ένστικτο της επιβίωσης, εμφανίζεται όποτε νιώθουμε ότι απειλούμαστε και πρέπει να αντιδράσουμε, να αμυνθούμε».

Μεταδοτική ασθένεια
Έπειτα, ο σπόρος που έχει φυτευτεί, αναπαράγεται. «Ο πόλεμος είναι μεταδοτικός, επεκτείνεται από τον έναν πολιτισμό στον άλλον», εξηγεί η Μπάρμπαρα Ερενράιχ, κοινωνιολόγος του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ. «Και όταν ο κύκλος της βίας αρχίσει, δεν είναι πια εύκολο να τον σταματήσουμε». Οφθαλμόν αντί οφθαλμού! Όταν οι άνθρωποι φοβούνται, η συναισθηματική τους κατάσταση ευνοεί απλουστεύσεις, αποφάσεις που στηρίζονται σε στερεότυπα, συνοπτικές κρίσεις, αυτόματες αντιδράσεις που μας κάνουν να βλέπουμε στους άλλους λάθη ή σκοτεινές προθέσεις. Αυτή είναι η «κοινοτοπία του κακού», όπως την αποκάλεσε η φιλόσοφος Χάνα Άρεντ. Και, δυστυχώς, το κακό δεν θέλει πολύ για να εκδηλωθεί.

Γιατί είμαστε καλοί
Δεν είναι αλήθεια ότι ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως αρπακτικό. Όταν ικανοποιήσει όλες τις βασικές ανάγκες του, γίνεται καλός Σαμαρείτης.

Μια κοπέλα πέφτει στον δρόμο και εσείς σταματάτε για να τη βοηθήσετε. Στο τραμ, σηκώνεστε για να παραχωρήσετε τη θέση σας σε έναν ηλικιωμένο. Αν γίνετε μάρτυρες ενός ατυχήματος με τραυματίες, καλείτε το ασθενοφόρο. Υπάρχουν επίσης και οι ηρωικές πράξεις, που θέτουν σε κίνδυνο την ζωή μας. Για παράδειγμα, όταν βουτάει κάποιος σε μια διώρυγα για να σώσει κάποιον που πνίγεται ή όταν κατεβαίνει έναν γκρεμό για να ανασύρει έναν τραυματισμένο εκδρομέα. Πιθανότατα έχετε πρωταγωνιστήσει σε πράξεις όπως αυτές, και δεν αποτελείτε εξαίρεση. Βοηθάτε τους άλλους, και το κάνετε επειδή συμπάσχετε και ενδιαφέρεστε. Πολλοί θεωρούν ότι η εξέλιξη ευνόησε περισσότερο τον εγωισμό από τον αλτρουισμό. Υποστηρίζουν, δηλαδή, ότι η εγωιστική συμπεριφορά ευνοεί περισσότερο από την αλτρουιστική συμπεριφορά τη δική μας επιβίωση και των απογόνων μας (των γονιδίων μας). Αλλά δεν είναι έτσι. Στην πραγματικότητα, ο αλτρουισμός, όταν δεν είναι ατομικός αλλά αποτελεί κανόνα της κοινωνικής ζωής, αποδεικνύεται πολύ πιο αποτελεσματικός.

Ο αλτρουισμός ευνοεί
Όπως έγραφε ο Κάρολος Δαρβίνος το 1851, «μια φυλή με πολλά μέλη έτοιμα να βοηθήσουν το ένα το άλλο και να θυσιαστούν για το κοινό καλό, θα νικούσε τις περισσότερες άλλες φυλές». Γι’ αυτό η φυσική επιλογή ευνοεί την επιβίωση καθενός από τα μέλη της (και των απογόνων τους) αν δεν σκέφτονται μόνο τον εαυτό τους. Σύμφωνα με μελέτες που έγιναν από τους βιολόγους, οπαδούς της θεωρίας της εξέλιξης, Ρόμπερτ Τράιβερς και Μέιναρντ Σμιθ στις δεκαετίες του ’60 και του ’70, αυτό συμβαίνει όταν ο αλτρουισμός στρέφεται προς τα μέλη της δικής μας οικογένειας. Επιτυγχάνουμε έτσι και τη δική τους επιβίωση και την διάδοση των γονιδίων μας. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές αλτρουιστικές συμπεριφορές είναι αυτού του τύπου. Ωστόσο, υπάρχουν και αλτρουιστικές συμπεριφορές άλλου είδους, που χαρακτηρίζουν όχι μόνο ανθρώπους αλλά και διαφορετικά είδη.
Σήμερα, οι μελετητές αναγνωρίζουν ότι ο αλτρουισμός των ζώων έχει δύο μορφές: 1. Ανάμεσα σε συγγενείς. Είναι, για παράδειγμα, χαρακτηριστικός ο αλτρουισμός των μελισσών και των μυρμηγκιών. 2. Ανάμεσα σε άτομα χωρίς συγγενικούς δεσμούς μεταξύ τους, όπως εκείνος του πιθήκου που ξύνει την πλάτη ενός ομοίου του γιατί «ξέρει» ότι αύριο θα του το ανταποδώσει. Εντούτοις, ο ανθρώπινος αλτρουισμός λαμβάνει τρεις μορφές. Στις δύο μορφές του αλτρουισμού των ζώων προστίθεται ο ψυχολογικός αλτρουισμός ή εκείνος «του καλού Σαμαρείτη»: όταν, δηλαδή, κάποιοι άνθρωποι βοηθούν αυθόρμητα και χωρίς κανένα όφελος ακόμη και αγνώστους. Δεν αληθεύει λοιπόν ότι ο άνθρωπος είναι ένα εκ φύσεως σκληρό ον. Απεναντίας.

Αυθόρμητη συμπαράσταση
Αλτρουιστικές συμπεριφορές εκδηλώνουν αυθόρμητα τα περισσότερα παιδιά πριν καν τις διδαχθούν. «Το 84% των παιδιών, σε ηλικία 18 μηνών κιόλας, βοηθά αυθόρμητα, μέσα σε δέκα δευτερόλεπτα, όποιον έχει ανάγκη», λέει ο Φέλιξ Βάρνεκεν του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ στη Γερμανία. Με μια σειρά πειραμάτων, απέδειξε ότι ενώ οι χιμπατζήδες βοηθούν τους άλλους κυρίως -αν και όχι αποκλειστικά- όταν έχουν προσωπικό συμφέρον, τα παιδιά βοηθούν ακόμη και αν δεν πρόκειται να έχουν κάποιο αντάλλαγμα για την καλή τους πράξη.

Αμοιβαία υπεράσπιση
Στο μακρινό παρελθόν, υποστηρίζει ο Ρόμπερτ Σάσμαν, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο Σαιντ Λούις της Ουάσιγκτον, ο άνθρωπος επέλεξε να ζήσει ομαδικά όχι απλώς για να επιδοθεί στο κυνήγι, αλλά και για να αναπτύξει μηχανισμούς άμυνας. Έπρεπε να αντιμετωπίσει τους εχθρούς που τον καταδίωκαν, δηλαδή κυρίως τα άγρια ζώα, τα οποία έχουν αφήσει τα ίχνη των δοντιών τους σε πολλούς σκελετούς ανθρωποειδών. Και αν η τάση για αμοιβαία υπεράσπιση που ανέπτυξαν οι πολυμελείς κοινότητες οδήγησε στη σωτηρία τους, είναι προφανές ότι κάπως έτσι τέθηκαν οι βάσεις για τον ψυχολογικό αλτρουισμό, που σήμερα αποτελεί ανθρώπινο κυρίως προνόμιο. Η αλτρουιστική συμπεριφορά ενισχύθηκε στα επόμενα εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια και από βιολογικούς και από πολιτισμικούς παράγοντες.

Οι ορμόνες της κοινωνίας
Ο αμερικανός ψυχολόγος Τσαρλς Σνόουντον απέδειξε ότι οι πράξεις αυτοθυσίας αυξάνουν την παραγωγή προλακτίνης, ορμόνης που ευνοεί την κοινωνική συνεργασία, και της ωκυτοκίνης, που ενεργοποιεί την εμπιστοσύνη, τους κοινωνικούς δεσμούς, την αγάπη για τα παιδιά. Ένας ελβετός μελετητής του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, ο Ερνστ Φερ, επιχείρησε να χορηγήσει ωκυτοκίνη σε κάποιους εθελοντές που εμπλέκονταν σε μια οικονομική διαπραγμάτευση. Οι συμμετέχοντες ήρθαν σε συμφωνία πριν το αναμενόμενο και φάνηκαν ανοιχτοί σε επενδύσεις ακόμη και με άτομα που μόλις είχαν γνωρίσει. Όμως, και η ικανότητά μας να κατανοούμε τα συναισθήματα των ομοίων μας και να μπαίνουμε στη θέση τους στηρίχτηκε σε βιολογικές βάσεις. Ασφαλώς, μπορεί να αναπτυχθεί και μέσω της εκπαίδευσης.

Το φρένο του εγκεφάλου
Το 1966, ο Τζιάκομο Ριτζολάτι, νευροεπιστήμονας από την Πάρμα, ανακάλυψε ότι στον εγκέφαλο των πρωτευόντων υπάρχουν δίκτυα κυττάρων, οι νευρώνες «κάτοπτρα», που ενεργοποιούνται είτε όταν βιώνουμε ένα συναίσθημα είτε όταν το παρατηρούμε στους άλλους. Η Τάνια Σίνγκερ, με τη σειρά της, απέδειξε ότι όταν κάποιος παρακολουθεί ένα άτομο να υποφέρει, στον εγκέφαλό του ενεργοποιούνται τα ίδια κέντρα που λειτουργούν όταν η αντίληψη του πόνου είναι άμεση. Εν ολίγοις, διαθέτουμε ένα σύστημα που μας κάνει να υποφέρουμε όταν βλέπουμε τους άλλους να υποφέρουν. Πρόκειται για ένα είδος φρένου που μας αποτρέπει από το να προκαλέσουμε πόνο στους συνανθρώπους μας και μας παρακινεί να επέμβουμε για να τους ανακουφίσουμε. Αυτό το σύστημα είναι ενστικτώδες και δεν εντοπίζεται μόνο στους ανθρώπους.
Το 1996, στον ζωολογικό κήπο Brooksfield του Σικάγο, ένα παιδί τριών ετών έσκυψε και έπεσε στο κλουβί των γοριλών, χάνοντας τις αισθήσεις του. Η Μπίντι, μια θηλυκή γορίλας, έτρεξε προς το μέρος του, το πήρε στα χέρια της και το άφησε σε σημείο όπου οι άνθρωποι μπορούσαν να επέμβουν. Το παιδί σώθηκε και η Μπίντι έγινε διάσημη.

Η συμπόνοια αποτελεί προϊόν εκπαίδευσης. Είναι μια ιδιότητα που χρωστάμε στον πολιτισμό μας, όπως και τόσες άλλες που μας βοηθούν να γινόμαστε καλύτεροι. Ανάμεσά τους είναι η συναίσθηση του σφάλματος, οι τύψεις όταν παραβιάζονται οι κανόνες της συμβίωσης και η ικανότητα να συγχωρούμε όσους έχουν προβεί σε κακές πράξεις. Όλες συμφωνούν, όχι τυχαία, με αυτό που ορίζεται ως ηθική και με τον «χρυσό κανόνα» της: κάνε στους άλλους αυτό που θα ήθελες να κάνουν σε εσένα.

Ηθική συνείδηση
Το 1871, Το 1871, ο Δαρβίνος έγραφε: «Ίσως η ηθική συνείδηση να είναι εκείνη που διαφοροποιεί περισσότερο τον άνθρωπο από τα ζώα. Αλλά δεν χρειάζεται να πω τίποτα πάνω σε αυτό, γιατί έχω ήδη αποδείξει ότι το ένστικτο της κοινωνικής ζωής είναι η πρώτη αρχή της ηθικής συγκρότησης, με τη βοήθεια των ενεργών δυνατοτήτων του πνεύματος και την επίδραση των εθίμων, και οδηγεί φυσικά στον χρυσό κανόνα: ‘‘κάνε στους άλλους αυτό που θα ήθελες να κάνουν σε εσένα’’. Αυτό είναι το θεμέλιο της ηθικής». Δεν είναι τυχαίο ότι ο συγκεκριμένος κανόνας απαντά σε όλες τις θρησκείες και τις λαϊκές παραδόσεις.

Χρυσό διάταγμα
Ηθικό διάταγμα τόσο επίκαιρο ώστε να αναδειχθεί στη μήτρα της «νέας παγκόσμιας ηθικής» είναι εκείνο που ψηφίστηκε το 1993 από μια μεικτή επιτροπή της Unesco και του ΟΗΕ. Ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ έγραψε στην εισαγωγή: «Ο κόσμος είναι το χωριό μας. Αν ένα σπίτι πάρει φωτιά, όλες οι στέγες κινδυνεύουν. Κι αν ένα μόνο αρχίσει να ανοικοδομείται, θα αποτελέσει σύμβολο. Η αλληλεγγύη είναι επιτακτική ανάγκη: ο καθένας έχει καθήκον να μοιραστεί τη γενική ευθύνη».

Focus

Ο Προμηθέας έκλεψε τη δημοκρατία (;)

Το μικρό ινδικό χωριό στην Κεράλα εγινε γνωστό σ’ ολο τον κόσμο πριν απο μια δεκαετία χαρη στον «Θεό των μικρων πραγμάτων» της Αρουντάτι Ρόι.Το μυθιστόρημα εγινε μπεστ-σέλλερ και το χωριουδάκι ο τόπος ενός μεγάλου πειράματος: Της συλλογικότητας στη διαχείριση των φυσικών πόρων του χωριού (ενας παράδεισος βιοπιοικιλότητας). Στην Κεράλα σχεδόν ως «προσκυνητες» συγκεντωνονται κάθε χρονο εκατοντάδες ακτιβιστες απ’ ολο τον κόσμο για να γιορτάσουν τη νίκη μιας μικρής κοινωνίας απέναντι σε πολυεθνικούς γιγαντες (εστω κι αν η ιστορία ειναι κάπως διαφορετική).Ομως αυτο το χωριουδάκι εκανε κάτι ακομη πιο σημαντικό: (Ξανα) εθεσε το πολύ βασικό ερωτημα: Ποιό ειναι το νόημα της ανάπτυξης; Το παρτυ των οικονομικών μεγεθών ή κατι αλλο;Το ζητημα επανέρχεται ολο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό με αφορμη τον κύκλο που φαινεται να κλείνει συντομα και ο οποίος κράτησε περίπου 150 χρόνια διαμορφωνοντας όρους εξουσίας και σχέσεων που δεν ηταν πάντα τόσο προφανείς οσο –σημερα-φαινονται.Όλα ξεκινησαν από έναν στριφνο τύπο, συνταξιούχο ελεγκτη τρένων, τον Εντουιν Ντρέικ ο οποίος αυτοσυστηνόταν ως «συνταγματάρχης».Το 1859 βρηκε και αντλησε πετρέλαιο από βάθος 200 μέτρων στο Τίτουσβιλ της Πενσυλβάνια. Μεσα στα επόμενα χρόνια πλούτισε όχι ο Ντρέικ, αλλά ο Τζον Ροκφέλερ.Αυτος ηταν που κατάλαβε…… ότι δεν αρκει να ελέγχεις τα κοιτάσματα αλλά πρεπει επίσης να ελέγχεις και τα διυλιστήρια και τους αγωγούς .Το κόστος είναι τοσο μεγάλο ώστε μονο ελέγχοντας περίπου τα πάντα η εταιρεία μπορεί να «προχωρήσει» .Ολα κατω από μία σκέπη,μεγάλη,συγκεντρωτική και πανίσχυρη.Η Standard Oil εγινε γρηγορα ενας κολοσσός που ηλεγξε το 95% του συνολικού κυκλου εργασιών στις ΗΠΑ για μια 20ετία. Ο Φόρντ τον μιμηθηκε κατά γράμμα.Το πετρέλαιο γρηγορα αποδείχτηκε η πιο αντιδημοκρατική πηγη ενέργειας.Οι τεράστιες σε ογκο και δυναμη εγκαταστάσεις ηταν οι προάγγελοι της γραφειοκρατικής οργάνωσης τελικά όχι μονο της εργασίας αλλά και ολοκληρης της κοινωνίας.Καθως τόσο λίγες εταιρείες ελέγχουν σημερα τη ροή ενέργειας στους οικονομικούς μηχανισμούς ,εχουν την ευχέρεια να καθορίζουν τους ορους διεξαγωγής των συναλλαγών με όλες τις υπόλοιπες εταιρείες που συμμετέχουν στη βιομηχανική διαδικασία. Αυτή η πυραμίδα γρηγορα μεταφέρθηκε και στον τρόπο οργάνωσης της εργασίας καθορίζοντας πλέον και τις σχεσεις ανθρωπων ,ομάδων και κοινωνιών.Το επεσήμανε πρωτος ο Μαξ Βέμπερ αλλά το εκανε λιανά με τον κυνισμό που διέκρινε τη σκέψη του ο Φρ.Τέιλορ: «Μεγιστοποίηση παραγωγής στον ελάχιστο δυνατό χρόνο με την ανάλωση της ελάχιστης εργασίας και κεφαλαίου» ηταν το κεντρικό του συνθημα που γρηγορα εγινε το κεντρικό πλαίσιο της εμπορικής ζωής και πολύ συντομα και της ιδιωτικής.Αλλά εκει γυρω στο 1970 φάνηκε το αδιέξοδο. Οι γιγάντιες επιχειρήσεις χρειάζονταν ολο και περισσότερο χωρο ,απαιτούσαν ολο και περισσότερα ειδικά προνόμια ενώ το κοστος του πετρελαίου αυξανόταν ολο και περισσότερο. Το περιεργο είναι ότι ο δρομος προς μια άλλη εποχή ανοιξε από το Πεντάγωνο των ΗΠΑ. Οι εμπειρογνώμονες κατάλαβαν πως θα ειχαν τα ιδια και καλύτερα αποτελεσματα αν αντικαθιστούσαν τους τεράστιους και πανάκριβους υπερ-υπολογιστές από μικρότερα κομπιούτερ συνδεδεμένα μεταξυ τους ώστε η υπολογιστική ισχυς να είναι μεγαλύτερη με μικρότερο κόστος. Ο μπαμπάς του ιντερνετ(το ..Πενταγωνο) ανοιξε τον δρομο προς μια νεα εποχή οπου όπως σημειωνει ο Στέλλιος Ψωμάς (περιβαλλοντολόγος) το «μικρότερο δεν είναι απλώς πιο ομορφο αλλά και πιο αποτελεσματικό».«Η νέα εποχή φλερτάρει πλέον……με την αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας και τα μικροσυστήματα ισχύος» λεει ο Στέλλιος Ψωμάς και εξηγει: «Το συγκεντρωτικό μοντέλο που κυριάρχησε για ένα σχεδόν αιώνα έχει αγγίξει πλέον τα όριά του. Σε τελική ανάλυση δεν συμβαδίζει καν με τις πραγματικές ανάγκες των καταναλωτών. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι ανάγκες αυτές κυμαίνονται από 1 έως 10 KW ανά νοικοκυριό ή μικρή επιχείρηση, τους καταναλωτές εκείνους δηλαδή που αποτελούν τον πυρήνα της κατανάλωσης. Μόνο οι βιομηχανικοί και μεγάλοι εμπορικοί καταναλωτές απαιτούν περισσότερη ισχύ. Το σημερινό μοντέλο προσπαθεί να καλύψει όλες τις ανάγκες, μικρές και μεγάλες, με τον ίδιο αναποτελεσματικό τρόπο, βασιζόμενο σε μια υπερσυγκέντρωση των μονάδων παραγωγής και αποδεχόμενο ως “αναπόφευκτες” τις τεράστιες απώλειες των δικτύων. Αντίθετα, οι μικρότερης ισχύος σταθμοί, ιδίως οι συνδυασμένου κύκλου υψηλής απόδοσης με καύσιμο φυσικό αέριο που βρίσκονται κοντά στην κατανάλωση, γνωρίζουν άνθηση τα τελευταία χρόνια, εκτοπίζοντας τους γραφικούς ενεργειακούς δεινόσαυρους.Αυτό το πέρασμα σε μια πιο “κατανεμημένη”, δηλαδή πιο αποκεντρωμένη ενεργειακή παραγωγή, οδηγεί σε ένα εκδημοκρατισμό της ενεργειακής οικονομίας που αποσπά σημαντικό μερίδιο από τα χέρια λίγων συγκεντρωτικών ενεργειακών μονοπωλίων και κάνει την ενέργεια κτήμα και καθημερινότητα του απλού πολίτη, της μικρής επιχείρησης, του ιδιώτη επενδυτή, των τοπικών κοινωνιών.»Το όραμα εχει πολύ ενδιαφέρον γιατι δυνητικά με τη συνδυασμένη χρηση των ανανεωσιμων πηγων ενεγειας για την παραγωγη -ως καυσιμου- του υδρογόνου ο κάθε καταναλωτης μπορει να γινει και παραγωγός ενεργειας την οποία μπορεί να πουλαει στα κεντρικά δικτυα.Ο Τζερεμυ Ριφκιν αλλα και πολλοί αλλοι ……συγχρονοι ειδικοί ποντάρουν στις ενεργειακές κυψέλες υδρογόνου και επιμένουν ότι αν και σημερα η τιμη παραγωμενης κιλοβατωρας από τετοιους συνδυασμούς παραμένει τετραπλάσια από αυτην που παράγεται από πετρέλαιο ή φυσικό αέριο ,είναι θεμα χρονου (και πολιτικής επιλογής) να μειωθεί ραγδαία τα επόμενα χρόνια.Ο ηλιος ο αερας και το υδρογόνο είναι φυσικοι πόροι που βρισκονται παντού και η χρηση τους δεν απαιτει τα μυθικα κεφάλαια των πετρελαιάδων. «Πέρα από την οικολογική συμβατότητα, σημειωνει ο Μιχαλης Παπαγιαννάκης ,οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν εξ ορισμού να συμβάλουν στην κοινωνική και τοπική αυτονομία, λόγω του αποκεντρωμένου χαρακτήρα τους. Κάθε κοινωνική μονάδα αλλα και κάθε χωρα έχει δυνατότητα παραγωγής ενέργειας για αυτοκατανάλωση αλλά και για πώληση σε κεντρικά δίκτυα..Αποτινάσσει ετσι τις δουλείες που προκύπτουν από τη γεωγραφική ανισοκατανομή των ορυκτών καυσίμων ή την προφανή ανισότητα τεχνολογικής ανάπτυξης, που είναι οι δύο υλικές βάσεις της μονοπώλησης της προμήθειας ενέργειας και της συνακόλουθης πολιτικής επιβολής. Οι νεες πηγες μπορούν γι αυτούς τους λόγους να είναι βασικός συντελεστής εκδημοκρατισμού, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.»Ξαναγυριζοντας στο αρχικό ερωτημα «ποιος είναι ο στοχος της ανάπτυξης», ο νομπελίστας Αμάρτυα Σεν θα απαντησει καθαρά: « Η ελευθερία. Η επέκταση της είναι ο πρωταρχικός σκοπός αλλά και το κυριο μέσο της ανάπτυξης. Η ανάπτυξη εγκειται στην απόρριψη ποικίλων τυπων ανελευθεριών που εγκλωβιζουν τους ανθρωπους σε ελάχιστες επιλογες και ευκαιρίες.» Και υπενθυμιζει τη φραση της Χανα Αρέντ «η ελευθερία είναι ταυτόσημη με τη δυνατότητα τού να ξεκινά κανείς από την αρχη»…Αυτή τη δυνατότητα εφερε στους ανθρωπους ο Προμηθέας κλεβοντας τη φωτιά (την επεξεργασια σιδηρου) .Μαζι βεβαια εφερε και τους θεούς-τιμωρούς .Μικρό το κακό αφου ως γνωστόν ουτε ο Θεός μπορεί να αλλάξει το παρελθόν του ανθρωπου,όταν ο τελευταίος σιγουρα μπορεί να διεκδικήσει το μέλλον του…
(Δημοσιεύτηκε στον Τ.τ.Κ. στις 11 Μαρτίου)

Ο χάρτης του Piri Reis

Το 1929 μια ομάδα ιστορικών ανακάλυψε ένα εκπληκτικό χάρτη αποτυπωμένο σε δέρμα γαζέλας. Η έρευνα έδειξε ότι ο χάρτης είχε σχεδιαστεί το 1513 από τον Piri Reis, γνωστό ναύαρχο του Οθωμανικού στόλου του 16ου αιώνα.
Το πάθος του ήταν η χαρτογραφία και ο βαθμός του επέτρεπε την πρόσβαση στα αρχεία της Αυτοκρατορικής βιβλιοθήκης της Κωνσταντινούπολης. Σε μια σειρά σημειώσεων πάνω στο χάρτη ο Reis παραδέχεται ότι το σχεδίασε χρησιμοποιώντας στοιχεία από παλαιότερους χάρτες, μερικοί εκ των οποίων ήταν του 4ου αιώνα πΧ και παλαιότεροι.

Τα ερωτηματικά
Ο χάρτης του Piri Reis δείχνει τη δυτική ακτή της Αφρικής, την Ανατολική ακτή της Νοτίου Αμερικής και τη βόρεια ακτή της Ανταρκτικής, η οποία είναι αποτυπωμένη με εξαιρετική ακρίβεια. Το πιο περίεργο δεν είναι το πώς ο Piri Reis κατόρθωσε να απεικονίσει την περιοχή της Ανταρκτικής 300 χρόνια πριν την ανακάλυψή της, αλλά το ότι ο χάρτης παρουσιάζει την ακτογραμμή κάτω από τους πάγους. Τα υπάρχοντα γεωλογικά δεδομένα δείχνουν ότι η πιο πρόσφατη χρονολογία που η Γη της Βασίλισσας Maud ήταν ελεύθερη από πάγους, είναι το 4.000 πΧ.
Η επίσημη επιστήμη ισχυριζόταν πώς το στρώμα πάγου που καλύπτει την Ανταρκτική έχει ηλικία εκατομμυρίων ετών. Ο χάρτης του Piri Reis αποτελεί απόδειξη πώς το βόρειο τμήμα της ηπείρου είχε χαρτογραφηθεί πριν καλυφθεί με πάγο. Αυτό θα σήμαινε πώς η χαρτογράφηση αυτή θα πρέπει να είχε γίνει εκατομμύρια χρόνια πριν, προτού ακόμα εμφανισθεί ο άνθρωπος στη γη.
Νεώτερες και πιο ακριβείς έρευνες και μελέτες έδειξαν πώς η τελευταία περίοδος κατά την οποία δεν υπήρχε στρώμα πάγου στην Ανταρκτική έληξε περίπου 6.000 πριν. Υπάρχουν ακόμα αμφιβολίες για το πότε ξεκίνησε αυτή η περίοδος καθώς διάφοροι ερευνητές τοποθετούν την αρχή της ανάμεσα στο 13.000 και 9.000 πΧ.
Η εύλογη ερώτηση είναι: Ποιος χαρτογράφησε τη Γη της Βασίλισσας Maud της Ανταρκτικής, 6.000 χρόνια πρίν; Ποιος άγνωστος πολιτισμός είχε την τεχνολογία ή την ανάγκη να το κάνει;
Σύμφωνα με την παραδοσιακή ιστορία ο πρώτος πολιτισμός αναπτύχθηκε στη Μέση Ανατολή, περίπου το 3.000 πΧ. ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν οι πολιτισμοί στην κοιλάδα του Ινδού και στην Κίνα. Άρα κανένας από αυτούς τους πολιτισμούς δε θα μπορούσε να έχει καταγράψει τα συγκεκριμένα στοιχεία. Ποιος όμως ήταν σε θέση, 4.000πΧ, να κάνει κάτι που είναι δυνατό μόνο σήμερα, με τις τεχνολογίες του 20ου αιώνα;
Κατά το Μεσαίωνα οι ναυτικοί χρησιμοποιούσαν χάρτες ναυσιπλοΐας, τους ονομαζόμενους «πορτολάνους», οι οποίοι ήταν αρκετά ακριβείς χάρτες των πιο γνωστών θαλασσίων οδών, των λιμανιών, ακτών, στενών, κόλπων κλπ. Οι περισσότεροι από τους πορτολάνους είχαν ως αντικείμενό τους τη Μεσόγειο και άλλες γνωστές θάλασσες της εποχής, όπως και το βιβλίο ναυσιπλοΐας που είχε γράψει ο ίδιος ο Piri Reis. Υπήρχαν όμως και μερικοί που παρουσίαζαν άγνωστες περιοχές και κυκλοφορούσαν μόνο μεταξύ λίγων ναυτικών οι οποίοι φρόντιζαν να κρατούν επιμελώς κρυφές τις γνώσεις τους για αυτούς τους χάρτες και τις περιοχές που απεικόνιζαν. Λέγεται πώς ο Κολόμβος ήταν ένας από εκείνους που είχαν γνώση αυτών των πορτολάνων.
Για να σχεδιάσει αυτό το χάρτη ο Piri Reis χρησιμοποίησε πολλές πηγές και πληροφορίες τις οποίες συγκέντρωσε κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του. Στις χειρόγραφες σημειώσεις του στο περιθώριο του χάρτη, δίνει μια εικόνα του τρόπου με τον οποίο δούλεψε για να τον φτιάξει. Αναφέρει πώς δεν είναι υπεύθυνος για την πρωτογενή χαρτογράφηση. Αυτό που έκανε ήταν να συνθέσει τις πληροφορίες από ένα μεγάλο αριθμό άλλων χαρτών. Μερικοί από αυτούς τους χάρτες προέρχονταν από σύγχρονούς του ναυτικούς, ενώ άλλοι ήταν ακόμη και του 4ου αιώνα πΧ και προγενέστεροι.
Ο Dr. Charles Hapgood, στο βιβλίο του Maps of the Ancient Sea Kings (Turnstone books, London 1979, πρόλογος), αναφέρει:
«… Φαίνεται πώς ακριβείς πληροφορίες είχαν περάσει από λαό σε λαό. Η αρχική προέλευση των αρχαίων χαρτών που μελέτησε ο Reis είναι άγνωστη. Πιθανότατα, μετά το λαό που τους συνέταξε πέρασαν στους Αρχαίους Κρήτες και του Φοίνικες, οι οποίοι ήταν, για περίπου χίλια χρόνια, οι σπουδαιότεροι ναυτικοί του αρχαίου κόσμου. Υπάρχουν αποδείξεις ότι οι χάρτες είχαν συγκεντρωθεί και αποτελούσαν αντικείμενο μελέτης στη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας και συνδυασμοί και συνθέσεις τους είχαν παραχθεί από χαρτογράφους που εργαζόντουσαν εκεί.
Οι χάρτες αυτοί, από τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας διαδόθηκαν και σε άλλα κέντρα μελέτης και έρευνας της αρχαιότητας, μεταξύ των οποίων και η Κωνσταντινούπολη, καθώς αναπαρήχθησαν σε αντίτυπα και διαφορετικές εκδόσεις. Όταν το 1204 οι Βενετοί μπήκαν στην Κωνσταντινούπολη κατά την άλωσή της από τους Σταυροφόρους, οι χάρτες άρχισαν να κυκλοφορούν μεταξύ των Ευρωπαίων ναυτικών και κάποια στιγμή, κάποιοι από αυτούς, περιήλθαν στην κατοχή του Piri Reis.
Οι περισσότεροι από αυτούς τους χάρτες, συνεχίζει ο Hapgood, αφορούσαν τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Όμως διασώθηκαν και χάρτες άλλων περιοχών, όπως της Αμερικής, του Αρκτικού Ωκεανού και της Ανταρκτικής. Είναι προφανές ότι οι αρχαίοι ταξιδιώτες είχαν διαπλεύσει τη γη από το Βόρειο Πόλο μέχρι την Ανταρκτική. Επίσης, όσο κι αν ακούγεται απίστευτο, εξερεύνησαν τις ακτές της Ανταρκτικής όταν δεν υπήρχε εκεί το παχύ στρώμα πάγου. Χωρίς αμφιβολία είχαν κατάλληλα και επαρκή όργανα ναυσιπλοΐας για τον ακριβή προσδιορισμό γεωγραφικών συντεταγμένων, πολύ ανώτερα όσων είχαν χρησιμοποιήθηκαν μέχρι το 2ο μισό του 18ου αιώνα.
Αυτές οι αποδείξεις ανεπτυγμένης τεχνολογίας στο μακρινό παρελθόν έρχονται να προσδώσουν αξιοπιστία στις διάφορες υποθέσεις για την ύπαρξη ενός προηγμένου, άγνωστου πολιτισμού πριν την καταγεγραμμένη ιστορία. Οι μελετητές έχουν απορρίψει τις περισσότερες από αυτές τις θεωρίες λόγω της έλλειψης αποδείξεων, όμως εδώ υπάρχουν σαφείς ενδείξεις που δε μπορούν να αγνοηθούν. Στο φώς αυτών των δεδομένων ίσως είναι αναγκαία η επανεξέταση και όλων των άλλων ενδείξεων, με ανοικτό μυαλό και χωρίς προκαταλήψεις….»
Το 1953, ένας αξιωματικός του Τουρκικού Ναυτικού, έστειλε το χάρτη του Piri Reis στο Γραφείο Υδρογραφικών Μελετών του Ναυτικού των ΗΠΑ. Ο αρχιμηχανικός του γραφείου M.I. Walters, ζήτησε τη βοήθεια του Arlington H. Mallery, αυθεντία στους αρχαίους χάρτες με τον οποίον το γραφείο είχε συνεργαστεί και στο παρελθόν, για την αξιολόγηση του χάρτη.
Μετά από αρκετή μελέτη ο Mallery προσδιόρισε τη μέθοδο που είχε χρησιμοποιηθεί για την απεικόνιση των δεδομένων. Για να ελέγξει την ακρίβεια του χάρτη μετέφερε τα δεδομένα του, με τη βοήθεια ενός πλέγματος συντεταγμένων, πάνω σε μια υδρόγειο: ο χάρτης ήταν απόλυτα ακριβής. Η άποψή του ήταν πώς ο μόνος τρόπος που θα μπορούσε να γίνει μια τόσο ακριβής χαρτογράφηση είναι μέσω αεροφωτογραφιών, όμως ποιος, 6.000 χρόνια πριν, μπορούσε να χρησιμοποιεί αεροσκάφη ή άλλες μεθόδους αεροφωτογράφησης;
Το Υδρογραφικό Γραφείο δε μπορούσε να πιστέψει τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα της μελέτης, κυρίως δε όταν μπόρεσε, με τη βοήθεια του χάρτη, να διορθώσει κάποια λάθη στους σύγχρονους χάρτες.
Επιπλέον, η ακρίβεια στον προσδιορισμό των γεωγραφικών συντεταγμένων δείχνει ότι όποιος σχεδίασε το χάρτη είχε τη γνώση χειρισμού σφαιροειδούς τριγωνομετρίας, μια διαδικασία η οποία ήταν άγνωστη μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα.
Ο Hapgood έστειλε τη συλλογή του με αρχαίους χάρτες, μεταξύ των οποίων και αυτός του Piri Reis στον Richard Strachan του Massachusetts Institute of Technology. Ήθελε να μάθει ποιο ακριβώς ήταν το απαιτούμενο επίπεδο μαθηματικών γνώσεων για το σχεδιασμό των αρχικών χαρτών. Ο Strachan απάντησε το 1965, λέγοντας ότι το επίπεδο θα έπρεπε να είναι πολύ υψηλό και συγκεκριμένα γνώσεις σφαιροειδούς τριγνωνομετρίας, καμπυλότητας της Γης, προβολικές μεθόδους.
Ο τρόπος με τον οποίο ο χάρτης του Piri Reis απεικονίζει τη Γη της Βασίλισσας Maud, την ακτογραμμή της, τα ποτάμια, τα βουνά, τα οροπέδια, τους κόλπους και όλα τα άλλα μορφολογικά χαρακτηριστικά, επιβεβαιώθηκε από μία Σουηδό-Βρετανική αποστολή στην Ανταρκτική, όπως φαίνεται από την απαντητική επιστολή της αεροπορίας των ΗΠΑ σε μια αίτηση του καθηγητή Charles H. Hapgood του Keene College, για μια εκτίμηση του χάρτη του Piri Reis:
6 Ιουλίου 1960
Θέμα: Χάρτης του Ναυάρχου Piri Reis
Προς: Καθ. Charles H. HapgoodKeene CollegeKeene, New Hampshire
Αγαπητέ καθ. Hapgood,
Μετά από τη σχετική σας αίτηση για τη μελέτη ορισμένων παράξενων χαρακτηριστικών του χάρτη του Pire Reis του 1513, η υπηρεσία μας προχώρησε στην επισκόπηση των σχετικών στοιχείων.
Ο ισχυρισμός ότι το κάτω μέρος του χάρτη απεικονίζει την Ακτή της Πριγκίπισσας Martha στην περιοχή Γή της Βασίλισσας Maud της Ανταρκτικής, και τη χερσόνησο Palmer, είναι λογικός. Εκτιμούμε ότι πρόκειται για την πιο λογική και πιθανότατα σωστή ερμηνεία του χάρτη.
Οι γεωγραφικές λεπτομέρειες που παρουσιάζονται στο κάτω μέρος του χάρτη συμπίπτουν εντυπωσιακά με τα αποτελέσματα του σεισμικού προφίλ που καταγράφηκε πάνω από το στρώμα πάγου από τη Σουηδό-Βρετανική αποστολή του 1949.
Αυτό αποτελεί ένδειξη του ότι η ακτογραμμή χαρτογραφήθηκε πριν καλυφθεί από το στρώμα πάγου.
Σήμερα το στρώμα αυτό έχει πάχος περίπου 1 μιλίου.
Δε γνωρίζουμε με ποιο τρόπο τα δεδομένα του χάρτη μπορούν να συμβιβαστούν με το υποτιθέμενο επίπεδο γεωγραφικών γνώσεων το 1513.
Harold Z. Ohlmeyer Αντισμήναρχος, USAF

Το 1953 ο Charles Hapggod, έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Earth's shifting crust: a key to some basic problems of earth science», όπου ανέπτυσσε μια θεωρία για να εξηγήσει πώς η Ανταρκτική ήταν ελεύθερη από πάγους μέχρι το 4.000πΧ. Η περίληψη της θεωρίας έχει ως εξής:
Ο λόγος που η Ανταρκτική ήταν ελεύθερη από πάγους και άρα αρκετά πιο θερμή, οφείλεται στο γεγονός ότι κάποτε δε βρισκόταν στο Νότιο Πόλο, αλλά περίπου 2.000 μίλια βορειότερα. Ο Hapgood λέει πώς αυτό θα την τοποθετούσε έξω από τον Ανταρκτικό κύκλο, σε μια περιοχή με ήπιο, προς το ψυχρό, κλίμα.
Η αιτία της μετακίνησης της Ανταρκτικής δεν είναι άλλη από ένα μηχανισμό που αποκαλείται «μετατόπιση του φλοιού της Γης». Αυτός ο μηχανισμός δεν πρέπει να συγχέεται με τις κινήσεις των τεκτονικών πλακών ή τις μετακινήσεις των ηπειρωτικών πλακών. Η λιθόσφαιρα, ο εξωτερικός φλοιός της Γης, μπορεί σε κάποιες περιόδους να εκτελέσει μετατοπίσεις ολισθαίνοντας πάνω στο εσωτερικό μαλακό σώμα, όπως «η φλούδα του πορτοκαλιού θα μπορούσε να γλιστρήσει πάνω στο εσωτερικό του καρπού εάν δεν ήταν προσκολλημένη σε αυτό» (C. Hapgood «Maps of the ancient sea-kings»).
Ο Hapgood έστειλε τη θεωρία αυτή στον Einstein ο οποίος του απάντησε με πραγματικό ενθουσιασμό. Αν και οι γεωλόγοι δεν αποδέχθηκαν τη θεωρία το Hapgood, ο Einstein έγραψε:
«Στην πολική περιοχή υπάρχει μια συνεχής απόθεση πάγου η οποία δεν είναι συμμετρικά κατανεμημένη γύρω από τον πόλο. Η περιστροφή της Γης επενεργώντας πάνω σε αυτή τη συμμετρικά κατανεμημένη μάζα δημιουργεί μια φυγόκεντρο ορμή η οποία μεταδίδεται στο στερεό φλοιό της Γης. Η συνεχώς αυξανόμενη φυγόκεντρος ορμή που παράγεται με αυτό τον τρόπο, όταν φτάσει μία συγκεκριμένη τιμή, παράγει μια κίνηση ολίσθησης του φλοιού πάνω στο κυρίως σώμα της Γης …. (Πρόλογος του Einstein στο βιβλίο του Hapgood «Earth's shifting crust» σελ.1).
Πάντως είτε η θεωρία του Hapgood είναι σωστή είτε όχι, το μυστήριο του χάρτη εξακολουθεί να υφίσταται. Ο χάρτης του Piri Reis είναι κάτι που δε θα έπρεπε να υπάρχει. Δηλαδή, υποτίθεται πώς κανένας, τόσο παλιά, δε θα μπορούσε να έχει τα μέσα και τις δυνατότητες να σχεδιάσει ένα χάρτη τέτοιας λεπτομέρειας, και τέτοιας ακρίβειας στις γεωγραφικές συντεταγμένες. Το πρώτο όργανο που επέτρεπε τον υπολογισμό του γεωγραφικού μήκους με σχετική ακρίβεια, επινοήθηκε το 1761 από τον Άγγλο John Harrison. Παλιότερα δεν υπήρχε τρόπος ακριβούς προσδιορισμού του και τα σφάλματα υπολογισμού μπορεί να έφταναν κάποιες εκατοντάδες χιλιόμετρα.
Ο χάρτης του Piri Reis είναι ένας από τους πολλούς που απεικονίζουν περιοχές άγνωστες την εποχή του σχεδιασμού τους, με εκπληκτική ακρίβεια και λεπτομέρεια. Άλλωστε και ο ίδιος ο Reis παραδέχεται πώς βασίστηκε σε παλαιότερους χάρτες οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές και ως βάση και από άλλους χαρτογράφους.
Ο πορτολάνος του Dulcert, του 1339, παρουσιάζει τα γεωγραφικά πλάτη της Ευρώπης και της Βορείου Αφρικής και τα μήκη της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας με απόκλιση μισής μοίρας.
Ο ακόμα πιο εντυπωσιακός χάρτης του Zeno, του 1380, απεικονίζει μια περιοχή στα βόρεια, μέχρι και τη Γροιλανδία. Η ακρίβειά του είναι εκπληκτική. «Είναι αδύνατο, λέει ο Hapgood, κάποιος το 14ο αιώνα, να υπολογίσει με ακρίβεια το γεωγραφικό πλάτος και μήκος αυτών των περιοχών.
Άλλος ένας περίεργος χάρτης είναι αυτός του Τούρκου Hadji Ahmed, του 1559, ο οποίος δείχνει μια λωρίδα γης πλάτους περίπου 1.600 Km, η οποία ενώνει την Αλάσκα με τη Σιβηρία. Αυτή η φυσική γέφυρα καλύφθηκε από τον ωκεανό όταν ανέβηκε η στάθμη των νερών μετά το τέλος της εποχής των παγετώνων.
Ο Oronteus Fineus ήταν ένας ακόμα χαρτογράφος που απεικόνισε, το 1532, την Ανταρκτική χωρίς το στρώμα πάγου.
Υπάρχουν χάρτες που δείχνουν τη Γροιλανδία ως δύο ξεχωριστά νησιά, κάτι που επιβεβαιώθηκε από μια Γαλλική αποστολή η οποία ανακάλυψε ένα στρώμα πάγου αρκετά παχύ, το οποίο ενώνει τα δύο νησιά.
Υπάρχουν λοιπόν πολλοί χάρτες των αρχαίων χρόνων που θα μπορούσε να πεί κανείς ότι καλύπτουν όλη τη γεωγραφία της Γης. Φαίνεται να είναι κομμάτια ενός πολύ παλιού παγκόσμιου χάρτη, σχεδιασμένου από κάποιο άγνωστο λαό ο οποίος είχε στη διάθεσή του τεχνολογία της σύγχρονης εποχής. Όταν οι άνθρωποι υποτίθεται ότι ζούσαν υπό πρωτόγονες συνθήκες, κάποιος αποτύπωσε τη γεωγραφία ολόκληρου του πλανήτη, Αυτή η γνώση, με κάποιο τρόπο, κατακερματίστηκε και τα κομμάτια της κατέληξαν, μέσα από τους αιώνες, σε διάφορους ανθρώπους ως απλές παραστάσεις τις οποίες αντέγραψαν σε βιβλιοθήκες, λιμάνια αγορές και άλλα μέρη μελέτης και συνάθροισης των ταξιδιωτών ναυτικών.
Μια ακόμα αποκάλυψη του Hapgood οδήγησε ακόμα πιο πέρα. Ανακάλυψε ένα χαρτογραφικό κείμενο του 1137, χαραγμένο σε μια στήλη, στην Κίνα, αντιγραφή από μια παλιότερη πηγή. Υποδήλωνε το ίδιο υψηλό επίπεδο τεχνολογίας με τους δυτικούς χάρτες και την ίδια χρήση της σφαιροειδούς τριγωνομετρίας. Έχει τόσα κοινά στοιχεία με τους δυτικούς χάρτες που είναι βέβαιο ότι προέρχεται από την ίδια αρχική πηγή με αυτούς. Θα μπορούσε να είναι ένας χαμένος πολιτισμός, κάπου στην αυγή της ιστορίας, μερικές χιλιάδες πριν;