Τι συμφέρει τους φτωχούς

Σε αυτό το άρθρο θα υποστηρίξω ότι οι φτωχοί έχουν να κερδίσουν από μια πιθανή ύφεση. Ας υποθέσουμε ότι οι καταθέσεις σας στις τράπεζες είναι ελάχιστες, ότι χρωστάτε κάποια χρήματα σε δάνεια και πιστωτικές κάρτες, ότι έχετε πάρει στεγαστικό δάνειο με 30 χρόνια διάρκεια αποπληρωμής και ότι δεν έχετε κανένα περιουσιακό στοιχείο. Ας υποθέσουμε δηλαδή ότι είστε ένας απλός εργαζόμενος, υπάλληλος κτλ με έναν μικρό μισθό π.χ. από 800 έως 1400 ευρώ κατά μέσο όρο. Μπορείτε να μου πείτε γιατί σας πειράζει που καταρρέουν τα χρηματιστήρια και οι οικονομίες; Εγώ υποστηρίζω ότι αν ανήκετε στην παραπάνω κατηγορία "μικρών" τότε σας συμφέρει η ύφεση. Και εξηγούμε παρακάτω..

Ας υποθέσουμε ότι νοικιάζετε σπίτι επειδή οι γονείς σας ήταν φτωχοί εργάτες και θέλετε με τη σύζυγό σας να αγοράσετε ένα σπίτι (3ρι ή 4ρι). Σήμερα θα πρέπει να πληρώσετε για καινούργιο σπίτι από 220,000 ευρώ και πάνω. Και μόνο καινούργιο θα πρέπει να θέλετε να αγοράσετε γιατί στην Ελλάδα λόγω σεισμικότητας ένα παλιό σπίτι όταν θα γίνεται σε 20 χρόνια (ας υποθέσουμε) 55 ετών θα είναι είτε ετοιμόρροπο είτε θα σας κάνει να φοβάστε αφού θα είναι σπίτι σχεδόν μισού αιώνα.

Πριν από δέκα χρόνια κερδίζατε περίπου τα ίδια χρήματα. Κερδίζατε λίγο λιγότερα αλλά με τις αυξήσεις των τιμών εγώ σας λέω ότι κερδίζατε τα ίδια. Στην ουσία κερδίζατε σε πραγματικές αξίες περισσότερα αλλά επειδή αυξήθηκαν τα χρόνια σας στην εργασία, σας έκαναν και πιο πολλές αυξήσεις, και τέλος πάντων κερδίζετε τελικά τα ίδια ή το πολύ, πολύ ένα 20% παραπάνω. Τότε όμως, πριν από 10 χρόνια, το 3ρι-4ρι κόστιζε λιγότερο από τη μισή τιμή!!

Για εσάς που δεν έχετε σπίτι και ακίνητη περιουσία αυτό είναι το χειρότερο που θα μπορούσατε να είχατε πάθει πλην του να μένατε άνεργος. Το να αναγκαστείτε είτε να δίνετε το μισό εισόδημά σας περίπου σε ενοίκιο ή παραπάνω από το μισό εισόδημά σας σε στεγαστικό δάνειο είναι εξοντωτικό. Σημαίνει ότι καταδικάζεστε σε μια ζωή που θα πρέπει να κόβετε το τσιγάρο στη μέση, να σκέφτεστε πόσες φορές το μήνα αντέχει η τσέπη σας να φάτε κρέας και να υπολογίζετε σαν μαχαιριές τις λιγοστές εξόδους κάθε μήνα, έστω και για καφέ. Αν κάνετε και μεγάλα δρομολόγια για τη δουλειά σας ή βοηθάτε και κανέναν γονέα (συχνό φαινόμενο των φτωχών οικογενειών) τότε είστε τελειωμένοι. Η τρομερή αύξηση των τιμών των ακινήτων σας αναγκάζει είτε να μην μπορείτε να αποκτήσετε σπίτι, είτε να ζείτε πολύ πιεσμένος στο ενοίκιο, είτε να το αποκτήσετε αλλά ζώντας μια ζωή βασανιστική από το άγχος να 'βγαίνετε' κάθε μήνα, που δεν θα βγαίνετε....

Βέβαια οι πλούσιοι (για να αισθανθούν καλύτερα) θα σας πούνε να μην κάνετε έτσι, παλαιότερα οι όμοιοί σας κοιμόντουσαν σε αχυρώνες και έτρωγαν ξύλο ως δούλοι από τα αφεντικά τους. Άμα ακούτε τέτοιες σαχλαμάρες να τους λέτε ότι τα ίδια ισχύουν και σήμερα. Και επειδή σήμερα ο πλούτος είναι παντού γύρω μας, η αντίθεση είναι ακόμη μεγαλύτερη.

Τι γίνεται τώρα με τις τιμές των ακινήτων. Εφόσον κερδίζετε σε πραγματική αξία περίπου τα ίδια χρήματα με περίπου πριν από 10 χρόνια, αυτό σημαίνει ότι αν η κατοικία κόστιζε όσο πριν από 10 χρόνια θα μπορούσατε τουλάχιστον να έχετε με τη μισή πίεση μια στέγη. Η στέγη είναι από τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες, σε αντίθεση με τα GT αυτοκίνητα και τα ΤΤ των 250 αλόγων. Επειδή όμως οι τιμές εκτοξεύτηκαν καταδικάζεστε ακόμη περισσότερο στη φτώχεια σας. Μην έχοντας δικαίωμα για αξιοπρεπή ζωή, εκτός αν είσαστε από αυτούς που κάνουν 2 και 3 δουλειές. Τότε ναι ζείτε στην κατάλληλη εποχή. Γι' αυτό άλλωστε ανέβηκαν τόσο οι τιμές των ακινήτων, για να εργάζεστε 2 και 3 δουλειές αν θέλετε να αποκτήσετε σπίτι. Είσαστε ελεύθεροι όμως να επιλέξετε, αυτό είναι άλλωστε και το σπουδαιότερο....

Τι θα γίνει αν συνεχίσουν να καταρρέουν τα χρηματιστήρια για 2-3 χρόνια; Όχι βέβαια συνέχεια με αυτούς τους εξοντωτικούς ρυθμούς (αυτό δεν γίνεται), και τι θα γίνει αν οι οικονομίες πάθουν αυτό που φοβούνται όλοι, αν δηλαδή μπουν σε ύφεση για 2-3 χρόνια; Το πρώτο που θα συμβεί στην πραγματική οικονομία είναι να πέσουν οι τιμές των ακινήτων , ίσως και στις τιμές που είχαν πριν από 10 χρόνια. Ήδη στις ΗΠΑ οι τιμές πέφτουν ένα χρόνο τώρα, αθροιστικά έχουν πέσει ένα 20% περίπου. Θεωρητικά αν αυτό συνέχιζε θα μπορούσε να γίνει το ίδιο και στην Ελλάδα. Έτσι θα μπορούσατε και εσείς να πάρετε ένα σπίτι στη μισή τιμή.

Επίσης, σε μια ύφεση συνήθως τα επιτόκια μειώνονται πάρα πολύ για να μπορέσει να τονωθεί η οικονομία. Για παράδειγμα η Ιαπωνία είχε σχεδόν μηδενικά επιτόκια για 10 χρόνια που ήταν σε συνεχόμενη ήπια ύφεση. Σε αυτή την περίπτωση οι δόσεις των στεγαστικών σας δανείων θα έπεφταν δραματικά, ακόμη και στο μισό. Ακόμη και τα ενοίκια θα είχαν πρόβλημα, για τους ιδιοκτήτες. Ένα σπίτι που τώρα έχει ενοίκιο 600 ευρώ τότε θα είχε 500 ευρώ (τα πιο φτηνά και πολύ πιο ακριβά ίσως δεν είχαν τόσο μεγάλες διαφορές).

Θα μου πείτε τώρα τι σαχλαμάρες μας λες, αν συμβεί μια ύφεση τότε θα χάσουμε τις δουλειές μας, θα πεινάσουμε, θα καταστραφούμε. ΛΑΘΟΣ!! Αυτά τα λένε οι πλούσιοι που έκαναν τις κομπίνες και οι νεοφιλελεύθεροι φίλοι τους. Ο φτωχός (δε μιλάω για τον πολύ άνετο μεσαίο) δεν θα έχει πρόβλημα. Αν χάσει τη δουλειά του θα βρει μια άλλη εξίσου φτωχά αμειβόμενη. Άλλωστε οι οικονομολόγοι όταν μιλάνε για ύφεση δεν έχουν στο μυαλό τους το κράχ του 1929 αλλά μια φάση που μένουμε όπως είμαστε ή πέφτουμε σαν οικονομία 5-10% συνολικά στη διάρκεια μερικών ετών, στη χειρότερη περίπτωση. Οπότε αυτά που έχετε τώρα και πάλι θα τα έχετε και τότε.

Αυτοί που θα χάσουν τρομακτικά είναι οι πλούσιοι, οι μεγαλομεσαίοι και πάνω, οι επενδυτές, οι χρηματιστές, οι κτηματομεσίτες, οι ιδιοκτήτες ακινήτων, οι μεγαλοκαταθέτες (λόγω πτώσης των επιτοκίων καταθέσεων), οι τραπεζίτες κτλ Εσείς θα κερδίσετε από τις πτώσεις των τιμών. Αυτό σημαίνει ύφεση, ότι, εκτός των άλλων, έχουμε και μια μορφή αποπληθωρισμού, ότι όλα γίνονται πιο φτηνά, και κυρίως τα περιουσιακά στοιχεία. Η μόνη περίπτωση να έχουμε ύφεση αλλά και να ακριβαίνουν και τα περιουσιακά στοιχεία είναι όταν ρίχνουν στην αγορά χρήμα με τον τρόπο που γίνεται σήμερα. Δίνοντάς το δηλαδή για να αγοράσουν 30.000 σπίτια όπως κάνει ο Σαρκοζί για να μην πέσει η αγορά κατοικίας ή όταν δίνουν πακτωλούς χρημάτων στις τράπεζες. Ύφεση και πληθωρισμός ή σκέτος πληθωρισμός που αυξάνει τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων και δεν ενοχλεί αυτούς που μπορούν να μεταβιβάσουν τις αυξήσεις στις τιμές των προιόντων που πουλάνε. Αντίθετα, σε μια ύφεση θα πρέπει να δοθούν πακτωλοί χρημάτων στους μικρούς οι οποίοι θα αυξήσουν την κατανάλωσή τους για να ξαναπάρουν μπρος οι μηχανές. Αυτό όμως έχει και ένα τίμημα. Σε κάθε σχετικά μεγάλη ύφεση το χρήμα που πάει στους φτωχούς για να ξεκινήσει την οικονομία οδηγεί πολλούς φτωχούς σε έξοδο από την απελπιστική φτώχεια τους. Αυτό τώρα δεν θα συμβεί γιατί το χρήμα δεν πάει στους φτωχούς αλλά στους πλούσιους για να μην πέσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία. Σαν λέμε και δαρμένοι και γδαρμένοι.

Τα ίδια ισχύουν για τους φτωχούς όχι μόνο από την πλευρά των ακινήτων, που γι' αυτούς είναι από τα πιο σπουδαία πράγματα (αφού δεν έχουν που την κεφαλή κλίνη), αλλά και από την πλευρά του υπόλοιπου κόστους ζωής. Το κόστος θέρμανσης και κίνησης των φτωχών μπορεί να διπλασιαστεί ή και να τετραπλασιαστεί σε περιόδους μεγάλης άνθησης της οικονομίας και ακόρεστης ζήτησης για καύσιμα. Αντίθετα τα οφέλη τους δεν αυξάνονται εφόσον εκ προοιμίου είπαμε ότι είναι φτωχοί μισθωτοί με σταθερό μισθό. Παράλληλα, στις καλές περιόδους τα είδη πρώτης ανάγκης γίνονται ανεξέλεγκτα ακριβότερα διότι λόγω της αύξησης του πλούτου και των εισοδημάτων των μεσαίων οι εταιρείες ανεβάζουν τις τιμές ανεξέλεγκτα. Αυτές δεν μετράνε αν έχει ο φτωχός άνθρωπος 1,4 για να αγοράζει κάθε μέρα το γάλα (45 ευρώ το μήνα) αλλά κοιτάνε πόσες συσκευασίες πωλούνται, και ανεβάζουν τις τιμές όσο πωλείται το προϊόν τους. Και τα προϊόντα τους πάντα θα πωλούνται, ακόμη και 2 ευρώ να πάνε το γάλα όσο υπάρχει μια μεγάλη τάξη μεσαίων που αγοράζουν δύο-δύο τα γάλατα χωρίς δεύτερη σκέψη ή δισταγμό (και όταν λήξουν πετάνε το ένα που τους περίσσεψε στο νεροχύτη), τόσο τα γάλατα θα βρίσκουν αγοραστές και οι τιμές θα αυξάνονται!

Και εδώ ερχόμαστε στα πιο βασικά. Το μέγεθος της ανισότητας καθορίζει και το μέγεθος αλλά και την ένταση της φτώχειας. Ένας φτωχός σήμερα είναι πολύ φτωχότερος από έναν φτωχό μέσα σε μια κρίση. Όχι μόνο επειδή πολλοί μεσαίοι γίνονται πιο άνθρωποι και δεν σκορπάνε προκλητικά ή ασυλλόγιστα τα λεφτά τους σπονσοράροντας τον πληθωρισμό (μέγεθος φτώχειας) αλλά και επειδή μειώνεται η απόσταση που χωρίζει τους πολύ φτωχούς από τους μεσαίους (ένταση φτώχειας). Όπως έχουν δείξει έρευνες όταν η απόσταση μεταξύ των κοινωνικών τάξεων μειώνεται οι φτωχοί δέχονται μικρότερη κοινωνική πίεση. Έχει υποστηριχθεί έντονα ότι ένας μεσαίος του 1950 θα προτιμούσε να είναι μεσαίος του 1950 (με σαφώς λιγότερο εισόδημα και αγαθά) από το να είναι φτωχός του σήμερα (με περισσότερο σχετικό εισόδημα και αγαθά). Αυτό συμβαίνει γιατί όσοι βρίσκονται χαμηλότερα κοινωνικά "καίγονται" από τον αδυσώπητο κοινωνικό νόμο. Σα να λέμε καλύτερα πρώτος στο χωριό παρά τελευταίος στην πόλη.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
1) Οι κρίσεις όπως εμφανίζονται σήμερα πλήττουν πολύ περισσότερο τους μεσαίους και πάνω οι οποίοι κινδυνεύουν να χάσουν τις επενδύσεις τους, τους τόκους των μεγάλων τους καταθέσεων και να απαξιωθεί γενικότερα η ακίνητη περιουσία τους. Ακόμη και φτωχοί μπορεί να γίνουν αν δεν προσέξουν πολύ.

2) Οι υπερπλούσιοι δεν έχουν πολλά να φοβηθούν αλλά και αυτοί αν είχαν ανοιχτεί πολύ τις καλές περιόδους μπορούν σε ελάχιστο χρόνο να βρεθούν προ εκπλήξεων.

3) Οι πραγματικοί φτωχοί και οι μη προνομιούχοι που δεν έχουν τίποτε άλλο πλην της εργασιακής τους δύναμης δεν έχουν σχεδόν τίποτα να χάσουν. Αν δεν καταστραφεί ο κόσμος ή αν δεν μπούμε σε μια ύφεση τύπου 1929 και βάλε τότε δεν έχουν απολύτως τίποτα να φοβηθούν. Ίσα, ίσα, θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν πιο εύκολα και να αγοράσουν και ένα σπίτι με μικρότερη δυσκολία. Μια δουλίτσα θα την έχουν σε κάθε μη καταστροφική περίπτωση, ακόμη και αν μειωθεί το λιγοστό ονομαστικό τους εισόδημά (πράγμα δύσκολο) οι τιμές θα μειωθούν πολύ περισσότερο με αποτέλεσμα το πραγματικό εισόδημα να ανέβει!

4) Επειδή ο σημερινός καπιταλισμός είναι υπερκαπιταλισμός δεν πρέπει να ξεγελιόμαστε, το σύστημα κατά ένα παράξενο τρόπο δεν επιτρέπει πλέον ούτε βραχυπρόθεσμες ανάσες και ευκαιρίες βελτίωσης για τους φτωχούς που έχουν σήμερα τη θέση που είχαν παλαιότερα οι δούλοι. Γι' αυτό οι κυβερνώντες τα χρήματα τα δίνουν στους πλούσιους και μέσω αυτών προσπαθούν να κάνουν το σύστημα να ανακάμψει. Δεν θέλουν ούτε καν τη στάση της οικονομίας και φοβίζουν τόσο πολύ τον κόσμο για την επικείμενη ύφεση για να νομιμοποιήσουν τις δωρεές τους στους πλούσιους. Ο κόσμος όμως θα πρέπει να ξέρει ότι μια μέτρια ύφεση είναι υπέρ του. Αντίθετα, με μια μέτρια ύφεση οι πλούσιοι μπορούν να χάσουν το μισό τους πλούτο και ίσως περισσότερο. Μια δίκαιη παγκόσμια σκέψη θα επιδίωκε την ήπια ύφεση για όλους τους παραπάνω λόγους αλλά και για ακόμη περισσότερους.

Ας ελπίσουμε λοιπόν ότι η κρίση θα συνεχιστεί για μεγάλο διάστημα (που δεν το πιστεύω πολύ) και η ανάπτυξη θα σταματήσει τουλάχιστον για καμιά πενταετία (ούτε και αυτό το πολυπιστεύω). Αλλιώς οι φτωχοί θα βάλουν πάλι μέσα τα κεφάλια και ο υπερκαπιταλισμός θα συνεχίσει να τους γδέρνει μέχρι τελικής εξόντωσης (αυτό είναι και το πιο πιθανό). Αυτή είναι η γνώμη μου για τη σημερινή δήθεν πολυπλοκότητα της οικονομίας. 
greekrider.blogspot.com