Eλεύθερος χρόνος, χρόνος για ζωή.

Σχολαστικός ή περί του Ελεύθερου Χρόνου.
«Δεν μου περισσεύει ελεύθερος χρόνος» λέμε, και σε αυτή τη διατύπωση δίνουμε το ίδιο νόημα που αποδίδουν μελετητές και κοινωνιολόγοι όταν συνδέουν την έκφραση free time με την πρόταση time for living, δηλαδή ελεύθερος χρόνος, χρόνος για ζωή.
Loisir (Γαλλία), leisure (ΗΒ), non working time (ΗΠΑ), tempo libero (Ιταλία). Η αντίστοιχη ελληνική λέξη για τον ελεύθερο χρόνο είναι η «σχολή». Γράφει το λεξικό, σχολή σημαίνει ελεύθερος χρόνος, ανάπαυση, τεμπελιά, έλλειψη απασχόλησης, οκνηρία, μελέτη, διαλογική συζήτηση, σημαίνει ακόμα τον τόπο όπου αξιοποιείται ο ελεύθερος χρόνος, δηλαδή σχολείο, που σήμερα εννοείται μονάχα ως τόπος εκμετάλλευσης του ελεύθερου χρόνο για διδασκαλία και μάθηση (ιδανικά).
Στην αρχαιότητα, αντίθετα, η σημασία της λέξης «σχολή» και του ρήματος «σχολάζω» ήταν γενικότερη. Ο Αριστοτέλης συλλογίστηκε για το νόημα της λέξης «σχολής» και το καθόρισε με βάση την αντίθεση δουλειάς – ελεύθερου χρόνου. Αν και σήμερα φαίνεται ‘αναρχικό’, το 350 π.χ. ο Αριστοτέλης διακήρυσσε ότι «Ο ελεύθερος χρόνος δεν είναι το τέλος της δουλειάς, αντίθετα, η δουλειά είναι το τέλος του ελεύθερου χρόνου. Αυτός πρέπει να αφιερώνεται στη τέχνη, στην επιστήμη και, κατά προτίμηση, στη φιλοσοφία.» Ηθικά Νικομάχεια
Η δουλειά είναι το «μη έχειν», το να μην έχεις χρόνο, να μην έχεις τον εαυτό σου, να μην έχεις ευτυχία.
Η γνώμη του Αριστοτέλη είναι ότι η ουσιαστική ποιότητα του ανθρώπου, η «ανθρωπιά» του βρίσκονται στην ιδιοποίηση του χρόνου του. «Το αγαθό είναι ατομικό, δεν παραχωρείται», και ο πλούτος δεν είναι το αγαθό που αναζητούμε: στην πραγματικότητα είναι αγαθό μόνο για όσους αποσκοπούν στο κέρδος, γι αυτούς είναι ένα μέσο για την απόχτηση κάτι άλλου. Σήμερα, έλεγε ο Α. είναι παιδαριώδες να κουραζόμαστε για να διασκεδάζουμε, να διαλέγουμε δηλαδή αυτή ή την άλλη ενασχόληση για να αποκτήσουμε κάτι άλλο. Όλα τα πράγματα τα διαλέγουμε με κάποιο απώτερο στόχο εκτός από την ευτυχία.: αυτή είναι όντως ο σκοπός, είναι το να μην προσδοκούμε όσα δεν κατέχουμε. Η ευτυχία λοιπόν συνίσταται στην πνευματική ενατένιση, τη μόνο δραστηριότητα που μας συγκινεί με την αυταξία της: πράγματι, από αυτή δεν προέρχεται κανένα αποτέλεσμα εκτός από την ίδια την ενατένιση, την προσήλωση, ενώ από τις πρακτικές δραστηριότητες κερδίζουμε πάντα κάτι λιγότερο ή περισσότερο σπουδαίο, εκτός από την ίδια τη δραστηριότητα.
Η δραστηριότητα της ενατένισης είναι η νοητική δραστηριότητα, η πνευματική ζωή, η φιλοσοφία, η καθαρή αναζήτηση, οτιδήποτε δεν είναι ούτε απαραίτητο ούτε χρήσιμο αλλά χρησιμεύει για να βιώνουμε με τον υψηλότερο τρόπο τον ελεύθερο χρόνο μας, δηλαδή τον προσωπικό μας χρόνο, το απαραχώρητο προσωπικό μας αγαθό, την προσωπική μας ζωή.
Η ελληνική φιλοσοφία εξετάζει τον άνθρωπο στις ελεύθερες ώρες του, η αντίθεση δουλειάς και ελεύθερου χρόνου είναι ταυτόσημη με την διαίρεση της κοινωνίας σε ελεύθερους ανθρώπους και δούλους. Σήμερα η πολιτική οικονομία ασχολείται με τον εργαζόμενο και όχι με τον άνθρωπο στις ώρες που δεν εργάζεται, επηρεασμένη τόσο από τον Πλάτωνα όσο και από τον Μαρξ, αφήνει αυτόν τον τομέα στην ποινική δικαιοσύνη, στους γιατρούς, στη θρησκεία, στους πίνακες της στατιστικής και στην πολιτική.
Γράφει ο Πλάτων στους Νόμους: σε καιρό ειρήνης ο καθένας πρέπει να περνά τη ζωή του όπως μπορεί καλύτερα. Ποιος είναι ο σωστός τρόπος λοιπόν; Πρέπει να ζήσει με συγκεκριμένα παιχνίδια και συγκεκριμένες τελετουργίες, τραγουδώντας και χορεύοντας, για να εξευμενίσει τους θεούς, ώστε να αποκρούει τους εχθρούς και να τους νικά στις μάχες.
Ο Giordano Bruno προσπαθεί να συμβιβάσει την ανθρώπινη και προσγειωμένη αντίληψη του Αριστοτέλη με την λατρευτική, θρησκευτική και μεταφυσική αντίληψη του Πλάτωνα.
Ο Giordano αποκαλεί την εργασία «περίεργη κούραση»… Η περίεργη κούραση διαίρεσε τον κόσμο και τον μετέφερε στη εποχή του σίδερου, της λάσπης και της πέτρας, έθεσε τους λαούς σε ιλιγγιώδη τροχιά και τους οδήγησε στην πτώση, αφού προηγουμένως τους ανύψωσε στην αλαζονεία και στο πάθος του νεωτερισμού. Αποκομμένος ο άνθρωπος από την αεργία της παθητικής ενατένισης (που στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου παθητική, αφού όλη η γνώση του ανθρώπου είναι καρπός του ελεύθερου χρόνου), ο άνθρωπος της Αναγέννησης αισθάνεται περίφοβος, προαισθανόμενος τους νέους καιρούς όπου οι σιδερένιοι νόμοι της παραγωγής θα κυριαρχήσουν, ο ανελέητος ανταγωνισμός θα διαχωρίσει άτομα και έθνη και η ανθρώπινη εργασία θα φαίνεται χωρίς τέλος, χωρίς σκοπό που να τη δικαιώνει.
Και ακολουθεί ο συμβιβασμός του Giordano στα λόγια της θείας καταδίκης (με πολύ κόπο θα παίρνεις την τροφή σου από τη γη σε όλη σου τη ζωή!) γράφοντας «…την αξιέπαινη και τιμητική τεμπελιά που πρέπει να κάθεται στον ίδιο θρόνο με την φροντίδα, γι αυτό και ο κόπος πρέπει να εξυπηρετεί την τεμπελιά και η τεμπελιά πρέπει να προσαρμόζεται με τον κόπο».

Σήμερα κινούμαστε ακόμα υπό την φώτιση της θρησκείας, σε αυτή τη γη ο άνθρωπος δεν δικαιούται παρά να δουλεύει συνέχεια για να αναπαυθεί με το θάνατο. Όλες οι αντιλήψεις που αντιτάσσονται σε αυτή την οπτική αποτελούν ουτοπίες ή ‘αναρχίες’.
Όλες οι γνωστές ουτοπίες «ουμανιστών» έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, διατηρούν την δουλειά!!!.
Πλάτων, Πολιτεία: η σχολή ισχύει μόνο για τα παιδιά, και για τους νέους, ο υπόλοιπος χρόνος μοιράζεται ανάμεσα στην εργασία και τις ιεροτελεστίες.
Tomaso Moro: στις 54 πολιτείες της ουτοπίας του Moro όλοι εργάζονται έξι ώρες την ημέρα.
Campanella, Πόλη του Ήλιου: οι εργάσιμες ώρες είναι μόνο τέσσερις, προσαρμοσμένες στην αντίληψη «δουλειά αντίστοιχη με την κλίση του καθένα».
Ρ. Όουεν, New Harmony: μειωμένες ώρες εργασίας στα εργοστάσια, δηλαδή μόνο δέκα(!) χρησιμοποιώντας παιδιά 11 και 12 ετών. Θεωρήθηκε ανανεωτής και επαναστάτης επειδή απέκλεισε από τη δουλειά παιδιά κάτω των 10 ετών.
Σ. Φουριέ: τα φαλαστήρια προσπαθούν να αντιμετωπίσουν το θέμα ευχάριστη εργασία και ποικιλία στη δουλειά, έτσι οι άνθρωποι αλλάζουν δουλειά κάθε δύο ώρες και όσο πιο ευχάριστη είναι τόσο λιγότερο αμείβονται.
Προυντόν: προτείνει τη λύση της μερικής απασχόλησης και της εξειδίκευσης, ανοίγοντας τον δρόμο στη βιομηχανία των hobby και της διασκέδασης.

Τι λέει όμως ο Πατέρας των Συνδικαλιστών; Κεφάλαιο, Καρλ Μαρξ: «Τι είναι μια εργάσιμη ημέρα; Είναι λιγότερο από μια κανονική μέρα της ζωής μας. Πόσο λιγότερο;» Έτσι ο Μαρξ και οι ακόλουθοί του δεν προσπαθούν να ελευθερώσουν τον άνθρωπο από την δουλειά αλλά ως ενδιάμεσοι χονδρέμποροι να διαπραγματευτούν τον ελεύθερο χρόνο, το υπέρτατο ανθρώπινο αγαθό. Γι αυτό το λόγο είναι πάντα επίκαιρος και σημείο αναφοράς.
Η πρώτη νομοθετική ρύθμιση της δουλειάς γίνεται το 1630 στις ΗΠΑ, και από τότε μέχρι και σήμερα οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται. Από τότε μέχρι και σήμερα κανείς δεν διανοήθηκε να αφαιρέσει την εργασία από τον άνθρωπο, το αίμα που χύθηκε δεν υπήρξε ποτέ αίμα ελευθερίας αλλά αίμα τιμής πώλησης, πόσο ακριβά θα πουλήσουμε τον χρόνο μας.
«Αλλά ξάφνου, υψώθηκε η φωνή του εργάτη, που σώπαινε μέσα στο φρενήρη ρυθμό και το βουητό της παραγωγικής διαδικασίας… Απαιτώ μια φυσιολογική ημέρα δουλειάς, το απαιτώ, δεν σε παρακαλώ να με λυπηθείς (καπιταλιστή), γιατί σε θέματα χρημάτων δεν χωρά συναισθηματισμός. Εσύ μπορεί να είσαι υπόδειγμα πολίτη, μπορεί να είσαι και μέλος της Ένωσης για την προστασία των ζώων από τη βαναυσότητα, μπορεί να’ σαι ακόμα και άγιος, αλλά αυτό που αντιπροσωπεύσεις για μένα δεν είναι ένα πλάσμα με καρδιά, ο χτύπος που ακούω είναι της δικής μου καρδιάς. Απαιτώ μια κανονική εργάσιμη ημέρα, γιατί απαιτώ την αμοιβή για το εμπόρευμά μου, όπως κάθε πωλητής.»
Αυτά γράφει στο Κεφάλαιό του ο Μεγάλος Πατέρας, ξεφτιλίζοντας στο έπακρο την ανθρώπινη ύπαρξη και το σημαντικότερο, ακυρώνοντας οποιαδήποτε πραγματική προσπάθεια ελευθερίας.

Τα μόρια του χρόνου είναι η βάση του κέρδους δηλώνουν οι άνθρωποι του κεφαλαίου και ο εργάσιμος χρόνος έγινε η παγκόσμια μονάδα μέτρησης: ο χρόνος ίσον χρήμα, Φραγκλίνος Βενιαμίν

Θέλουμε να αλλάξουμε τα πράγματα, βαρεθήκαμε πια να δουλεύουμε άσκοπα…
Να σκεφτόμαστε μόνο την επιβίωση χωρίς λίγη ώρα να ονειρευτούμε.
Θέλουμε να χαρούμε τον ήλιο και τα λουλούδια.
Αυτό είναι θέλημα Θεού είμαστε σίγουροι.
Θέλουμε τις οκτώ ώρες.
Και ενώνουμε τις δυνάμεις μας και φωνάζουμε από τα γιαπιά, τα μαγαζιά, τα εργοστάσια,
οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες για ζωή και όνειρα.

Το τραγούδι των οκτώ ωρών του Ι. Γκ. Μπλανσάρ ακουγόταν την πρωτομαγιά του 1886 στις ΗΠΑ και στον Καναδά και από το 1890 πήρε παγκόσμια μορφή, ως λαϊκή κινητοποίηση με αίτημα το οκτάωρο ωράριο εργασίας με τις ευχές των πατέρων Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν.

Θα αποφύγω την ιστορική αναδρομή στους «εργασιακούς αγώνες», γεγονός είναι ότι πριν τον ΙΙ παγκόσμιο πόλεμο το αίτημα των 40 ωρών εργασίας (5×8) είχε γίνει αποδεκτό από 24 κράτη και ήδη είχαν αρχίσει οι διαπραγματεύσεις για το 35ωρο, ο πόλεμος ακύρωσε όλες τις συμβάσεις και οι αγώνες άρχισαν εκ νέου μετά τον τέλος του πολέμου. Ακόμα και σήμερα το 40ωρο δεν είναι αποδεκτό σε πολλά κράτη και το 35ωρο είναι ένα «όνειρο».

Σήμερα, ακόμα και στις ταινίες/βιβλία επιστημονικής φαντασίας! δεν υπάρχει φωνή που να παρουσιάζει την πλήρη ελευθερία του ανθρώπου από την εργασία, δηλαδή μια κοινωνία Σχολαστικών, οι φορείς εξουσίας (σε παγκόσμιο επίπεδο) διεκδικούν είτε την μείωση του ωραρίου (35ωρο) είτε την αύξηση των αποδοχών. Όμως είναι ενδιαφέρον να καθοριστούν οι ομάδες που αντιστέκονται σε αυτά τα αιτήματα. Αυτές είναι οι εκκλησίες, οι πολιτικοί με δεκανίκια τις συνδικαλιστικές ενώσεις, και μεμονωμένα οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, που αδυνατούν να δουν τον εαυτό τους χωρίς δουλειά. Για τον σύγχρονο άνθρωπο η ίδια του η ζωή γίνεται ένα κεφάλαιο που πρέπει να επενδυθεί με σκοπό το κέρδος. Αν αυτό το κατορθώσει είναι πετυχημένος, αν όχι χρεοκόπησε. Η Αξία του συνίσταται στο αν μπορεί να πουληθεί ή όχι.
Το «κεφάλαιο» (αυτό που ο Μαρξ ονομάζει καπιταλιστές) δεν έχει ιδιαίτερη προτίμηση, στην διάρκεια των προηγούμενων ετών βλέποντας την παραγωγικότητα των μηχανών άρα την υποχρεωτική μείωση της ανθρώπινης εργασίας οργάνωσε και εμπορευματοποίησε τον χρόνο αδράνειας του εργαζομένου. Ουσιαστικά δεν υπάρχει «ελεύθερος χρόνος», το ανθρώπινο 24ώρο αγοράζεται υπό μορφή υπηρεσιών έτσι ο άνθρωπος χάνει τον αυθορμητισμό του στην προσπάθειά του να τον αποκτήσει, δηλαδή να τον αγοράσει.. Μόνο τα όνειρα είναι ατομικά και ελεύθερα.
Η βιομηχανία της διασκέδασης (του πολιτισμού, της κουλτούρας) είναι ένας δολοφόνος του χρόνου, έχει προορισμό να ελέγξει τον κενό από εργασία χρόνο, παράγει κενές διασκεδάσεις, νεκρές αξίες που αναλώνονται καίγονται αφήνοντας μόνο τις στάχτες του χρόνου. Η τροφή του συστήματος δεν έρχεται πλέον ΜΟΝΟ από τον άνθρωπο που δουλεύει, αλλά και από τον άνθρωπο που διασκεδάζει. Η καταπίεση και τα κέρδη των προηγούμενων αιώνων ερχόταν από την εκμετάλλευση του εργάτη στο εργοστάσιο (ένα ανθρώπινο εξάρτημα στην αλυσίδα παραγωγής) και αδιαφορούσε για τον χρόνο ξεκούρασης του. Σκότωνε μόνο το σώμα. Σήμερα η πολιτιστική βιομηχανία σκοτώνει κυρίως τον νου του ανθρώπου, και οι υπεραξίες δημιουργούνται πάνω σε ψυχώσεις, απάθεια και βία.
Γράφει ο Χάξλεϋ στο βιβλίο του «Γενναίος, νέος κόσμος»: ο σύγχρονος άνθρωπος δεν μένει ποτέ μόνος του με τον εαυτό του, γιατί είναι πάντα απασχολημένος είτε με το να δουλεύει είτε με το να διασκεδάζει. Ούτε χρειάζεται την αυτοσυνείδηση, γιατί είναι πάντα απασχολημένος με την κατανάλωση. Είναι σε τελευταία ανάλυση, ένα απλό σύστημα αναγκών και αντίστοιχων ικανοποιήσεων, πρέπει να δουλέψει για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του και αυτές οι ανάγκες συντηρούνται και καθοδηγούνται σταθερά από τον οικονομικό μηχανισμό. Τα υλικά αγαθά εξουσιάζουν την ανθρωπότητα.

Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι που αντιστέκονται και αρνούνται την ελευθερία τους, έχουν να αντιμετωπίσουν το σύνδρομο του ατομικισμού, την κοινωνική απομόνωση, την αδράνεια του νου. Δηλαδή έρχονται αντιμέτωποι με τον «φόβο της ελευθερίας». Όλα όμως αντιμετωπίζονται ψύχραιμα από το σύστημα, οι εκκλησίες βρίσκουν και πάλι πεδίο να δράσουν και οι ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι ως μάγισσες του μεσαίωνα προτείνουν τις λύσεις τους.
Μαγικά Φίλτρα: 1)λίγες τρίχες ποντικού, 2)ένα λαγοπόδαρο, 3)λίγο αίμα γίδας, κτλ.
Μαγικά Φίλτρα: 1)ενεργητική συμμετοχή στην επιστημονική πρόοδο, 2)αναζήτηση της αρμονίας ανάμεσα στην ύπαρξη και στο σύμπαν, 3)αναζήτηση του μοναχικού διαλογισμού, 4)μετατροπή του άγχους και της αγωνίας σε προσμονή του Θεού, 4)εθελοντική εργασία, 5)ελεημοσύνη.

Ουμανιστές, Διαφωτισμός, Αναγέννηση, ανούσιες ταμπέλες στην ανθρώπινη ζωή η οποία παραμένει σκλαβωμένη, δουλοπρεπή. Απουσία Αξιοπρέπειας. Η ανθρώπινη εργασία πληρώνεται με τον μήνα, στην καλύτερη περίπτωση με την ώρα, την μηχανή την πληρώνουμε με το δευτερόλεπτο.
Δουλεύουμε για να πληρώνουμε τις μηχανές που δουλεύουν για εμάς. Πια είναι η λέξη που μπορεί να μας χαρακτηρίσει; Αυτοδιαφημιζόμαστε ως τα εξυπνότερα όντα στον πλανήτη, αν κάνουμε ένα κβαντικό άλμα πως θα μας αποκαλέσει ο σχολαστικός άνθρωπος, ο οποίος σίγουρα υπάρχει και που εμείς προτιμούμε να τυφλωθούμε παρά να τον δούμε;

 eperson.blog.com