Η ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟ

Το όνομα και μόνο φανερώνει ερημιά. Εδώ καταγράφηκε η υψηλότερη θερμοκρασία ολόκληρης τής αμερικάνικης ηπείρου: 57 βαθμοί Κελσίου. Είναι το χαμηλότερο σημείο τού δυτικού ημισφαιρίου, ο πιο ξερός τόπος τής Αμερικής, ένα σεληνιακό τοπίο, που όμως, κρύβει πολλά μυστικά τής Γης.

Η Κοιλάδα τού Θανάτου είναι ζωντανή. Αμμόλοφοι, που τραγουδούν. Μυστηριώδη ίχνη, που έγιναν από βράχους. Πλάσματα, που φωσφορίζουν στο σκοτάδι. Μια πλατιά αρχαία υπόγεια θάλασσα, στην οποία ζει ένα από τα πιο σπάνια ψάρια τού πλανήτη. Φυτά, που μπορούν να διατηρηθούν χρόνια χωρίς νερό. Ζώα, που δέν χρειάζεται να πιούν καθόλου νερό. Και ένα πλάσμα, που έχει επιβιώσει πάνω από 350 εκατομμύρια χρόνια. Αυτή είναι η άγρια ομορφιά τής Κοιλάδας τού Θανάτου.

Η κορυφή με τα χιόνια

Τέλεσκοπ Πήκ: H κορυφή τής Κοιλάδας τού Θανάτου. Υψώνεται πάνω από 3.350 μέτρα πάνω από την έρημο. Είναι το πρώτο μέρος στην έρημο, που ακουμπά η Ήλιος, όταν ανατέλλει. Καλύπτεται από χιόνι περίπου οκτώ μήνες το χρόνο.

Η Κοιλάδα τού Θανάτου εκτείνεται στη Νεβάδα και την Καλιφόρνια σε έκταση 7.800 τετραγωνικών χιλιομέτρων, μεγαλύτερη από ολόκληρη την πολιτεία τού Κονέκτικατ.

Ξεκινώντας από το Τέλεσκοπ Πηκ χρειαζόμαστε μερες, για να ταξιδέψουμε προς τα κάτω. Θα σταματήσουμε σε μέρη, που είναι φανερή η κλιματική αλλαγή και θα καταλήξουμε στο νοτιότερο σημείο, στο Μπαντγουότερ Μπέισιν.

Καθώς προχωρούμε προς τα κάτω, ο υδράργυρος ανεβαίνει όλο και περισσότερο. Δέν υπάρχει πλέον χιόνι στα 2.100 μέτρα κάτω από το Τέλεσκοπ Πηκ. Η θερμοκρασία είναι 21 βαθμοί Κελσίου.
Ογκόλιθοι, που μετακινούνταιΟ πρώτος προορισμός είναι το Ρέιστρακ Πλάγια. 13 τετραγωνικά χιλιόμετρα λασπότοπου, ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια τής Κοιλάδας τού Θανάτου. Ογκόλιθοι, που ζυγίζουν πάνω από 300 κιλά και έχουν πίσω τους μακριά αυλάκια. Απόδειξη, πως οι τεράστιες αυτές πέτρες μετακινήθηκαν με κάποιο τρόπο στην επιφάνεια τού Ρέιστρακ.

Υπάρχει η απίστευτη θεωρία, πως εξωγήινοι στέκονταν στην εξέδρα και μετακινούσαν τους βράχους με τις δυνάμεις, που διέθεταν.

Κανένας άνθρωπος δέν είδε ποτέ τους ογκόλιθους να μετακινούνται. Κάποιοι επιστήμονες λένε, πως γίνεται υπό παράξενες συνθήκες. Πως ισχυροί άνεμοι τους σπρώχνουν επάνω στο παγωμένο έδαφος.

Καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία στον κόσμο, αυξάνεται και στην Κοιλάδα τού Θανάτου. Το παγωμένο νερό είναι βασικό για τις συνθήκες, που κάνουν τους βράχους να μετακινούνται. Μπορεί οι μετακινήσεις τους να έφτασαν στο τέλος τους. Λιγότερος πάγος σημαίνει λιγότερη μετακίνηση. Ίσως τα ίχνη αυτά να έχουν σταθεροποιηθεί σαν απόκοσμα σημάδια τής κλιματικής αλλαγής.

Φυτά, που ανθίζουν μια φορά
μετά από χρόνια
Η Κοιλάδα τού Θανάτου είναι ένας από τους πιο ξερούς τόπους τής Γης. Το νερό και ο πάγος όμως, είναι βασικά για τον άγριο αυτό τόπο. Κάθε χρόνο εδώ πέφτουν περίπου πέντε εκατοστά βροχής. Λιγότερο δηλαδή, από τον εβδομαδιαίο μέσο όρο στη Χαβάη. Όταν ανοίγουν όμως εδώ οι ουρανοί, προκαλούν δέος. Η ξεραμένη επιφάνεια απορροφά λίγο από την καταιγίδα. Όλο αυτό το νερό σχηματίζει χείμαρρους. Μια και μόνο καταιγίδα μπορεί να βαθύνει ένα φαράγγι αρκετά μέτρα. Όλο αυτό το νερό πυροδοτεί μια έκρηξη ζωής.

Τα φυτά τής ερήμου περιμένουν το νερό, μπορεί και για χρόνια, για να ξεκινήσουν έναν υπερσύντομο κύκλο ζωής. Μερικά, έχουν μόνο λίγες εβδομάδες, για να φυτρώσουν, να αναπτυχθούν και να αναπαραχθούν.

Το φυτό τής φωτογραφίας έχει το μεγαλύτερο τμήμα του κάτω από το έδαφος. Εκεί βρίσκεται σε λήθαργο, σαν ένα είδος χειμερίας νάρκης. Το φυτό, που βλέπουμε, είναι νεκρό. Συνδέεται όμως, με το ζωντανό του τμήμα από κάτω.

Τέτοια φυτά ζουν στα όρια ζωής και θανάτου. Άλλα έχουν φύλλα, που αντανακλούν το ηλιακό φως και την εσωτερική ικανότητα να ανακυκλώνουν νερό για χρόνια.

Ένα τέτοιο φυτό σε ολόκληρο το σύστημά του μπορεί να κουβαλά μισό ποτήρι νερό και να το ανακυκλώνει συνεχώς. Μερικές βροχοπτώσεις το κρατούν ζωντανό 20-30 χρόνια.

Στην Κοιλάδα τού Θανάτου υπάρχουν 16 είδη φυτών, που δέν τα βρίσκουμε πουθενά αλλού στη Γη.

Με την κλιματική αλλαγή περιμένουμε άνοδο δύο βαθμών. Τα φυτά, που ζουν εδώ, είναι ήδη στο απόλυτο όριο, που έχει φτάσει οποιοσδήποτε οργανισμός στη Γη. Είναι ήδη στα ακρότατα όρια τής ζωής. Αν ξεπεραστούν αυτά τα όρια σημαίνει, πως θα δούμε μια εξέλιξη, που δέν είδαμε ποτέ στη Γη.

Ζώα με ειδικές τεχνικές επιβίωσης
Ο θάνατος στην Κοιλάδα έρχεται από τον Ήλιο, από την άμμο, που μετακινείται, και από την απεραντοσύνη αυτής τής απόκοσμης ερήμου. Όσο αυξάνεται η ζέστη, τόσο δυσκολεύουν οι συνθήκες ζωής.

Bρισκόμαστε τώρα 305 μέτρα πάνω από το επίπεδο θαλάσσης. Η θερμοκρασία είναι 35 βαθμοί Κελσίου. Όσο κατεβαίνουμε, αυξάνεται η ζέστη και η ξηρασία. Κάθε 91 μέτρα κατάβασης η θερμοκρασία ανεβαίνει κατά έναν βαθμό. Νιώθεις ανακούφιση, όταν δύει ο ήλιος.

Τη νύχτα εμφανίζονται τα ζώα, που έχουν αναπτύξει ειδικές τεχνικές επιβίωσης. Ο αρουραίος - καγκουρό (φωτογραφία) προσάρμοσε τον μεταβολισμό του, ώστε να μην χρειάζεται ποτέ να πιεί νερό. Πλάσματα φιαγμένα, για να αντέχουν ακραία κλίματα από την απόλυτη παγωνιά έως και πάνω από 38 βαθμούς Κελσίου.

Οι σκορπιοί ευημερούν στο πιο σκληρό φυσικό περιβάλλον. Στην κοιλάδα υπάρχει μεγάλη ποικιλία σκορπιών. Κάποτε, ζούσαν μαζί με τους δεινόσαυρους. Τρέφονται το βράδυ με έντομα, αλλά τρώνε κι ο ένας τον άλλον. Πολλοί σκορπιοί έχουν κανιβαλιστικές τάσεις.
Υπάρχουν ψυχροί και θερμοί σκορπιοί τής ερήμου. Τα ψυχρά πλάσματα τής ερήμου είναι ανθεκτικά. Μερικά αντέχουν σε θερμοκρασίες υπό το μηδέν. Στις φλέβες τους κυλά ένα ειδικό βιολογικό «αντιψυκτικό». Οι επιστήμονες όμως δέν ξέρουν αν αντέχουν σε υψηλές θερμοκρασίες. Η αλλαγή μερικών βαθμών στη θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στα είδη τών σκορπιών.

Υπάρχουν 1.500 με 1.600 γνωστά είδη σκορπιών στον κόσμο. Όλα διαφορετικά κι όμως, είναι όλα σκορπιοί. Στην έρημο, που διαμορφώνεται από την κλιματική αλλαγή, οι ποικιλίες τών σκορπιών μπορεί να κινδυνεύουν. Μερικά είδη μπορεί να εξαφανιστούν. Άλλα θα ακμάσουν κατακλύζοντας τήν Κοιλάδα τού Θανάτου.

Αμμόλοφοι, που τραγουδούν
Είμαστε στην περιοχή Λάστ Τσάνς Ρέϊντζ στην κοιλάδα Γιουρίκα στο βορειδυτικό σημείο τού πάρκου. Εδώ είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά τοπία τής Κοιλάδας. Η περιοχή ονομάζεται Γιουρίκα Ντιούνς. Στην Κοιλάδα υπάρχουν πολλές περιοχές με αμμόλοφους, αλλά τα εντυπωσιακά βουνά άμμου στην κοιλάδα Γιουρίκα είναι από τα πιο ευαίσθητα και επιστημονικά αξιοπερίεργα.

Εδώ σού μιλάει η γη. Ο ήχος προέρχεται από τους ίδιους τους αμμόλοφους. Οι επιστήμονες προβληματίζονται χρόνια, για το πώς συμβαίνει αυτό.

Για να ηχήσει ο αμμόλοφος πρέπει να είναι ψηλότερος από 60 μέτρα, να έχει πάνω από 30 μοίρες κλίση και να έχει πάρα πολύ ζέστη.

Ο άνεμος προκαλεί κατολισθήσεις αποσταθεροποιώντας τις κορυφές, που καταρρέουν και δημιουργούν βουητά. Κάτω από την επιφάνεια κινείται μια δόνηση μέσα στην άμμο. Ο αμμόλοφος ενισχύει την δόνηση αυτή μέχρι, που το βουητό αντηχεί σε όλη την Κοιλάδα τού Θανάτου. Τα κύματα παγιδεύονται στην ξηρή επιφάνεια τού αμμόλοφου ανάμεσα στον αέρα και στην υγρή επιφάνεια από κάτω. Εμείς ακούμε αυτήν την ενέργεια, που διαφεύγει. Το βουητό συνεχίζεται για πολύ μετά από το αίτιο, που το
δημιούργησε. Όπως περίπου γίνεται και σε ένα βιολί ή ένα τσέλο.

Το βουητό είναι μια μουσική νότα. Συνήθως είναι σολ, μπορεί να είναι μι ή ακόμη και φα. Όσο πιο χοντρό το στρώμα τής άμμου τόσο πιο χαμηλή η νότα.

Αποδείξεις για την εξέλιξη
τής ζωής στη Γη
Από την άκρη τών αμμόλοφων Γιουρίκα κατευθυνόμαστε προς το χαμηλότερο σημείο τής Κοιλάδας. Είναι το χαμηλότερο σημείο τής Αμερικής, το Μπαντγουότερ. Φτάνουμε το επίπεδο τής θάλασσας και συνεχίζουμε την κάθοδο.

Η Κοιλάδα τού Θανάτου δέν είναι απλώς μια κοιλάδα. Είναι μια τεράστια ρωγμή στο φλοιό τής Γης, που διαχωρίζεται πιο γρήγορα απ’ ότι μπορεί να γεμίσει.

Η Γη διαμορφώνεται με δυο τρόπους. Είτε σχηματίζει ωκεάνιες λεκάνες χιλιάδες μέτρα κάτω από τήν επιφάνεια τής θάλασσας είτε σχηματίζει ηπείρους πάνω από το θαλάσσιο επίπεδο. Ορισμένα είδη κάτω από το επίπεδο τής θάλασσας οδηγούνται εκεί από την τεκτονική κίνηση. Αυτή απομακρύνει τον φλοιό πιο γρήγορα απ΄όσο γίνεται η εναπόθεση ιζημάτων.

Η ερώτηση είναι: πόσο γρήγορα «σχίζεται» η Κοιλάδα τού Θανάτου; Επιστημονικές μετρήσεις δείχνουν, πως η Κοιλάδα μετακινείται με γρήγορους γεωλογικούς ρυθμούς. Απομακρύνεται κατά μισό εκατοστό κάθε χρόνο. Είναι εκπληκτικό, που με τη Γεωλογία παρακολουθούμε τη Γη σε πραγματικό χρόνο.

Αυτή η απομάκρυνση ανοίγει ένα παράθυρο στην εσωτερική λειτουργία τού πλανήτη μας. Καθώς διαχωρίζεται η Κοιλάδα αποκαλύπτονται στρώματα παλαιών βράχων. Μέσα σ΄αυτούς κρύβονται μεγάλα μυστικά τής Γής. Αυτοί οι βράχοι είναι πολύ σημαντικοί όχι μόνο για την εξέλιξη τής Γης, αλλά και για την εξέλιξη τής ίδιας τής ζωής.

Οι τεκτονικές μετακινήσεις τής Κοιλάδας αποκάλυψαν ιζήματα ανθρακικού ασβεστίου και μαγνησίου. Αυτά τα πετρώματα είναι συνήθως θαμμένα βαθειά στη Γη.

Ο βράχος τής φωτογραφίας σχηματίστηκε 635 εκατομμύρια χρόνια πριν. Γι΄αυτό το λόγο είναι τόσο σημαντικός. Τότε, αιχμαλώτισε αποδείξεις μιάς σημαντικής εποχής για την εξέλιξη τού πλανήτη. Κάποιοι γεωλόγοι πιστεύουν, πως κρατά τα πρώτα ίχνη ζωής, όπως τη γνωρίζουμε. Μιας ζωής, που ξεπρόβαλε μετά από ραγδαίες κλιματικές αλλαγές.

Υπάρχει η θεωρία, πως η Γη ήταν κάποτε μία τεράστια χιονόμπαλα. Παντού στρώμα πάγου μέχρι και ενάμισυ χιλιόμετρο παχύ σε πολλά σημεία. Χιλιάδες ηφαίστεια θέρμαναν και μεταμόρφωσαν τη Γη σε βιόσφαιρα, όπου μονοκύτταροι οργανισμοί εξελίχθηκαν σε πιο περίπλοκα πλάσματα.
Στην Κοιλάδα τού Θανάτου υπάρχουν περισσότερες αποδείξεις για τις μεταβολές αυτές από οποιοδήποτε άλλο μέρος στη Γη.

Στη φωτογραφία βλέπετε τρύπες διαμέτρου ενός εκατοστού. Είναι σχεδόν βέβαιο, πως είναι δομές φυκιών. Αυτή η επιφάνεια καλυπτόταν από ένα στρώμα φυκιών.

Ανθεκτικοί μικροοργανισμοί
Στην Κοιλάδα υπάρχουν ακόμα μονοκύτταροι οργανισμοί. Μέσα στη γη υπάρχει κίνηση και ζωή. Ίσως μια από τις πιο περίεργες μορφές τού πλανήτη. Το Τάιτους Κάνυον είναι ένα φαράγγι με έξοδο στην Κοιλάδα. Στην δεκαετία τού 1920 ήταν ορυχείο μολύβδου. Τώρα, είναι η είσοδος ενός συστήματος σπηλαίων, στα οποία κατοικεί ένας περίεργος οργανισμός.

Η σπηλιά αποτελείται από ρωγμές και βάραθρα. Σε κάποια σημεία έχει πλάτος ένα μέτρο και βάθος 60 μέτρα. Στη βάση υπάρχει ένα δωμάτιο με κρυστάλλους, που δέν έχουν δει πολλοί. Αυτοί οι υπέροχοι, ευαίσθητοι κρύσταλλοι αναπτύσσονται εδώ, κάτι, που γίνεται εδώ και αιώνες.

Όμως, δεν είναι αυτό, το αντικείμενο
τής έρευνας. Λίγους μήνες πριν, εξερευνώντας τις σπηλιές, επιστήμονες
βρήκαν κάτι περίεργες κηλίδες στα τοιχώματα. Πιστεύουν, πως ίσως είναι αποδείξεις μιας μοναδικής μορφής ζωής με καταπληκτικές ιδιότητες. Ψάχνουν για οργανισμούς, που δέν χρειάζονται ήλιο για να ζήσουν. Μικρόβια, που τρέφονται από τον βράχο.

Είναι σα μικροί μηχανικοί. Σκάβουν τα τοιχώματα, για να βρουν ουσίες να φάνε. Όταν βλέπεις τα τοιχώματα, δέν πιστεύεις, πως είναι ζωντανά, πως ζουν διάφοροι οργανισμοί εδώ.

Το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο μεγεθύνει τα δείγματα 1.000 φορές. Τα αποτελέσματα είναι θετικά, αλλά τους προβληματίζουν. Αυτοί οι αστεροειδείς σχηματισμοί φανερώνουν παρουσία μικροβίων, όμως μπορεί να χρειαστούν χρόνια, για να ταυτοποιήσουν με ακρίβεια τα είδη.

Οι σπηλιές αποτελούν ένα μυστήριο, που αποκαλύπτεται, για τους επιστήμονες. Βρίσκουν νέα είδη. Κάποια μπορεί να ζουν εδώ για εκατομμύρια χρόνια.
Αν ανακαλυφθεί ποτέ ζωή στον Άρη θα μοιάζει με αυτούς τούς ανθεκτικούς οργανισμούς. Οι επιστήμονες δέν μελετούν κάτι το απόκρυφο, αλλά κάτι, που θα μάς δώσει απαντήσεις στην αναζήτηση
ζωής σε άλλον πλανήτη.

Κατεβαίνοντας, φτάνουμε στο χαμηλότερο σημείο τής Κοιλάδας. Είναι στα 86 μέτρα κάτω από το επίπεδο τής θάλασσας στην πιο ζεστή περιοχή, το Μπαντγουότερ Φλάτς. Είναι το νοτιότερο σημείο τής ηπείρου και το πιο ζεστό μέρος τής Αμερικής.

Το 1913, η θερμοκρασία έφτασε τους 57 βαθμούς κι αυτό θεωρείται ρεκόρ. Συνήθως φτάνει τους 53 βαθμούς. Είναι περίεργο, που η περιοχή αυτή απέχει πολύ από το να είναι ξερή. Από σημεία,
το νερό αναβλύζει από μια τεράστια υπόγεια δεξαμενή. Δέν μπορείς όμως, να ξεδιψάσεις εδώ. Μέχρι να φτάσει το νερό στην επιφάνεια, έχει γεμίσει αλάτι και δέν είναι πόσιμο πλέον. Έχει δύο φορές περισσότερο αλάτι απ’ ότι ο ωκεανός.

Εδώ συγκεντρώνεται και το βρόχινο νερό. Όταν εξατμίζεται, αφήνει κρυστάλλους αλατιού. Αλλά όσο και να ανέβει η θερμοκρασία, οι πηγές δέν στερεύουν. Εδώ εξατμίζεται πενήντα φορές περισσότερο νερό απ’ όσο πέφτει ως βροχή.

Ένας υπόγειος ωκεανός
Κατευθυνόμαστε 97 χιλιόμετρα δυτικά τού Μπαντγουότερ. Προορισμός είναι ένα απόμακρο βάραθρο σε μια βραχώδη πλαγιά. Είναι ένα άνοιγμα προς ένα τεράστιο σύστημα σπηλαίων. Εδώ υπάρχει η άγνωστη υπόγεια Κοιλάδα τού Θανάτου. Εδώ βρίσκεται το πιο άγνωστο οικοσύστημά της

Η κατάδυση σε σπηλιές είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Αν κάτι πάει στραβά, δέν υπάρχουν πολλές πιθανότητες επιβίωσης. Φτάσαμε στο νερό. Οι δύτες μπορεί να αποπροσανατολιστούν εύκολα και να ξεμείνουν από αέρα χωρίς να μπορούν να αναδυθούν. Εν τέλει, βρίσκουν ένα καθάριο πέρασμα προς έναν κόσμο, το οποίον ελάχιστοι έχουν δει.

Λένε, πως περπάτησαν στο φεγγάρι περισσότεροι άνθρωποι απ’ όσους έχουν βουτήξει σε αυτά τα νερά. Κανείς δέν γνωρίζει το μέγεθος τού συστήματος. Έχει τουλάχιστον 46 μέτρα βάθος. Η θερμοκρασία τού νερού είναι περίπου 33 βαθμοί Κελσίου.

Το νερό είναι απολύτως πόσιμο. Σίγουρα, αποτελεί τμήμα μιας μεγαλύτερης δεξαμενής. Μιας δεξαμενής τόσο αχανούς, που ξεπερνά τα όρια τής Κοιλάδας. Εκτείνεται προς το Λας Βέγκας, που ο αυξανόμενος πληθυσμός του ίσως αποτελεί απειλή. Εδώ χρειάζονται νερό και ψάχνουν για υπόγεια αποθέματα. Υπάρχει ανησυχία, πως θα μειωθεί η στάθμη τού υπόγειου νερού τής Κοιλάδας τού Θανάτου.

Αν συνεχίσουν να κτίζονται σπίτια και να αυξάνεται ο πληθυσμός θα χρειαστεί νερό. Κάποιοι αναρωτιούνται πού πρέπει να σταματήσουμε και να αρχίσουμε να δίνουμε σημασία στην αειφορία. Γιατί πρέπει η γενιά μας να είναι τόσο άπληστη και να στερεί το νερό από μελλοντικές γενιές;

Το τελευταίο καταφύγιο
ενός σπάνιου ψαριού
Όταν απειλείται αυτό το απόθεμα νερού απειλείται και ένα μοναδικό ζώο, που ζει εδώ. Είναι ήδη από τα πιο σπάνια είδη τού πλανήτη.

Υπάρχει ακόμη μια είσοδος στην υπόγεια δεξαμενή τής Κοιλάδας. Το όνομά της Ντέβιλς Χολ. Είναι περιφραγμένη και παρακολουθείται από κάμερες. Και ο λόγος είναι αυτός, που φαίνεται στη φωτογραφία. Πρόκειται για ένα από τα
πιο σπάνια ψάρια που είναι γνωστά στον άνθρωπο, το Pupfish, το οποίο επέζησε για δεκάδες χιλιάδες χρόνια σε ακραίες συνθήκες. Ένα χρόνο πριν, καταμετρήθηκαν εκεί μόνο 92 τέτοια ψάρια. Απειλούνται με εξαφάνιση και κανείς δέν ξέρει γιατί.

Το Pupfish ζει ήδη στα φυσιολογικά όρια θερμοκρασίας τού νερού. Η θερμοκρασία τού νερού είναι ήδη στο όριο των 33,5 βαθμών Κελσίου. Οποιαδήποτε απόκλιση από αυτήν την κατάσταση επηρεάζει τον πληθυσμό τους και την ικανότητα αναπαραγωγής τους.

Το Pupfish τού Ντέβιλς Χολ είναι ο συναγερμός μας. Ένα μικροσκοπικό πλάσμα, που μάς φανερώνει το μέλλον τής Γης. Αγνοούμε τα μικρά και αδύνατα πλάσματα με δική μας ευθύνη. Ίσως όμως, η μοίρα τους να ταυτίζεται με την δική μας.

Στον κόσμο υπάρχουν πολλές άγριες εκτάσεις. Ίσως μέσω αυτού τού άγριου τόπου προσπαθεί να μάς μιλήσει ο πλανήτης μας. Ίσως από αυτή την έρημη κοιλάδα, μπορούμε να μάθουμε για τη ζωή.
Την Κοιλάδα τού Θανάτου..

freeinquiry.gr Φυλακτού Ευγενία

Σημείωση:
Το άρθρο βασίστηκε
σε απομαγνητοφωνημένα αποσπάσματα
από την ταινία τού Νatiοnal Geοgraphic:
«Death Valley».