Ένας άλλος τρόπος καταπολέμησης της φοροδιαφυγής
Χρόνια τώρα, ακούμε για την ανάγκη «πάταξης της φοροδιαφυγής» ώστε να μην
πληρώνουν συνεχώς «τα συνήθη υποζύγια». Παράλληλα ακούμε πομπώδεις και
μεγαλόσχημες ανακοινώσεις «κήρυξης πολέμου στην φοροδιαφυγή».
Ως επί το πλείστον όποτε ακούω για κήρυξη πολέμου σε όσους φοροδιαφεύγουν, αρχίζω να κοιτάω την τσέπη μου διότι τέτοιες εκφράσεις είναι τα γλυκαντικά νέων αυξήσεων φόρων «στα συνήθη υποζύγια». Φέρε τώρα τα λεφτά σου και εγώ κάποια στιγμή θα πιάσω την φοροδιαφυγή...
Έχουμε γίνει αρκετές φορές μάρτυρες διαφόρων προσπαθειών καταπολέμησης της μαύρης οικονομίας. Από θέσπιση τεκμηρίων για υπολογισμό τεκμαρτού εισοδήματος που οδήγησε σε σημαντικές αδικίες, μέχρι και υποχρέωση αποθήκευσης χιλιάδων αποδείξεων προκειμένου το κράτος να μας αναγνωρίσει «αφορολόγητο εισόδημα».
Όλες αυτές οι προσπάθειες έχουν έναν κοινό παρονομαστή. Την αποτυχία, η οποία τεκμαίρεται από το γεγονός ότι η παραοικονομία στην Ελλάδα παραμένει σε υψηλότατα επίπεδα διαχρονικά, παρά τα όποια μέτρα.
Πως έχει η κατάσταση
Την προαναφερθείσα αποτυχία πληρώσαμε, μεταξύ άλλων βέβαια, το 2010 οπότε και μπήκαμε στο μνημόνιο. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το 2009 η παραοικονομία στην Ελλάδα ανερχόταν σε 63 δισ. ευρώ ή 27% του ΑΕΠ, με διαφυγόντα φορολογικά κέρδη της τάξης των 19,1 δισ ευρώ (Πηγή: http://www.socialistsanddemocrats.eu/sites/default/files/120229_richard_murphy_eu_tax_gap_en.pdf)
Την ίδια χρονιά, το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού ήταν 24 δισ. ευρώ ενώ το 2013 μετά από βαριές θυσίες, μειώσεις μισθών, ανεργία και αύξηση της φορολογίας, είχαμε μικρό πλεόνασμα.
Αν η φοροδιαφυγή αυτό το διάστημα είχε περιοριστεί στο μισό, το μεγαλύτερο μέρος των θυσιών θα είχαν αποφευχθεί και το κράτος θα μπορούσε να εστιάσει αμεσότερα και με μεγαλύτερη ηρεμία στις απολύτως απαραίτητες δομικές αλλαγές της οικονομίας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι παρά τις προσπάθειες των τελευταίων ετών, δυστυχώς η μαύρη οικονομία δεν μειώθηκε παρά ελάχιστα. Από 27% του ΑΕΠ το 2009 έπεσε στο 26% το 2011 και παραμένουμε η χώρα με τη μεγαλύτερη φοροδιαφυγή στην δυτική Ευρώπη:
Ως επί το πλείστον όποτε ακούω για κήρυξη πολέμου σε όσους φοροδιαφεύγουν, αρχίζω να κοιτάω την τσέπη μου διότι τέτοιες εκφράσεις είναι τα γλυκαντικά νέων αυξήσεων φόρων «στα συνήθη υποζύγια». Φέρε τώρα τα λεφτά σου και εγώ κάποια στιγμή θα πιάσω την φοροδιαφυγή...
Έχουμε γίνει αρκετές φορές μάρτυρες διαφόρων προσπαθειών καταπολέμησης της μαύρης οικονομίας. Από θέσπιση τεκμηρίων για υπολογισμό τεκμαρτού εισοδήματος που οδήγησε σε σημαντικές αδικίες, μέχρι και υποχρέωση αποθήκευσης χιλιάδων αποδείξεων προκειμένου το κράτος να μας αναγνωρίσει «αφορολόγητο εισόδημα».
Όλες αυτές οι προσπάθειες έχουν έναν κοινό παρονομαστή. Την αποτυχία, η οποία τεκμαίρεται από το γεγονός ότι η παραοικονομία στην Ελλάδα παραμένει σε υψηλότατα επίπεδα διαχρονικά, παρά τα όποια μέτρα.
Πως έχει η κατάσταση
Την προαναφερθείσα αποτυχία πληρώσαμε, μεταξύ άλλων βέβαια, το 2010 οπότε και μπήκαμε στο μνημόνιο. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το 2009 η παραοικονομία στην Ελλάδα ανερχόταν σε 63 δισ. ευρώ ή 27% του ΑΕΠ, με διαφυγόντα φορολογικά κέρδη της τάξης των 19,1 δισ ευρώ (Πηγή: http://www.socialistsanddemocrats.eu/sites/default/files/120229_richard_murphy_eu_tax_gap_en.pdf)
Την ίδια χρονιά, το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού ήταν 24 δισ. ευρώ ενώ το 2013 μετά από βαριές θυσίες, μειώσεις μισθών, ανεργία και αύξηση της φορολογίας, είχαμε μικρό πλεόνασμα.
Αν η φοροδιαφυγή αυτό το διάστημα είχε περιοριστεί στο μισό, το μεγαλύτερο μέρος των θυσιών θα είχαν αποφευχθεί και το κράτος θα μπορούσε να εστιάσει αμεσότερα και με μεγαλύτερη ηρεμία στις απολύτως απαραίτητες δομικές αλλαγές της οικονομίας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι παρά τις προσπάθειες των τελευταίων ετών, δυστυχώς η μαύρη οικονομία δεν μειώθηκε παρά ελάχιστα. Από 27% του ΑΕΠ το 2009 έπεσε στο 26% το 2011 και παραμένουμε η χώρα με τη μεγαλύτερη φοροδιαφυγή στην δυτική Ευρώπη:
|
Χώρα
|
% παραοικονομίας ως προς ΑΕΠ
|
|
Ελλάδα
|
26%
|
|
Ιταλία
|
24%
|
|
Ισπανία
|
21%
|
|
Βέλγιο
|
20%
|
|
Πορτογαλία
|
20%
|
|
Νορβηγία
|
17%
|
|
Σουηδία
|
16%
|
|
Δανία
|
16%
|
|
Φινλανδία
|
16%
|
|
Γερμανία
|
15%
|
|
Ιρλανδία
|
14%
|
|
Γαλλία
|
13%
|
|
Ολλανδία
|
11%
|
|
Ηνωμένο Βασίλειο
|
10%
|
|
Ελβετία
|
9%
|
|
Αυστρία
|
9%
|
Γιατί
κάποιος φοροδιαφεύγει
• Καταρχάς διότι κερδίζει και αποταμιεύει περισσότερα χρήματα μιας και το εισόδημα του δεν φορολογείται
• Ευκολία φοροδιαφυγής. Το γεγονός ότι οι συναλλαγές γίνονται με ρευστό, σημαίνει ότι είναι πολύ δύσκολο να ανιχνευτούν
• Δεν υπάρχει η κοινωνική κατακραυγή. Αν και σημειώνεται μια σχετική αλλαγή τα τελευταία χρόνια, αυτός που «κλέβει το κράτος» αντιμετωπίζεται από τον κοινωνικό του περίγυρο σαν «μάγκας»
• Φύση επαγγέλματος. Είναι ευκολότερο για κάποιον οδηγό ταξί, ή ιδιοκτήτη εστιατορίων/bars να φοροδιαφύγει παρά για έναν μισθωτό.
• Υψηλή φορολογία και ασφαλιστικές εισφορές «ωθούν» πολίτες στην παραοικονομία. Ειδικά στη δική μας περίπτωση ένας ελεύθερος επαγγελματίας που βλέπει τον τζίρο του να απορροφάται σε τέλη επιτηδεύματος, προκαταβολές φόρου, κανονικό φόρο, υπέρογκες ασφαλιστικές εισφορές ΟΑΕΕ μοιραία θα μπει σε πειρασμό να μην δηλώσει εισοδήματα.
• Καταρχάς διότι κερδίζει και αποταμιεύει περισσότερα χρήματα μιας και το εισόδημα του δεν φορολογείται
• Ευκολία φοροδιαφυγής. Το γεγονός ότι οι συναλλαγές γίνονται με ρευστό, σημαίνει ότι είναι πολύ δύσκολο να ανιχνευτούν
• Δεν υπάρχει η κοινωνική κατακραυγή. Αν και σημειώνεται μια σχετική αλλαγή τα τελευταία χρόνια, αυτός που «κλέβει το κράτος» αντιμετωπίζεται από τον κοινωνικό του περίγυρο σαν «μάγκας»
• Φύση επαγγέλματος. Είναι ευκολότερο για κάποιον οδηγό ταξί, ή ιδιοκτήτη εστιατορίων/bars να φοροδιαφύγει παρά για έναν μισθωτό.
• Υψηλή φορολογία και ασφαλιστικές εισφορές «ωθούν» πολίτες στην παραοικονομία. Ειδικά στη δική μας περίπτωση ένας ελεύθερος επαγγελματίας που βλέπει τον τζίρο του να απορροφάται σε τέλη επιτηδεύματος, προκαταβολές φόρου, κανονικό φόρο, υπέρογκες ασφαλιστικές εισφορές ΟΑΕΕ μοιραία θα μπει σε πειρασμό να μην δηλώσει εισοδήματα.
Τρόπος
αντιμετώπισης
Τα μαθηματικά είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για να καταλήγει κάποιος σε σχετικά ορθά συμπεράσματα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση η στατιστική ανάλυση καταδεικνύει ότι χώρες με υψηλό ποσοστό ηλεκτρονικών συναλλαγών, έχουν αντιστρόφως ανάλογη φοροδιαφυγή.
Με λίγα λόγια διαπιστώνεται σαφής συσχέτιση ανάμεσα στον μέσο όρο ηλεκτρονικών συναλλαγών ανά κάτοικο και το μέγεθος της παραοικονομίας ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Δηλαδή: Όσο περισσότερες οι ηλεκτρονικές συναλλαγές, τόσο μικρότερη η φοροδιαφυγή
Τα μαθηματικά είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για να καταλήγει κάποιος σε σχετικά ορθά συμπεράσματα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση η στατιστική ανάλυση καταδεικνύει ότι χώρες με υψηλό ποσοστό ηλεκτρονικών συναλλαγών, έχουν αντιστρόφως ανάλογη φοροδιαφυγή.
Με λίγα λόγια διαπιστώνεται σαφής συσχέτιση ανάμεσα στον μέσο όρο ηλεκτρονικών συναλλαγών ανά κάτοικο και το μέγεθος της παραοικονομίας ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Δηλαδή: Όσο περισσότερες οι ηλεκτρονικές συναλλαγές, τόσο μικρότερη η φοροδιαφυγή
Ως εκ τούτου το
υπουργείο Οικονομικών έχει και μια άλλη εναλλακτική οδό αντί της αύξησης των
φορολογικών συντελεστών: Να νομοθετήσει την υποχρεωτική χρήση κάρτας
debit ή/και πιστωτικής για όλες τις συναλλαγές άνω ενός ορίου πχ 20 ευρώ,
ειδικά σε ορισμένους κλάδους όπως εστίαση, ιατρικές και νομικές υπηρεσίες,
κατασκευές κτλ.
Παράλληλα θα
μπορούσε να υιοθετήσει ένα πλέγμα μέτρων όπως:
1. απλούστευση του φορολογικού κώδικα.
2. μείωση φορολογικών συντελεστών και ΦΠΑ αναλογικά με την διεύρυνση των εσόδων που θα προκύπτουν λόγω της υιοθέτησης του μέτρου. Κατά αυτόν τον τρόπο όλα τα οφέλη θα επιστρέφουν άμεσα στους υπερφορολογημένους τα τελευταία χρόνια πολίτες.
3. εκπτώσεις φόρου για ηλεκτρονική συναλλαγή.
4. Ηλεκτρονικές διασταυρώσεις και έλεγχοι για ποσά άνω των 20€ που έχουν κινηθεί σε τραπεζικούς λογαριασμούς χωρίς χρήση κάρτας.
1. απλούστευση του φορολογικού κώδικα.
2. μείωση φορολογικών συντελεστών και ΦΠΑ αναλογικά με την διεύρυνση των εσόδων που θα προκύπτουν λόγω της υιοθέτησης του μέτρου. Κατά αυτόν τον τρόπο όλα τα οφέλη θα επιστρέφουν άμεσα στους υπερφορολογημένους τα τελευταία χρόνια πολίτες.
3. εκπτώσεις φόρου για ηλεκτρονική συναλλαγή.
4. Ηλεκτρονικές διασταυρώσεις και έλεγχοι για ποσά άνω των 20€ που έχουν κινηθεί σε τραπεζικούς λογαριασμούς χωρίς χρήση κάρτας.
Φυσικά η καθολική
εφαρμογή ηλεκτρονικών πληρωμών, παρουσιάζει ορισμένες δυσκολίες.
Σημαντική δυσκολία
για παράδειγμα είναι τα μηχανήματα ηλεκτρονικών πληρωμών που θα πρέπει να
εγκατασταθούν σε κάθε κατάστημα και επιχείρηση. Αυτά έχουν ένα κόστος, ωστόσο
υπάρχουν λύσεις όπως η έκπτωση φόρου 100% για την δαπάνη αγοράς τέτοιου
μηχανήματος.
Επιπλέον είναι
βέβαιο ότι θα υπάρξει αντίδραση ειδικά από πολίτες μεγαλύτερης ηλικίας. Θεωρώ
ότι η δυσκολία στην χρήση κάρτας τελικά είναι απείρως προτιμότερη από την
μείωση συντάξεων λόγω αστοχιών στην είσπραξη φορολογικών εσόδων.
Επίλογος
Κάθε προτεινόμενη λύση έχει τα υπέρ και τα κατά της και καμία δεν είναι «τέλεια». Ωστόσο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η αποτελεσματικότητα των μέτρων που έχουν εφαρμοστεί μέχρι τώρα, για να μην τα ανακυκλώνουμε, και η σύγκριση τους με την αποτελεσματικότητα της ηλεκτρονικής πληρωμής.
Κάθε προτεινόμενη λύση έχει τα υπέρ και τα κατά της και καμία δεν είναι «τέλεια». Ωστόσο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η αποτελεσματικότητα των μέτρων που έχουν εφαρμοστεί μέχρι τώρα, για να μην τα ανακυκλώνουμε, και η σύγκριση τους με την αποτελεσματικότητα της ηλεκτρονικής πληρωμής.
Πιστεύω ότι η
ηλεκτρονική πληρωμή θα μειώσει σημαντικά την παραοικονομία, διευρύνοντας έτσι
την φορολογική βάση και επιτρέποντας ουσιαστική μείωση της φορολογίας σε
μισθωτούς/συνταξιούχους και επιχειρήσεις με εμφανείς θετικές επιδράσεις στην
ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και στο πορτοφόλι όλων μας.
"Από
τον χρήστη του twitter @Imperator_Lex
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου