ΑΘΕΪΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

----------------------------------------------

[ Το παρακάτω σχόλιο γράφτηκε με αφορμή τη συνέντευξη τού αμερικανού συγγραφέα Dr. Eric Maisel

   Τον καιρό που δεν υπήρχε οργανωμένη θρησκεία, οι άνθρωποι που αποφάσιζαν να σχηματίσουν μια κοινότητα, διαπίστωναν, ότι εκτός από ότι μπορούσαν να συνεργάζονται για να περνάνε καλύτερα, μπορούσαν και να μαζεύονται σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο και να πραγματοποιούν κοινωνικές εκδηλώσεις. Τέτοιου είδους εκδηλώσεις έχουν τούς γνωστούς σκοπούς: να γνωρίζονται μεταξύ τους καλύτερα, να ανταλλάσσουν πληροφορίες και εμπειρίες, να περιαυτολογούν, οι γέροι να μιλάνε για το παρελθόν τους, οι νέοι να γνωρίζονται μεταξύ τους και να αναπτύσσουν σχέσεις, τα παιδιά να παίζουν όλα μαζί.

     Όταν εμφανίστηκαν οι μάγοι - γιατροί τής κοινότητας ή τής φυλής και σιγά σιγά εμφανίστηκαν και οι ιερείς, προκειμένου να ισχυροποιήσουν τη θέση τους και να εξασφαλίσουν το βιοπορισμό τους, οικειοποιήθηκαν με το έτσι θέλω αυτές τις αυθόρμητες εκδηλώσεις τής ομάδας. Αυτό, για να το υλοποιήσουν, περιέβαλλαν τις εκδηλώσεις αυτές με ιερότητα, μυστήριο, δέος. Μερικές φορες τις συνδύασαν με κάποιο αστρονομικό γεγονός, με το ηλιοστάσιο ή με την επέτειο κάποιου γεγονότος. Έτσι λοιπόν, οι μάγοι - ιερείς γατζωθήκαν για τα καλά και βιοπορίζονταν άνετα. Εφεύρεσαν μάλιστα και έννοιες, όπως το αγαθό, η αρετή, το θείο, το ιερό, το αμόλυντο, το αγνό, το ιδανικό, για να τούς υπηρετήσουν. Από τότε αυτές τις έννοιες τις πιπιλάνε σαν καραμέλα για ένα και μόνο σκοπό: να δικαιολογούν την εξουσία των λίγων πάνω στούς πολλούς.

Το αποτέλεσμα ήταν να περιχαρακώσουν τις αυθόρμητες κοινωνικές εκδηλώσεις τής ομάδας, που αποτελούν και κοινωνικές ανάγκες και να τις επενδύσουν με δικές τους διανοητικά κενές έννοιες, προκειμένου να παγιώσουν το ρόλο τους και την εμπλοκή τους στα κοινωνικά θέματα. Μίλησαν και εξακολουθούν να μιλάνε για την ιερότητα τής φύσης, την ιερότητα τής επιστήμης, την ιερότητα τής λογικής, λες και η κοινωνική ομάδα έχει ανάγκη από υποβολείς, που να ρυθμίζουν τον τρόπο σκέψης της. Μιλάνε για το αγαθό, μιλάνε για την αρετή, χωρίς φυσικά να εξηγούν πλήρως τι εννοούν, μιλάνε για την πατρίδα, μιλάνε για την οικογένεια, μιλάνε για τις μεταφυσικές ανάγκες τού ανθρώπου.

     Στο ανθρώπινο δίκτυο, που λέγεται κοινωνία, δεν υπάρχει ανάγκη για αρετή και αγαθό, έννοιες, που ο καθένας τις πλασάρει, όπως θέλει. Όλα αυτά τα λένε για να αποσύρουν την προσοχή τού ατόμου από την αρχή, από το πώς ξεκίνησαν όλα αυτά και οι άνθρωποι συγκρότησαν κοινότητες και κοινωνίες.

     Δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά τής αρχικής συγκρότησης κοινωνιών. Το πρώτο είναι η δημοκρατική συνείδηση. Όταν τα άτομα μαζεύτηκαν για να δημιουργήσουν μια κοινότητα, θεωρούνταν αυτονόητο από όλους, ότι όλοι είναι ίσοι μεταξύ τους, ακόμα και οι έφηβοι και δεν διανοείται ιεραρχία, ασχέτως τούς ρόλους τού καθενός. Όλοι συνεισφέρουν με το σώμα τους και την ψυχή τους σε ένα δίκτυο, οι μονάδες τού δικτύου είναι ίσου βάρους. Βέβαια, οι άνθρωποι τον πολύ παλιό καιρό, ούτε καν είχαν ακούσει τον όρο δημοκρατία, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο, διότι η δημοκρατική συνείδηση υπήρχε και μάλιστα θεωρούνταν αυτονόητη. Αυτό φυσικά το κατεστημένο το αποκρύβει όσο μπορεί.

     Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι ακόμα πιο πολύ θαμμένο και ξεχασμένο. Είναι η αφοβία. Αφοβία για το αύριο, αφοβία για τις δυνάμεις τής φύσης, αφοβία για το θάνατο και αρμονία με τούς ρυθμούς τής φύσης.

Το κατεστημένο ψεύδεται ασύστολα όταν διαδίδει προς όλες τις κατευ- θύνσεις, ότι οι πρωτόγονοι άνθρωποι φοβούνταν τις δυνάμεις τής φύσης και τα καιρικά φαινόμενα. Ο μόνος τύπος ανθρώπου, που φοβάται τέτοια πράγματα είναι ο μικροαστός και κανένας άλλος. Αυτός, που μεγάλωσε μέσα στα τσιμέντα και στα διαμερίσματα των πολυκατοικιών, δεν γνώρισε τούς ρυθμούς τής φύσης και μεταβλήθηκε σε αγχωτικό ανθρωπάκι, που κυνηγάει την ευτυχία, προσπαθεί να σχεδιάσει το μέλλον σε βάθος δεκαετιών, που αγνοεί την κυκλικότητα τής φύσης και νομίζει, ότι όλα ακολουθούν γραμμικές προοδευτικές πορείες μέσα σε ένα περιβάλλον με άπειρους φυσικούς πόρους... Έτσι μπλέχτηκε σε ένα φαύλο κύκλο, που τον κρατάει ανικανοποίητο για πάντα.          Αυτούς, που ονομάζουμε πρωτόγονους ανθρώπους, γνώριζαν καλά τη φύση, διότι ζούσαν μέσα σε αυτή. Δεν ζούσαν μέσα σε σπηλιές, όπως διαδίδουν κάποιοι μεγαλοκαθηγητάδες, αλλά χρησιμοποιούσαν τις σπηλιές περιστασιακά ως καταφύγιο. Κατασκεύαζαν τα σπίτια τους, διότι έτσι τούς άρεσε, από πλίνθους, από ξύλα, από καλάμια, από άχυρο, από γιγάντια φύλλα, στη μέση μιας κοιλάδας, στις όχθες ενός ποταμού, μιας λίμνης, τής θάλασσας κ.λπ.. Όμως, οι σπηλιές, λόγω τής γεωλογικής τους σύστασης, διατηρούν συνήθως μαρτυρίες τής παρουσίας ανθρώπων και ανθρωποειδών, ενώ οι κατοικίες σπανίως διατηρούνται στο πέρασμα των αιώνων κι αυτό το φαινόμενο χρησιμεύει σε κάποιους για να διδάσκουν ψέμματα.

     Η φωτιά δεν είναι ανακάλυψη τού Homo Sapiens, αλλά χρονολογείται από την εποχή τουλάχιστον των ανθρωποπιθήκων, όπως ο Homo Εrectus, σχεδόν 1.000.000 χρόνια πριν. Και δεν αποκλείεται να είχε ανακαλυφθεί και από ακόμα πιο παλιά, από τούς αυστραλοπίθηκους. Το ίδιο ισχύει και για την κοινωνική συγκρότηση· σε καμμία περίπτωση δεν είναι εφεύρημα τού σύγχρονου ανθρώπου. Η αφοβία, που λέγαμε, αποτέλεσε κοινό γνώρισμα των πρωτόγονων ανθρώπων και επίσης δεν υπάρχει λόγος να ισχυριστούμε, ότι ήταν αποκλειστικό γνώρισμα τού Homo Sapiens. Το να πει κάποιος, ότι οι πρωτόγονοι άνθρωποι φοβόντουσαν τον κεραυνό και την αστραπή είναι το ίδιο αστείο με το να υποστηρίξει, ότι το άγριο ζώο φοβάται τη ζούγκλα. Μα η ζούγκλα είναι το σπίτι του.

     Κάποιοι λοιπόν καλοθελητές, για να χωθούν σαν το σκουλήκι πιο βαθιά στη σάρκα, άρχισαν να μιλάνε για τον φόβο και το δέος, το άγνωστο και το μυστήριο, λες και υπάρχουν άγνωστα για τις φιλοσοφίες και τις κοσμοθεωρίες των λογιών πρωτόγονων φυλών, που γνωρίζουμε σήμερα, όπως οι αβορίγινες και διάφοροι άλλοι με παράξενα ονόματα. Όλοι αυτοί δεν περίμεναν το σύγχρονο δυτικό άνθρωπο να τούς απαντήσει στα ερωτήματά τους, διότι είχαν ήδη αναπτύξει τις δικες τους φυσιοκεντρικές παραδόσεις, που μερικές φορές καταπλήσσουν.

Όμως, το ιερατείο και η ολιγαρχία έπρεπε, προκειμένου να εδραιωθεί, να καταστρέψει αυτή την φυσική αφοβία τού ανθρώπου και κατόπιν να καταστρέψει ύπουλα την αίσθηση δικαιοσύνης και ισότητας, με την οποία ο άνθρωπος γεννιέται. Το πρώτο βήμα ήταν να ενσταλάξει τον φόβο, μετά θα ασχολούνταν με τη δημοκρατική συνείδηση. Ο φόβος τού αύριο είναι κάτι, που δεν το αισθάνεται το ίδιο ένας πρωτόγονος με έναν σύγχρονο άνθρωπο. Ο σύγχρονος άνθρωπος μάλιστα, μπερδεμένος μέσα σε ένα οικονομικό, τεχνολογικό, πολιτικό, κοινωνικό, πολιτισμικό κουβάρι δυσκολεύται να βγάλει άκρη και να καταλάβει το παιχνίδι, που παίζεται σε βάρος του.      Το βασικό χαρακτηριστικό τού δημοκράτη δεν είναι ούτε το αγαθό, ούτε η αρετή, ούτε η πατρίδα, όπως διαδίδουν οι κρυφοφασίστες. Επίτηδες παραλείπουν να μιλήσουν για τις πανανθρώπινες διαχρονικές αξίες: δικαιοσύνη, ελευθερία, ειρήνη, υγεία, αξιοπρέπεια και περιβάλλον. Διότι, αν μιλήσουν για αυτές, αξίες όπως η πατρίδα φαίνονται τόσο πολύ υποδεέστερες μπροστά τους. Ύπουλα τις υποβιβάζουν και τις θεωρούν δεύτερης προτεραιότητας σε σχέση με την πατρίδα, τη θρησκεία και την οικογένεια, γεγονός, που έχει επιφέρει μύρια κακά στην ανθρωπότητα, όπως ο Μεσαίωνας, όπου η θρησκεία θεωρούνταν η υπέρτατη αξία μαζί με το αγαθό τού καλού χριστιανού (οι υπόλοιπες αξιες ήταν άνευ σημασίας σε σχέση με τη θρησκεία εξ ού και: «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα») και όπως οι Παγκόσμιοι Πόλεμοι, οι οποίοι χωρίς την εμφάνιση και ιεροποίηση τού εθνικισμού και τής αόριστης αγάπης προς την πατρίδα δεν θα παρακινούνταν οι ευρωπαϊκές μάζες να σκοτωθούν στα πεδία των μαχών.

      Το βασικό χαρακτηριστικό τού δημοκράτη είναι η αφοβία. Ο άφοβος δημοκράτης, που εμπιστεύεται τον εαυτό του (λόγω αφοβίας, όχι λόγω εγωισμού) και σέβεται την ελευθερία του και την ελευθερία των άλλων είναι αδύνατον να συμβιβαστεί με τις αντιλήψεις, που πάνε να τού φορτώσουν οι δήθεν προκισμένοι, που ανέβηκαν το «σπήλαιο», αντίκρυσαν την αλήθεια και γύρισαν πίσω, να την αποκαλύψουν στα κορόιδα, διότι δεν μπορούν να την κατανοήσουν μόνοι τους, αλλά χρειάζονται υποβολέα να τούς λέει τι να κάνουν και πώς να σκέφτονται. Μια πραγματικά φασιστική και νταβατζίδικη ιδέα, η οποία καταρρίπτεται εύκολα εφ΄ όσον κάποιο κορόιδο πει στον προικισμένο, ότι δεν είναι δυνατόν να αποδεχτεί ως θέσφατο κάτι, που ο άλλος (ο προικισμένος) φαντάστηκε και τού αποκαλύπτει, χωρίς να το εξετάσει λογικά από μόνος του (το κορόιδο).

     Σταδιακά, ενσταλάζεται ο φόβος τού αύριο, ο φόβος τού αγνώστου και ο φόβος τού θανάτου. Μόνο έτσι θα χτυπηθεί ο στυλοβάτης τής δημοκρατικής συνείδησης, που είναι η αφοβία. Ποτέ πια ο άνθωπος δεν φαίνεται να είναι τόσο δύσκαμπτος και ταυτόχρονα τόσο φοβισμένος, όσο μέσα στις πόλεις του. Γι΄ αυτό και πολλοί διανοούμενοι από διαφορα ρεύματα υποστηρίζουν, ότι ο σύγχρονος πολιτισμός έχει αναπτύξει υπέρογκα το τεχνολογικό σκέλος και έχει ατροφήσει το πνευματικό. Και βεβαίως οι επικρατούσες θρησκείες έχουν σημαντική ευθύνη για αυτό, διότι η «πνευματικότητα», που λανσάρουν, είναι γελοία και μοιάζει περισσότερο με σχιζοφρένεια και παράνοια.

     Οι αρχαίοι προσωκρατικοί και οι σοφιστές κατάφεραν συντριπτικά πλήγματα στο κατεστημένο με τις ιδέες τους, αλλά σύμφωνα με μια θεωρία, η θρησκεία και οι απατεωνιές της με την οικειοποίηση των κοινωνικών εκδηλώσεων προς όφελός της, διασώθηκε με την μετατροπή των αρχαίων ελληνικών θεοτήτων σε ανθρώπινες μορφές. Αυτή η θεωρία υποστηρίζει, ότι ήταν μια μερίδα φιλοσόφων, αυτοί που έσωσαν τη θρησκεία δίνοντας στούς θεούς ανθρώπινη μορφή και βεβαίως διασώζοντας και το αγαθό και την αρετή κ.ά.. Αυτό δεν αποκλείεται, μια και οι αδαείς και καλοπερασάκηδες ιερείς μάλλον θα ήταν αδύνατο να φέρουν σε πέρας ένα τέτοιο έργο. Είναι σα να λέμε, ότι ο στρατός επινόησε την ατομική βόμβα και τις άλλες τεχνολογικές εφευρέσεις τού Β΄ Π.Π.. Οι στρατιωτικοί είναι ανίκανοι να κάνουν κάτι τέτοιο. Η ατομική βόμβα σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τούς επιστήμονες με τα λεφτά των φορολογουμένων. Οι στρατιωτικοί έπαιξαν τον ρολο τού κομάντο, που ρίχνει τη βόμβα και μετά εξαφανίζεται.

*     *     *

Οπότε φτάνουμε στον εποχή τής εμφά- νισης και διάδοσης τού χριστιανισμού. Όπως κάθε άλλη θρησκεία πριν από αυτόν, ιδιοποιήθηκε και οικειοποιήθηκε και αυτός τις συνήθειες, τις γιορτές και τις εκδηλώσεις των ήδη εγκατεστημένων θρη- σκειών.

Οι οποίες θρησκείες τα είχαν οικειοποιηθεί από τις προηγούμενες και αυτές από τις προ-προηγούμενες και φτάνουμε στην αρχή, όπου, όπως προανα- φέρθηκε, οι πρώτοι μάγοι και ιερείς πήραν τις αυθόρμητες κοινωνικές εκδηλώσεις τής κοινότητας, τις περιχαράκωσαν με τις δικές τους ιδέες και τις χρησιμοποίησαν προς δική τους ωφέλεια. Στην πορεία μάλιστα, τις διέβαλλαν και τις αλλοτρίωσαν σε βαθμό, που να γίνεται δύσκολο να καταλάβει κανείς από πού πραγματικά προήλθαν, πώς γεννήθηκαν και ποια πραγματική κοινωνική ανάγκη εξυπηρετούσαν.

*     *     *

     Φτάνουμε στις μέρες μας, με το αυξανόμενο ρεύμα τού αθεϊσμού. Οι άθεοι αντιμετωπίζουν το πρόβλημα τής κοινωνικοποίησης και τού «εκκλησιασμού» τους σύμφωνα με το βιβλίο Ζώντας καλά χωρίς θεό. Είναι ένα πρόβλημα, που προέρχεται ακριβώς από την ετσιθέλικη ιδιοποίηση των κοινωνικών εκδηλώσεων από την οποιαδήποτε θρησκεία, όχι μόνο για να εδραιώσει την παρουσία της στο ποίμνιο, αλλά και για να σαμποτάρει και να απομονώσει κοινωνικά όλους όσους επιλέγουν να βρίσκονται εκτός τού κοπαδιού. Με λίγα λόγια, αυτά, που δικαιωματικά και φυσιοκρατικά ανήκουν σε όλους τούς ανθρώπους και πρωτίστως σε όσους είναι εκτός τού μαντριού, αποτελούν ταυτόχρονα δύσκολες κατακτήσεις.

     Σε αυτό το σημείο οι εκτός μαντριού, είτε άθεοι, είτε ο,τιδήποτε άλλο, οφείλουν να ανατρέξουν στην αρχή και να κατανοήσουν πώς είναι ακριβώς τα πράγματα και όχι πώς τα παρουσιάζει το ιερατείο. Ο χριστιανισμός, για παράδειγμα, δεν μπορεί να καυχηθεί για κάποια ιδιαίτερη ιδέα ή συνήθεια, που εφηύρε· όλα τα βρήκε σχεδόν έτοιμα, ακόμα και τη μεταφυσική του, που από κάποιους θεωρείται αντιγραφή τής μεταφυσικής τού νεοπλατωνικού φιλόσοφου, Πρόκλου. Η αλήθεια οφείλεται να αποκατασταθεί πλήρως και σε βάθος, χωρίς φόβο και πάθος.

*     *     *

     Οι εξελίξεις στα μαθηματικά, στη φυσική και στη βιολογία θα μάς δώσουν περισσότερες πληροφορίες και γνώσεις πάνω στη λειτουργία των δικτύων, βιο- λογικά ή ανθρώπινα. Πώς ακριβώς αναπτύσσονται, πώς μεταβάλλονται και προσαρμόζονται, πώς ανθίστανται σε εσωτερικές και εξωτερικές διαλυτικές επιδράσεις. Οι εξελίξεις αυτές είναι σχεδόν σίγουρο, ότι θα επιβεβαιώσουν όσα προαναφέρθηκαν για το ανθρώπινο  δίκτυο (κοινωνία). Το δίκτυο αποτελείται από ίσες και ισοβαρείς μονάδες εξ ορισμού, οι οποίες αναπτύσσουν αναρίθμητες σχέσεις μεταξύ τους και όχι από ιεραρχία μονάδων. Διότι μόνο με εξ ορισμού ίσες μονάδες μπορούν να δημιουργηθούν στιβαρά και ανθεκτικά δίκτυα.

     Επιπλέον, όσο πιο πολύπλοκο είναι ένα δίκτυο, τόσο πιο δύσκολο είναι να το διαμερισματοποιήσει κάποιος και να χαράξει στεγανά. Τα όρια μεταξύ των μονάδων γίνονται ασαφή, οι μονάδες γίνονται μη εντοπίσιμες και το δίκτυο μη διαχωρίσιμο. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε συζήτηση περί ιεραρχίας των μονάδων, καταντά αστεία. Η κάθε μονάδα (άνθρωπος) μπορεί να έχει τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητές της, όμως ο ρόλος της στην υλοποίηση τού δικτύου και στην πολυπλοκότητά του ούτε ανώτερος ούτε κατώτερος είναι από των άλλων μονάδων.

Τοny Manero www.freeinquiry.gr