Φευγάτε φίδια γκουστερίτσες,αύριο είναι Πρωτομαγιά

Με αφορμή την Πρωτομαγιά, μου ήρθε στο μυαλό ένα έθιμο ( συνήθεια ) που τηρούσαμε όταν ήμασταν μικροί .
Το απόγευμα της παραμονής μαζευόμασταν παρέες παιδιών , κρατώντας στα χέρια μας τενεκέδες και ξύλα. Περιφερόμασταν σ’ όλο το χωριό, φωνάζοντας « φευγάτε φίδια γκουστερίτσες,αύριο είναι πρωτομαγιά ».
Το τι γινόταν δεν περιγράφεται, ειδικά όταν συναντιόμασταν και με παρέες από άλλες γειτονιές του χωριού.
Αυτό εμάς μας ξετρέλενε ( και σε ποιο παιδί δεν αρέσει ο κρότος και η φασαρία ).
Δυστυχώς ( για τα παιδιά ) αυτή η συνήθεια έχει εκλείψει εδώ και πολλά χρόνια και καλώς έγινε αυτό. Γιατί ,για φανταστείτε τι θόρυβος θα γινόταν μαζί με τους τόσους θορύβους της σημερινής εποχής !

γκουστερίτσα : γουστέρα, μικρή σαύρα

Επαρχίες Μακεδονίας μετά την απελευθέρωση (1915 )

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ κ. 231982.Π. Θεσσαλονίκη κ. 140000 και κατ’ άλλους 175000. Έχει μεγαλοπρεπή κτίρια της Ελληνικής Κοινότητας, όπως το Ορφανοτροφείο Παπάφη, το Χαρίσειον Γηροκομείον κλπ. , 22 σχολεία αρρένων και θηλέων , όπου φοιτύν 4000 μαθητές και μαθήτριες, Γυμνάσιο και Διδασκαλείο.

ΚΑΤΕΡΊΝΗΣ κ. 30166. Π. Κατερίνα κ. 7400.

ΒΕΡΟΙΑΣ κ.. 41734.Π. Βέροια κ. 13812. Μια από τις κυριότερες πόλεις αυτής της επαρχίας, η Νάουσα έχει πληθυσμό 9680 κατοίκων, 3 νηματουργία, υφαντήριο και πολλούς αλευρόμυλους.

ΓΕΝΙΤΣΩΝ κ. 32997. Π. Γενιτσά κ. 7165. Αυτή η πόλη ήταν ιερή για τους μουσουλμάνους, διότι σ’ αυτήν βρίσκεται ο τάφος του στρατηγούΓαζή Αχμέτ Εβρενόζ , του πρώτου Τούρκου στρατηγού που πάτησε το πόδι του στη Μακεδονία.

ΕΔΕΣΣΗΣ ( ΒΟΔΕΝΩΝ ) κ. 68017. Π. Βοδενά κ. 8846. Στην επαρχία αυτήν υπάγεται η υποδιοίκηση Μογλενών με 35000 κατοίκους, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι Μωαμεθανοί. Π. αυτής είναι το Σούμποβων.

ΛΑΓΚΑΔΑ κ. 42038. Π. Λαγκαδάς κ. 2500.

ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ κ. 47636. Π. Πολύγυρος κ. 2500. Στην επαρχία αυτή υπάγεται το Άγιο Όρος .

ΚΟΖΑΝΗΣ κ. 33413. Π. Κοζάνη κ. 9400. Η πόλη είναι έδρα Μητροπολίτη, έχει άριστο Γυμνάσιο και πολλές σχολές , πλούσια βιβλιοθήκη, λαμπρό δικαστήριο, στρατιωτικό νοσοκομείο κλπ. Στην Κοζάνη δίδαξε ό μεγάλος διδάσκαλος Ευγένιος Βούλγαρης. Η επαρχία αυτή περιλαμβάνει παραπάνω από 135 χωριά, τα περισσότερα τουρκικά.

ΚΑΪΛΑΡΙΟΥ κ. 40082. Π. Καίλάριον κ. 5600. Η κωμόπολη Βλάστη αυτής της επαρχίας με 4000 κατοίκους συντηρεί ένα μεγαλοπρεπές διδακτήριο, άριστα σχολεία και είναι η πατρίδα του Κωνσταντίνου Βέλιου , που από κληροδότημά του εκπαιδεύονται στην Αθήνα και αλλού πολλοί νέοι από την Μακεδονία.

ΣΕΡΒΙΩΝ κ. 19002. Π. Σέρβια κ. 3000. Στην επαρχία αυτή βρίσκονται τα στενά του Σαραντάπορου, τα οποία έγιναν γνωστά κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο.

ΕΛΑΣΣΟΝΟΣ κ. 31425. Π. Ελασσών κ. 1887. Η κωμόπολη Τσαρίστανη με 2700 κατοίκους έχει λαμπρές σχολές, στις οποίες φοιτούν 800 μαθητές προερχόμενοι από τα γύρω χωριά.

ΓΡΕΒΕΝΩΝ κ. 42347. ( Μουσουλμάνοι 4000 περίπου ). Π. Γρεβενά κ. 1750. Οι μουσουλμάνοι αυτής της επαρχίας δεν γνωρίζουν καθόλου τουρκικά, γιατί είναι Έλληνες οι οποίοι εξισλαμίστηκαν βίαια πριν από πολλά χρόνια. Η πόλη των Γρεβενών πριν από τον ελληνοτουρκικό πόλεμο είχε υπερδιπλάσιους κατοίκους.

ΑΝΑΣΕΛΙΤΣΗΣ κ. 40012. Π. Σιάτιστα κ. 6774. Στην επαρχία αυτή υπάρχουν 6600Μουσουλμάνοι, οι περισσότεροι είναι ελληνικής καταγωγής και βίαια εξισλαμισθέντες και έχουν ως μητρική γλώσσα την ελληνική. Ονομάζονται Βαλλαάδες διότι στην ομιλία τους κάνουν κατάχρηση του μουσουλμανικού όρκου Βαλλαχί – μπαλαχί.

ΦΛΩΡΙΝΗΣ κ. 71775. Π. Φλώρινα κ. 10155.

ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ κ. 61228. Π. Καστορία κ. 5872. Η πόλη έχει άριστα σχολεία και σε όλοι την επαρχία υπάρχουν 96 περίπου σχολεία στα οποία φοιτούν 3700 μαθητές και μαθήτριες. Στην Καστοριά υπάρχουν 72 εκκλησίες , πολλές από τις οποίες είναι Βυζαντινές. Οι Οθωμανοί στην επαρχία αυτή μιλούν και γράφουν στα Ελληνικά. Στην πόλη υπάρχει άριστη βιομηχανία γουναρικών. Οι κάτοικοι των χωριών γύρω από την λίμνη Ορεστιάδα μεταβαίνουν στην πόλη της Καστοριάς με βάρκες.

ΣΕΡΡΩΝ κ. 49710. Π. Σέρραι κ. 18668. Πριν από τον ελληνοβουλγαρικό πόλεμο αριθμούσε 32000 ψυχές, αλλά κατά την προσωρινή κατοχή της πόλης από τους Βούλγαρους οι μισοί περίπου κάτοικοι αναγκάστηκαν να φύγουν. Τα 3/5 των κατοίκων είναι Έλληνες και οι υπόλοιποι Μουσουλμάνοι , Βούλγαροι, Ιουδαίοι και αθίγγανοι. Στο Παγγαίο υπάρχουν μεταλλεία χρυσού, αργύρου, σιδήρου , μολύβδου και χαλκού. Στις Σέρρες υπάρχουν άριστα σχολεία, όπου φοιτούν 5000 μαθητές. Στην επαρχία αυτή ανήκει και η κωμόπολη Κάτω Τζουμαγιά με 4500 κατοίκους όπου διατηρεί μεγαλόπρεπη διδακτήρια.

ΝΙΓΡΙΤΗΣ κ. 26526. Π. Νιγρίτα κ. 4000. Κατά τη διάρκεια του ελληνοβουλγαρικού πολέμου οι περισσότερες κατοικίες πυρπολήθηκαν.

ΖΙΧΝΗΣ κ.25391. Π. Ζηλιάχοβα κ. 2075. Κυριότερη κωμόπολη ο Ροδολίβος με 4000 κατοίκους και λαμπρά σχολεία.

ΔΕΜΙΡ ΧΙΣΑΡ κ. 31524. Π. Δεμίρ Χισάρ κ. 3224. Στην επαρχία αυτή υπάρχουν πολλά βουλγαρόφωνα χωριά , αλλά τα ήθη, τα έθιμα, τα τραγούδια, τα παραμύθια, οι χορόι κλπ. των χωρικών αποδεικνύουν την ελληνική τους καταγωγή. Κατά την ομιλία τους χρησιμοποιούν και πολλές ελληνικές λέξεις και μάλιστα ομηρικές.

ΔΡΑΜΑΣ κ. 88920. Π. Δράμα κ. 19000. Πόλη όμορφη και πλούσια εξαιτίας των καπνών και γι’ αυτό ονομάζονταν από τους Τούρκους χρυσή. Έχει άριστα σχολεία και πλούσια βιβλιοθήκη. Κυριότερες κωμοπόλεις η Προσωτσάνη με 4000 κατοίκους και το Δοξάτο, το οποίο καταστράφηκε από τους Βούλγαρους. Πριν τον πόλεμο αριθμούσε 270 περίπου οικίες εκ των οποίων σώθηκαν μόνο 57. Πολύ κάτοικοι σφαγιάστηκαν από τους Βούλγαρους ( 500 περίπου ).

ΠΡΑΒΙΟΥ κ. 18174. Π. Πράβιον κ. 2000.

ΚΑΒΑΛΑΣ κ. 36075. Π. Καβάλα κ. 24600, εκ των οποίων οι μισοί Μουσουλμάνοι. Η πόλη είναι εμπορικότατη , έχει ωραίους ναούς και άριστα σχολεία.

ΣΑΡΙΣΑΜΠΑΝ κ. 18094. Π. Σαρισαμπάν κ. 2500. Οι περισσότεροι Μουσουλμάνοι

ΘΑΣΟΣ κ. 12828. Κυριότερες κωμοπόλεις Παναγία κ. 2000 και Θεολόγος κ. 2554. Η Θάσος έχει μεταλλεία αντιμονίου, αργύρου, χαλκού και λευκά μάρμαρα.

ΛΕΞΙΚΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΟΡΩΝ

Ααγνωστικισμός=είναι αδύνατη η γνώση της ουσίας των πραγμάτων
αισθησιαρχία=γνωρίζουμε την πραγματικότητα μέσω των αισθήσεων
αισθητική=φιλοσοφικός κλάδος ασχολούμενος με την τέχνη και το ωραίο
αισθητικισμός=βλέπει τον κόσμο ως αισθητικό φαινόμενο παραμερίζοντας κάθε άλλο
στοιχείο, ήτοι το ωφελιμιστικό,το επιστημονικό, το θρησκευτικό κ.λ.π.
αιτιοκρατία=ο νόμος της αιτιότητας διέπει όλα τα φαινόμενα, υλικά ή πνευματικά
αιτιότητα=κάθε φαινόμενο έχει και μιαν αιτία
ακαταληψία=αποχή από κάθε κρίση για τα πράγματα
ακτιβισμός=προέχει η πρακτική δράση κι όχι η πνευματική σκέψη
αλχημεία=προσπάθεια μεταβολής των κοινών μετάλλων σε ευγενή
αμοραλισμός=απορρίπτει τις ηθικές αξίες
αναρχισμός=αρνείται κάθε εξουσία θεωρώντας την αφύσικη
ανθρωπισμός=αποβλέπει στη διαμόρφωση του ιδανικού ανθρώπου
ανθρωποκεντρισμός=θεωρεί τον άνθρωπο ως κέντρο του κόσμου
ανθρωπολογισμός=η διαμόρφωση των μεταφυσικών ιδεών είναι προ'ι'όν των φυσικών
τάσεων και αναγκών των ανθρώπων π.χ. η ιδέα του θεού δεν είναι παρά η ιδανική μορφή του εαυτού τουςανθρωπομορφισμός=αποδίδει ανθρώπινες ιδιότητες σε πράγματα ή θεούς
αντικειμενισμός=η πραγματικότητα είναι αυθύπαρκτη
αντινατουραλισμός=περιφρονεί τη φύση
αξίωμα=αυταπόδεικτη αλήθεια
αποκρυφισμός=πιστεύει σε μυστικές ή απόκρυφες δυνάμεις
απριορισμός=έμφυτες προεμπειρικές γνώσεις
ασκητισμός=περιφρονεί το σώμα που, ως ακάθαρτο, μολύνει την ψυχήατομισμός=προέχει το άτομο, γιατί το σύνολο δεν είναι παρά άθροισμα ατόμων
ατομοκρατία=ο κόσμος αποτελείται από άτομα, ελάχιστα σωματίδια ύλης
αυταρχία=η ανθρώπινη βούληση δεν εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες

Ββιταλισμός=εξηγεί το φαινόμενο της ζωής βάσει μιας βιολογικής δύναμης που ενυπάρχει σ'
όλους τους οργανισμούς
βουδισμός=η ζωή, της οποίας βασικό χαρακτηριστικό είναι ο πόνος, μετά θάνατον ακολουθεί μιαν πορεία μετενσαρκώσεων
βουλησιοκρατία=ο κόσμος διέπεται από μιαν παγκόσμια βούληση που αποτελεί και την αρχή του κόσμου

Γγίγνεσθαι=εκφράζει τη γένεση, τη μεταβολή και τη φθορά των όντων

Δδαιμόνιον=εσωτερική φωνή που απέτρεπε τον Σωκράτη από το κακό
δημιουργισμός=ο δημιουργός θεός τοποθετεί την ψυχή στο κυοφορούμενο έμβρυο
διαλεκτική=η αλήθεια ενός θέματος προσεγγίζεται με τη διαλογική μέθοδο
διαλεκτικός υλισμός=η κοινωνική δομή της κοινωνίας μεταβάλλεται συνεχώς λόγω της υφιστάμενης ταξικής πάλης που έχει ως αποτέλεσμα την εκτόπιση του ασθενέστερου από τον ισχυρότερο (θέση-αντίθεση-σύνθεση)
διαρχία=διακρίνει τον κόσμο σε υλικόν και πνευματικό
διαφωτισμός=ιδεολογικό κίνημα που εναντιώθηκε στο φεουδαρχικό κατεστημένο
διεθνισμός=πρεσβεύει τη συνεργασία μεταξύ των εθνών και των λαών
δογματισμός=η προσέγγιση της αλήθειας είναι εφικτή

Εεγκυκλοπαιδισμός=τάση για απόκτηση όσο το δυνατόν περισσοτέρων γνώσεων
εγωμονισμός=απορρίπτει την ύπαρξη αντικειμενικού κόσμου και δέχεται την ύπαρξη του υποκειμένου μόνον και των παραστάσεών του
εθνικισμός=πιστεύει στην ανωτερότητα ενός έθνους ή λαούεκλεκτικισμός=κοσμοθεωρία που συντίθεται με τη συρραφή διαφόρων φιλοσοφικών συστημάτων
έκσταση=η συναίσθηση ή ψευδαίσθηση ότι το άτομο αναχωρεί από τον αισθητό κόσμο και μεταβαίνει σε κάποιον άλλο
εμπειριοκριτικισμός=δέχεται το εμπειρικό στοιχείο, απορρίπτει όμως το μεταφυσικό ή απριορικό στοιχείο
εμπειρισμός=γνωρίζουμε τον κόσμο με τις αισθήσεις (εμπειρία)
εμφυτοκρατία=δέχεται την ύπαρξη εμφύτων (apriori) εννοιών και αρχών
ενθουσιασμός=συναισθηματική κατάσταση που βιώνει κανείς, όταν καταλαμβάνεται από ένα ιδανικό, μιαν ιδέα ή θεία έμπνευση
ενισμός=όλα τα όντα αποτελούνται από μία ουσία, από την ίδια ουσία
εννοιοκρατία=οι γενικές έννοιες είναι ανεξάρτητες και δεν αντιστοιχούν σε κάτι πραγματικό
ενορατισμός=η ενόραση είναι ο μοναδικός τρόπος γνώσης της πραγματικότητας
εντελέχεια=κάθε πράγμα έχει μέσα του τον σκοπό του
εξελικτισμός=τίποτε δεν μένει στάσιμο ή αμετάβλητο
επιστημονισμός=έγκυρη είναι μόνο η αλήθεια που αποδεικνύεται από τις εμπειρικές επιστήμες
επιστητό=ό,τι μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο γνώσης
εποικοδόμημα=ο πνευματικός πολιτισμός (εποικοδόμημα) βασίζεται στην οικονομική πραγματικότητα (βάση)
ευδαιμονισμός=ύψιστος σκοπός της ζωής είναι η ευδαιμονία

Ζζωροαστρισμός=εκφράζει τις αντιθέσεις του κόσμου και της ζωής (ανήφορος - κατήφορος, καλό - κακό)

Η ηδονισμός=ύψιστο αγαθό είναι η αισθησιακή ηδονή
ηθικοκρατία=θεωρεί τις ηθικές ανώτερες απ' όλες τις άλλες αξίες

Θ θε'ι'σμός=ο θεός ως δημιουργός του κόσμου προνοεί γι' αυτόν και επεμβαίνει στην πορεία τουθεονομία=ο θεός τοποθέτησε τον ηθικό νόμο στην ψυχή του ανθρώπου
θετικισμός=απορρίπτει ό,τι δεν υποπίπτει στις αισθήσεις (π.χ. ψυχή)

Ι ιδεαλισμός=η ύπαρξη του εξωτερικού κόσμου εξαρτάται από μας
ιδεολογία=σύστημα αρχών και αντιλήψεων που ενστερνίζεται μια ομάδα ανθρώπων
ιρρασιοναλισμός=η γνώση αποτελεί προ'ι'όν του αλογικού στοιχείου (πίστης, ενστίκτου, ενόρασης κ.λ.π.)

Κκλασικισμός= τάση αναβίωσης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού
κοινωνιολογισμός=ερμηνεύει τα πολιτιστικά φαινόμενα με βάση την ταξική δομή της κοινωνίας
κομουνισμός=καθεστώς στο οποίο τα μέσα παραγωγής και τα αγαθά είναι κοινά
κομφορμισμός=κάθε άνθρωπος συμπεριφέρεται ή σκέπτεται όπως οι άλλοι
κοσμοπολιτισμός=όλοι οι άνθρωποι αποτελούν μέλη μιας ενιαίας ανθρωπότητας

Μμαγεία=δέχεται ότι υπάρχουν πνεύματα, καλά ή κακά, τα οποία μπορεί να επικαλεσθεί κάποιος προς όφελος (= λευκή μαγεία) ή ζημία (μαύρη μαγεία) του συνανθρώπου του
μακρόκοσμος=με τον όρο αυτόν δηλώνεται όλο το σύμπαν (άνθρωπος=μικρόκοσμος)
μανιχα'ι'σμός=δέχεται ότι στον κόσμο διεξάγεται ένας αδιάλειπτος αγώνας μεταξύ φωτός και σύμπαντος και μεταξύ καλού και κακού
μαξιμαλισμός=η επίτευξη σκοπού με χρήση βίας
μαρξισμός=η ιστορική αναγκαιότητα θα επιβάλει τον μετασχηματισμό των καπιταλιστικών κοινωνιών σε κομουνιστικές
μερισμός=χωρισμός ενός πράγματος στα μέρη από τα οποία συντίθεται
μεταφυσική=κλάδος της φιλοσοφίας που ασχολείται με τα επέκεινα της φύσης (ψυχή, αθανασία ψυχής κ.λ.π.)
μετενσωμάτωση=η ψυχή μετά τον θάνατο του ανθρώπου εισέρχεται σε άλλα σώματα προγόνων ή ζώων μέχρις ότου εξαγνισθεί από τις αμαρτίες
μηδενισμός=αρνείται κάθε αξία
μικρόκοσμος=(βλέπε μακρόκοσμος)
μοιροκρατία=ο θεός (η μοίρα) κατευθύνει τον κόσμο και τον άνθρωπο κατά τη βούλησή του
μονισμός=ο κόσμος προήλθε από μία και μόνη αρχή (π.χ. κατά το Θαλή ο κόσμος προήλθε από το ύδωρ)

Ν νατουραλισμός=όλα τα φαινόμενα, υλικά και πνευματικά, διέπονται από τους ίδιους νόμους που ισχύουν στη φύση
νοησιαρχία=γνωρίζουμε τον κόσμο με τη νόηση κι όχι με τις αισθήσεις
νομιναλισμός=οι γενικές έννοιες δεν είναι οντότητες, αλλά απλά ονόματα
νομοτέλεια=όλα τα φαινόμενα υπόκεινται σε νόμους και τείνουν προς κάποιο σκοπό
ντε'ι'σμός=ο θεός δημιούργησε τον κόσμο, αλλά δεν επεμβαίνει στην ακολουθούμενη πορεία του
ντετερμινισμός=τα φαινόμενα καθορίζονται ή περιορίζονται από εξωτερικούς παράγοντες (αιτίες)

Οοικονομισμός=ερμηνεύει τα φαινόμενα με βάση τον οικονομικό παράγοντα
ολοκρατία=το μερικό πρέπει να ερμηνεύεται από το όλο, γιατί αυτό προηγείται του μέρους
ορθολογισμός=γνωρίζουμε τον κόσμο με την νόηση κι όχι με τις αισθήσεις

Ππαμψυχισμός=όλα τα όντα έχουν ψυχή
πανβιταλισμός=όλα τα όντα έχουν ζωή (υλοζωισμός)
πανθε'ι'σμός=ο θεός βρίσκεται μέσα στον κόσμο μας
παραδοσιοκρατία=οι πρώτες γνώσεις των ανθρώπων εμφυτεύθηκαν σ' αυτούς από τον θεό και μεταδίδονται κληρονομικά
πιθανοκρατία=δέχεται ότι δεν υπάρχει αλήθεια, αλλά πιθανότητα αλήθειας
πνευματισμός=δέχεται την ύπαρξη πνευμάτων και τη δυνατότητα επικοινωνίας μ' αυτά
πραγματισμός=θεωρεί αληθινό μόνο εκείνο που είναι χρήσιμο
προτυπισμός=ο κόσμος είναι η αντανάκλαση του θεού, του αρχικού προτύπου
πυρρωνισμός=η γνώση της πραγματικότητας είναι ανέφικτη

Ρρεαλισμός=δέχεται ότι υπάρχει αντικειμενική πραγματικότητα
ρομαντισμός=απορρίπτει τον ορθολογισμό δίνοντας έμφαση στο συναίσθημα, τη φαντασία και τη μυστικοπάθεια

Σσκεπτικισμός=αμφιβάλλει για τη δυνατότητα της γνώσης
σοσιαλισμός=ο άνθρωπος φθάνει στην κοινωνική ευημερία με τη αλληλεγγύη και τη συναδελφικότητα κι όχι με τον ατομισμό
σπιριτουαλισμός=δέχεται την ύπαρξη πνευματικών οντοτήτων τόσο στον αισθητό κόσμο όσο και πέραν αυτού
στρουκτουραλισμός=ερευνά τη σχέση των μερών μεταξύ τους και προς το σύνολο
συνειδισμός=δέχεται ότι υπάρχει μόνο η συνείδηση και το περιεχόμενό της , δεν δέχεται την ύπαρξη αντικειμενικού κόσμου
σχεσιοκρατία=μπορούμε να γνωρίσουμε τις σχέσεις μεταξύ των πραγμάτων κι όχι τα ίδια τα πράγματα
σχετικισμός=δεν δέχεται τη μία και απολυτη αλήθεια, αλλά την αλήθεια που σχετίζεται με μιαν εποχή, κοινωνία, περίσταση κ.λ.π.

Ττελειοκρατία=σκοπός του ανθρώπου είναι να φθάσει στην τελειότητα, στο υπέρτατο ιδανικό

Υυλισμός=δέχεται την ύπαρξη της αντικειμενικής πραγματικότητας που δομείται από την ύλη, δεν δέχεται όμως την ύπαρξη πνευματικών οντοτήτων
υλοζωισμός=(βλέπε πανβιταλισμός)
υλομορφισμός=τα όντα αποτελούνται από ύλη και μορφή
υλοψυχισμός=(βλέπε πανψυχισμός)
υποκειμενισμός=δεν υπάρχει αντικειμενική, αλλά μόνο υποκειμενική αλήθεια

Φφετιχισμός=στα πράγματα ενυπάρχει μια υπερφυσική ή μαγική δύναμη, η οποία αποτελεί αντικείμενο λατρείας
φιλοσοφισμός=θεωρεί τη φιλοσοφία αυτάρκη και τη σχέση της με τις επιστήμες εντελώς περιττή
φορμαλισμός=η ουσία των πραγμάτων βρίσκεται στη μορφή κι όχι στο περιεχόμενο
φουνταμενταλισμός ή φονταμενταλισμός=έντονη προσπάθεια για διατήρηση των παραδόσεων

Χχριστιανισμός=η εξ αποκαλύψεως θρησκεία

Ω ωφελιμισμός=οι ανθρώπινες πράξεις πρέπει να αποβλέπουν στο ωφέλιμο ή στο πρακτικώς χρήσιμο
Γ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

Το μεγαλείο της Ελληνικής γλώσσας.

'Hellenic Quest' τιτλοφορείται ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικής εκμάθησης της Ελληνικής Γλώσσας, που το CNN άρχισε να διανέμει παγκοσμίως και προορίζεται σε πρώτο στάδιο για αγγλόφωνους και ισπανόφωνους.Η μέθοδος διδασκαλίας συνίσταται στην προβολή πληροφοριών στην οθόνη του Η/Υ με ταυτόχρονη μετάδοση ήχου και κινούμενης εικόνας. Το πρόγραμμα παράγεται από τη γνωστή εταιρία Η/Υ 'Apple' και ο πρόεδρός της είναι ο Τζων Σκάλι λέει σχετικά:
"Αποφασίσαμε να προωθήσουμε το πρόγραμμα εκμάθησης της Ελληνικής Γλώσσας, επειδή η κοινωνία μας χρειάζεται ένα εργαλείο που θα της επιτρέψει να αναπτύξει τη δημιουργικότητά της, να εισαγάγει καινούριες ιδέες και θα της προσφέρει τόσες γνώσεις - περισσότερες απ' όσες ο άνθρωπος έχει έως τώρα ανακαλύψει".Ίσως και να πρόκειται για μία εκδήλωση της τάσης για επιστροφή του παγκόσμιου πολιτισμού στο πνεύμα και τη γλώσσα των Ελλήνων... αλλη συναφής είδηση: Οι Βρετανοί επιχειρηματίες προτρέπουν τα ανώτερα στελέχη να μάθουν αρχαία ελληνικά "επειδή αυτά περιέχουν μία ξεχωριστή σημασία για τους τομείς οργάνωσης και διαχείρισης επιχειρήσεων".Σε αυτό το συμπέρασμα οδηγήθηκαν μετά από διαπιστώσεις Βρετανών ειδικών ότι: "Η Ελληνική Γλώσσα ενισχύει τη λογική και τονώνει τις ηγετικές ικανότητες. Γι' αυτό έχει μεγάλη αξία, όχι μόνο στην πληροφορική και στην υψηλή τεχνολογία, αλλά και στον τομέα οργάνωσης και διοίκησης".Αυτές οι ιδιότητες της Ελληνικής ώθησαν το Πανεπιστήμιο Ιρβάϊν της Καλιφόρνια, να αναλάβει την αποθησαύριση του πλούτου της. Επικεφαλής του προγράμματος τοποθετήθηκε η γλωσσολόγος και Ελληνίστρια Μακ Ντόναλι και δίπλα της οι καθηγητές της ηλεκτρονικής Μπρούνερ και Πάκαρι. Στον Η/Υ 'Ίβυκο' αποθησαυρίστηκαν 6 εκατομμύρια λεκτικοί τύποι της γλώσσας μας όταν η αγγλική έχει συνολικά 490.000 λέξεις και 300.000 τεχνικούς όρους.Δηλαδή, ως γλώσσα είναι μόλις το 1/100 της δικής μας! Επίσης, στον 'Ίβυκο' ταξινομήθηκαν 8.000 συγγράμματα 4.000 αρχαίων Ελλήνων και το έργο συνεχίζεται...Επ' αυτού, ο καθηγητής Μπρούνερ λέει: "Σε όποιον απορεί, γιατί τόσα εκατομμύρια δολάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής απαντούμε: Μα πρόκειται για τη γλώσσα των προγόνων μας! Και η επαφή μας μ' αυτούς θα βελτιώσει τον πολιτισμό μας".Οι υπεύθυνοι του προγράμματος υπολογίζουν ότι οι ελληνικοί λεκτικοί τύποι θα φθάσουν στα 90 εκατομμύρια, έναντι των 9 εκατομμυρίων της λατινικής. Το ενδιαφέρον για την Ελληνική Γλώσσα, προέκυψε από τη διαπίστωση των επιστημόνων πληροφορικής και υπολογιστών ότι οι Η/Υ προχωρημένης τεχνολογίας δέχονται ως 'νοηματική' γλώσσα μόνον την Ελληνική και όλες τις άλλες γλώσσες τις χαρακτήρισαν "σημειολογικές". 'Νοηματική γλώσσα', όπως είναι γνωστό, θεωρείται η γλώσσα στην οποία το 'σημαίνον', δηλαδή η λέξη και το 'σημαινόμενον', δηλαδή αυτό που η λέξη εκφράζει (πράγμα, ιδέα, κατάσταση) έχουν μεταξύ τους πρωτογενή σχέση. Ενώ, 'σημειολογική' είναι η γλώσσα στην οποία ορίζεται αυθαίρετα ότι το 'σημαινόμενον' εννοείται με το... 'σημαίνον'! Η Ελληνική Γλώσσα, είναι η μόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν 'πρωτογένεια' (π.χ. Γεωμετρία = γη + μετρώ), ενώ σε όλες τις άλλες, οι λέξεις είναι συμβατικές. Σημαίνουν κάτι, επειδή απλά, έτσι συμφωνήθηκε μεταξύ εκείνων που τις χρησιμοποιούν.Υπάρχει δηλαδή, αιτιώδης σχέση μεταξύ λέξεως - πράγματος, που είναι κάτι ανύπαρκτο στις άλλες γλώσσες. Τα πιο τέλεια προγράμματα 'Ίβυκος', 'Γνώσεις' και 'Νεύτων', αναπαριστούν τους λεκτικούς τύπους της Ελληνικής σε ολοκληρώματα και σε τέλεια σχήματα παραστατικής, πράγμα που αδυνατούν να κάνουν για τις άλλες γλώσσες. Κι αυτό επειδή η Ελληνική Γλώσσα, έχει μαθηματική δομή που επιτρέπει την αρμονική γεωμετρική τους απεικόνιση. Ιδιαιτέρως χρήσιμα είναι τα ελληνικά προσφύματα '-ΙΣΜΟΣ', '-ΛΑΝΔΗ', 'ΤΗΛΕ', 'ΜΙΚΡΟ', 'ΜΕΓΑ', 'ΣΚΟΠΟ', 'ΣΥΝ' κ.ά. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές θεωρούν την Ελληνική Γλώσσα ως 'μη οριακή', δηλαδή ότι μόνο σε αυτή δεν υπάρχουν όρια. Έτσι, γι' αυτό είναι αναγκαία στις νέες επιστήμες όπως η Πληροφορική, η Ηλεκτρονική, η Κυβερνητική κ.ά.Αυτές οι επιστήμες μόνο στην Ελληνική Γλώσσα βρίσκουν τις νοητικές εκφράσεις που χρειάζονται, χωρίς τις οποίες η επιστημονική σκέψη αδυνατεί να προχωρήσει.Γι' αυτούς τους λόγους οι Ισπανοί ευρωβουλευτές ζήτησαν να καθιερωθεί η Ελληνική Γλώσσα ως η επίσημη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διότι το να μιλά κανείς για Ενωμένη Ευρώπη χωρίς την Ελληνική,
είναι σαν να μιλά σε έναν τυφλό για χρώματα...

ΠΗΓΗ: Το κείμενο αυτό αποτελεί είδηση, που το βράδυ της 21ης Σεπτεμβρίου 2003 έκανε τον γύρο του κόσμου με e-mail. Για πρώτη φορά δημοσιοποιήθηκε στο διαδίκτυο, πριν περίπου ένα χρόνο και τώρα έγινε η αναπαραγωγή της είδησης με νέα στοιχεία. Δευτέρα, 22 Σεπτεμβρίου 2003

Αραβική προσευχή

Θεέ μου, μην με αφήσεις να γίνω ο δήμιος που σφάζει τα πρόβατα ούτε πρόβατο στα χέρια των εκτελεστών. Βοήθησέ με να λέω πάντα την αλήθεια ενώπιον των δυνατών και να μην λέω ποτέ ψέματα για να κερδίσω την επιδοκιμασία των αδυνάτων.
Θεέ μου, εάν μου δώσεις περιουσία, μην μου αφαιρέσεις την ευτυχία. Αν μου δώσεις δύναμη, μην μου αφαιρέσεις τη σύνεση.
Εάν μου επιτρέψεις να ευημερήσω, μην μου επιτρέψεις να χάσω τη ταπεινοφροσύνη μου και να διατηρήσω απλώς την έπαρση του κύρους.
Βοήθησέ με να εκτιμώ την άλλη όψη των πραγμάτων, ώστε να μην κατηγορώ τους αντιπάλους μου με μεγαλύτερη αυστηρότητα απ’ ό,τι τον ίδιο μου τον εαυτό.
Μην αφήσεις την ψευδαίσθηση της δόξας να με παρασύρει, όταν επιτυγχάνω, ούτε και την απελπισία να με κατακλύζει, όταν ηττώμαι. Να μου θυμίζεις ότι η εμπειρία μιας πτώσης μπορεί να με κάνει να δω τον κόσμο με άλλο μάτι.
Ω Θεέ μου!
Κάνε με να νιώσω ότι η συγχώρεση δείχνει δύναμη και ότι η εκδίκηση είναι δείγμα αδυναμίας.
Αν μου πάρεις την τύχη, άφησέ μου την ελπίδα.
Αν μου λείψει η υγεία, παρηγόρησέ με με τη χάρη της πίστης.
Κι όταν με πληγώνουν η αχαριστία και η έλλειψη κατανόησης των ομοίων μου, να γεννάς στην ψυχή μου τη δύναμη της συγνώμης και της συγχώρεσης .
Τέλος, Κύριε, εάν εγώ σε ξεχάσω, Σε ικετεύω Εσύ να μην με ξεχάσεις ποτέ.

Αν ένα παιδί…

Αν ένα παιδί ζει μέσα στην κριτική, μαθαίνει να κατακρίνει.
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην έχθρα, μαθαίνει να καυγαδίζει.
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ειρωνεία, μαθαίνει να είναι ντροπαλό.
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ντροπή, μαθαίνει να αισθάνεται ένοχο.
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην κατανόηση, μαθαίνει να είναι υπομονετικό.
Αν ένα παιδί ζει μέσα στον έπαινο, μαθαίνει να εκτιμά.
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην δικαιοσύνη, μαθαίνει να είναι δίκαιο.
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ασφάλεια, μαθαίνει να πιστεύει.
Αν ένα παιδί ζει μέσα σε επιδοκιμασία, μαθαίνει να έχει αυτοεκτίμηση.
Αν ένα παιδί ζει μέσα σε παραδοχή και φιλία, μαθαίνει να βρίσκει την αγάπη μέσα στον κόσμο.

Μπ. Ράσελ

Συνθήματα αυτοκυριαρχίας της γλώσσας

1. Δεν θα την πω αυτή τη λέξη, γιατί πληγώνει.
2. Δεν θα υπενθυμίσω εκείνο το γεγονός, γιατί στενοχωρεί.
3. Δεν θα μιλήσω απότομα, γιατί θα μεταμεληθώ.
4. Δεν θα πω κακό για τον άλλο, γιατί είναι κουτσομπολιό.
5. Δεν θα διακόψω τον άλλον, όταν μιλάει, γιατί είναι αγενές.
6. Δεν θα πω αυτό το αστείο, γιατί είναι χυδαίο.
7. Δεν θα πετιέμαι σαν τον κόκορα, γιατί αυτό λέγεται προπέτεια.
8. Δεν θα φλυαρώ, γιατί αυτό δείχνει ελαφρότητα.
9. Δεν θα μεταφέρω μια ανεξέλεγκτη πληροφορία, γιατί υπάρχει φόβος να μην είναι σωστή και οι άλλοι να την πιστέψουν.
10. Δεν θα χρησιμοποιώ υπονοούμενα, γιατί αυτό δεν είναι ευθές.
11. Δεν θα μιλάω όταν είμαι θυμωμένος, γιατί θα το μετανιώσω για όσα πω.
12. Θα φροντίζω να μιλάω όταν πρέπει και όσο πρέπει.
13. Θα είμαι εύκολος να πω κάτι καλό για τον άλλο.
14. Θα δικαιολογώ κάπως τους διπλανούς μου στο φταίξιμό τους.
15. Θα βρίσκω πάντα έναν ενισχυτικό λόγο για τους μειονεκτικούς, τους αδύνατους, τους πονεμένους.
16. Θα προσπαθώ να μιλάω ευγενικά σε όλους.
17. Θα κάνω ότι μπορώ, να δημιουργώ ευχάριστη ατμόσφαιρα.
18. Θα μιλάω με ειλικρίνεια, καθαρά, σταράτα, αθόρυβα.
19. Θα αγωνιστώ να ακούω περισσότερο και λιγότερο να μιλάω.
20. Θα προσπαθώ να μιλάω και με τη σιωπή μου.

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ‘ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ’

Σ’ένα σχολείο μιας φτωχής συνοικίας του Σικάγου έγινε το εξής πείραμα: Με κλήρωση διαλέχτηκαν 20% από τους μαθητές. Στους καθηγητές είπαν ότι οι μαθητές αυτοί έχουν επιλεγεί με ένα νέο ψυχολογικό τεστ το οποίο είναι δυνατό να προβλέψει τη σχολική επιτυχία και ότι οι μαθητές αυτοί είναι οι καλύτεροι. Μετά από 8 μήνες παρατηρήθηκε μια σημαντική βελτίωση τόσο στο δείκτη νοημοσύνης όσο και στη σχολική επίδοση των μαθητών αυτών. Το συμπέρασμα των ερευνητών ήταν ότι η πίστη του καθηγητή στις ικανότητες του μαθητή παίζει καθοριστικό ρόλο στην επίδοση του τελευταίου αλλά και στη δημιουργία αυτών των ικανοτήτων. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε από τους ερευνητές φαινόμενο του ‘Πυγμαλίωνα’. Είναι η εξάπλωση της αποτυχίας αναπόφευκτη; Είναι η διδασκαλία ουδέτερη από κοινωνικο-πολιτιστική άποψη και από την άποψη του φύλου; Τα λάθη δεν οδηγούν πάντα στην αποτυχία. Υπάρχουν πολλές συμπεριφορές καθηγητών και μαθητών απέναντι στο ίδιο λάθος. Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις επηρεάζουν τους καθηγητές σύμφωνα με την κοινωνική και οικονομική θέση των γονέων, τη σχολική επίδοση των μεγαλύτερων αδελφών…Η συμπεριφορά των καθηγητών εξαρτάται από την «ετικέτα» των μαθητών ανάλογα με την περιοχή που βρίσκεται το σχολείο, το είδος της τάξης, τις προηγούμενες επιδόσεις κλπ

Συμβουλές για την περίοδο των εξετάσεων

Ο χειμώνας πάει, πέρασε. Η άνοιξη είναι κοντά, όπως άλλωστε και το καλοκαίρι. Ανάμεσα στην άνοιξη και το καλοκαίρι, ωστόσο, μεσολαβεί κάτι ακόμα, κάτι που αγχώνει όλους τους μαθητές της Β΄ και της Γ΄ Λυκείου (όλους εσάς, δηλαδή, αλλά όχι μόνο).Οι εξετάσεις!
Το γραφείο συμβουλευτικής & επαγγελματικού προσανατολισμού του Εκπαιδευτικού Οργανισμού ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ, αισθάνεται χρέος του να σας δώσει κάποιες χρήσιμες συμβουλές, για το πώς θα εκμεταλλευτείτε σωστά το χρόνο που σας απομένει. Μην ξεχνάτε: το καλοκαίρι είναι μεν κοντά αλλά όχι τόσο κοντά.Καιρός λοιπόν για μελέτη.Το πιο σημαντικό είναι να επιτύχετε ένα σωστό, προγραμματισμένο, αποφασιστικό και χωρίς άγχος διάβασμα. Πώς μπορείτε όμως να οργανώσετε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη μελέτη σας;Τι πρέπει να προσέξετε περισσότερο;Ας τα δούμε ένα ένα.
Μην διαβάζετε ποτέ χωρίς να είσαστε απόλυτα συγκεντρωμένοι στο αντικείμενο της μελέτης σας. Πάνε χαμένα και ο χρόνος που αφιερώνετε, και τα πράγματα που θέσατε σε δεύτερη μοίρα για να βρείτε τον χρόνο να μελετήσετε.
Να ιεραρχείτε τις ανάγκες σας, βάζοντας πρώτα απ' όλα το διάβασμα σας. (Εδώ θα πρέπει βέβαια να συμπληρώσουμε: παν μέτρον άριστον!)
Αν δεν έχετε μελετήσει σε βαθμό ικανοποιητικό για σας, να μπορείτε να πείτε όχι στην παρέα σας και να συνεχίζετε το διάβασμα. Το καλύτερο από όλα θα είναι να πείσετε και την παρέα σας να στρωθεί στο διάβασμα.
Να κάνετε διαρκείς επαναλήψεις, εντοπίζοντας τα κενά σας.
Να μην ντρέπεστε να ρωτάτε για τις απορίες σας τους καθηγητές σας, στο σχολείο και στο φροντιστήριο -και βεβαίως φίλους και συμμαθητές που συνάντησαν τις ίδιες με σας δυσκολίες και τις ξεπέρασαν.
Να μην αγχώνεστε. Υπάρχει ακόμα αρκετός χρόνος.
Να αποφεύγετε τις συγκρούσεις με τα αγαπημένα σας πρόσωπα -γονείς, φίλους, φίλες κ.λπ. Να σκέφτεστε ότι ευκαιρία για μικροκαβγάδες μπορείτε να βρείτε οποτεδήποτε· οι εξετάσεις όμως είναι μόνο μια φορά τον χρόνο!
Να συμμετέχετε στα διαγωνίσματα που έχετε στα σχολεία σας και στα φροντιστήρια σας.
Να μη φοβάστε μήπως κάποιοι από τη παρέα σας, σας αποκαλούν "σπασικλάκια". Χαρακτηρίστε τους κι εσείς αφελείς, και βάλτε μελλοντικό στοίχημα για το ποίος είχε δίκιο.
Τα Σαββατοκύριακα κάντε επανάληψη στην ύλη που διδαχτήκατε την προηγούμενη εβδομάδα και προγραμματίστε την ύλη της επόμενης.
Κάντε την αυτοκριτική σας. Κάθε Σάββατο απόγευμα ή Κυριακή σκεφτείτε αν είστε ικανοποιημένοι από το διάβασμα που κάνατε, αν ο προγραμματισμός σας ήταν σωστός. Αναρωτηθείτε τι δεν πάει καλά, τι μπορείτε να βελτιώσετε. Να είστε τόσο αυστηροί κριτές του εαυτού σας σε ό,τι αφορά τη μελέτη σας, όσο αυστηροί κριτές της εμφανισής σας είστε πριν την έξοδο του Σαββάτου.
Μη ντρέπεστε να παλεύετε για ένα ταξίδι στο όνειρο, για το ταξίδι που οδηγεί στην επιτυχία σας.

Συλλογή αποφθεγμάτων 3

ΑΙΣΩΠΟΣ(550π.Χ.) ΠΡΟΣΕΧΕ , ΜΗ ΧΑΣΕΙΣ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ , ΠΙΑΝΟΝΤΑΣ ΤΗ ΣΚΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΣ ΤΟΝ ΜΟΧΘΟ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ , ΑΛΛΑ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΘΑ ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΣ ΤΑ ΛΑΦΥΡΑ ΟΙ ΜΙΚΡΟΙ ΦΙΛΟΙ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΝΤΑΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΝΑ ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΦΑΝΗΚΕ ΣΤΗΝ ΠΛΑΓΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ . ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ , ΕΝΑ ΤΟΣΟ ΔΑ ΠΟΝΤΙΚΑΚΙ ΠΡΟΒΑΛΛΕ ΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΚΙ ΤΟΥ…ΜΕΓΑΛΗ ΦΑΣΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙΠΟΤΕ ! ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΚΑΠΟΙΟΣ ΣΕ ΠΟΛΥ ΧΕΙΡΟΤΕΡΗ ΜΟΙΡΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΚΗ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΟ ΝΑ ΠΑΡΙΣΤΑΝΕΙΣ ΤΟΝ ΓΕΝΝΑΙΟ , ΑΠΟ ΜΑΚΡΙΑ Η ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΗΜΑΔΙ ΤΗΣ ΕΥΓΕΝΙΚΗΣ ΨΥΧΗΣ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΟ ΝΑ ΣΙΧΑΘΕΙΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ Ν' ΑΠΟΚΤΗΣΕΙΣ Η ΟΙΚΕΙΟΤΗΣ ΓΕΝΝΑΕΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΗ ΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΕΞΑΠΑΤΟΥΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΦΩΝΑΞΕ "ΛΥΚΟΣ ! ΛΥΚΟΣ !" ΚΙ ΟΙ ΧΩΡΙΚΟΙ ΕΤΡΕΞΑΝ ΝΑ ΤΟ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ . ΥΣΤΕΡΑ ΑΠΟ ΛΙΓΕΣ ΜΕΡΕΣ , ΔΟΚΙΜΑΣΕ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΚΑΙ ΞΑΝΑ ΟΙ ΧΩΡΙΚΟΙ ΕΤΡΕΞΑΝ ΝΑ ΤΟ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ . ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΛΙΓΟ , ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΝΑΣ ΛΥΚΟΣ , ΑΛΛΑ ΤΟΥΤΗ ΤΗ ΦΟΡΑ ΟΙ ΧΩΡΙΚΟΙ ΝΟΜΙΖΑΝ ΟΤΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥΣ ΚΟΡΟΪΔΕΥΕ ΚΑΙ ΔΕΝ ΠΗΓΕ ΚΑΝΕΝΑΣ ΝΑ ΤΟ ΒΟΗΘΗΣΕΙ…Ο ΨΕΥΤΗΣ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΙΣΤΕΥΤΟΣ , ΑΚΟΜΑ ΚΙ ΟΤΑΝ ΛΕΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΔΙΔΑΓΜΑ ΠΟΤΕ ΜΗΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΕΣΑΙ ΤΟΝ ΦΙΛΟ , ΠΟΥ Σ' ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΕΙ ΣΤΗ ΣΤΕΝΟΧΩΡΙΑ ΚΑΛΛΙΟ ΈΝΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΕΡΙ , ΠΑΡΑ ΔΕΚΑ ΚΑΙ ΚΑΡΤΕΡΙ ΔΕΝ ΘΕΛΩ ΝΑ ΕΧΩ ΝΙΤΕΡΕΣΟ Μ' ΕΝΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ Μ' ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΑΡΑΤΑΞΕΙΣ ΟΙ ΘΕΟΙ ΒΟΗΘΟΥΝ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΟΤΑΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΣ ΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΠΑΝΤΕΣ , ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΕΙΣ ΚΑΝΕΝΑΝ Η ΛΑΒΗ ΤΟΥ ΒΕΛΟΥΣ ΕΙΧΕ ΦΤΕΡΑ ΑΠΟ ΑΕΤΟ . ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΔΙΝΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΕΧΘΡΟ ΜΑΣ ΤΑ ΜΕΣΑ ΝΑ ΜΑΣ ΚΑΤΑΣΤΡΕΨΕΙ ΜΗ ΜΕΤΡΑΣ ΤΑ ΚΛΩΣΣΟΠΟΥΛΑ ΣΟΥ , ΠΡΟΤΟΥ ΒΓΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ' ΑΥΓΟ ΠΟΤΕ ΣΟΥ ΜΗΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΕΣΑΙ ΤΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΣΤΕΝΟΧΩΡΙΕΣ ΟΣΑ ΔΕ ΦΤΑΝΕΙ Η ΑΛΕΠΟΥ , ΤΑ ΚΑΝΕΙ ΚΡΕΜΑΣΤΑΡΙΑ ΤΟ ΛΕΠΤΟ ΚΑΛΑΜΙ , ΠΟΥ ΣΚΥΒΕΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗ ΦΟΥΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ , ΟΡΘΩΝΕΤΑΙ ΞΑΝΑ , ΑΜΕΣΩΣ , ΜΟΛΙΣ ΠΕΡΑΣΕΙ Η ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ…

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ(356-324π.Χ.) ΠΕΘΑΙΝΩ ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ΠΟΛΛΩΝ ΓΙΑΤΡΩΝ

ΑΛΚΑΙΟΣ(611-580π.Χ.) ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΔΕΝ ΤΗΝ ΦΤΙΑΧΝΟΥΝ ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΜΕ ΤΙΣ ΟΜΟΡΦΕΣ ΣΚΕΠΕΣ , Ή ΟΙ ΤΟΙΧΟΙ ΤΩΝ ΚΑΛΟΧΤΙΣΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ , ΟΥΤΕ ΤΑ ΚΑΝΑΛΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΥΜΑΙΕΣ , ΑΛΛΑ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΞΕΡΟΥΝ ΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΟΝΤΑΙ ΤΙΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΛΕΝΕ ΠΩΣ Η ΟΡΓΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΓΕΡΝΑΕΙ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΣΑΝ ΑΛΥΣΙΔΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ , ΔΕΝ ΖΕΙ ΣΤ' ΑΛΗΘΕΙΑ

ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ(σύγχρονος του Πλάτων) ΟΥΤΕ ΤΟ ΓΛΕΝΤΙ ΔΙΧΩΣ ΚΕΦΙ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ , ΑΛΛΑ ΟΥΤΕ ΚΙ Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΔΙΧΩΣ ΑΡΕΤΗ ΔΙΝΟΥΝ ΚΑΜΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΤΙΜΟΤΕΡΟ ΝΑ ΒΡΕΘΕΙ ΚΑΝΕΝΑΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΚΟΡΑΚΕΣ , ΠΑΡΑ ΣΕ ΚΟΛΑΚΕΣ , ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΟΥΝ ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ ΠΕΘΑΜΕΝΟΥ , ΕΝΩ ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΙ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΤΟΥ ΖΩΝΤΑΝΟΥ ΟΙ ΦΘΟΝΕΡΟΙ ΚΑΤΑΤΡΩΓΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΟΥ ΦΘΟΝΟΥ , ΟΠΩΣ ΤΟ ΣΙΔΕΡΟ ΤΡΩΓΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΚΟΥΡΙΑ

Συλλογή αποφθεγμάτων 2

ΑΓΑΘΩΝ Ο ΤΕΙΣΑΜΕΝΟΥ (-400π.Χ.) ΤΡΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΘΥΜΑΤΑΙ ΟΠΟΙΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ : ΟΤΙ ΚΥΒΕΡΝΑΕΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ , ΟΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΕΤΑΙ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΚΥΒΕΡΝΑΕΙ ΑΙΩΝΙΑ ΑΚΟΜΑ ΚΙ Ο ΘΕΟΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

ΑΓΓΕΛΟΣ ΜΙΧΑΗΛ (1474-1564) ΟΣΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΜΑΡΜΑΡΟ ΠΗΓΑΙΝΕΙ ΧΑΜΕΝΟ , ΤΟΣΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ ΌΤΙ ΌΛΑ ΤΑ ΩΡΑΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΑΝΥΨΩΝΟΥΝ ΤΟΝ ΑΓΝΟ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΘΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΠΌ ΤΗΝ ΓΗ ΣΤΟΝ ΘΕΟ , ΑΥΤΉ ΕΙΝΑΙ Η ΑΓΑΠΗ ΠΟΥ ΠΙΣΤΕΥΩ Η ΤΕΧΝΗ ΕΙΝΑΙ ΖΗΛΟΤΥΠΗ , ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΕΞΟΥΣΙΑΖΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

ΑΘΗΝΑΙΟΣ (200μ.Χ.) ΚΑΘΕ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΥ ΚΑΘΟΔΗΓΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ , ΠΡΟΣΗΛΩΝΕΙ ΤΟΝ ΑΠΩΤΕΡΟ ΣΚΟΠΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΙΟΥ Ο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ο ΦΑΛΗΡΕΥΣ ΣΥΝΗΘΙΖΕ ΝΑ ΛΕΕΙ ΟΤΙ "ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΕΓΚΑΤΕΛΕΙΨΑΝ ΤΑ ΟΡΑΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ , ΠΡΟΣ ΧΑΡΙΝ ΕΚΕΙΝΩΝ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΑΒΕΒΑΙΑ , ΔΕΝ ΑΠΕΚΤΗΣΑΝ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΠΕΔΙΩΚΑΝ ΚΙ ΕΧΑΣΑΝ ΜΑΛΙΣΤΑ ΚΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ - ΑΠΟ ΜΙΑ ΑΙΝΙΓΜΑΤΙΚΗ ΑΤΥΧΙΑ "

ΑΙΛΙΑΝΟΣ(3ΟΣ μ.Χ) ΑΠΟ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΟΛΑΣΕΙΣ , Η ΧΕΙΡΟΤΕΡΗ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ ΧΩΡΙΣ ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΜΕΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΟΡΓΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΓΚΡΑΤΟΥΜΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΜΑΣ

ΑΪΝΣΤΑΪΝ ΑΛΜΠΕΡΤ(1879-1955) ΠΟΤΕ ΜΟΥ ΔΕΝ ΚΑΘΟΜΑΙ ΝΑ ΣΚΕΦΤΩ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ , ΕΡΧΕΤΑΙ ΜΟΝΟ ΤΟΥ , ΤΟΣΟ ΓΡΗΓΟΡΑ ! ΕΠΕΙΔΗ ΔΕΝ ΠΡΟΒΛΕΠΩ ΟΤΙ Η ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΟ ΔΩΡΟ ΓΙΑ ΠΟΛΥ ΚΑΙΡΟ , ΕΙΜΑΙ ΑΝΑΓΚΑΣΜΕΝΟΣ ΝΑ ΠΩ ΟΤΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΙΑΝ ΑΠΕΙΛΗ . ΙΣΩΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΟ ΑΥΤΟ . ΙΣΩΣ ΑΝΑΓΚΑΣΕΙ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΦΥΣΗ ΝΑ ΒΑΛΕΙ ΚΑΠΟΙΑ ΤΑΞΗ ΣΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ , ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΠΟΤΕ' , ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΠΙΕΣΗ ΤΟΥ ΦΟΒΟΥ ΕΝΑ ΑΔΕΙΟ ΣΤΟΜΑΧΙ , ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΟΤΕ' ΚΑΛΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

ΑΙΣΧΙΝΗΣ(389-314π.Χ.) ΟΙ ΝΕΟΙ ΔΕΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΗΝ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ , ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Ή ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ , ΑΛΛΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΕΡΑ ΜΕ ΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΝΤΡΩΝ

ΑΙΣΧΥΛΟΣ(525-456π.Χ.) ΤΟ "ΤΙΜΑ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ" ΕΙΝΑΙ ΓΡΑΜΜΕΝΟ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΝΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΠΛΕΟΝ ΕΥΛΑΒΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΕΝΟΣ ΨΥΧΙΚΑ ΑΡΡΩΣΤΟΥ ΘΑΡΡΩ , ΌΤΙ ΟΙ ΠΕΘΑΜΕΝΟΙ ΛΙΓΟ ΝΟΙΑΖΟΝΤΑΙ ΑΝ ΘΑ ΚΟΙΜΗΘΟΥΝ Ή ΘΑ ΞΑΝΑΣΗΚΩΘΟΥΝ , ΚΙ ΕΜΕΙΣ , ΟΙ ΖΩΝΤΑΝΟΙ , ΠΡΕΠΕΙ ΑΡΑΓΕ ΝΑ ΠΟΝΑΜΕ , ΜΕΤΡΩΝΤΑΣ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΧΑΣΕΙ ; ΓΛΥΚΕΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΤΕΝΟΧΩΡΙΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΛΟ ΤΕΛΟΣ ΛΙΓΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ , ΛΕΕΙ Η ΠΑΡΟΙΜΙΑ , ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΓΑΠΗΣΟΥΝ ΈΝΑΝ ΦΙΛΟ ΠΟΥ ΕΥΝΟΕΙ Η ΤΥΧΗ , ΔΙΧΩΣ ΦΘΟΝΟ Ο ΜΠΡΟΥΤΖΟΣ ΕΊΝΑΙ Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΡΑΣΙ Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΡΚΟΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΝΑ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΝΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟ , ΑΛΛΑ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΝ ΟΡΚΟ ΌΤΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΜΕ ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ ΜΑΣ , ΤΟ ΑΠΟΚΤΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΣΤΑ ΓΗΡΑΤΕΙΑ ΜΑΣ ΌΤΑΝ ΚΑΝΕΙΣ ΑΚΟΥΕΙ ΜΟΝΟ ΤΗ ΜΙΑ ΠΑΡΑΤΑΞΗ , ΔΕΝ ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΤΗ ΜΙΣΗ ΑΛΗΘΕΙΑ Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΛΑΜΨΗ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΦΤΩΧΟΣΠΙΤΑ , ΠΟΥ ΕΊΝΑΙ ΓΕΜΑΤΑ ΚΑΠΝΟ , ΚΑΙ ΤΙΜΑΕΙ ΤΟΥΣ ΕΥΣΕΒΕΙΣ . ΠΕΡΙΦΡΟΝΕΙ ΤΗΝ ΖΩΗΡΗ ΑΝΑΛΑΜΠΗ ΤΟΥ ΧΡΥΣΑΦΙΟΥ ΠΟΥ ΑΠΟΚΤΗΘΗΚΕ ΑΠΌ ΛΕΡΩΜΕΝΑ ΧΕΡΙΑ , ΓΙΑΤΙ ΕΊΝΑΙ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΗ ΝΑ ΠΗΓΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΙΟΤΗΤΑ ΚΙ ΌΧΙ ΝΑ ΥΠΟΚΛΙΝΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΑ ΠΛΟΥΤΗ , ΚΑΙ ΚΡΙΝΕΙ ΑΝΑΛΟΓΑ ΤΗΝ ΚΆΘΕ ΠΡΑΞΗ ΌΠΩΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΑΝΟΡΘΩΘΕΙ ΑΥΤΌ ΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ , ΌΤΑΝ ΘΑ ΜΠΕΙ Ο ΓΑΜΠΡΟΣ ΣΤΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΤΗΣ ΝΥΦΗΣ , ΕΤΣΙ ΚΙ ΑΝ ΌΛΑ ΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΓΙΝΟΥΝ ΈΝΑ , ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΞΕΠΛΥΝΟΥΝ ΤΟ ΧΕΡΙ ΠΟΥ ΛΕΡΩΘΗΚΕ ΑΠΌ ΦΟΝΟ ΕΝΑΣ ΓΡΗΓΟΡΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΑΞΙΖΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΌ ΜΙΑ ΖΩΗ ΓΕΜΑΤΗ ΠΟΝΟ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΕΣ ΚΑΝΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΕΝ ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΣ ΠΙΚΡΕΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΒΑΣΑΝΑ , ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΘΕΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΕΜΠΡΟΣ , ΠΑΙΔΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ , ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΤΕ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ , ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ , ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ , ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΤΩΝ ΠΑΤΡΩΩΝ ΘΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ . ΤΩΡΑ , ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΓΩΝΑΣ ΥΠΕΡ ΠΑΝΤΩΝ ΣΟΦΟΣ ΕΊΝΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΞΕΡΕΙ ΧΡΗΣΙΜΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ , ΌΧΙ ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΟΥ ΞΕΡΕΙ ΠΟΛΛΑ ΤΟ ΑΙΣΧΡΟΤΕΡΟ ΑΠ' ΌΛΑ ΤΑ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΚΑΛΛΩΠΙΖΕΙΣ ΤΗ ΣΚΕΨΗ ΣΟΥ

Συλλογή αποφθεγμάτων

"Στην περιοχή του γνωστού, η ιδέα του αγαθού είναι τελευταία και μετά βίας διακρίνεται, όταν όμως τη διακρίνει κανείς δεν μπορεί να μην συλλογιστεί πως αυτή είναι η αιτία για όλα γενικά τα σωστά και καλά πράγματα, γεννώντας μέσα στον ορατό κόσμο το φως και τον κύριο του φωτός. Και γιατί μέσα στον νοητό κόσμο αυτή είναι που διευθύνει και παρέχει την αλήθεια και τον νου και τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να την ατενίσει αυτός που εννοεί να ενεργήσει φρόνιμα και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωή. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Πολιτεία)

Αν έχει κανείς μυαλό, θα μπορούσε να θυμηθεί πως στα μάτια συμβαίνουν δυο ειδών ανωμαλίες και από δύο αφορμές, όταν πηγαίνει κανείς από το φως στο σκοτάδι και όταν πηγαίνει από το σκοτάδι στο φως. Αφού θεωρήσει πως τα ίδια ακριβώς γίνονται και στην ψυχή, όταν δει κάποια ν' ανησυχεί και να μην μπορεί να διακρίνει κάτι καθαρά, δεν θα πρέπει να γελάει αλόγιστα, αλλά να εξετάζει καλά τι από τα δύο συμβαίνει, δεν βλέπει καλά στο σκοτάδι από τη συνήθεια, επειδή έχει έρθει από φωτεινότερη ζωή, ή από την περισσότερη αμάθεια ήρθε στο φωτεινότερο και έχει πλημμυρίσει από το φωτεινό λαμπύρισμα, και έτσι τη μια θα τη μακαρίσει για το βίωμά της και για τη ζωή της, ενώ την άλλη θα την οικτίρει. Κι αν θέλει να γελάει μαζί της, το γέλιο του θα ήταν λιγότερο καταγέλαστο απ' ό,τι το γέλιο εις βάρος της ψυχής που έφτασε από πάνω, από το φως. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Πολιτεία)

Είναι πολύ μεγάλο αγαθό για τον άνθρωπο το να μιλάει κάθε μέρα για την αρετή και για τα άλλα για τα οποία με ακούτε να συζητάω εξετάζοντας τον εαυτό μου και τους άλλους. Γιατί η ζωή, χωρίς να τα εξετάζει κανείς αυτά, είναι ζωή που δεν αξίζει να τη ζει ο άνθρωπος. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΗ)

Άριστος φύλακας του ανθρώπου είναι ο λόγος σε συνδυασμό με τη μουσική. Καθώς μόνο αυτός θα γίνει ο ισόβιος σωτήρας της αρετής, αν υπάρχει μέσα σ' αυτόν που την κατέχει. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Πολιτεία)

Ο δικός μας λόγος τώρα, εννοεί πως αυτή τη δύναμη που υπάρχει μέσα στην ψυχή του καθενός και το όργανο με το οποίο μαθαίνει ο καθένας, σαν ένα μάτι που δεν μπορεί με άλλο τρόπο, παρά μαζί με ολόκληρο το σώμα, να στραφεί από το σκοτεινό στο φωτεινό, έτσι πρέπει να την στρέφει μαζί με όλη την ψυχή από το γιγνόμενο, ώσπου να μπορεί να υπομένει τη θέαση προς το ον και προς το φωτεινότατο μέρος του όντος. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Πολιτεία)

Επομένως η παιδεία, θα είναι η τέχνη της περιστροφής αυτού του οργάνου, για να επινοήσει με ποιο τρόπο θα στραφεί ευκολότατα και ωφελιμότατα, όχι για να δημιουργήσει σ' αυτό το όργανο την όραση, αφού την κατέχει, αλλά για να επινοήσει το πώς θα στραφεί, επειδή δεν έχει τη σωστή κατεύθυνση και δεν βλέπει όπου πρέπει. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Πολιτεία)

Ο ελεύθερος άνθρωπος, δεν πρέπει να μαθαίνει κανένα μάθημα με δουλική υποταγή. Γιατί οι κόποι του σώματος, όταν επιβάλλονται με τη βία, δεν εξαθλιώνουν το σώμα ούτε το κάνουν χειρότερο στο παραμικρό, ενώ στην ψυχή κανένα μάθημα που επιβλήθηκε με τη βία δεν σταθεροποιείται. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Πολιτεία)

Μην κάνεις λοιπόν χρήση βίας, στη διδασκαλία των παιδιών αλλά να τ' ανατρέφεις με παιχνίδια, για να μπορέσεις κι εσύ να διακρίνεις ακόμα περισσότερο αυτό για το οποίο το καθένα τους είναι γεννημένο. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Πολιτεία)
Κανένας άρχοντας, σε καμιά εξουσία, εφόσον είναι πραγματικός άρχοντας, δεν επιδιώκει ούτε επιβάλλει το δικό του συμφέρον, αλλά το συμφέρον του κυβερνώμενου και εκείνου για τον οποίο πράττει το έργο του, και σε εκείνο αποβλέπει και σε ό,τι συμφέρει και ταιριάζει σ' αυτόν, και λέει όλα όσα λέει και κάνει όλα όσα κάνει. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Πολιτεία)

Λοιπόν σε όλους μας είναι γνωστό, ότι Αφροδίτη χωρίς Έρωτα δεν υπάρχει. Αν υπήρχε μία Αφροδίτη, ένας Έρωτας θα υπήρχε. Εφ' όσον όμως υπάρχουν δύο, δύο κατ' ανάγκην και Έρωτες υπάρχουν. Και πώς να μην είναι δύο οι θεές; Η μία πάντως αρχαιότερη και χωρίς μητέρα, κόρη του Ουρανού, αυτή που της δίνουμε και το επώνυμον Ουρανία. Η άλλη νεωτέρα, του Διός και της Διώνης, αυτή την ονομάζουμε Πάνδημον. Κατ' ανάγκη άρα και ο Έρως, ο ένας μεν, ο συνεργάτης της δευτέρας, σωστό είναι να λέγεται Πάνδημος. Ουράνιος ο άλλος. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Συμπόσιον)

Ο Έρωτας είναι, που την εχθρότητα μας αφαιρεί, με οικειότητα μας πλημμυρίζει, αυτός ορίζει να κάνουμε μεταξύ μας όλες τις παρόμοιες συγκεντρώσεις και πρωτοστάτης βαδίζει στα πανηγύρια, τα χοροστάσια, τις τελετές. Εξασφαλίζει μειλιχιότητα, αγριότητα εξαφανίζει. Δώρα χαρίζει της ευμενείας, δώρα αρνείται της δυσμενείας. Στοργικός, μαλακός. Των σοφών το θέαμα, των θεών το καύχημα. Ζηλευτός στους αμετόχους, θησαυρός για τους κατόχους. Της Απολαύσεως, της Ανέσεως, της Ευμαρείας, των Θελγήτρων, της Λαχτάρας. Του Πόθου πατέρας. Αγρυπνεί για τους καλούς. Αδιαφορεί για τους κακούς. Σε κάθε κόπο, σε κάθε φόβο, σε κάθε πόθο, σε κάθε λόγο βοηθός, πολεμιστής, συμμαχητής και σωτήρας τέλειος. Όλων μαζί των θεών και ανθρώπων στόλισμα. Οδηγητής πανέμορφος, πανίσχυρος. Αυτόν ν' ακολουθεί χρεωστεί ο κάθε άνθρωπος μ' αρμονικά υμνολογήματα, να ενώνει τη φωνή του στο τραγούδι του, που τραγουδά, και των θεών και των ανθρώπων όλα τα στήθη σαγηνεύει. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Συμπόσιο)

Η δράση του δαίμονος είναι να μεταφράζει και να μεταβιβάζει στους θεούς τα προερχόμενα από τους ανθρώπους και στους ανθρώπους τα εκ των θεών, εκείνων μεν τις προσευχές και τις θυσίες, τούτων δε τις προσταγές και τις ανταποδόσεις. Στο μέσον δε και των δύο όπως ευρίσκεται, γεμίζει το κενό. Ώστε το σύμπαν να έχει εσωτερική συνοχή. Δια μέσου τούτου προβαίνει στο έργο της και η μαντική ολόκληρη και η τέχνη των ιερέων η σχετική με τις θυσίες και τις μυσταγωγίες και τις επωδούς, και γενικά με την μαγεία και την γοητεία. Το θείον με τους ανθρώπους δεν έρχεται σε άμεση επαφή, αλλά δια της μεσολαβήσεως τούτου συντελείται οποιαδήποτε επικοινωνία και συνομιλία θεών και ανθρώπων, είτε κατά την εγρήγορση είτε στον ύπνο τους. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Συμπόσιο)

Η γνώμη μου όμως είναι, φίλε μου, ότι του έρωτα το αντικείμενο ούτε το ήμισυ είναι ούτε το όλον, αν ίσως τούτο δεν είναι αγαθό. - ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Συμπόσιο)

Υπάρχει θεία Δίκη για τα έργα μας. Τα πληρώνουμε τα έργα μας. Ζωντανοί και νεκροί τα πληρώνουμε - κι ας μην έχουν ψυχή οι νεκροί. Η ψυχή τους τα νιώθει ενωμένη αθάνατη με τον αιώνιο αιθέρα. Να μην πω άλλα. ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ (Ελένη)

Δεν τη θέλει ο θεός τη βία την αρπαγή κατακρίνει και τον πλούτο τον άδικο. Ο ουρανός και η γη είναι για όλους. Μόνο ό,τι μας ανήκει να έχουμε. Τα ξένα όχι. Όχι με τη βία. - ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ (Ελένη)

Το χρήμα, είναι ο χειρότερος θεσμός μέσ' στους ανθρώπους. Γκρεμίζει πολιτείες, γυρίζει το μυαλό τ' ανθρώπου στο κακό, τον σπρώχνει στην απάτη και στο έγκλημα και χάνεται κάθε ντροπή και σεβασμός και ξεπλανεύει συνειδήσεις τίμιες. - ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ (Αντιγόνη)

Η τεραστία κοινωνική σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω

Το να φορτώνεται κανείς ηλιθίους
στο τέλος βλάπτει
και τον ίδιο τον διάβολο.

Goethe - Mephistopheles
MEPHTSTOPHELES
Εις την πολυπληθή κατηγορίαν των βλακών προσάπτεται ασφαλώς άδικος και επιστημονικώς εσφαλμένη μομφή, όταν ούτοι χαρακτηρίζονται είτε ως άχρηστοι και περιττόν βάρος της κοινωνίας, είτε ως παρασιτικοί, εκφράζεται δε συχνά η ανόητος — ως θα ίδωμεν — ευχή όπως ούτοι εκλείψουν. Το πρόβλημα των βλακών δεν είναι εν τούτοις απλούν όταν ληφθή πρώτον ύπ’ όψιν η στερεά και απολύτως αναγκαία θέσις, ήν ούτοι επαξίως κατέχουν εν τω κοινωνικώ διαφορισμώ. Οι βλάκες διαιρούνται ούτως εις δύο όλως αντιθέτους μεταξύ των «ομάδας», διεπομένας όμως αμφοτέρας υπό του αυτού νόμου:
του διαφορισμού Η πρώτη εκ τούτων ομάς καταλαμβάνει ως γνωστόν τας υποδεεστέρας εν τη κοινωνία θέσεις, ήτοι ευρίσκεται εις τας κατωτάτας βαθμίδας τού κοινωνικού διαφορισμού. Πόσον ευεργετική διά την κοινωνίαν είναι η ομάς αύτη είναι περιττόν να τονισθή, διότι άνευ αυτής δεν θα υπήρχεν εκμετάλλευσις και άνευ εκμεταλλεύσεως δεν θά υπήρχε πολιτισμός. Εις δε την γλώσσαν του κοινωνικού διαφορισμού: Άνευ αυτής δεν θα υπήρχε διαφορισμός, διότι αντί της ανισότητος , θα υπήρχεν ισότης, — έστω και εκ των άνω, δηλαδή θα ήσαν όλοι ευφυείς, όπερ από της απόψεως του διαφορισμού το αυτό: ως να ήσαν όλοι βλάκες· διότι ο διαφορισμός απαιτεί ρητώς και ευφυείς και βλάκας, περικοπτωμένων δε οιονδήποτε εκ των δύο τούτων σκελών του, αίρεται ολόκληρος. Άνευ δε — κατ’ ακολουθίαν — του διαφορισμού (καθισταμένου δυνατού μόνον διά της σοβαράς συμβολής των βλακών), δεν υπάρχει κοινωνία. Τοιαύτη λοιπόν ή τεραστία κοινωνική σημασία των βλακών, ήτις άλλως τε, υπό πάντων αναγνωρίζεται, μολονότι μόνον εις τον κοινωνιολόγον είναι επιστημονικώς γνωστή.
ΙΙ.
Η κατά των βλακών καταφορά προκαλείται άλλως τε υπό της δευτέρας ομάδος αυτών, πλέον ενοχλητικής της πρώτης - αλλά και ενταύθα η καταφορά αύτη, έφ’ όσον εμφανίζεται ως λογική κρίσις, είναι ακοινωνιολόγητος, ήτοι αντεπιστημονική. Κατηγορούνται δηλαδή οι βλάκες της δευτέρας ταύτης κατηγορίας ότι αναξίως κατέχουν σπουδαίας εν τη κοινωνία θέσεις». Αλλ’ η κρίσις αύτη προδίδει πλήρη μιας ωρισμένης μορφής του διαφορισμού άγνοιαν. Η μορφή αύτη – δεδομένη με φυσικήν αναγκαιότητα ως ο νόμος τού διαφορισμού είναι ο στοιχειώδης κανών: «δέκα βλάκες καθ’ ενός ευφυούς· δέκα ανίκανοι καθ’ ενός ικανού· δέκα αδύνατοι καθ’ ενός ισχυρού κ.ο.κ.». Το φαινόμενον τούτο, κλασσικόν, τυπικόν καί αιώνιον αφ’ ής υπάρχει ανθρωπίνη κοινωνία, δι’ όλης της Ιστορίας της ανθρωπότητος, δύνανται να είναι «τυχαίον»; Αλλά τυχαίον είναι ό,τι αδυνατεί να συλλάβη ο ανθρώπινος νούς. Ουδέποτε όμως ό,τι προ πολλού έχει συλληφθή εις τον θεμελιώδη νόμον του διαφορισμού. Και το μεν ψυχολογικόν ελατήριον του συνασπισμού των οπωσδήποτε «κάτω» κατά των οπωσδήποτε «άνω» είναι δεδομένον δια του ressentiment.
Ο συνασπισμός των βλακών ενταύθα είναι μηχανική οργάνωσις βάσει της αρχής της «ελαχίστης προσπαθείας» προς αντιμετώπισιν ισχυροτέρας δυνάμεως εις το πρόσωπον των ολίγων ή του ενός. Η οργάνωσις αύτη περιωρισμένης εκτάσεως καλείται κοινωνιολογικώς κλίκα (clique).
2. Η έμφυτος τάσις του βλακός, εξικνουμένη συχνότατα εις αληθή μανίαν όπως ανήκη εις ισχυράς και όσον το δυνατόν περισσοτέρας πάσης φύσεως οργανώσεις, εξηγείται πρώτον μεν εκ της ευκολίας της αγελοποιήσεως, εις ήν μονίμως υπόκειται, λόγω ελλείψεως ατομικότητος (εξ ού και το μίσος του κατά του ατόμου και του ατομικισμού), δεύτερον δε εκ του ατομικού ζωώδους πανικού, υπό του οποίου μονίμως κατατρύχεται, εκ του δεδικαιολογημένου φόβου μήπως περιέλθη εις το παντός είδους προλεταριάτον. Αποτελεί δε η τάσις αύτη αμάχητον σχεδόν τεκμήριον περί του βαθμού της πνευματικής του αναπηρίας. Τοιουτοτρόπως δημιουργείται αυτόματος συρροή βλακών εις τας πάσης φύσεως οργανώσεις, αίτινες, εάν μεν είναι συμφεροντολογικαί, διατηρούν τουλάχιστον την σοβαρότητα των συμφερόντων των, εάν όμως είναι «πνευματικαί» περιέρχονται συν τω χρόνω εις πλήρη βλακοκρατίαν. (Εις το φαινόμενον τούτο οφείλει τον εκφυλισμόν του λ.χ. ο μασσωνισμός, oι απανταχού Ροταριανοί 0μιλοι, όλοι oι «πνευματικοί» σύλλογοι, καί αυτή αύτη η... Κοινωνία των Εθνών!). Επόμενον είναι, κατόπιν τούτων, ότι όπως η λεγεών των βλακών ωθείται ακατανικήτως προς την αγέλην και προς τας πάσης φύσεως οργανώσεις, ούτω υφίσταται ακατανίκητον έλξιν από τας παντός είδους αγελαίας αντιατομικάς και ομαδιστικάς θεωρίας, από του πάσης φύσεως παρεμβατισμού η «διευθυνομένης οικονομίας» ή 4ης Αυγούστου μέχρι του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού («Άλλοι είναι οι εκμεταλλευταί των θεωριών αυτών). Τούτων δεδομένων εξηγείται και η ατελεύτητος και αυστηροτάτη επιλογή βλακών εις τά ομαδικά συστήματα, η οποία, τη βοηθεία μιας πολιτικής βίας, κατοχυρούται και ως πολιτικόν και κοινωνικόν καθεστώς (4η Αύγούστου), τόσω μάλλον, όσον η ελευθερία της σκέψεως (χρήσιμος μόνον εις εκείνους, οίτινες διαθέτουν σκέψιν), είναι μονίμως και εξόχως αντιπαθητική εις τους βλάκας, διότι ασκουμένη υπό των άλλων, στρέφεται εναντίον των, ιδία οσάκις ούτοι κατέχουν εξουσιαστικάς θέσεις, ή έχουν συνδέση συμφέροντα με τους κατέχοντας αυτάς. Η έλλειψις ιδίας γνώμης, η κολακεία και η ραδιουργία (ίδε κατωτέρω) τούς προορίζουν άλλως τε ειδικώς δια τας καταστάσεις ταύτας. Η ακατανίκητος επίσης τάσις των βλακών προς τας πάσης φύσεως αγελαίας εμφανίσεις (κοσμικαί συγκεντρώσεις και causerie τρεφομένη εκ των περιεχομένων των εφημερίδων και των ραδιοφώνων, μόδα, κλπ.) και διακρίσεις (τίτλοι, διπλώματα παράσημα) είναι κατόπιν των ανωτέρω αυτονόητος.
ΙΙ
3. Αλλά πόθεν είναι δεδομένη η πραγματική δυνατότης της αποτελεσματικής δράσεως της βλακικής αγέλης; Η δυνατότης αύτη είναι δεδομένη απολύτως αντικειμενικώς και ανεξαρτήτως τού ψυχολογικού ελατηρίου (του ressentiment), το οποίον άλλως ουδεμίαν θα είχε κοινωνικήν δράσιν και ακολούθως κοινωνιολογικήν σημασίαν. Είναι δεδομένη εκ της μοιραίας θέσεως την οποίαν κατέχουν εις την κλίμακα του κοινωνικού διαφορισμού οι βλάκες, θέσεως εις την οποίαν είναι αναντικατάστατοι - διότι είναι θέσις υποδεεστέρα - αλλά και απολύτως απαραίτητος δια τον όλον κοινωνικόν μηχανισμόν, ο οποίος βασίζεται απολύτως εις τας κατωτέρας αυτού βαθμίδας. Ευκρινέστατα διαφαίνεται η εξάρτησις αύτη των ανωτέρω βαθμίδων (και προσώπων) από των κατωτέρων τοιούτων όπου αύτη λαμβάνει μορφάς καθαρώς εκβιαστικάς, τας όποίας γνωρίζουν πάντες οι κοινωνικοί άνθρωποι. Ως παράδειγμα δύναται να χρησιμεύση η παρέλκυσις ή ο ενταφιασμός μιας υποθέσεως εις οιανδήποτε υπηρεσίαν υπό κατωτέρων υπαλλήλων, η έκδοσις εντάλματος συλλήψεως κατά καταζητουμένου εγκληματίου, εις περίπτωσιν κατά την οποίαν τα κατώτερα αστυνομικά όργανα είναι αλληλέγγυα προς αυτόν κλπ. κλπ.
4. Λαμβανομένης ήδη ύπ’ όψιν της επικαίρου ταύτης θέσεως των κατωτέρων βαθμίδων (και προσώπων) εν τω κοινωνικώ διαφορισμώ καθίσταται απολύτως νοητή και η άνοδος αυτών εις ανωτέρας βαθμίδας δια κοινού μεταξύ των συνασπισμού αναδεικνύοντος εαυτούς και αλλήλους άφ’ ενός μεν δι’ οργανωμένης αντιστάσεως (boycotage) προς τα άνω και παραλύσεως των τυχόν αντιθέτων ενεργειών των υπερκειμένων παραγόντων προς ανάδειξιν άλλου, πράγματι ικανού, προσώπου, αφ’ ετέρου δε δι’ οργανωμένης προωθήσεως προσώπου εκ των κόλπων αυτών, προς την ανωτέραν βαθμίδα. Το φαινόμενον τούτο καλείται κλίκα. Ότι την εξέλιξιν ταύτην ουδείς δύναται να σταματήση είναι φανερόν, όσον είναι φανερά η νομοτελειακή συνάρτησις των ως άνω δεδομένων. Κατά την αυτήν συνάρτησιν το φαινόμενον συνεχίζεται: «ενός βλακός προκειμένου μύριοι έπονται» - ο δε ούτω ανελθών βλαξ θα προωθήση ο ίδιος πρόσωπα μόνον κατώτερα εαυτού, μέχρις ότου η μία βιαία έξωθεν επέμβασις, υπαγορευομένη υπό της ανάγκης άλλου τινός κοινωνικού όργανισμού, ή ο φυσικός εκφυλισμός ενός τοιούτου οργανισμού εκ των έσω, επιφέρει θεμελιώδη τινά ανατροπήν, ή και αυτόν τούτον τον τερματισμόν του βίου του εκφυλισθέντος οργανισμού. Ούτω λ.χ., εις παρομοίαν περίπτωσιν η το 1910 ανελθούσα κοινωνική ομάς ανέτρεψε την ιεραρχίαν των αξιών και των προσώπων και εντός του παλαιοκομματισμού, καταστήσασα δυνατήν την υπεφαλάγγισιν των παλαιών αυτού αρχηγών υπό νέων (Γούναρη, Στράτου κλπ.). Ως παράδειγμα δια την δευτέραν περίπτωσιν δύναται να θεωρηθή η άνευ ουδεμιάς αντιστάσεως παράδοσις της εξουσίας υπό της παλαιάς κρατούσης κοινωνικής ομάδος εις την αναίμακτον «επανάστασιν» τού 1909. Πλείστα άλλα παραδείγματα αποσυνθέσεως ορισμένων άλλοτε ισχυρών οργανισμών: του Βενιζελισμού και του Αντιβενιζελισμού παρατηρούνται σήμερον, μερικών εκ των οποίων αλλαχού δίδεται η ανάλυσις.
5. Αλλά και οι άνευ συνασπισμού και οργανώσεως – άνευ «κλίκας» - ανερχόμενοι βλάκες ή ανίκανοι γενικώς, ατομικώς και μόνον επικρατούντες, ευρίσκονται εν τούτοις δεσμευμένοι υπό του κοινωνικού διαφορισμού εις ίσον βαθμόν ως και οι οργανωμένοι τοιούτοι. Διότι αντικειμενικώς αι θέσεις τας οποίας λαμβάνουν είναι τοιαύται, ώστε η ανεπάρκειά των ή να είναι πλεονεκτική ή να είναι ανεκτή, ούδέποτε όμως θέσεις απαιτούσαι πραγματικά προσόντα, εκ των οποίων - και αν ακόμη φθάνουν εις αυτάς - ανατρέπονται και κρημνίζονται εις την πρώτην αντίξοον περίστασιν και υπό μεγάλου τινός ή μικρού πνέοντος ανέμου. Ούτω λ.χ. πολλοί εξ αυτών κατέλαβον διαδοχικώς πλείστα αξιώματα της κοινωνίας και της πολιτείας, από του Προέδρου της Δημοκρατίας, μέχρι του «Προέδρου του Συλλόγου Προστασίας Εγγύων Μυιών», του «Γενικού Γραμματέως της Γενικής Συνομοσπονδίας Πωλητών Ποντικοπαγίδων» κ.ο.κ., αξιώματα βεβαίως, τα οποία ουδέποτε θα επιδιώξη σοβαρώς απασχολούμενος άνθρωπος. Εις τα αξιώματα ταύτα προστίθενται φυσικά και διακρίσεις οίον παράσημα, διπλώματα, δεξιώσεις κλπ. τα οποία ανέκαθεν απετέλεσαν ευπρόσδεκτα και ζωηρώς καταζητούμενα θέματα μεγάλων σατυρικών έργων της λογοτεχνίας, ένθα απηθανατίσθη ο ανώνυμος ούτος κοινωνικός τύπος. Την άνοδον αυτού διευκολύνουν πλείστα προς τούτο ειδικά προσόντα: η παντελής έλλειψις προσωπικότητος, ήτις εκδηλούται εις την χρονίαν απουσίαν γνώμης επί παντός ζητήματος, εις τον φόβον προ της ενδεχομένης διαφωνίας προς πάντα άνθρωπον, η ολιγόλογος ανιαρότης αυτού, εκλαμβανομένη υπό των αφελών ως βαθύνοια και σοβαρότης, οφειλομένη δε πράγματι εις ανεπανόρθωτον έλλειψιν πνεύματος και πολιτισμού, κλπ. (Τοιούτοι λ.χ. δύο κλασσικοί και αντίθετοι τύποι σοβαροφανών βλακών: ο «ψωνίζων» και ο «cαυseυr». Ο «ψωνίζων» έχει έκδηλον στίγμα την βλακώδη πονηρίαν εις το μέρος εκείνο του ανθρωπίνου σώματος, ένθα -παρά τοις ανθρώποις - κείται συνήθως το πρόσωπον. Η ευφυΐα του, την οποίαν πιστεύει ότι έχει και ότι την κρύπτει επιμελώς, συνίσταται εις το ν’ ακούη μόνον τα λεγόμενα των άλλων, συνοδεύων αυτά με εξυπνώδες τι ηλίθιον μειδίαμα. Δεν απαντά, διότι βεβαίως δεν είναι «κουτός» διά να «εκτεθή». Πάντα άνθρωπον κατ’ αρχήν θεωρεί ως εχθρόν ενεδρεύοντα να του αρπάση καμμίαν εκδήλωσιν δια να τον «εκθέση κακοήθως» εις τους εχθρούς του. Πάντα δε άνθρωπον κατ’ αρχήν εκφράζοντα γνώμας θεωρεί άνευ δισταγμού βλάκα, κρύπτων ο ίδιος επιμελώς την ευφυΐαν του όπισθεν συγκαταβατικού μειδιάματος. ‘Εχει την ευφυεστάτην άποψιν, ότι ηλίθιοι ήσαν πάντες οι έχοντες γνώμην, οι γράψαντες βιβλία, ότι ο Κάντ αδίκως εφιλοσόφησε και ο Μπετόβεν διέπραξε μεγίστην ηλιθιότητα συνθέσας τας μουσικάς του συμφωνίας. Η περιφρόνησίς του προς τους διανοουμένους και ιδίως τους αγωνιζομένους εξ αυτών και προς τους καλλιτέχνας είναι απέραντος, περί δε των ευφυολόγων φρονεί ότι πρόκειται περί γελωτοποιών τεταγμένων να τον διασκεδάζουν, γελά δε ουχί λόγω των ευφυολογημάτων των, αλλά λόγω της βλακείας των να λέγουν ευφυολογήματα άνευ πρακτικού τινος λόγου. Πάσας τας ανοησίας ταύτας των καλουμένων ευφυών καλύπτει ο «ψωνίζων» με μειδίαμα αυτοπεποιθήσεως, συγκαταβάσεως και μετριόφρονος υπεροχής...
Ο causeur συνάδελφος του ανωτέρω αποτελεί αληθή κοινωνικήν μάστιγα, διότι ως causerie εκλαμβάνει το να λέγη εις τους χειμαζομένους συνανθρώπους τί ανέγνωσεν εις τας εφημερίδας, τί ήκουσεν εις το ραδιόφωνον και τί του είπον διάφοροι καθ’ οδόν, εξικνούμενος έστιν ότε εις τα σχόλιά του, όταν αποφασίση να σχολιάση, εις δυσθεώρητα ύψη οξυδερκείας και πνευματικής χάριτος: ότι λ.χ. κατά την νύκτα «αναμφιβόλως» επικρατεί σκότος, την δε βροχήν ακολουθεί οπωσδήποτε η υγρασία...). Εις ταύτα προστίθεται ενίοτε και η «προστατευτική» στάσις αυτού έναντι των πνευματικώς ανωτέρων του, σκοπούσα την υποτίμησιν αυτών εις τα όμματα του κόσμου κλπ. Με γενικόν και ανεπανόρθωτον αποτέλεσμα την κατάκτησιν της γενικής «συμπαθείας» του κόσμου και την απονομήν του περιφήμου διπλώματος του «συμπαθούς», κατά του οποίου, δι’ αιματηράς σατύρας εξηγέρθησαν εv σώματι όλοι οι πνευματώδεις άνθρωποι των αιώνων, οι αφήσαντες τα επισκεπτήριά των εις τας σελίδας της Ιστορίας, θεωρήσαντες αυτό – άγνωστον διατί - ως την δεινοτέραν ύβριν.
ΙΙ Ι
6. Ένδιαφέρον είναι τέλος ενταύθα το φαινόμενον μερικών ευφυών ανθρώπων, οίτινες, ενστικτωδώς διαισθανόμενοι τον κοινωνικώς ανυπέρβλητον ρόλον των βλακών και την λαμπράν κοινωνικήν αυτών σταδιοδρομίαν - εv τη «χρυσή» μέση οδώ της μετριότητος εννοείται - αποφασίζουν να υποδυθούν τον ρόλον αυτόν, όπως ανέλθουν δια της μεθόδου της «νήσσης», ως αύτη ευφυέστατα αποκαλείται παρά τω λαώ. Αλλ’ ο ρόλος ούτος είναι εξαιρέτως δύσκολος εκ δύο λόγων: Πρώτον υποκειμενικώς η ύπαρξις πνευματικής και ψυχικής ζωής έχει ως γνωστόν αναποτρέπτους αντανακλάσεις επί της εξωτερικής φυσιογνωμίας, αίτινες με την τελειοτέραν υπόκρισιν, δύσκολον είναι ν’ αποκρυβούν, πλην της περιπτώσεως καθ’ ήν είναι δεδομένον τάλαντον μεγάλου ηθοποιού. Η απλή παρουσία του ευφυούς ανθρώπου είναι κατά κανόνα, διά τον βλάκα, εις το έπακρον προκλητική. Το ψυχολογικόν σύμπλεγμα των συναισθημάτων, το οποίον αύτη εξαπολύει παρ’ αυτώ είναι το αυτό ακριβώς με εκείνο του καταδιωκομένου και πανικοβλήτου ζώου ή άνθρώπου, εν καταστάσει φυγής ή αμύνης. Τό μίσος, ο φόβος, ο φθόνος μετά του θράσους συμπλέκονται κατά τρόπον, δηλούντα δια τον εξησκημένον οφθαλμόν σαφώς εις πάσαν φράσιν - ίδία «υποτιμητικήν» ή «μειωτικήν» - την κατάστασιν αμύνης. Δεύτερον από της απόψεως του βλακός, η ένστικτος καχυποψία αυτού είναι τοιαύτη, ώστε η υπόκρισις του ευφυούς ν’ αποβαίνη ματαία, η δε πραγματική ειλικρίνεια αυτού να εκλαμβάνεται ως υπόκρισις. Ο βλάξ, ως πλησιέστερος προς το ζωϊκόν βασίλειον, έχει την ένστικτον καχυποψίαν ούτω ανεπτυγμένην, ώστε ν’ αδυνατή να διαγνώση ή να εννοήση συλλογισμούς και λογικούς υπολογισμούς του ευφυούς, βασιζομένους όχι εις το ένστικτον αλλά εις την διάνοιαν. ‘Αοπλος και ανυπεράσπιστος έναντι των ψυχρών υπολογισμών της ξένης διανοίας, ής ο μηχανισμός τυγχάνει εις αυτόν νοητικώς απροσπέλαστος, μίαν μόνην άμυναν διαθέτει, ακριβώς όπως το ζώον και ο πρωτόγονος άνθρωπος: την ένστικτον καχυποψίαν. (0ύτω εξηγείται και η φυσική και πνευματική κατωτερότης των λαών, οίτινες εμπνέονται βασικώς υπό της καχυποψίας, -ήν αυταρέσκως εκλαμβάνουν ως «ευφυίαν», - Έναντι τών ευρωπαίων, οίτινες ουδεμίαν ανάγκην έχουν αυτής, ως αντιλαμβανόμενοι νοητικώς τον κόσμον. ‘Εκ τούτων επίσης φαίνεται σαφώς, ότι η καχυποψία και η απότοκος αυτής πονηρία είναι ακριβώς το αντίθετον της ευφυίας ως προς τον ρόλον αυτής εκτοπιζομένης πάντοτε υπό της δευτέρας. Λέγομεν αντίθετος μόνον ως προς τον ρόλον, διότι η διάνοια δεν είναι τι το ανεξάρτητον ή αντίθετον του ενστίκτου, αλλά τουναντίον η ανάπτυξις και ο δια λογικών μέσων πλουτισμός αυτού εις την αρχικήν αυτού πάντοτε κατεύθυνσιν.
7. Πονηρία είναι η ενεργητική όψις της καχυποψίας και το δεύτερον στάδιον αυτής, ήτοι η δράσις αυτής, δράσις όμως ζωϊκώς αμυντικής φύσεως, διότι προϋποθέτει την «πνευματικήν» κατωτερότητα και την «πνευματικήν» αμηχανίαν του βλακός, ως ζώου ενστικτώδους και «πνευματικώς» πανικοβλήτου. Η απλή καχυποψία είναι άμυνα παθητικής φύσεως,καθ΄ ο μη ενεργούσα επί άλλων ατόμων. Η πονηρία είναι άμυνα ενεργητικής φύσεως, διότι αποτελεί εγκεφαλικήν ενέργειαν, σχηματισμόν συλλογισμών και συμπερασμάτων, αγόντων εις πράξεις («τον εγέλασε» κ.λπ.) και συνεπώς ενεργεί επί άλλων ατόμων. (Άσχετον το ζήτημα της βλακώδους ποιότητος των συλλογισμών και συμπερασμάτων). Η χρησιμοποίησις ήδη των βλακωδών τούτων συλλογισμών και συμπερασμάτων, με μιαν λέξιν της πονηρίας, χρησιμοποίησις όμως γενικώτερον ψυχολογικώς επιδρώσα επί του άλλου ατόμου, ήτοι χρησιμοποίησις αυτής εν συνδυασμώ με στοιχεία κατωτάτης πνευματικής υποστάθμης (κολακεία, ψεύδος, ραδιουργία, συκοφαντία, σωματεμπορία, «συμπαθής» μορφή τού βλακός ακόμη, επίκλησις της πολυτεκνίας του, προσφορά ανηθίκων καί ευκόλων υπηρεσιών εις το κολακευόμενον πρόσωπον, «χαφιεδισμός», «ξεσκονίσματα», το «ποιείν τον καραγκιόζην», ή τον gigolot, χειροφιλήματα προς τον «Εθνικόν Κυβερνήτην», εκφωνήσεις λόγων, συρραφή κολακευτικών στίχων, μεταφορά λαχανικών, κλπ. κλπ.) τοιαύτη, λέγομεν, χρησιμοποίησις της πονηρίας, κατάστασις θετική, ενεργός και προσοδοφόρος, καλείται επιτηδειότης. Και εδώ συμβαίνει κοσμοϊστορικόν γεγονός: ότι η δύναμις των μέσων τούτων επικρατήσεως των βλακών είναι τοιαύτη - λόγω της ευτελείας και της διανοητικής κατωτερότητος των κολακευομένων προσώπων - ώστε ο βλάξ, κατά παράβασιν - φαινομενικώς - της βλακείας του, νά φθάνη εις τον σκοπόν του και να προωθείται ή να επικρατή! Δεν γνωρίζομεν όμως τη αληθεία ποία κατηγορία βλακών είναι ενταύθα η πλέον επικίνδυνος και ψυχολογικώς η πλέον αποσυνθετική δια την κοινωνίαν: εκείνη, ήτις διαπράττει τ’ ανωτέρω, ή εκείνη -διότι δημιουργείται και δευτέρα - ήτις θεωρεί ως ευφυείς τους ως άνω βλάκας! (Εις την κατηγορίαν αυτήν ανήκουν και οι «ευφυέστατοι» εκείνοι αρριβισταί πάσης φύσεως του δημοσίου βίου, οι οποίοι φρονούν ότι δεν έχει καμμίαν σημασίαν τί λέγει και τί πράττει τις σήμερον και αύριον, διότι «εν τη συγχύσει του λαού τα πάντα λησμονούνται», παραγνωρίζοντες οι ατυχείς το γεγονός, ότι αν τυχόν λησμονεί ο «λαός», δεν λησμονούν όμως τα στελέχη και οι ηγέται του και ότι και αν ακόμη ολόκληρος ο λαός αποτελείται από λωποδύτας και παληανθρώπους, ο αυτός όμως ακριβώς λαός έχει την μοχθηράν αξίωσιν να μη είναι τοιούτοι oι παρ’ αυτού αναδεικνυόμενοι, ή εκείνοι oι οποίοι οπωσδήποτε επηρεάζουν τας τύχας του, τους οποίους, εξ ενστίκτου αυτοσυντηρήσεως και δικαιοσύνης — διότι εφωδιασμένοι αυτοί με περισσότερα μέσα του κάμνουν αθέμιτον ανταγωνισμόν — επιθυμεί ασπίλους, ή άλλως τιμωρεί. Διότι μόνον από της απόψεως της δευτέρας ταύτης κατηγορίας βλακών δύναται νά τεθή το ερώτημα: «ποίος είναι βλάξ, ο κολακεύων, ή αντιθέτως ο κολακευόμενος;» ‘Αλλ’ ότι πάντα ταύτα τα μέσα της «επιτηδειότητος» είναι άσχετα εντελώς με την ευφυίαν, και ότι ουδείς ευφυής έχει ανάγκην να τα χρησιμοποιήση, διότι ούτος επικρατεί διά της αξίας του, δεν αμφισβητείται. Ότι είναι τα ευκολώτερα «πνευματικώς» μέσα δεν αμφισβητείται. Ότι ο κολακευόμενος, εάν πιστεύση εις την ειλικρίνειαν του επιτηδείου είναι βλάξ δεν αμφισβητείται. Πώς όμως δύναται ν’αμφισβητηθή ότι εάν ο κολακευόμενος είναι βλάξ, βλάξ αναγκαίως θα είναι και ο πείθων ένα βλάκα; Διότι — αλλοίμονον! —ουδείς ευφυής μέχρι τούδε κατώρθωσε νά πείση βλάκα και ουδεμία συνεννόησις επετεύχθη ποτέ μεταξύ ετερογενών εγκεφάλων. «Δύο κεφαλαί δια να συνεννοηθούν πρέπει να είναι ή εξ ίσου κεναί, ή εξ ίσου πλήρεις» είπε κάποτε επιγραμματικώτατα ο πρύτανις της Ελληνικής δημοσιογραφίας, διευθυντής της «Νέας Ημέρας». Η κλασσική εκάστοτε αποτυχία των ευφυών εκείνων ανθρώπων, οίτινες ποτέ επειράθησαν προς στιγμήν να εισέλθουν εις τον ψυχοδιανοητικόν κόσμον των βλακών, διά να τους πλησιάσουν όπως επιτύχουν τι παρά των πανισχύρων τούτων εξουσιαστών των υψηλοτέρων αξιωμάτων, υπήρξε πράγματι τραγική μέχρι σημείου, ώστε να οδηγηθούν oι ατυχείς ούτοι εις την απελπισίαν, ενίοτε δε και εις τον τερματισμόν της σταδιοδρομίας των και εις τον θάνατον, ενώ ουδέν ποτέ νέφος διετάραξε την αγαστήν σύμπνοιαν μεταξύ των βλακών... Κατ’ αδήριτον συνέπειαν η ως άνω δευτέρα κατηγορία αυτών θεωρεί τους ευφυείς αυτούς ως βλάκας! Υπάρχει και τρίτη κατηγορία βλακών, κυνικωτέρα και κομψοπρεπώς παροξύνουσα τα πράγματα: «Η μεγαλυτέρα βλακεία είναι η ευφυΐα!», λέγει αύτη ωφελιμιστικώς κρίνουσα και μη καθορίζουσα επακριβώςτήν... ιδίαν αυτής θέσιν.
8. Αν ο βλάξ καταφεύγει εις την επιτηδειότητα λόγω των πενιχρών πνευματικών του μέσων εκ της αυτής ελλείψεως ανωτέρων πνευματικών μέσων ωθείται και προς την απάτην. Απάτη είναι ως γνωστόν η αποσιώπησις της αληθείας ή η παράστασις ψευδών πραγμάτων ως αληθών. Εξ αυτού τούτου του ορισμού αυτής συνάγεται ότι η απάτη δεν ανάγεται εις την ευφυίαν του απατεώνος, — διότι πάς άνθρωπος δύναται να παραστήση ψευδώς πράγματα ως αληθή και αυτός ούτος ο βλάξ, — αλλ’ εις την ευπιστίαν του θύματος. Ότι λοιπόν καταφεύγει εις αυτήν, ως διανοητικώς ευκολώτερον μέσον ο βλάξ, επειδή, στερούμενος ευφυΐας, είναι ανίκανος να μεταχειρισθή έντιμα μέσα, είναι αυτονόητον, διότι έντιμα μέσα — ως δυσκολώτερα — χρησιμοποιεί μόνον ο κεκτημένος πραγματικήν ατομικήν αξίαν. Πόθεν λοιπόν προέρχεται η ευρέως διαδεδομένη αντίληψις, ότι ο απατεών όχι μόνον αποκλείεται να είναι βλάξ, αλλ’ αναγκαίως είναι ευφυής, αντί της ως άνω αναλύσεως, εξ ής αντιθέτως προκύπτει, ότι ο απατεών όχι μόνον αποκλείεται να είναι ευφυής, αλλ’ είναι αναγκαίως βλάξ; Η αντίληψις αύτη προέρχεται εκ της «θεωρίας» του βλακός περί της ευπιστίας. Ειθισμένος ο βλάξ να «σκέπτεται» ουχί διά του νοητικού μηχανισμού, αλλά δια χονδροειδών έξωθεν εντυπώσεων, δεν ερευνά τας αιτιοκρατικάς σχέσεις, αλλά περιορίζεται εις το γεγονός μιας επιτυχούσης απάτης, γεγονός εξ ού και μόνου συνάγει την βλακείαν του θύματος και την ευφυΐαν του απατεώνος. Ότι η απάτη δεν οφείλεται εις ευφυίαν ανελύθη, νομίζομεν επαρκώς. Ότι όμως η ευπιστία του θύματος αποτελεί βλακείαν , τούτο είναι αληθές μνημείον βλακικής «διανοίας» καί πολιτιστικής υποστάθμης. Διότι η ευπιστία ενός ατόμον, ως προϋποθέτουσα τα άλλα άτομα ως έντιμα (καί συνεπώς ως ευφυά), είναι ασφαλώς το μέγιστον των τεκμηρίων της πνευματικής του αναπτύξεως και του πολιτισμού του. ‘Οσον υψηλότερον επί των βαθμίδων της εύφυίας καί του πολιτισμού ίσταται εν άτομον ή είς λαός (οι Ευρωπαίοι εν σχέσει προς τους Ανατολίτας) τόσον περισσότερον εύπιστος είναι. Ο τελευταίος των βλακών θα ηδύνατο να εξαπατήση ένα Κάντ ή ένα Μπετόβεv και ο τελευταίος των Ελλήνων ένα Ευρωπαίον... Το μειδίαμα του οίκτου,το οποίον ρίπτουν οι «αφελείς» «κουτόφραγκοι», δημιουργοί των πνευματικών αξιών και εξουσιασταί του κόσμου, επί των δυστυχών «εξύπνων» της Μεσογείου και της Ανατολής, ας είναι και η τιμωρία των βλακών και δια την «θεωρίαν» των ταύτην!
v
9. «Οτι ο βλάξ, ακολουθών την ένστικτον αυτού καχυποψίαν, ευρίσκεται εντός της πραγματικότητος, τούτο είναι αναμφισβήτητον, θέτει δε αυτόν εν τω Κοινωνικώ βίω εις «ανωτέραν» μοίραν λ.χ. του μεταφυσικού, του οποίου ο ενστικτώδης κόσμος έχει υποστή - νοσηράν - ατροφίαν, έναντι του διανοητικού αυτού κόσμου, όστις έχασε πάσαν επαφήν μετά της πραγματικότητος. Εάν δεχθώμεν - ως υποχρεούμεθα -πρώτον ότι το ένστικτον είναι αλάθητον, καθ’ ό ανεξήγητον και άφθαρτον. Δεύτερον ότι ο κόσμος των ενστίκτων είναι ο κατ’ εξοχήν φυσικώς υγιής κόσμος. Τρίτον ότι η κοινωνία ως συνέχεια της φύσεως είναι υγιής οργανισμός, απαρτιζόμενος υπό υγιών ατόμων - τότε το συμπέρασμα περί της υπεροχής του βλακός επί του μεταφυσικού εν τη κοινωνία, είναι συμπέρασμα αναγκαστικόν και ανέκκλητον, επαληθευόμενον άλλως τε, κατά φυσικήν αναγκαιότητα, υπ’ αυτής ταύτης της κοινωνικής πραγματικότητος όλων των εποχών και των λαών. Το ότι οι μεταφυσικοί επεκράτησαν (όχι ήνθισαν) εις εποχάς παρακμής των κοινωνιών δεν είναι «τυχαίον». Ο βλάξ, ως ελέχθη και ανωτέρω, διαισθανόμενος εν τη καχυποψία του την επίθεσιν εκ μέρους του ευφυούς, είναι θεμελιωδώς εντός της πραγματικότητος, διότι διαισθάνεται ορθώς τον κίνδυνον να περιέλθη κοινωνικώς εις την κάτω τάξιν. Εάν δια της καχυποψίας αυτής και μόνης προστατεύεται έναντι του φυσικού αυτού προορισμού του, τούτο είναι άλλο ζήτημα. Φανερόν είναι, ότι το ένστικτον αποτελεί μέσον προσανατολισμού και στοιχειώδους αμύνης εις τον πρωτόγονον άνθρωπον, όχι όμως μέσον κατισχύσεως και υπεροχής εν προηγμένη κοινωνία μετά προηγουμένου κοινωνικού διαφορισμού και αναπτύξεως των νοητικών του ανθρώπου μέσων (των οποίων η κατ’ άτομα ανισότης είναι εξ ίσου φυσικώς δεδομένη). Ο βλάξ ομοιάζει ενταύθα το ζώον, το όποίον εξ ενστίκτου γνωρίζει να διαφεύγη πάντα κίνδυνον - πλήν ανωτέρας ωμής βίας - εις την ζούγκλαν, εισερχόμενον όμως εις κεντρικήν οδόν μεγαλουπόλεως, ευρίσκεται αιφνιδίως υπό τους τροχούς αυτοκινήτου. Τούτο είναι άγνωστος και ακατανόητος εις αυτό μηχανή, βασιζομένη βεβαίως κατά τελευταίον λόγον εις το ένστικτον του ανθρώπου, κατασκευασθείσα όμως δια της διανοίας του. Πώς ήδη οι πνευματικώς κατώτεροι άνθρωποι ευρίσκονται υπό τους τροχούς διαφόρων κοινωνικών «αυτοκινήτων», - τούτο δεικνύει η θέσις αυτών εις την κάτω τάξιν. Την «μηχανήν» αυτήν είναι βεβαίως αδύνατον να διαφύγη και ο βλάξ, του οποίου και η άνοδος είναι αυστηρώς εντός ωρισμένων πλαισίων περιωρισμένη. «Οτι δε τέλος ο μεταφυσικός ουδέ το ζώον, ουδέ τον βλάκα δύναται να περιπλέξη εις τροχούς, τούτο είναι ευνόητον εκ του γεγονότος, ότι ούτος φέρεται επί του Πηγάσου...
νι
10. Ως προς την κοινωνικήν προέλευσιν των βλακών διαπιστούται ότι η παραγωγή βλακών δεν είναι «ταξική».Η πονηρά φύσις δεν έδωκεν εις ωρισμένην τινά κοινωνικήν τάξιν το επίζηλον τούτο προνόμιον. Έπεδαψίλευσεν ίσως, ως φαίνεται, εις την εκάστοτε άνω τάξιν τους διασκεδαστικωτέρους απλώς τύπους βλακών, αλλά δεν εστέρησεν ουδεμίαν άλλην κοινωνικήν τάξιν της σοβαράς συμβολής των. Ο βλάξ υπουργός, ο αγόμενος και φερόμενος υπό των υπαλλήλων του και τα μέλη ενός εργατικού σωματείου, τα οποία εκμεταλλεύεται ο πονηρός εργατοκάπηλος, αποτελούν δύο αντίθετα παραδείγματα του γεγονότος, ότι η βλακεία δεν έχει ταξικήν την πατρίδα.
Ψυχολογικά δε είναι κυρίως τα περιεχόμενα, τα οποία δημιουργούν τας ποικιλίας και παραλλαγάς μεταξύ) των βλακών. o fils a papa της άνω τάξεως, ο οποίος, λόγω φυσικής ατροφίας του βουλητικού του κόσμου, λαμβάνει σοβαρώς υπ’ όψιν την ατελεύτητον σειράν των απαγορεύσεων της οικογενείας του, στερούμενος δε και ιδίας πνευματικότητος, καταντά εις το τέλος τύπος χωρίς την ελαχίστην προσωπικότητα, ονομάζεται υπό της τάξεώς του επιεικέστατα «καλό παιδί», εις δε την αντικειμενικήν διάλεκτον θα ηδύνατο να αποκληθή «ευπρεπής βλάξ», ενώ το «τέκνον του λαού» εις την αυτήν περίπτωσιν ονομάζεται υπό του ευφυεστέρου και κυριελεκτούντος λαού δραστικώτατα «κόπανος» Σημαντικώς αυστηροτέρα είναι επομένως η φυσική επιλογή εντός της κάτω τάξεως: ενώ λ.χ. ο fils a papa εις την μαθητικήν ηλικίαν τυγχάνει της αγωγής, των μορφωτικών μέσων και των περιποιήσεων της τάξεώς του και παραμένει ψυχικώς αμείωτος - όπερ επαυξάνει την γελοίαν αυτοπεποίθησίν του εις πρεσβυτέραν ηλικίαν - δυνάμενος να φθάση ανενοχλήτως και εις υψηλά αξιώματα, η δε ατομική του ύπαρξις - ως μη ώφειλε - είναι γνωστή εν τη κοινωvία· αντιθέτως το τέκνον του λαού και σκληρώτερον χειραγωγείται υπό των γονέων του και των συμμαθητών του εν τω σχολείω μέχρι πλήρους ψυχικής εξουθενώσεως δια σκληράς υποτιμήσεως, προπηλακισμών, φαρσών, ύβρεων και βιαιοπραγιών και δυσκολώτερον είναι - κατόπιν τούτων - ν’ ανέλθη την κοινωνικήν κλίμακα, ο δε βλάξ των λαϊκών τάξεων ούτως και συμπαθέστερος είναι και άγνωστος και ακινδυνώτερος και ολιγώτερον γελοίος, καθ’ ο σεμνότερος και εστερημένος της αυτοπεποιθήσεως ή επάρσεως του βλακός των άνω τάξεων (εις τον οποίον, λόγω ατροφίας τού βουλητικού του και τής μαλθακότητος του οικογενειακού του περιβάλλοντος προστίθεται έστιν ότε και αηδής γυναικωτός χαρακτήρ). Ενιαίον όμως είναι το πνευματικόν προλεταριάτον πάσης ταξικής καταγωγής.
vii
11.Η ηθική τέλος σχέσις μεταξύ βλακός και επιτηδείου ή απατεώνος είναι απροσδοκήτως διάφορος της ήν εκλαμβάνει συνήθως η «κοινή γνώμη». Ο συνήθης κοινωνικός άνθρωπος θεωρεί τον επιτήδειον και τον απατεώνα ως ανηθίκους μεν, αλλ’ ως υποδιαιρέσεις του ευφυούς. «Όλως το αντίθετον όμως συμβαίνει: ο επιτήδειος και ο απατεών είναι ακριβώς υποδιαιρέσεις του βλακός. Και ιδού πώς: Είπομεν ανωτέρω ότι η πονηρία - εκτός εάν είναι μέσον αμύνης των ευφυών, ουχί κατά των βλακών, αλλά κατά της πονηρίας των - αποτελεί φυσικήν ιδιότητα των βλακών και δη φυσικήν συνέπειαν του γεγονότος, ότι, λόγω ατροφίας του νοητικού των μηχανισμού, αποτελεί αύτη την μόνην άμυναν αυτών κατά πάσης έξωθεν επιθέσεως. Από της διαπιστώσεως της αληθείας ταύτης μέχρι της ακολούθου αληθείας υπάρχει έv και μόνον βήμα: ότι μόνον ο πνευματικώς ανάπηρος έχει ανάγκην της επιτηδειότητος και της απάτης δια να προωθηθή ή να επικρατήση. Ουδείς άνθρωπος άξίας έχει ανάγκην να γίνη επιτήδειος ή απατεών. Η καθημερινή κοινωνική πείρα διδάσκει ότι τα επίθετα ταύτα ουδέποτε κατώρθωσαν να «κολλήσουν» εις ανθρώπους πραγματικής αξίας, οι οποίοι, εάν υπήρξαν μισητοί, εχαρακτηρίσθησαν ίσως ως «κακοί», ως «καταχθόνιοι», ως «γόητες», ως «τορπιλληταί» ή ως «λιβελλογράφοι», ουδέποτε όμως ως επιτήδειοι ή απατεώνες, και όταν ακόμη υπήρξαν συντηρητικοί εις τας σχέσεις των μετά των λοιπών ανθρώπων και κατώρθωσαν πάντοτε να προωθηθούν ή να επικρατήσουν. Απόλυτος εσωτερική συνέπεια της πνευματικής αναπηρίας του βλακός είναι άλλως τε όχι μόνον η αγελαία του τάσις, όχι μόνον η προώθησίς του «πλάτην μέ πλάτην» με την λεγεώνα των ομοίων του, όχι μόνον η προσφυγή εις τα ευτελέστερα μέσα της επιτηδειότητος, την έλλειψιν αντιθέτου γνώμης, την προσφοράν ευκόλων και ανηθίκων εκδουλεύσεων και την κολακείαν, αλλά και η συστηματική αποφυγή πάσης συγκρούσεως και πάσης μάχης. Και όταν ακόμη ο βλάξ, υπό την μορφήν του επιτηδείου ή του απατεώνος, εξαναγκασθή να δώση μάχην, θα δώση αυτήν δια των πνευματικώς ευκολοτέρων καί συνεπώς των ανηθικωτέρων «όπλων»: του ψεύδους, της διαστροφής, της ραδιουργίας και της συκοφαντίας. Εξ ού έπεται το ακλόνητον δόγμα: και η ανηθικότης είναι αποκλειστικόν προνόμιον των βλακών!

Ευάγγελου Λεμπέση