Αν έχετε παρατηρήσει, αγαπητοί αναγνώστες, ορισμένοι όροι ή κάποιες λέξεις αποτελούν ένα είδος ταμπού και ουδέποτε χρησιμοποιούνται από κάποιους πολιτικούς ή δημόσιους άνδρες γενικότερα. Όπως οι Εβραίοι, τηρώντας την 1η εντολή (ου λήψεις όνομα Κυρίου και Θεού σου επί ματαίω) δεν πρόφεραν το όνομα του Θεού (το «απρόφερτο» τετραγράμματο ΓΧΒΧ), αλλά στη θέση του χρησιμοποιούσαν το ψευδώνυμο Αδωνάι, έτσι και οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης και της Αμερικής, τα τελευταία 40 περίπου χρόνια, απόφευγαν όπως ο διάβολος το λιβάνι να χρησιμοποιήσουν τη λέξη καπιταλισμός. Στο λεξιλόγιό τους δεν υπήρχε. Συνήθως χρησιμοποιούσαν διάφορα ψευδώνυμα: νεοφιλελευθερισμός, οικονομία της ελεύθερης αγοράς, ανταγωνιστικά οικονομικά συστήματα και άλλα.
Κάτω όμως από την πίεση της πραγματικότητας και αφού ξέσπασε η κρίση, που επί χρόνια υπέβοσκε αλλά έκαναν πως δεν την έβλεπαν, αναγκάστηκαν να ανακαλύψουν πως υπάρχει καπιταλισμός. Για πρώτη φορά επιφανείς πολιτικοί, όπως ο Νικολά Σαρκοζί, που μόνο αριστερός δε θα μπορούσε να θεωρηθεί, αλλά και πολλοί άλλοι, μιλάνε για καπιταλισμό και μάλιστα για καπιταλισμό που νοσεί και θέλει θεραπεία.Ανεξάρτητα από την εξέλιξη που θα έχει η οικονομική κρίση, που όπως φαίνεται μόλις άρχισε, οι πρώτες ορατές συνέπειες φάνηκαν. Μύθοι, που κυριαρχούσαν επί 40 χρόνια, οι οποίοι καθιερώθηκαν από τους οικονομολόγους της Σχολής του Σικάγου, αυτούς που υπαγόρευσαν την πολιτική της Θάτσερ και του Ρήγκαν, έχουν πέσει σε πλήρη ανυποληψία. Είναι χαρακτηριστικό πως οι τυπικότεροι εγχώριοι θιασώτες των απόψεων αυτών, οι κ.κ. Μάνος και Ανδριανόπουλος, δεν έχουν βγάλει άχνα όλον αυτόν τον καιρό.
Μύθοι όπως:
όσο λιγότερο κράτος-τόσο καλύτερα, η αγορά πρέπει να λειτουργεί απολύτως ασύδοτα γιατί μπορεί να αυτορυθμίζεται, η ιδιωτική επιχείρηση είναι ο πιο αποτελεσματικός θεσμός της οικονομίας, το χρήμα παράγει χρήμα και αυτό από μόνο του το καθιστά ύψιστο αγαθό, και άλλοι παρόμοιοι, δεν περνάνε πια. Αντιθέτως, τώρα οι τραπεζίτες προστρέχουν στο κράτος για να τους σώσει, αποδέχονται εθνικοποιήσεις τραπεζών, που άλλοτε και η απλή αναφορά τέτοιων περιπτώσεων τους εξαγρίωνε. Φυσικά αυτά τα κάνουν στη λογική της «εθνικοποίησης των ζημιών, αλλά ιδιωτικοποίησης των κερδών».
Το γεγονός είναι ότι οι πιο μυαλωμένοι έχουν καταλάβει πως κάτι δεν πάει καλά με το καπιταλιστικό σύστημα. Δεν είμαι οικονομολόγος, απλός μηχανικός είμαι, αλλά θα επιχειρήσω να αναλύσω αυτό το «δεν πάει καλά».Ο καπιταλισμός του 19ου αιώνα, που μελέτησε ο Μαρξ, αλλά και των αρχών του 20ού, που μελέτησε ο Βέμπερ, ήταν τελείως διαφορετικός από το σημερινό. Τότε ο παραγόμενος πλούτος προερχόταν βέβαια από την ιδιοποίηση (την κλοπή) της υπεραξίας των εργαζομένων, αλλά στηριζόταν σε υγιείς βάσεις: στο συνδυασμό της εργασίας, που έβαζαν οι προλετάριοι, και του κεφαλαίου, που έβαζαν οι καπιταλιστές. Και από το συνδυασμό αυτό έβγαιναν χρήσιμα προϊόντα. Το κέντρο της οικονομίας ήταν τότε τα εργοστάσια, οι εμπορικές επιχειρήσεις και τα μεταφορικά μέσα.
Σήμερα ο πλούτος παράγεται από μεταφορά κεφαλαίων από χώρα σε χώρα, από χρηματιστηριακά κόλπα, από καθαρές απάτες και από τις διαδικασίες αυτές δεν παράγονται χρήσιμα, αλλά τοξικά προϊόντα. Το κέντρο της οικονομίας είναι πια οι τράπεζες, που λειτουργούν ανεξέλεγκτα. Πρόκειται δηλαδή για μια νοσηρή κατάσταση, που αν συνεχίσει να υπάρχει εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους για ολόκληρο τον πλανήτη.
Αυτό το έχουν καταλάβει πολλοί ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι και αναζητούν τη λύση. Μιλάνε πια για την επικείμενη «τρίτη κοινωνική επανάσταση», για το τέλος του καπιταλισμού και την εμφάνιση ενός νέου τρόπου παραγωγής.
Η πρώτη κοινωνική επανάσταση έγινε στο τέλος της Αρχαιότητας, όταν το δουλοκτητικό σύστημα παραγωγής αντικαταστάθηκε από το φεουδαρχικό. Οι βασικές αντιμαχόμενες τάξεις, οι δουλοκτήτες και οι δούλοι, εξαφανίστηκαν και βγήκαν άλλες στο προσκήνιο.
Η δεύτερη επανάσταση έγινε στους νεώτερους χρόνους, όταν ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής αντικατέστησε το φεουδαρχικό. Οι βασικές αντιμαχόμενες τάξεις, οι φεουδάρχες και οι δουλοπάροικοι, εξαφανίστηκαν και βγήκαν άλλες στο προσκήνιο.
Στην τρίτη κοινωνική επανάσταση, που επίκειται και θα γίνει, ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής θα δώσει τη θέση του στον τεχνοκρατικό τρόπο παραγωγής. Οι βασικές αντιμαχόμενες τάξεις, καπιταλιστές και οι προλετάριοι, θα εξαφανιστούν και θα βγουν άλλες στη θέση τους.
Μ’ όλο που μπορεί να προκαλέσω αλλεργία σε ορισμένους, επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω πως αυτό το αναφέρει, στην πρώτη μάλιστα παράγραφό του, το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο»: «Όλη η ιστορία είναι ιστορία της πάλης των τάξεων […] και η πάλη αυτή τελειώνει κάθε φορά με την αμοιβαία εξαφάνιση των ανταγωνιζόμενων τάξεων.»
Toυ Δ. Σαραντάκου
(άρθρο στην εφημ. Εμπρός της Μυτιλήνης, 28.10.2008)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου