Διαβάζοντας τις σκέψεις του άλλου μέσω υπολογιστή

Η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου μόλις πριν από δύο μήνες. Μια ομάδα ερευνητών στα Εργαστήρια Υπολογιστικής Νευροεπιστήμης στο Κιότο της Ιαπωνίας κατάφερε, συνδυάζοντας την τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI) με υπολογιστικά προγράμματα αναπαράστασης, να παρακολουθήσει στην οθόνη ενός υπολογιστή τις εικόνες που σχηματίζονταν στο μυαλό των εθελοντών!

Το πρόγραμμα του υπολογιστή, βασιζόμενο στις πληροφορίες που έχει καταγράψει ο λειτουργικός μαγνητικός τομογράφος, είναι σε θέση να αναπαράγει ψηφιακά τις εικόνες ή τις λέξεις που μόλις έχει διαβάσει ένας εθελοντής και να τις προβάλλει στην οθόνη του υπολογιστή.

Με άλλα λόγια, απέδειξαν ότι μπορούμε να ανασυγκροτήσουμε επακριβώς διάφορες εσωτερικές οπτικές διεργασίες του εγκεφάλου βασιζόμενοι «απλώς» στη λεπτομερή καταγραφή, μέσω ενός τομογράφου, της ροής του αίματος στον εγκέφαλο.

Αρχικά κατέγραψαν μέσω τομογραφίας τις αλλαγές στη ροή του αίματος σε συνάρτηση με τη διαδοχή των εικόνων που παρακολουθούσε ο εθελοντής, ενώ ο υπολογιστής ανέλυε τα δεδομένα και συσχέτιζε τις αλλαγές. Για την ώρα το πείραμα έγινε με 400 ασπρόμαυρες εικόνες (10x10 pixels), όμως οι ερευνητές είναι βέβαιοι ότι σύντομα η μέθοδός τους θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει πιο σύνθετες καταστάσεις. Και ίσως σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον να καταφέρει να αναπαραγάγει πιστά τις εικόνες ή τα όνειρα που βλέπει ένα άτομο. Σύμφωνα μάλιστα με τον καθηγητή Yukiyasu Kamitani, που διηύθυνε την έρευνα, η τεχνική αυτή μπορεί να επεκταθεί και στις άλλες αισθήσεις πλην της όρασης.

Το όνειρο της ανθρωπότητας, αλλά και κάθε εξουσίας, να καταφέρει κάποτε να «διαβάσει» τις πιο απόκρυφες σκέψεις των άλλων φαίνεται πως έχει αρχίσει να πραγματοποιείται χάρη στις απίστευτες προόδους των μεθόδων αναπαράστασης των εγκεφαλικών λειτουργιών. Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο και για την αντίστροφη διεργασία: να εισαγάγουμε στο μυαλό των ανθρώπων τις γνώσεις ή τις πληροφορίες που επιθυμούμε.

Τα αίτια αυτής της αδυναμίας θα πρέπει να αναζητηθούν όχι τόσο στην τεχνολογική ή την επιστημονική μας ανεπάρκεια όσο στην εγγενή πολυπλοκότητα των νοητικών και εγκεφαλικών διεργασιών που παράγουν τη σκέψη, τη μάθηση και γενικότερα τη συνείδηση.

Η χειραγώγηση αυτών των σύνθετων νοητικών διεργασιών προϋποθέτει την αποκάλυψη αφενός των «εσωτερικών» νευρωνικών κωδίκων που τα παράγουν και αφετέρου των περίπλοκων «εξωτερικών» αλληλεπιδράσεων με τις άλλες νοήσεις (δηλαδή τους συνανθρώπους μας) που τα συν-καθορίζουν.

www.enet.gr