Τα γράμματα Ύψιλον και Έψιλον, και η σχέση τους με τα Ελευσίνια μυστήρια

 

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα και Αριστοτέλη τα γράμματα χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες:    

Α) Ήχοι και εικόνες που οφείλονται στο φυσικό ανθρώπινο περιβάλλον, γεωγραφικός και φυσικός χώρος ( κλίμα - χλωρίδα - πανίδα).
Β) Ήχοι και εικόνες που προεκλήθησαν από τις δραστηριότητες (έργα) του ανθρώπου (εργαλεία-όπλα- εκμετάλλευση φυσικών πηγών κ.α.).
Γ) Ήχοι και εικόνες που οφείλονται στις υποστάσεις τους.

Επ’ ευκαιρίας της  πρό ημερών Φθινοπωρινής Ισημερίας η οποία συνέπεφτε στην αρχαιότητα  με τις σεπτές και άρρητες τελετουργίες ων Ελευσινίων μυστηρίων,  όπως επίσης και  των πρόσφατων πρώτων βροχών, στο παρόν άρθρο θα κάνω (όπως υποσχέθηκα), μία απόπειρα ερμηνείας των γραμμάτων Ύψιλον και Έψιλον. 

Το γράμμα Ύψιλον συνδέεται τόσο με τα Υγρά και την βροχή, όσο και με την λέξη   που αναφωνούσαν οι μύστες στα Ελευσίνια : “ΥΕ -  ΚΥΕ”. Το ΥΕ (βρέξε) απευθυνόταν στο Δία, ενώ το ΚΥΕ (κυοφόρησε) στη Δήμητρα...

Το γράμμα Ύψιλον είναι το 20^ο  γράμμα του Ελληνικού αλφαβήτου  και το 22^ο  του αρχαίου Ελληνικού (το οποίο είχε 28 γράμματα  ένα για κάθε σεληνιακό μήνα).    Τα τέσσερα γράμματα τα οποία  δεν έχουν συμπεριληφθεί  στο νέο αλφάβητο των 24 γραμμάτων είναι, το Στίγμα (ς) το Δίγαμμα (F) – και τα δύο - στην 6 (στ) θέση, το Kόππα (Q) στην 18η, και το Σανπί στην 27η.

Το γράμμα Ύψιλον ως σχήμα  υποδυκνύει  την κοιλότητα, όπου συγκρατούνται τα υγρά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο λέξεις που περιέχουν το γράμμα αυτό,  σχετίζονται με το κοίλο ή το κυρτό σχήμα είτε με τα υγρά, όπως λ.χ Υγρό, Ύδωρ,  Υάδες (βροχή), Υδρία, Υδρα Ύδρευσις, Ρύσις, Ρυνική κοιλότητης, Κύπελλο, Χύτρα, Υδρώτας, ψύχος, ψυχή, κύπελλο κ.λ.π . Φυσικά δεν είναι τυχαίο πως το  γράμμα Ύψιλον  το συναντάμε και ως Μινωικό ιδεόγραμμα όπου επίσης σήμαινε Υγρό.

Ας δούμε τώρα τι  μας αποκαλύπτει η  αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία και μυσταγωγία σχετικά  με το Ύψιλον. Σύμφωνα με την ‘μυστική’ διδακαλία του Πυθαγόρα, οι δύο κεραίες του γράμματος  ( Υ ) συμβολίζουν τις δύο διαφορετικές οδούς της αρετής και την κακίας. Η προς τα δεξιά κεραία οδηγεί στην Αρετή στα Ηλύσια Πεδία,  στην πύλη της Σελήνης  που είναι στραμμένη προς τον Ήλιο και χαρίζει την Απολλώνια νίκη, την Ευδαιμονία, και έχει ως έπαθλο τον στέφανο της Αρετής. Η αριστερή στην Κακία  στην Άβυσσο, στην πηγή της λήθης, στις πύλες της σελήνης που στρέφονται στην Γη, στα πεδία της Περσεφόνης  η οποία  μας προετοιμάζει για την κάθοδο πρός την Ύ - λη.

Ο Πρόκλος αναφέρει  ότι το γράμμα Ύψιλον  αντιστοιχεί στον αριθμό 400 και  ότι η λέξη Ψυχή  βρίσκεται ανάμεσα στο ψυχρό  Ψ  και στο θερμό γράμμα Χ, γεγονός που  δείχνει ότι η ψυχή είναι μία μεσότης μεταξύ δύο μερών του ‘κοσμικού νού και της ‘μεριστής ουσίας’, και ότι η ουσία της ψυχής ανατείνει σε δύο μέρη. Για αυτό αποκάλεσαν το γράμμα αυτό Φιλόσοφο...!

Θα μπορούσαμε λοιπόν να υποστηρίξουμε  πως το Ύψιλον συμβολίζει την κάθοδο του πνεύματος στην Ύλη, καθώς η  ατομική ψυχή  αποσπάται από την κοσμική,  και εξατομικεύεται εισερχόμενη σε υλική ύπαρξη. Για να δώσουμε ένα παράδειγμα η ψυχή προσομοιάζεται με την σταγόνες της βροχής που φεύγουν από την πηγή τους, το σύννεφο.

Όπως ανέφερα παραπάνω,   κατά την διάρκεια των Ελευσινίων μυστηρίων οι μύστες αναφωνούσαν : “ΥΕ (βρέξε) -  ΚΥΕ(κυοφόρησε) ”.  Βλέπουμε πως το Ύψιλον σχετίζεται και συνδιάζεται με το γράμμα  Έψιλον (εκτός του ότι είναι τα δύο μοναδικά ψιλά γράμματα της αλφαβήτου), ένα άλλο εξαιρετικά συμβολικό και σημαντικό γράμμα.  Το Έψιλον  όπως γνωρίζουμε βρισκόταν  στην κορυφή του αετώματος της κεντρικής ανατολικής πύλης του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς , μαζί με το “ΓΝΩΘΙ ΣΕΑΥΤΟΝ” στην κάτω αριστερή γωνία,  και το “ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ” στην κάτω δεξιά του ιδίου αετώματος.

Το Έψιλον είναι το πέμτο γράμμα του Ελληνικού αλφαβήτου. Είναι προφανές πως το  Δελφικό Έψιλον  σχετιζόταν με την μύηση και την ‘φώτιση’ του ανθρώπου, ο οποίος αναγνώριζε στο  σχήμα του:

Α) την ένωση στον μικρόκοσμο του  άνθρωπου,  της ύλης της ψυχής και του πνεύματος και στον μακρόκοσμου της  θεικής κοσμογονικής Τριαδικότητας (τρεις παράλληλες γραμμές ενωμένες),αλλά και ως  αριθμού:
Β) τα πέντε κοσμογονικά στοιχεία Γη, Αέρας, Νερό, Πυρ και τον Αιθέρα (πεμπτουσία).


To Έψιλον ως αριθμός (πέντε) λέγεται και ‘φύσις’, διότι με τον πολλαπλασιασμό με  τον εαυτό του,  τελειώνει πάντα στον εαυτό του. Κατά τον ίδιο τρόπο  και η φύση – πού από το σπόρο μετά από διάφορες μεταμορφώσεις, αποδίδει πάλι σπόρο – πάντα τελειώνει στον εαυτό της.  Όταν δε το πέντε (Ε) προστίθεται στον εαυτό του, γεννά εκ περιτροπής ή τον εαυτό του ή την δεκάδα, κι αυτό γίνεται επ’ άπειρον. Η ένωση λοιπόν της Πεντάδος (Έψιλον)   με τον εαυτό της δεν γεννά τίποτε ατελές ή αλλιώτικο, αλλ’ έχει καθορισμένες μεταβολές. Γεννά ή τον αριθμό τού είδους της ή τον τέλειο αριθμό. Εδώ ακριβώς βρίσκεται το κοινόν με τον Απόλλωνα, γιατί ο Θεός υμνείται ως ζωοδότης  αιώνιος, και άφθαρτος από την ίδια του την φύση.

Το Έψιλον ως σχήμα έχει  τρείς παράλληλες γραμμές συμβολίζοντας το Τρισυπόστατου του Θείου ενωμένα ( ώσις πρό τό ΕΝ - ώθηση προς τή Θεία Νόηση),   ίσως γι’ αυτό αφιερώθηκε, μαζί με τα παραγγέλματα ‘Γνώθι σ’αυτόν’ και ‘Μηδέν Άγαν’,  που αφορούν την συνειδητή ανθρώπινη προσπάθεια υπέρβασης του εγωκεντρισμού και της προσκόλησης στα ανθρώπινα πάθη.  


Αυτό το στοιχείο της Ένωσης  του Ανθρώπου με το Θείο, συνηγορεί προς την ονομασία  ‘Γάμος’ (ένωση), που έδωσαν στο Έψιλον, οι Πυθαγόρειοι.  Περιττό να αναφερθεί πως ο Ιερός γάμος ήταν ένα από τα σημαντικά δρώμενα των Ελευσινίων μυστηρίων.  Από τα παραπάνω μπορούμε να αντιληφθούμε πως σχετίζονται τα γράμματα και οι φράσεις που αυτά συνθέτουν με τις Ελευσίνιες τελετουργίες... Το Έψιλον συμβόλιζε το Θείο ενώ το ύψιλον την κάθοδο του Θείου σπινθήρα στην ύλη.

Ας συνεχίσουμε όμως μόνο με το Ύψιλον πρός το παρόν.

Στην Αλχημεία το γράμμα Ύψιλον αντιπροσωπεύει τον Ερμαφρόδιτο συμβολίζοντας το θετικό και το αρνητικό, το άρρεν και το Θήλυ.  Αστρολογικά το γράμμα Υ συνδέεται με ζώδιο του Υδροχόο και την Θεά Ηρά, καθώς  ο Υδροχόος είναι  γνωστός και ως «αστήρ της Ήρας».     

Το γράμμα Ύψιλον συμβολίζει επίσης  το σταυροδρόμι ή το τρίστρατο κατά την Λαική παράδοση. Τα τρίστρατα  στις εσωτερικές παραδόσεις των αρχαίων λαών  έχουν σχέση με τις π - ύλες (πέρασμα στην ύλη) , μεταβάσεις δηλαδή συνείδησης από ένα επίπεδο σε άλλο, με Θεούς που κρατούν κλειδιά για να ανοίξουν αυτές τι πύλες, όπως  η Εκάτη η  Άρτεμις, η Περσεφόνη που άνοιγε με τα κλειδιά τις τέσσερις εποχές, τα Ηλιο- στάσια και τις Ιση- μερίες. Ο Πλάτωνας αναφέρει στον Γοργία πως στα τρίστρατα δικάζουν οι Θεοί τους ανθρώπους  μετά τον θάνατο, κρατώντας τα κλειδιά  των Ουράνων πυλών. Εκεί αναμένουν ο Μίνωας ο Ραδάμανθης και ο Αιακός για να δικάσουν τους νεκρούς και να τους οδηγήσουν ανάλογα με τις πράξεις τους στους δύο  δρόμους , σε αυτόν που οδηγεί στα Ηλύσια πεδία και στον άλλο που οδηγεί στα Τάρταρα.

Τα τρίστρατα και οι διχάλες  έχουν σχέση με τον Θεό Ερμή, τον προστάτη των Φιλοσόφων με το κηρύκειο του,  το οποίο συμβολίζει την ζεύξη των αντιθέτων, και το οποίο κρατά ως Ψυχοπομπός,  επαναφορέας των ψυχών στην πηγή από την οποία προήλθαν.

Το  δισκοπότηρο επίσης έχει το σχήμα του Ύψιλον,  και συμβολίζει τα ύδατα της ζωής, την πηγή της ζωής και την  Αθανασία, το κύπελλο του μυστικού Δείπνου.
Το δισκοπότηρο συμβολίζει το ύδωρ - νερό, το οποίο είναι ένα θηλυκό στοιχείο. Το δισκοπότηρο μοιάζει με την μήτρα της γυναίκας και ως εκ τούτου θεωρείται ότι είναι το σύμβολο της αναπαραγωγικής λειτουργίας των θηλέων και της πηγής της ζωής. Πρόκειται για ένα σφαιρικό σύμβολο γονιμότητας, δώρο μιας γυναίκας για κυοφορία και δημιουργία της ζωής. 

Σε όλες τις θρησκείες το Δισκοπότηρο είναι το σύμβολο που ενώνει το φυσικό μας κόσμο με το  Θείο Πνεύμα, για τον λόγο αυτό σωστά το αποκαλούμε το δοχείο της ανάμειξης,  καθώς μέσα σε αυτό ενώνεται  η ατομική ψυχή με την κοσμική,  το εφήμερο με το αιώνιο. 

Το μυστήριο του Δισκοπότηρου βρίσκεται κρυμμένο μέσα μας. Είναι αυτό που προκαλεί την επιθυμία αναζήτησης του πνευματικού μας λίκνου, και της  πληρότητας.  Η αναζήτηση του δισκοπότηρου συμβολίζει την  ενάρετη ζωή, την αναζήτηση της αρμονίας, την επιστροφή στον Παράδεισο,  το πνευματικό κέντρο του ανθρώπου και του σύμπαντος,  ακολουθόντας  το σύμβολικό  δρόμο της μύησης μέσω δοκιμασιών και αντιμετώπισης θανάτου στην  έρευνα για το κρυμμένο νόημα και το μυστήριο της ζωής.


Στον Χριστιανισμό, το δισκοπότηρο είναι το σύμβολο της Θείας Κοινωνίας όπως ήταν το κρασί που συμβολίζει το αίμα του Χριστού, ενώ στην Αλχημεία το Άγιο Δισκοπότηρο αφορά την αναζήτηση της Φιλοσοφικής Λίθου, συμβολίζοντας την ένωση με το θείο και τη μεταμόρφωση των στοιχείων...


Αναζητώντας  και Φιλοσοφώντας λοιπόν,  ίσως καταφέρουμε να  κατακτήσουμε την  ΕΥ- δαιμονία, την οποία πολλοί αναζήτησαν ελάχιστοι όμως κατέκτησαν.....!!

Πλωτινος xletsos-basilhs.blogspot.gr